Tadeusz Reroń
"Sakrament pojednania", Józef
Augustyn, Kraków 2000 : [recenzja]
Wrocławski Przegląd Teologiczny 8/1, 236-237
2 3 6 OMÓWIENIA I RECENZJE
R ola i w pływ oraz znaczenie religijnych rytuałów w społeczeństw ie polskim w XX I w ieku będzie zapew ne kształtow ać się odm iennie w w arunkach oddolnej i spontanicznej sekularyzacj i niż w w arunkach w ym uszonej laicyzacji do 1989 r. P rzed etnografią i socjolo g ią religii stoi w ażne zadanie opisania dokonujących się przem ian w zw yczajach i obycza ja c h religijnych w społeczeństw ie p olskim w chodzącym w fazę rozw iniętej nowoczesności. Z grom adzone w recenzow anym tom ie dane em piryczne u k azu ją bardzo różnorodną i o b szerną panoram ę religijności ludowej w różnych środow iskach społecznych w naszym kra ju , co m oże stanowić ważny punkt odniesienia d la przyszłych diagnoz życia religijnego z
socjologicznego i etnograficznego punktu widzenia. P raw dopodobnie na skutek przem ian społeczno-kulturow ych będzie się zm ieniał stosunek społeczeństw a polskiego, w tym także na wsi, do rytów i zw yczajów religijnych. Praktyki i zw yczaje religijne, w ypływ ające b a r dziej z kontekstu religijnego niż społeczno-kulturow ego, m ają szansę przetrw ania w przy szłości. D użo też zależeć będzie od sam ego K ościoła, ja k będzie o n m odyfikował religijność ludow ą i przystosow yw ał j ą do now ych w arunków życia w now oczesnym społeczeństwie.
N ależy zgodzić się z o p in ią I. B ukow skiej-F loreńskiej, że „niniejsza publikacja p rzy czyni się do lepszego p o zn an ia znaczenia religijności ludow ej w życiu w spółczesnego człow ieka o raz zw róci uw agę na potrzebę poszerzan ia obserw acji i d o ciek ań naukow ych etnologów i antropologów , a także teologów i socjologów o szero k ą p roblem atykę zw ią za n ą nie tylko ze stanem i form am i aktyw ności religijnej, je j zew nętrznym i w aloram i etycz nym i i estetycznym i, ale i ze w sp ó łczesn ą fu n k cją w' procesie zm ian społecznych i k ultu ro w ych w różnych środow iskach. M a to niew ątpliw e znaczenie poznaw cze i praktyczne” .
Janusz Mariański
Józef Augustyn SJ, Sakrament pojednania, Kraków 2000.
Wydawnictwo M, ss. 158, wyd. 3
C h rz e śc ija n in m im o lic z n y c h d a ró w B o ż y c h w s p ie ra ją c y c h go n a d ro d z e re a liz a c ji p o w o ła n ia B o ż e g o o tw artej p rz e z c h rz e s t n ie p rz e sta je b y ć c z ło w ie k ie m grzeszn y m . P o trz e b u je p rz e b a c z e n ia , p o je d n a n ia , n o w eg o o d ro d z e n ia i d ź w ig n ię c ia d o d ia lo g u m iło śc i z B o g iem . Ś ro d e k d o te g o istn ie je , u sta n o w ił g o C h ry stu s w sp e c ja ln y m z n a k u sa k ram en taln y m .
W ierni w Polsce, w porów naniu z pewnymi krajam i na Z achodzie, spow iadająsię chętnie i często. Jest to w ielk a szansa duszpasterstw a. Je st to rów nież dobry p u n k t w yjścia d la now ej ew angelizacji. W ykorzystanie tej szansy dom aga się je d n a k głębszej refleksji i w y siłku duszpasterskiego, b y m óc stopniow o p ogłębić zarów no spraw ow anie sakram entu pojednania przez kapłanów , j a k te ż k orzystanie z niego przez w iernych.
A u to r w swej rozpraw ie podejm uje n ajpierw p ró b ę przy b liżen ia tego, czy m je s t w swej istocie sakram ent pojednania. P odkreśla, że d la K o ścio ła je s t o n przed e w szystkim o so b o w ym spotkaniem m iłosiernego B o g a z p ro szący m o p rzebaczenie grzesznikiem .
W kolejnej części J. A ugustyn om aw ia rolę kapłana w spełnianiu posługi w konfesjona le. U w aża on, że spow iadanie w iernych je s t bardzo w ym agającą posługą. F unkcja ta dom aga się od spow iednika nie tylko wielkiej w iary w m iłosierdzie B oga, ale także dobrej znajom o ści siebie sam ego, zarów no sw oich talentów, ja k też ludzkich ograniczeń i słabości.
OMÓWIENIA I RECENZJE 2 3 7
Z am ierzeniem au to ra je s t także przedstaw ienie p o szczególnych elem entów sakram en tu pokuty. O m aw iając żal za grzechy zw raca uw agę na p otrzebę dobrego rachunku sum ie nia. W idząc w ty m w ie lk ą pom oc w d o b ry m przeżyciu spow iedzi po d aje w ła sn ą p ro p o zy cję rach u n k u sum ienia. D o isto tn y ch elem entów sakram entu p o je d n a n ia należy także postanow ienie popraw y. T oteż szeroko przedstaw ia p otrzebę w ysiłku człow ieka i w spół p racy z ła sk ą B ożą. Z w łaszcza interesujący je s t artykuł pośw ięcony popraw ie w sytuacji nałogu. Z auw aża się je d n a k b ra k przedstaw ienia w niniejszej publikacji k olejnego w ażn e go elem entu sakram entu pokuty ja k im j e s t zadośćuczynienie.
J. A ugustyn w swej książce podejm uje także tem atykę m iejsca spraw ow ania sakram entu pojednania oraz podaje interesujące
vademecum
dla spowiedników. D zieli się też sw oim osobistym dośw iadczeniem ze spow iedzią, co je s t niezwykle cennym darem dla czytelnika.A u to r w przy b liżen iu problem atyki sakram entu pokuty i pojednania korzysta z b o g ac tw a w ypow iedzi Ja n a P a w ła II n a te n tem at. Sięgając po nauczanie papieskie pragnie o n d ać czytelnikow i okazję b ezpośredniego zetknięcia się z n auczaniem p apieskim na tem at spow iedzi. W te n sposób chce zachęcić czytelnika, by sam sięgnął do przepow iadania O jc a św., szczególnie zaś do adhortacji apostolskiej
Reconciliatio etpaenitentia.
W swej refleksji pośw ięconej sakram entow i po jed n an ia J. A ugustyn podkreśla, że spo w iedź je s t t ą szczególna posługą, której norm y obow iązujące zarów no penitenta, ja k i spo w ied n ik a są ściśle określone p rz e K ościół i o bie strony w inny dostosow ać się do nich. O bie strony p o sia d a ją rów ne praw a i rów ne obow iązki w obec B o g a i K ościoła.
P roponow ana p o zy cja stanow i pom oc dla w szystkich, którzy c h c ą bardziej św iadom ie i ow ocnie korzystać z tego sakram entu. K siążk a p rzeznaczona je s t dla w szystkich p eniten tów, także dla tych, którzy sp ełn iają rolę spow iedników . K a p ła n b o w iem m oże b y ć d o b ry m spow iednikiem , je ż e li b ęd zie najpierw dobrym penitentem .
K siążk a niniejsza je s t b ardzo aktualna. Spow iedź je s t b o w iem szczególnie narażona na niebezpieczeństw o form alizm u i rutyny, dlatego sakram ent te n p o w inien być ukazyw any ciągle na now o w kolejnych etapach osobow ego rozw oju człowieka: w dzieciństw ie, w w ie k u m łodzieńczym i w w ieku dorosłym . K ażd a now a sytuacja życiow a, now e obow iązki, now e grzechy w ym agaj ą innego podej ścia do sakram entu pokuty. D opiero w tedy m oże o n stać się og ro m n ą p o m o c ą w duchow ym w zroście człow ieka.
W liście apostolskim
Tertio millennio adveniente
Ja n P a w e ł II stw ierdza, że je s t rzeczą słuszną, aby K ościół w sposób bardziej św iadom y w ziął n a siebie ciężar grzechów sw oich synów. A by to było m ożliw e, najpierw każdy z synów i córek K ościoła, w inien w ziąć na siebie sw oje w łasne grzechy. Stąd też Jubileusz 2000-lecia od naro d zin C hrystusa staje się szczególnym w ezw aniem do naw rócenia.ks. Tadeusz Reroń
Piotr Mieczysław Gajda, Prawo małżeńskie Kościoła Katolic
kiego, Tarnów 2000, ss. 409
W serii
