Informacja o realizacji ważniejszych zadań społeczno-gospodarczych w województwie katowickim, 1981, nr 11

W O J E W Ó D Z K I U R Z Ą D S T A T Y S T Y C Z N Y W K A T O W I C A C H

Do użytku służbowego Eg*. N r... ...

INFORMACJA

O REALIZACJI WAŻNIEJSZYCH ZADAŃ SPOŁECZNO - GOSPODARCZYCH

W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM

LISTOPAD 1981

Opracowano dnia 9 grudnia 1981 roku

SPIS TREŚCI_{crs ts =s}

Str.

TENDENCJE OGÓLNE... ... .. 2

PRZEMYSŁ... ... 8

BUDOWNICTWO... ... 22

INWESTYCJE... ... 24

BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE... 28

TRANSPORT... ... 28

SYTUACJA W ROLNICTWIE... ... ,... 29

SYTUACJA RYNKO.TA... 32

XSwi’ALu.’OWAviiE ¡¿If Ł Ł A C ... ... ... 33

A B S ^ j J A '=>' PHODUKCJI ŁIAT^IaLNEJ... ... ... 33

I. 'Wskaźniki realizacji zadań w podstawowych działach gospodarki... II.Ważniejsze wskaźniki dynamiki według miesięcy... . III.Województwo katowickie na tle kraju... . 3?

Informacjo wydane przez WTJS w 1981 roku... ... 129

SPIS TABLIC 3s=asass3£s .i PRZEMYSŁ Wybrane wskaźniki charakteryzujące efektywność gospodarowania w prze­ myśle uspołecznionym województwa katowickiego... ... . 3$

Wybrane wskaźniki techniczno-ekonomiczne charakteryzujące efektywność działalności przemysłowej resortów gospodarczych... 3®

Sprzedaż wyrobów,robót i usług własnej produkcji w przemyśle uspołecz­ nionym... ... ... : ... 39

Przeciętne zatrudnienie i osobowy fundusz płeć... . 39

Wydajność pracy i przeciętna płaca... 39

Podstawowe dane o przemyśle uspołecznionym według gałęzi przemysłu 40 Struktura gałęziowa produkcji sprzedanej 1 zatrudnienia w weżniejszych resortach gospodarczych... ... ... 41

Produkcja ważniej szych wyrobów... ...43

Produkcja wybranych wyrobów szczególnie ważnych dla goepodarkl narodo­ w e j ... ... ... 4^

Produkcja ważniejszych towarów na zaopatrzenie rynku... ... 43

Bilans czasu pracy robotników grupy przemysłowej 1 rozwojowej.... ... 44

Sprzedaż wyrobów.robót i usług własnej produkcji.przeciętne zatrudni*- nie i osobowy fundusz płac .vyuaJiiość pracyi przeciętna płac«...»• 46

Wartość»struktura i dynamika zapasów w przemyśle uspołecznionym...32

Udział kosztów własnych w wartości sprzedaży w przemyśla uspołecznionym 52 Ostateczny wynik działalności gospodarczej w przemyśle uspołecznionym 53 Podstawowe wskaźniki finansowe w przedsiębiorstwach przemysłowych we­ dług miast 1 gmin... ...«... 54

BUDOWNICTWO Obrót globalny w uspołecznionych przedsiębiorstwach budowlano-montażowych 55 Przeciętne zatrudnienie i osobowy fundusz płac... ... 56

Wydajność pracy i przeciętna płace.... ...§7

Obrót globalny według miast i gmin... ... ... ... 58

Przeciętne zatrudnienie 1 osobowy fundusz płac według miast 1 gmin 61 wydajność pracy i przeciętne płaca według miast i gmin... 64

Zapasy w przedsiębiorstwach budowlano-oontażowych... ¿7

Udział kosztów własnych w wartościsprzedaży w przedsiębiorstwach budo»* lano-montażowych... ... ... ... 67

Ostateczny wynik działalności gospodarczej w przedsiębiorstwach budow­ lano-montażowych... ... ... ...68

IN.YESTYCJE Realizacja nakładów inwestycyjnych... ... ... Wykonania nakładów inwestycyjnych w Klanie terenowym... ^9

Nakłady inwastycyjne w gospodarce uspołecznionej... . 70

Zagospodarowanie nakładów inwestycyjnych w budownictwie inweetycyj- nyia według lokalizacji inwestycji... . Zamrożenie njkładów inwostycyjnych w budownictwio inwestycyjnym według lokalizacji inwestycji... 7^

Nakłady miiastycyjne w gospodarce uspołecznionej według lokalizacji in.vestvoJl .... ...

3irr o.v in ':: j u i.-- \

Usp;ł..-oinięae budownictwo niesxjcjnio-.e...

Spis tablic

1

§H§.I£SU£.lgtó«/. * * str.

TRANSPORT .

Realizacja zadań planowych w oddziałach PKS... ... ... 82

Realizacja zadań planowych w branżowym transporcie samochodowym.... ... 82

ROLNICTWO Skup 4 c b ó ż ... ... ... ... 85

Skup żywca w przeliczeniu na wagę mięsa... ... ...85

Skup żywca i produktów pochodzenia zwierzęcego... ... ...85

Rytmiczność skupu żywca i produktów pochodzenia zwierzęcego... ...85 .

Ceny uzyskiwane przez rolników w transakcjach wolnorynkowych... 86

Sprzedaż materiałów budowlanych odbiorcom indywidualnym.-... ...86

Sprzedaż pasz przemysłowych... ... ... ... ...86

Ogólna wartość sprzedaży maszyn i urzędzeń prze*składnice CZSR"SCH".... 86

Zaopatrzenio rolnictwa w nawozy sztuczne i wapniowe...86

Skup 4 zbóż od gospodarki nie uspołecznionej według miaat i gmin... ...8/

Skup bydła od gospodarki nie uspołecznionej według miast i gmin.... ... 88

Skup trzody chlewnej od gospodarki nie uspołecznionej według miest i gmin 90 Skup mleka od gospodarki nie uspołecznionej... ... ...92

Kontraktacja i dostawy bydła i trzody chlewnej... ... 9^

Kontraktacja bydła na micsięc XI,XII 1981r i styczeń 1982...9i> Kontraktacja trzody chlewnej na nfiosięce listopad,grudzień 1981 i styczeń 1982 rok.-... ... ... ... ... * ... ... 97

Krycio loch na puhktach kopulacyjnych... ...99

Sprzedaż pasz przemysłowych odbiorcom indywidualnym przez GSMSCH"... 101

Sprzedaż materiałów budowlanych odbiorcom indywidualnym przez GS "SCH" 103 Obrót państwowymi gruntami w miastach... ... .. 105

Obrót gruntami PFZ w gminach... 106 ‘

tiANDKL '»'ZEWNĘTRZNY Sprzedaż w uspołecznionych przedsiębiorstwach handlu detalicznego i gastronomicznyoh... ... ... ... . Obrót artykułami opałowymi... ... ... ... ■LU7 Dostawy mięsa, podrobów i przetworów mięsnych oraz drobiu 1 przetworów drobiowych...'*•*... . 107

Dostawy ryb* i przetworów rybnych... ... ... ... Wartość dostaw towarów przez przedsiębiorstwa województwa katowickiego na zaopatrzenio rynku... ... ... 109

Przeciętne ceny niektórych artykułów rolno-spożywczych na targowiskach miejskich... ... ... . 110

Struktura eprzedaży w uspołecznionych jednostkach handlu detalicznego rynkowego... ... ... ... Sprzedaż napojów alkoholowych powyżej 18 ... ... .. 112

Zapaay towarów żywnościowych... ... ... 112

Zapaey niektórych towarów nieżwynościowych.... ... . 113

Zaopatrzenie województwa w niektóre towary... ... 115

107 Wartość dewizowa eksportu... . ■'li? Zyekl jednostek osiągnięte na eksporcie towarów i ueług... 119

Straty z tytułu ekeportu towarów 1 usług... ... .. 120

Za t r u d n i e n i e Zatrudnienie i wynagrodzenia netto... i... ... 123

Czas nio przepracowany pracowników w sferze produkcji materialnej... 128 Uwagę. Zakłócenia w funkcjonowaniu gospodarki sprawiaj«,ża ac* ychczesowe zasady

prezentacji danych etatystycznych są niewystarczające, a mogą być nawet mylące.

Odnosi się to zwłaszcza do w9l<t>:rniko.v dynamiki .Celem umożliwionia wszechstronnej- szyclt porównań wprowadzono dodatkowo w niniejszym opracowaniu nowe ujęcia, a ■ia- nowicie tzw. wskaźniki łańcuchowe /poprzedni mieei*c»100/ oraz porównpnio wyników omawianego mieeięca z odpowiednim miesięcem 1979r.

W analizie opisowej niektóre zjawiska przedstawiono w punktach oznaczających róż­

nicę między porównywanymi wielkościami wyrażonymi w procentach.

I• OD3T/.-.V(T.VE -T6MDENC3E v; REALIZAC3 I zad/,': r; ^OŁECZNO-GOSPODARCZYCH --- *--- --- --

skrócenie czasu pracy w 1031 r. nie przyniosło w jednostkach gospodarczych poprawy dyscypliny, a wręcz nastgpił spadek efektów ilościowych i jakościowych pracy.

t I ' ' '* ■ '

Zapowiedz wprowadzenia w najbliższym czasie-reformy g o sp od ar­

czej , a co za tym idzie likwidocji, pośrednich szczebli zarzędzańia - zjednoczeń, kombinatów itp - zapowiedź zwolnień i przemieszczeń oraz reformo przedsiębiorstw - powoduj? obok nadziei no wyjście z kryzysu, pogłębianie się wśród załóg stanu niepewności, w y c z e k i ­ wania i zarazem rozprężenia dyscypliny zawodowej.

Nakładaj? się tutaj dodatkowo kłopoty a p r o w i z a c y j n e , co powd- duje, że w godzinach pracy stoi się w kolejkach za Chlebem, mięsem,

skarpetkami czy benzynę.

_{V ¥}

Trudności energetyczne i s u r o w c o w o - m a t e T i a ł o w e , zahamowany im­

port zaopatrzeniowy, zła organizacja pracy, spadek aktywności pro­

dukcyjnej i rozluźnienie dyscypliny pracy powoduję, źo każdego dnia w gospodarce uspołecznionej praca przeciętnie ponad 12 min zatrudnionych kraju w tym. ponad 1,6 min pracujęcych w województwie nie przynosi żadnych*efektów, z miesięco na miesięc spada produk­

cja materialna, kurczy się eksport a rynek wewnętrzny prawie nie istnieje.

W okresie trzech kwartałów br w porównaniu do tego samego ok­

resu ub.roku / k tó ry trudno uznać za wzorcowy/ każdy zatrudniony w produkcji materialnej przepracował średnio mniej godzin o 0,8 %, w tym każdy robotnik o 1,8 %.

najwyższa absencja wystgpiła w przemyśle, gdzie każdy z a tr ud­

niony nie przepracował ponad 19 dni. podobno sytuacja miała miejece w budownictwie i gospodarce komunalnej.

•

Absencja chorobowa w produkcji materialnej w cięgu trzech k./artałów br zwiększyła się o 4%, a wśród robotników o 5,5 przy czym w oamym trzecim kwartale aż o 10,3

%,

niepokojęco zwiększyła się w 1981 roku absencja chorobowo z powodu wypadków przy pracy, ogółem w produkcji materialnej wzrost

, / ,

ten wyniósł 19,7 w tym w przemyśle 22,6 budownictwie 3,2 transporcie 10,3 gospodarce komunalnej 31,0 c'.

Licz ba

godzin nie

p r z e p r a c o w a n y c h

z

p ow od u

przestojów / p ła t­

n y c h / z w i ę k s z y ł a

s i o : ,

Podstawowe tendencje 3

ogółem o ... ... 34,7 % w tym w;

przemyśle o ...25,8 % budownictwie o ... 121,4 transporcie o ... ... 25,7

%

handlu o . . ... ... 32 ,1 0/,

t 4

IV ciągu m i e s i ą c a _listopada br zakłady pracy zgłosiły ponad 42,6 tys. wolnych miejsc pracy, w tym z powodu fluktuacji 32,8 tys.

Czynnik ludzki jest decydującym twórczym czynnikiem każdej działalności gospodarczej i od prawidłowego wykorzystania tego czynnika zależy wykorzystanie potencjału wytwórczego oraz ostatecz- ne wyniki ekonomiczne. wyniki te za okres jedenastu miesięcy br.by­

ły nadal niekorzystne, a listopad nie przyniósł poprawy.

VI

listopadzie br wartość produkcji sprzedanej przemysłu uspo­

łecznionego wzr.osła wprawdzie w stosunku do października br o 0, 9%

to jednak w porównaniu do listopada 1980 roku oraz

1 9 7 9

roku była niższa odpowiednio o 12,1

%

i 20,3

%.

Za jedenaście miesięcy br wartość produkcji sprzedanej obniżyła się o 69 mld złotych, t j . o

14,8

%. ' .

wy do bycie węgla kamiennego w wysokości 147,4 min ton w porów­

naniu z wydobyciem za 11 miesięcy ubiegłego roku spadło o 29,0 min ton, a w stosunku do tego samego okresu 1979 roku o 34,1 min ton.

W listopadzie br górnicy wydobyli 13,7 min ton węgla, t j . o 1,2

%

mmiej aniżeli w październiku br, lecz w stosunku do listopada ubie­

głego roku więcej o 2,2

%,

a do listopada 1979 roku mniej o 17,9

%

co w tyrn ostatnim przypadku wyraża się niedoborem ponaęi 3 min ton.

Z kopalń województwa katowickiego w październiku br wy wi ez io­

no 11,2 min ton węgła kamienn&go t j , o 8,6

%

mniej niż w paździer­

niku ub.roku i o 19,2

%

mniej niż w październiku 1979 roku. Łączna ładowność wa gonów podstawionych przez PKP w październiku br do w y ­ wozu węgla kamiennego z kopalń województwa katowickiego była wi ę k ­ sza od faktycznego załadunku o 265,8 tys.ton.

Zapasy węgla kamiennego na składowiskach kopalń województwa katowickiego zwiększyły się ze 161,1 tys.ton w ostatnim dniu września br do 199,3* tys.ton w dniu 31 października br, w tym za­

pasy czystego węgla /bez mułów i przerostów/ zwiększyły się od po­

wiednio ze 155,5 tys.ton do 197,1 tys.ton.

podstawowe 'tendsncje

Sprzedaż węgla kamiennego w handlu detalicznym dla wsi w o j e ­ wództwa katowickiego za 10 miesięcy br wyniosła 297 tys.ton, t j . o 6,6 wincej aniżeli w tyn samym okresie roku poprzedniego. 3ed- nok w kraju sprzedano w tym czasie dla wsi 10469 tys.ton, czyli tylko na p o zi o m i e . 92,0 ?•' sprzedaży roku poprzedniego, który był również-bardzo zły w tym zakresie.

Sp dok produkcji energii elektrycznej w listopadzie, w stosun­

ku do listopada 1980 roku wyniósł 10,2 a do listopada 1979 roku 17,7 ;'. Zn 11 miesięcy br spadek wyniósł 12,8

%.\fi

skali kraju śred­

nie /.-¡potrzebowanie mocy w szczycie wieczornym wyniosło w paździer­

nik; br 17 tys. r;,7 i było niższe od zapotrzebowania w październiku

0 ' ,

ubiegłego roku o 8,1

c[.

średnie ograniczenie odbiorców w szczycie

*

wieczornym wynosiło 797 f-:.v . odbiorcy przemysłowi ograniczani byli , :: wszystkich dniach roboczych, stopień zasilania '"20" był ogłasza­

ny siedmiokrotnie.

Tak w listopadzie jak i w okresie 11 miesięcy br spadła pro- dukcj : koksu oraz podstawowych wyrobów hutnictwa żelaza i stali,

■ także metali nieżelaznych, v/ porównaniu do 11 miesięcy ubiegłego roku obniżyła się produkcja ♦ koksu o, 11,7 f', stali surowej o 19,0%, surówki żelaza o 22,7 c;, wyrobów walcowanych o 17,5

%

, rur stalo­

wych o 5,0 cynku o 22,7 %, ołowiu o 16,9

%

oraz miedzi, o 23,3 ponadto z miesiąca na miesiąc kurczy się produkcja cementu, papie­

ru i inny cli wyrobów istotnych dla gospodarki.

y/ydaj noś ć - pracy w przemyśle obniżyła się w okresie na rastają­

cym o 14,5 /w listopadzie o 9,7 ,/. przy poważnym spadku wydajnoś- ci oraz niższym zatrudnieniu /o 0,5 % / przeciętna płaca zwiększyła sir o 27,5 /w listopadzie o 34,2 y; stosunku do listopada 1979 roku przeciętna miesięczna płaca'w przemyśle wzrosła o 47,4

przemysł drobny pracujący na rzecz rynku, reprezentowany obec- .nio w województwie przez 106 przedsiębiorstw, skupia 4,6* r; zatrud-

niania oraz d ¡je 3,6 f; produkcji przemysłowej województwa, podwyż-

!. , cen wyrobów przemysłu drobnego spowodowała wzrost wartości sp- ssrzed :.;y w listopadzie o 9,2 za 11 miesięcy wzrost o 0,5$'.

r. tr :ty bilansowe przedsiębiorstw przemysłowych nadal rosnę za c! z i ■1 s i i' ć miesięcy br przewyższyły zyski o 03,8 mld złotych.

i: rentowności uksztr łtował r.i > na poziomie minus 19,8 %,

tym w resorcie górnictwa i energetyki wyniósł minus 30,5 f'.

Koszty własno trn 10 miesięcy br przewyższały wpływy ze sprzedaży produkcji o 20,1 iv tym w rosorcio górnictwo i energetyki o 01,9%

Nie mii mowy o poprawie rentowności bez uporządkowania cen za opa­

trz o ni owych, , , . ;v ■ <

W okresie trzech kwr.rtałów br wartość dostaw eksportowych z terenu województwa katowickiego wyniosła ponad 6,1 mld zł dewi­

zowych, tj.o 2,3 mld zł dewizowych /o 26,9 %/ mniej niż w tym sa­

mym okresie ubiegłego roku. spadek dostaw do krajów socjalistycz­

nych wy niósł 11 %, do krajów kapitalistycznych ponad 37 %, w sto­

sunku do 1 półrocza br eksport w okresie lipiec - wrzesień br zwię­

kszył

sin

o 2,4 mld złotych dewizowych czyli o 39,4 %. Zysk z eks­

portu po- zbilansowaniu strat, o3ięgnał za trzy kwartały br ponad 30,0 mld zł obiegowych i był niższy o 18,5 mld zł /o 37,5 %/ w po­

równaniu z tym samym okresem ubiegłego roku.

Wskaźnik efektywności bieżącej /KWF/ kształtuje się obecnie mniej korzystnie aniżeli przed rokiem, gdyż zwiększył się z 6,8 w 1980 roku do 7,5 w 1981 roku.

produkcja podstawowa uspołecznionych przedsiębiorstw budowla- no-montażo_wy_ch w wysokości 52,0 mld złotych /w listopadzie 4,2 mld złotych/ była niższa od ubiegłorocznej o 24,2 %, przy spadku zatrud nienia robotników produkcji podstawowej o 8,0 f.' i wzroście osoboweg funduszu płac o 15,1 f'. Rozpiętość między spadkiem wydajności o wzrostem płac wynosi za 11 miesięcy br 34,5 punkta.

IV okresie styczeń - październik br przokazanó do eksploatacji zadania uspołecznionego budownictwa inwestycyjnogo o łęcznej war­

tości kosztorysowej wynoszącej 19,6 mld złotych, tj. o 7,2 % więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku. plan 1981 r, w tym zakresie wykonano w 71,5 %.

W okresie styczeń październik rozpoczęto w województwie realizację 410 zadań /w planie terenowym 176/ o wartości kosztory­

sowej 10,2 mld złotych, z czego na zadania produkcyjne przypadało 2,4 mld złotych.

Wartość kosztorysowa realizowanych w 1981 roku zadań polega­

jących na budownictwie inwestycyjnym wyniosła /bez przemysłu drob­

nego/ prawie 602 mld złotych, w tym 98,2 % stanowig zadania konty­

nuowane. Do zakończenia pełnego programu aktualnie realizowanych inwestycji potrzeba 314 mld złotych. Wartość zamrożenia nakładów w uspołecznionym budownictwie inwestycyjnym, tj. nakładów poniesio-

Podr trwowo tendencje 5

6

Podstawowe tendencje

nych od początku realizacji

za da ń

/nie przekazanych do eksploata­

cji/ wyniosła

na

koniec trzeciego kwartału 154,5 mld zł i w sto­

sunku do zamrożenia z końca 1980 r. zwiększyła się o 41,3 mld zło­

tych. z wartości zamrożonych nakładów, 16,5 mld złotych stanowię

niezagospodarowane, maszyny i urządzenia pochodzące z zakupów inwes- <

tycyjnych.

N a k ł a d y

inwestycyjne w okresie styczeń - październik br wy-

- , u__<i rnrrr - im .m m " ni. rrnrtM

nosiły 50,6 mld złotych, w tym nakłady na roboty budowlano-montażo- we 25,0 mld złotych, nakłady na zakupy 23,2 mld złotych, w porówna­

niu z tym samym okresem ubiegłego roku nakłady inwestycyjne zmniej­

szyły się o 37,2 w. •

r; budownictwie mieszkaniowym w gosDodarce uspołecznionej odda-' no do użytku od początku roku do końca października br. 23129 mieszkań o 77207 izbach i łącznej powierzchni użytkowej 1269,2 tys.m^. w po­

równaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego oddano do użytku więcej mieszkań o 8,3 tys. /o 56,5 ?'/, a licząc w powierzchni użyt- -

**■ f. t

kowuj więcej o 462,1 tys. m~/ o 57,3 %/

^.

Roczne zadania /wyrażone powierzchnią użytkową/ wykonane zostały w 71,2

IV rolnictwie nadal utrzymują się malejące tendencje w skupie podstawowych produktów rolnych, skup 4 zbóż w okresie VII - XT' br.

był nf poziomie 56,1

%

skupu z tego okresu roku ubiegłego, skup żywca rzeźnego /w wadze mięsa/ w okresie 11 miesięcy br w stosunku do analogicznego okresu 1900 roku obniżył się o 23,6

%

/ w listopo- ! dzie o 36,6 f'/, skup mleka był niższy o 8,1 % / w listopadzie o 5,0%/, Dobrze natomiast kształtował się skup jaj, którego dynamika osiąg­

nęła 113,4 /w listopadzie 121,7

% /

w stosunku do poziomu z roku poprzedniego.

IV handlu detalicznym mimo wysokich ob rotów gotówkowych, eytu- ncjo zaopatrzeniowa jest bordzo trudna. Szczególnie ostry deficyt w artykułach pochodzenia zwierzęcego wystąpił w dużych ag lomera­

cjach miejskich, utrzymywały się znaczne niedobory tłuszczów ja dal­

nych, koncentratów spożywczych, drożdży, octu itp. oraz przetworów owocowo-warzywnych, poważnie odczuwany jest brak na rynku zi emnia­

ków.

Nic nie zmieniła się na lepsze sytuacja w zakresie za opatrze­

nia w towary p r z e m y s ł o w e . ‘

Przeclntnc zatrudnienie w gospodarce uspołecznionej województw

katowickiego zmńiejszyło się w ciągu trzech kwartałów br w stosunku

«8 *

Podstawowe tendencje 7

do trzech kwartałów ub.roku*

ogółem o ... ... 3058 osób w tym w?

przemyśle o ... 5334 osoby budownictwie o ... 10917 osób

» ’

Wzrost zatrudnienia wystąpił w takich działach gospodarki uspołecz­

nionej jak.

rolnictwo o ... 1236 osób transport i łączność o 2506 osób gospodarka komunalna o 2518 osób oświata i wychowanie o 1462 osoby ochrona zdrowia i

opieka społeczna ... o 3546 osób

v przeciętno płaca miesięczna w gospodarce^ispołecznione j os iąg­

nęła w tym czasie ogółem 8843 zł, w tym w przemyśle 10216 zł,

w budownictwie 8524 zł. ' ' v *

W 3ferze produkcji materialnej przeciętna płaca kształtowała się' na poziomie 9268 zł, podczas gdy poza produkcję materialną wy~

nosiła tylko 5979 zł.

Najniższe płace w y s t ę p u j ą nadal w “oświacie i wychowaniu"

5514 zł oraz w "ochronie zdrowia i opiece społecznej" 5681 zł.

IV stosunku do przeciętnych płac w gospodarce uspołecznionej- na bardzo niskim'poziomie kształtują -

się

renty i erterytury.

Przeciętna renta i emerytura w październiku br wynosiła 3999 zł, renta dla rolników 2528 zł. IV województwie katowickim ponad 550 tys. qsób żyje z renty lub emerytury oraz 8 tys. rolników pobiera renty.

/

P R Z E M Y S Ł

Wyniki produkcyjne w przemyśle uspołecznionym

Listopad nie przyniósł poprawy w trudnoj sytuacji gospodarczej województwa kato­

wickiego. w przemyśle obniżył się poziom produkcji, ponorszyłe jakość, a jednocześnie utrzymywał się wzrost wypłat z funduszu płac.

produkcja sprzedana w przemyśle uspołecznionym było niższa w porównaniu z 11 mie­

siącami ubiegłego roku o 69,1 mld ziotyćh , tj, o 14,8 %. Spadek pogłębiał się z mie- - sięca na miesięc. w porównaniu z analogicznymi okresami ubiegłego roku spadek ten wy­

nosił: *

w styczniu - 4,9 mld złotych w okresis I - II ' - 10,1 mld złotych

w okrasie i - m - 16,7 mld złotych / . ' w okresis I - IV - 22,6 mld złotych

w okresie I - V - 30,6 mld złotych

w okreele I - VI - 38,5 mld złotych / ' ¡ ' w okresie l - VII - 46,1 mld złotych

w okresie I - VIII - 53,4 mld złotych w c ’-resle I - IX - 57,7 mld złotych w okresie I - X - 64,6 mld złotych

w okresie I - XI - 69,1 mld złotych , _

W okresie I - XI br. pogłębiły się niekorzystne tendencje w zakresie'jakości pro­

dukcji przemysłowej. Wzrosła wadliwość wyrobów, zwłaszcza rynkowych, w zwięzku z czym wzrosły koszty napraw oraz kwoty zapłaconych kar konwencjonalnych, a także trudne dp wyliczenia koszty społeczne.

Przeciętne zatrudnienie w przemyśla uspołecznionym w okreele 11 miesięcy br/wy­

niosło 869,4 tys. osób i nieznacznie obniżyło się w porównaniu z 11 mie*i*cami 1980 roku /o 4,2 tys.osób/, tj. o 0,5 %.

Przy ogólnym spadku wartości produkcji w przemyśle, osobowy fundusz płac w okre- eie I - XI br. wyniósł 101,1 mld złotych i wzrósł w porównaniu * analogicznym okresem 1980 roku o 21,4 mld złotych, tj. o 26,9 %. Przeciętna miesięczna płac« netto w prze­

myśle uspołecznionym wzrosła w porównaniu z ubiegłym rokiem o 2278 żłote, *j

o 27,5 %, przy jednoczesnym sp«dl<u produkcji przypadającej na 1 zatrudnionego o 14,4%, W okresie 10 miajiięcy **’w bilansie czasu pracy robotników grupy przemysłowej nadal zaznaczyło się niewłaściwe zjawisko zmniejszenia godzin przepracowanych, natomiaet zwiększenie absencji, oyółem oraz godzin nadliczbowych.

Robotniko-godziny przepracowane w czasie normalnym stanowiły

w

tym określa 88,8 % czasu nominalnego, podczas gdy w roku ubiegłym stanowiły 89,0 godziny nieprzepraco- wnne 11,8 %, a w analogicznym okresie roku ubiegłego 11,0 %.

Godziny nadliczbowe wzroeły o 9,4 %, w tym poza ruchem ciegłym o 22,6 prze­

liczeniu na 100 robotników grupy przemysłowej o 10,7 %, w tym poza ruchem cięgłym

0 2 3 , 3 % .

7

Robotniko-godziny nieprzepracowane w przeliczeniu na 100 robotników grupy prze­

mysłowej wykazały 3,3 % wzrostu w stosunku do 10 miesięcy ub.roku.

W ogólnej absencji choroby stanowiły 71,0 % udziału, a porównując z'rokiem ubieg­

łym zaznaczył Bię wzrost o 3,3 punkta, ,•

W nominalnym czasio pracy udział chorób^wyniósł 8,4 %, podobnie Jak w poprzednim okre­

sie 9 miesięcy br. / \‘

W strukturze godzin nieprzepracowanych przestoje płatnef które wyniosły 715,7 tys, godzin, w przeliczeniu ria 100 robotników utrzymały się no poziomie roku ubiegłego.

Przemysł

9

Inne nieobecności usprawiedliwione wykazały znaczny wzrost o 17,4 % w stosunku do roku ubiegłego, w robotniko-godzinoch niuprzeprocowanych ogółem udział nieobecności usprawiedliwionych był wyższy o 1,3 punkta w porównaniu z rokiem ubiegłym.

Nieobecności nieusprawiedliwione w przeliczeniu na 100 robotników grupy przemys­

łowej wykazały znaczne zmniejszenie, a ich udział w nominalnym czasie pracy wyniósł 0,5 %, podczae gdy w roku ubiegłym 0,7 %.

Sytuacja v£akresie nieobecności nieusprawiedliwionych uległo poprawie.

przemysł drobny województwa katowickiego charakteryzuje się pozytywnymi wskaźni­

kami ekonomicznymi, produkcja wytworzona w listopadzie w wysokości 1480,8 min złotych Jest o 124,4 min złotych /9,2 %/ wyższa niż w roku ubiegłym,

w

okresie I - XI br.

wzrost produkcji w stosunku do roku 1980 jest nieznaczny i wynosi 68,3 min złotych

tj. 0,5 %. ' '

Na uwagę zasługuje fakt, że Jakkolwiek osobowy fundusz płac w Jednostkach prze­

mysłu drobnego wzrósł w porównaniu z ubiegłym rokiem o 19,8 %, to jednak przeciętna płaca należy do najniższych w przemyśle - 6277 złotych, wykazując wzrost do 11 miesię­

cy ubiegłego roku o 21,0 %.

Przemysł drobny charakteryzuje się również niskim przeciętnym zatrudnieniem - w miesiącu listopsdzio zatrudnienie było niższo o 1005 osób w stosunku do ubiegłego roku /2,5 %/} natomiast w okresie I - XI o 162 osoby, oo Jednak nie wpłynęło na obni<»>

żenię produkcji. . 1 '

Wyniki finansowe w przemyśle uspołecznionym /bez drobnego/ Za okres I - X 1981 r.

Wskaźniki obrazujące sytuację finansową w przedsiębiorstwach przemysłu uspołecz­

nionego uległy dalszemu pogorszeniu. Wynik bilansowy stanowiący ostateczny efekt dzia­

łalności gospodarczej przedsiębiorstw wyniósł minus 83,8 mld zł. w skali ogólnowojewódz- klej przedsiębiorstwa poniosły 94.2 mld zł strat - reszta 10,4 mld zł przypada na wyp­

racowane zyski.

Omawiane w ciągu roku przyczyny zwiększania straty bilansowej /przed* wszystkim w«dy dotychczasowego systemu ekonomiczno-finansowego/ nie pozwalaj« przynajmniej na Jej zmniejszenie do korica rol*u 1981.

Przewyższające sprzedaż koszty własne sprzedanych wyrobów 1 usług /o 71,2 mld z ł / spo­

wodowały wzrost wskaźnika poziomu kosztów zb okres 10-ciu miesięcy do 120,1 % oraz

^Płynęły na kształtowanie się rentowności na poziomie minus 19,8 %. Ujemns akumulacja

% całokształtu działalności przedsiębiorstw zwiększyła się do 71,8 mld zł a ujemna

•aldo wyników nadzwyczajnych wyniosło 1,6 mld zł. Przyczyny powstawania nieprawidło­

wych zysków oraz strat nadzwyczajnych omówione były szczegółowo w poprzednich infor*.

facjach i w analizowanym okresie nie uległy zmianie.

Do ważniejszych tytułów powstawania nieprawidłowych strat 1 zysków w przedsię­

biorstwach zaliczyć należy: płacenie kar za niedotrzymywanie warunków umów, odsetki Jankowe , straty z tytułu likwidacji środków ^rwałych.

Wskaźniki efektywności finansowej w przemyśle wyniosły:

> w odniesieniu do eprzedaży-minus 203 zł/1000 zł s w odniesieniu do kosztów - minus 169 zł/1000 zł.

powiększające się koszty materialne-również materiałowe stanowiły o wzroście ich d z i a ł ó w w kosztach ogółem, wskaźniki w tym zakresie wyniosły odpowiedniot

* dla kosztów materialnych 65,6 %,

" dla kosztów materiałowych 48,5 %. 1

Wskaźnik materiałochłonności no 1000 zł sprzedaży wyniósł za okres I - X br. 579 zł.

Zapasy ogółom wg stanu no 31 X bK. osiągnęły wartość 88,5 mld zł^co stanowi wzrost

* porównaniu ze etanem na początek roku o 10,7

10

Przemysł

Najwyższy przyrost zapasów notowano w grupie zapasów wyrobów gotowych o 16,8 % oraz produkcji niezakoóczonej o 12,2 %. Dynamika zapasów materiałowych '.ryniosła 107,1%

W strukturze zapasów następiły zmiany w porównaniu ze stanem na początek roku.

Zmalał przede wszystkim udział zapasów materiałowych w zapasach ogółom o r,,0 % nato­

miast zwiększyły się udziały pozostałych grup tj., produkcji niezekończonej o 0,3 % oraz wyrobów gotowych o 0,4

Eksport na rachunek własny przedsiębiorstw przemysłowych woj, katowickiego w okresie I - X 1981 r.

;jak powszechnie wiadomo. Jodyn« drogą zmierzając# do pokonani« "pętli zadłużenie"

i ponownego uruchomienia fabryk stojących z powodu braku detali 1 komponent**» ą la.

portu, jest drtywlzacrja eksportu. st$d Jednym z głównych celów reformy gospodarczej Jeet proeksportowe przestawienie naszej gospodarki, a prowadzić ma do tego celu m.ln. nada­

nie przedsiębiorstwom prawa do odpisów w dewizach części wpływów ekeportowych.

Tradycyjne formę eksportu, stosowanę do 1970 roku powszechnie, a obecnie otyśęito- wo, jest eksport na rachunek własny realizowany przez jednoetkl handlu zagranicznego, Jednakże wiele przedsiębiorstw oprócz tej formy eprzedeźy atoeuje również inna - eks­

port na rachunek własny. Sprzedaż tego typu występuje zwłaszcza w przemyśle maezyno- wym, elektronicznym i elektrotechnicznym, w hutnictwie , w przemyśle chemicznym, i odzieżowym.

W okresie trzech kwartałów br. eprzedaż eksportowa na rachunek właeny przedsię­

biorstw przemysłowych Woj. katowickiego stanowiła poncd 41 % eksportu woj, katowic­

kiego /w cenach transakcyjnych/.

V/ okresie i - X br sprzedaż eksportowa na rachunek włeany towarów 1 usług własnej produkcji przedeiębiorstw przemysłu uspołecznionego województwa wynloeła 54631,4 »In złotych w cenach transakcyjnych, stanowiło to około 10 % całości produkcji przemysło­

wej w tym okresis.

Udział poszczególnych resortów w przeciąży eksportowej keztałtował się naatępuja- c o :

- Minieterstwo Górnictwo i Energetyki - 5209,6 min zł, tj. 15,0 %

- Ministerstwo Hutnictwa i przemysłu Maszynowego-25193,9 min zł, t j . 7 2 , 7 $ - Ministerstwo przemysłu chomlcznsgo i Lekkiego - 3192,4 min zł, tj. 9,2 $ - Ministerstwo Leśnictwa i przemysłu Drzewnego - 319,2 min zł, tJ. 0,9 %

- Ministerstwo Budownictwa i przemysłu Materiałów Budowlanych - 245,8 min zł, tJ. 0,7%

- Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki żywnościowej - 49,0 min zł, tj. 0,1 % - Ministerstwo Komunikacji - 55,9 min ,zł, tj. 0,2 %

3al< więc widać dominujęcę pozycję w sprzedaży'eksportowej w województwie kato­

wickim w tym okresie zajmował reeort hutnictwa i przemysłu maezynowego.

Spośród lstniejęcych na terenie województwa zakładów istotny wpływ na wyaokość eksportu na rachunek własny w tym okresie miałyj

- Huta “Katowice“ - 20,7 %

r- Zakłady Mechaniczna “Łabędy" - 13,2 % - Zakłady Koksownicze "Zabrze" 3,3 %

- Huta im.E.Codlera - 2,9 % ,

- Huta "Kościuszko" - 2,9 % - Raciborska Fabryka Kotłów "Rafako“ - 2,6 % - Zakłady Azotowe im.Pawła Findera - 2,2 V,

Tylko 16,6 % /5378,6 min zł/ ogólnej sprzedaży eksportowej na rachunek właeny stanowiła sprzedaż do I obszaru płatniczego, czyli do państw socjalistycznych, Ne tę wielkość eksportu wpłynęła szczególnie,sprzedaż towarów i usług zroalizowaha przez j Ministerstwo Górnictwa i Energetyki, stanowięca 62,1 % ogółu sprzedaży eksportowej

• Przemysł

11

no rachunek własny w województwie katowickim w okresie ostatnich dziesięciu miesięcy.

Udział pozostałych resortów w eksporcie do i obszaru płatniczego wyniósł:

- Ministerstwo Hutnictwa i przemysłu Maszynowego - 20,7 % - Ministerstwo przemysłu Chemicznego i Lekkiego - 12,3 %

- Ministerstwo Budownictwa i przemysłu Materiałów Budowlanych - 2,7 %

Koszt własny sprzedaży eksportowej wynosił 24871,5 młn zł i stanowił 71,8 % war­

tości sprzedaży eksportowej województwa / w tym do I obszaru płatniczego 40,0 %/.

W omawianym okresie zyski nadzwyczajne ze sprzedaży eksportowej w województwie na rachunek własny osięgnęły wielkość 33,9 min zł, co przy stratach nadzwyczajnych wyno­

szących 8,3 min zł dało saldo dodatnie na eksporcie o wysokości 25,6 min zł.

Dla poszczególnych resortów wielkość 1 udział w osiągniętym zysku na eksporcie przedstawiały się następująco:

- Ministerstwo Górnictwa 1 Energetyki - 7,7 min zł, tj. 22,7 %

- Ministerstwo Hutnictwa i przemysłu Maszynowego - 24,9 min zł, tj. 73,5 % - Ministerstwo Przemysłu Chemicznego i .Lekkiego - 1,2 min zł, tj. 3,6 % - Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego 0,1 min zł, tj. 0,2 %.

Największy wpływ na osiągnięte wielkości zysków nadzwyczajnych ze sprzedaży eks­

portowej w województwie posiadały zakłady prod-ukcyjnc , charakteryzujące się Jednocześ­

nie najlepszymi, wynikami finansowymi na eksporcie:

- Huta "Zygmunt” - 37,9 % - Zakład Urządzeń Technicznych 23,1 Jg

- Zakład Budowy urządzeń Kotłowych - 16,8 % T '.

- Fabryka TranaformatoFÓw^Aparatury Trakcyjnej 5,4 & ' - Fabryka obrabiarek ciężkich zakład Nr 2 - 4,5 «J ,

Natomiast zakłady produkcyjne, któro w okresie dziesięciu miesięcy tego roku osiągnęły straty nadzwyczajne na eksporcio na rachunek własny to: r

- Zakładptirzędzeri Technicznych "Zgoda" - 94,5 % - PPH Polskie odczynniki Chemiczne - 5,5 %

•— *

Charakterystyka podstawowych wskaźników w przemyśle uspołecznionym w przekroju gałęzio­

wym za 10 mleslncy 1981 roku . : :

W potencj. przemysłowym województwa katowickiego reprezentowane 99 w większym lub mniejszym wymiarze wszystkie gałęzie przemysłu. • ' y'

W zależności od wytworzonej wartości produkcji sprzedanej, b$dż liczby zatrudni«”

nych udział poszczególnych gałęzi w przemyśle ogólnowojewódzkim był znacznie zróżnico­

wany, co ilustrujs poniższe zastawienis wg wybranych gałęzi:

OAŁSZIB

Sprzedaż wyrobów

robót i usług Zatrudniania

1981 1980 1981 1980

w % jp

WOCJEWbOZTWO OGbł-EM... 100,0 100,0 100,0 100,0 w t y m :

17,4 18,0 42,9 42,5

4,0 4,0 1.1 • 1.1

3,4 3,0 1.9 1.9

17,7 17,8 10,9 11,0

przemysł metali nieżelaznych ... 13,3 14,2 3,3 3.3

3,1 3,2 3,9 3,9

12

^Przemysł

dok. tabl.

GAŁĘZIE

Sprzedaż wyrobów robót i usług

*--- — .., ...

Zatrudnienie

1981 1980 - 1981 1980

w %

przemysł maszynowy ... ... 12,4 12,1 12,4 12,9 przemysł elektrotechniczny i elektro­

niczny ... 2,3 2,2 2,3 J M

przemysł chemiczny ... 7,0 7,0 3,9 3,9

przemysł materiałów budowlanych ... 2,3 2,3 3,2 3,3

przemysł włókienniczy ... . 1 ,0 _1.0 1,2 .1,2 przemysł odzieżowy ... .... 1 ,6 1,6 2,1 2,0

przemysł s p o ż y w c z y .... ... . 7,7 7,7 4,1 4.1

Istniejąca baza surowcowa woj. katowickiego wyznacza dominujęcę rolę przemysłowi węglowemu, który zatrudniał a* 42,9 % ogółu zatrudnionych w przemyśla uspołecznionym.

Udział ten zwiększył się o 0,4 % » porównaniu z rokiem ubiegłym.

Produkcja sprzedana w gałęzi przemysłu węglowego kształtowała się w p o *« oz «g óV nych okresach bieżącego roku w przybliżeniu na poziomie produkcji aprz*dan*j przemyału hutnictwa żelaza. Udział sprzedaży odniesiony do województw« był w tych dwóch g*łg<*

ziach przemysłu największy,

w porównaniu z rokiem ubiegłym wystąpiło nieznaczne zmniejszeni* udziału hwtniefcł*® *•- laza o 0,1 punkta a w przemyśle węglowym o 0,6 punkta.

Przemysł wydobywczy oparty na zasobach węgla kamiennego określał do p»wn*go'*too- nia monokulturowy charakter gospodarki województwa.

Przemysł przetwórczy eksponowany głównie co dc wielkości w gałęziach hutnletw* * * l a m >, hutnictwa metali nieżelaznych oraz przemysłu maszynowego decydował - obok prz««iy#tw węglowego-o kierunkach rozwoju przemysłu w województwie.

przemysł chemiczny, którego program rozwoju przewidywał daleko Idęof zmiijny rvywo~

Jowe, nie etanowił poważnego udziału w przemyśla ogólnowojowódzklm, podobnj,» jak prea*.

mysł spożywczy, a także włókienniczy ozy odzieżowy.

W okresie 10 miesięcy 1981 roku kiedy następlło dalsza rozregulowani* goepod*rki analiza w zakresie wytworzonej produkcji sprzedanej w poszczególnych gałęziach ujawnia spadek w porównaniu z rokiem ubiegłym. Sytuacja te występowała szczególni« w gałęzit hutnictwa żelazo, metali nieżelaznych,,przemyśle metalowym, chemicznym, włókienniczym, gdzie spadek dynamiki pogłębiał się z każdym prawie mleel«eenv cc prx*dst«wla poniższe zestawienie wg wybranych gałęzi:

«»

* GAłJJZIK

Sprzedaż wyrobów, robót i uaług ...*..

okreagr Jj

i - III I - VI i l-f . X . A .* x ..

“■ 1980-100 /

00,0 78,8 81,3 82,2

89,9 95,4 95,5 94,8

92,0 88,3 85,5 84,2

84,5 1 81,2 79,8 79,6

86,5 84,4 81,9 81,3

86,0 86,9 87,1 87,5

przemysł elektrotechniczny i elektroniczny 87,0 87,5 87,2 | 87,2

Przemysł

13

dok.tabl.

OAŁgZIE

Sprzedaż wyrobów, robót i usług Okresy

I - III I - VI I - IX I - X 19B0 33 100

Przemysł chemiczny ... . 97,5 92,1 89,1 87,6

przemyeł materiałów budowlanych .... 77,5 80,7 81,7 81,1 Przemysł w ł ó k i e n n i c z y ... 93,7 89,9 89,3 88,9 przsmysł odzieżowy ... 92,3 88,7 87,4 88,6 Przemysł s p o ż y w c z y ... ... 93,2 86,5' 88,2 88,7

W niektórych gałęziach (5rzy występującym znacznym spadku dynamiki, w pewnych ok­

resach zanotowano minimalny porawę powodujęcę zmniejszenie,spadku, Jak np. w przemyśle węglowym, maszynowym, w przemyśle materiałów budowlanych. <

Przykładowo w przemyśle węglowym zmniejszenie produkcji sprzedanej w I kwartale br w stosunku do roku ubiegłego wynosiło 20,0 %, a w okresie 10 miesięcy br. sprze­

da* obniżyła się o 17,8 %.

W dwóch gałęziach przemysłu, mionowicie w przemyśle precyzyjnym oraz w przemyśle ceramiki szlachetnej produkcja sprzedana wykazałs wzrost w poszczególnych okresach ro­

ku bieżęcego i tak za 10 miesięcy br. przemysł precyzyjny zwiększył się o 0,9 %, a ce­

ramiki szlachetnej o 2,1 % w porównaniu z rokiem ubiegłym. . Osobowy fundusz płac we wszystkich gałęziach przemysłu wykazywał znaczny wzrost, a najwyższy wyetępił w przemyśle spożywczym, papierniczym i energetycznym,

W większości gałęzi utrwaliło się niekorzystne zjawisko: spadkowi zatrudnienie oraz obniżce produkcji sprzedanej towarzyszył zneczny wzrost wypłat z osobowego'fun­

duszu płac, np. w.przemyśle metali nieżelaznych za 10 miesięcy br. zatrudnienie obni­

żyło się o 1,8 %, wartość sprzedaży o 20,4 %, a osobowy fundusz płac Wzrósł o 25,S %;

w przemyśle papierniczym - zatrudnienie obniżyło się o 1,0 %, wartość sprzedaży

o 17,2 %, a osobowy fundusz płac wzrósł o 34,4 %; w przsmyśle spożywczym zatrudnienie zmnlejezyło *ię o 0,2 %, wartość sprzedaży o 11,3'%, a osobowy fundusz płac zwiększył się o 34,0 %.

przytoczone dane wskazuję, że w badanym okresie 10 miesięcy 1981 roku nastąpiło całkowite zerwanie zwięzku przyczynowo-skutkowego między wzrostem osobowego funduszu płac, s dynamikę produkcji 1 zatrudnienie.

Te sama eytuacja dotyczyła relacji'pomiędzy wzrostem przeciętnej płaoy, a wzros­

tem wydejności pracy, co obrazuje ponlżeze teblica wg wybranych gałęzit

. ■ Okresy

4

GAŁĘZIE I - III I - VI I - IX I - X

wydaj­

nośćpracy

przeclę tnapłaca

wydaj­

ność procy

przeclę płacatna

wydaj­

ność pracy

przeclę tna płaca

wydaj­

ność pracy

przeclę tna płaca { 1980-100

Województwo ogółom ....

w tymj

87,6 120,8 86,0 124,5 85,6 126,4 85,3 1.26,9

80,5 123,5 79,2 125,6 81,4 128,5 81,9 130,1 przemysł paliw ... 81,6 124,6 85,4 128,6 85,8 129,0 65,5 127,4 przemysł energetyczny,

,

98,1 ,

111,9 94,7 123,3 94,1 130,1 93,0 130,2

14

« Przemysł__

dok.tobl.

Okresy GAŁĘZIE

I - III I - VI I - IX I - X

wydaj­

nośćpracy

przecię tna płaca

wydaj­

ność pracy

przocię tna płaca

wydaj­

nośćpraęy

przaciii tna płaca

wydaj­

nośćpracy

przeclę tn*

płac*

1980«100 przemysł hutnictwa że-

92,3 113,9 88,7 121,9 86,1 129,7 85,0 119.3 przemyał metali'nieże­

laznych ... 86,4 125,9 8 2 ,7 128,5 81,3 128,9 81,3 137,«

przemysł metalowy .... 87,6 118,5 85,4 120,7 83,1 120,5 82,9 1119,7 przemysł maszynowy ... 86,1 117,3 87,6 119,7 88,0 120,2 88,5 119,5 przemysł chemiczny ... 97,4 117,0 91,8 119,8 88,9 120,7 87,7 119,*

przemysł materiałów bu

dowlanych ... 81,0 122,7 84,0 125,1 85,1 185,3 84,6 124,1 przemysł spożywczy ... 93,7 127,6 87,0 132,8 88,5 134,1 88,* 1 3 * , 3,, produkcja podstawowych wyrobów w okrasie I - X I .

W listopadzie br. wydobycie węgla kamiennego wyniosło 13725,2 ty«,ton,, tj, o 173,2 tys.ton mniej / I ,2 %/ niż w październiku br, a o 302,0 tye.ton więcej /2,2 %/ n' . ■+ l i s ­ topadzie ubiegłego roku. Nie jest to jednakże powodem do więk*z*go optymlaflju, poru»*«*

w porównaniu z rokiem 1979 wydobycie listopada br. było nit*z* ot 0 2990,9 ty».ton, tj, o 18,0

Od poczętku roku górnictwo węglowe woj. katowickiego przekazało goapodaroa n*fodo«

wej 147405,7 ty®.ton czarnego urobku. . •

W latach poprzednich wydobycie węgla kamiennego

po

jedenastu mioaięcłcb było * n a c # M #

wyższe: . • • , '

- w 1980 roKU - o 28959/Jtys.ton, tj. o 16,4 % - w 1979 roku - o 34149,1 tye.ton, VJ. o 19,0 %

w wolne soboty br. pracujęc na zasadach dobrowolności górnicy wydobyli 0644,8 ty*, ton węgla, tj. 5,9 55 wydobycia jedena*tu miesięcy /w listopadzi* *» 1069,1 tya.ton, tj.

7,8 % wydobycia/.

Ilość wydobytego węgla w wolne aoboty w ato*unku do aałkowi/bago wydobycia

w

po**CJtOfló1- nych zjednoczeniach przemyału węglowego ilustruje tabelaV

WYSZCZEGbLNIENIE

■ « : — 1 ^{I - XI}

wydobyole węgla w woln* eoboty w ty*.ton % całkowite­

go wydobyci« w ty*.ton % ca łlcowitego wydobyci*

Dębrowskle ZPW ... 240,4 11,4 2012,8 8.«

170,7 7,6 1515,1

205,4 9,6 1434,2 6,3

Oaworznicko-Mikołowskie ZPW .... 204,1 7,9 1692,3 6,3

152,2 6,7 1259,3 3.2

96,3 4,1 736,1 2,9

1069,1 7,8 8649,8 5,9

aak wynika z powyższego zestawienia, najwięcej węgla wydobytego w wolne soboty dl*

potrzeb gospodarki, ludności 1 eksportu przekazali górnicy Dąbrowskiego Zjednoczenia

Przemysł

15

Przemysłu v’ęgloivego} Katowickiego ZPW i 3aworznicko-Mil<ołowskiogo ZP’.V, najmniej - iloś­

ciowo i w stosunku do całkowitego wydobycia - Rybnickie ZP'.V

Najwyższą dynamikę wydobycia węgła po jedenastu mieniącach br ma Oaworznicko- Mikołowekie ZPW - 86,4 %, a najniższą - Bytomskie ZPW - 79,0 %.

Zastraszajęcy Jest spodek produkcji wszystkich podstawowych wyrobów o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowanie gospodarki narodowej /tabl. 8/. Niedobór tych surowców i materiałów był Jedną z zasadniczych przyczyn braku ciągłości produkcji i niestabilności dostaw kooperacyjnych.

W okresie Jedenastu miesięcy br. skala spadku produkcji wymienionych wyrobów w ato- sunku do roku 1979 i 1980 była następująca-

T— Produkcja*/ r— . ■"i1”"’ ■ 1...

WYSZCZEGÓLNIENIE

1979 1980 1981

w liczbach bezwzględ.

rok po­

przedni

«100

w liczbach bezwzględ.

rok po­

przedni -100

w liczbach bezwzględ.

rok po­

przedni .100

1979

•100

Węgiel kemienny w tys.ton 181554,8 104,6 176365,1 97,1 147405,7 83,6 81,0

5443,5 93,4 ' 5532,4 101,6 4886,4 88,3 89,8

Energie elektryczna w tys.

MWh ... 34406,8 109,6 33610,5 97,5 30071,0 ..

89,4 87,2

Stal surowa w tys.ton.... 9000,1 100,7 9179,9 102,0 7551,9 81,0 83,9 Surówka żeleza w tya.ton. 5331,7 99,6 5461,6 102,4 4219,8 77,3 79,1 Wyroby walcowane w tys.t. 5309,2 112,6 5603,5 105,5 4823,4 82,5 90,8 Rury stalowe w tys.km ... 124,9 100,7 124,0 99,2 U 6 . 8 94,2 93,4

Cynk w tys.ton... 189,1 92,5 199,5 105,5 194,3

77

.s 81,6

76,9 96,0 75,7 98,4 62,9 63.1 81,8

Mledż w tys.ton ... 12,6 97,1 12,3 101,9 9,4 76 j,7r ■- , 78,3

x/ w warunkach każdego roku. ■.•i’’

W listopadzie produkcja wymienionych wyrobów nie była wyższa niż w mlsat«cacb po­

przednich /ze wyjątkiem energii elektrycznej/, a wręcz przeciwnie. Np. miesięczna pro*, dukcja surówki żelaza w woj.katowickim wynosząca na początku roku ponad 400 ty«.ton, od początku II półrocza systematycznie obniżał« się do aktualnego poziomu 256,8 tye.

t o n : to samo dotyczy wyrobów walcowanych /styczeń br - 509,0 tys.ton., listopad

354,5 tya.ton/, rur atolowych /styczeń - 11,1 tys.km, listopad br » 9,6 ty«.km/, oynku /spadek z 16,6 tys.ton do 13,1 tye-iton w omawianym określa/, oczywiści« średnia mię«

alęczna produkcjo wszystkich omawianych wyrobów w roku bieżącym była znaczni« niższa niż w latach ubiegłych.

Realizacja zadań gospodarczych w podstawowych raaortach przedstawiała się naatępującoi

| Ministerstwo Górnictwa 1 Energetyki

Sprzedaż wyrobów, robót i uaług w okresie i - XI 1981 roku w górnictwie 1 snsrgs- tyce / 2 9 ,9 % sprzedaży ogółem województwo/ wyniosłe 118,7 mld złotych, « dynamika w porównsniu z analogicznym okresem ubiegłego roku obniżyła *ię o 13,4 % /w województwie o 14,8 %f.

W kolejnych mlesiącech 1981 roku sprzedaż produkcji przemysłowej była niższa w atosunku do poszczególnych miesięcy roku 1980, średnio o około 15,0 %,

16

Przemysł

miesięc sprzedaż wyrobów robót Dynamika 1 usług 1981 roku 1980*100

Styczeń ... •10905,4 min złotych 86,0 % Luty ... .10835,0 min złotych 84,0 % Marzec ... .11408,4 min złotych 81,4 % Kwiecień ... .10754,5 min złotych 84,2 oj Maj ...10286,8 min złotych 78,4 % Czerwiec ... ... 10688,7 min złotych 86,7 % Lipiec ... ..10471,4 min złotych 85,5 % Sierpień ...10123,4 min złotych 83,7 % Wrzesień ... ..10862,5 min złotych- 97,0 % Październik ... ..11043,6 min złotych 90,1 % Listopad ... 10958,8 min złotych 95,4 %

Wydajność pracy w okresie 11 miesięcy 1981 roku była nitsz« o 13,6 % w stosunku do ubiegłorocznej /w województwie 14,5 % / 1 wyniosła 261,7 ty«.złotych.

przy ogólnym spadku wartości produkcji w rasorols, osobowy fundua* płac w*ró«Jk aż o 31,0 % tj. 15,2 mld złotych, natomiast przeciętna płaca nalały do najwyższych w prze­

myśle i wynosi 12892 złota.

Godziny przepracowane w przeliczeniu na 100 robotników grupy przemyałowaj wyniosły 153,1 tys.godzin, w tym w czasie normalnym 137,4 tys.godziny przy zmniejszaniu o 12,0 % w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. Godziny nadliczbowe wykazały nato­

miast znaczny wzrost w'stosunku do roku ubiegłego.

Robotniko-godziny nieprzepracowane stanowiące 11,3 % czasu nominalnego wzrosły w porównaniu z rokiem ubiegłym o 2,0 %. Na wynik tan wpłynęła sb««ncj* S tytułu ehorób, która zwiękazyła się o 8,7 %. Nieobecności nieu«pr«wiedliwione wykazuję zn»o*n« wnnl«J- szenie.

W omawianym resorcie występiły zdecydowanie najgorsze wyniki f i n a n a o w za okres

10-clu miesięcy. ^

wielkość poniesionej strsty bilansowej sięgnęła tu ogromnych rozmiarów •* 71,® mld *ł, oo stanowiło 76,3 % straty bilansowej całego katowlokiago przemysłu.

N a j w y ż s z e straty występiły w kopalnioch węgla kamiennego choć nla be* *n«c*ania rt» wy­

niki w resorcie pozostały straty kilku zakładów «nergetycznych. / Dla sześciu zjednoczeń węglowych wielkość «traty-bilansowej oraz jaj udział *i «tra­

tach resortu przedstawiały się następujęcot //'

'• tiJ 1. ’....

WYSZCZEGÓLNIENIE

Strata bilan­

sowa w min zł ^% udziału w stratach V

resortu wojawódNtwa

- oaworznicko-Mikołowskie zjednoczenie

• 12008,1 16,7 12,7

10261,6 14,3 10,9 ...

9626,7 13,4 *0,*

11193,0 13,6 11,9

9871,8 13,7 10,3

15478,2 21,5 16,4

Wysoka strata bilansowa była wynikiem działalności dlaj - Znkłodu Energetycznego w Gliwicach.,...- 309,7 min zł - Elektrowni Rybnik"...- 375,1 min zł - E l e k t r o w n i''Sierezo*... ...- 203,8 min zł - Elektrowni''Doworzno"... ..- 358,0 min zł - Z n k ł o d u Energetycznego w Oęidzlnie ... .- 181,4 min zł - Elrtktrowni"ł.ngi8zn".... ... ... - 171,? ,mln zł - zeopołu i£lektrowni‘Łazi3kn'... ...- 273,0 min zł

Przemysł

17

Koszt własny sprzedanych w r o b ó w i usług w resorcie przewyższył zroallzowonę war­

tość sprzedaży o 68,5 mid zł. spowodowało to, że akumulacjo z całokształtu działalności była ujemra i wyniosło 67,9 mld zł.

, Nie bez wpływu na ten wynik pozostało ujemne saldo nieprawidłowych wyników - strat i zysków nadzwyczajnych, wyniki nadzwyczajne kształtowały się w następującej wysokości i

1145.3 min zł.

600,0 min zł.

1085.3 min zł.

0,8 % - straty nadzwyczajne

- zyski nadzwyczajne ; -

- saldo wyników'nadzwyczajnych

- udział salda w akumulacji ♦

wysokie koszty własne or«z utrata bilansowa «powodowały że wskaźnik rentowności netto ukształtował się no najniższym poziomi« spośród wszystkich r e s o r t ó w ! wyniósł - minus 38,5 %.

Pozostałe wskaźniki efektywności wyniosłyj

- w odniesieniu na 1000 zł wsprzedaży minus 203 zł,

- w odniesieniu na 1000 zł kosztów sprzedaży minus 169 zł.

Zapasy ogółem w resorcie górnictwo 1 energetyki wg «tanu na 31.X br oslęgnęły war­

tość 19,1 mld zł i wzrosły w porównaniu z« stanem na poczętek roku o 15,9 Najwyższy przyrost zapasów występlł w grupie zopasów produkcji niezakoriczoncj 1 wyniósł 20,9 %.

Dynamika pozostałych podstawowych grup kształtowała się jak niżej:

*- zapasy materiałów w wysokości 104,7 %

- zapasy wyrobów gotowych w wysokości 112,0 %. • • Wskaźnik zapa»ochłonno^ci na 1000 zł sprzedaży był «to«unkowo niski /w porównaniu z Innymi r««ortami/ i wyniósł 161 zł.

Zatrudnienie w górnictwie węglowym ^

• ‘ /. r!... ' V;, *

Wzrost wydobycia węgla, od któr«go zależy wyrwani« «lę ze spirali kryzy««, *ol«*y od wielu czynników, a zwłaszcza od wydajności pracy, jej technicznego uzbrojeni«, od kwalifikacji i motywacji załóg górniczych oraz od ich liczebności. W ostatnich mie®lę- c«ch podjęto usilne i wielotorowo ataranla w kierunku wzrostu zatrudnienia. Tylko w tan sposób będzie bowiem można zrealizować zasadę, że kopalni« pracuję sześć dni a górnicy pięć dni. Działanie te przyniosły Już konkretna rezultaty. Przeciętne zatrud­

nienie w 65 kopalniach węgla kamiennego woj. katowickiego w porównaniu do roku ubieg­

łego przedstawia zestawieniet

L m ’ I - IX I - X

1980 " 367627 367370

1981 367159 368190

1980-100 99,9 % 100,2%

prz«ciętn« zatrudnianie w kopalniach w mle«ięcu październiku br yp>70S6 tya.osób/

było więkaze niż w mleaięcu grudniu 1980 roku /363548 osób/ o 13488 oódb, a o 5501 osób wyższa niż we wrześniu br.oest rzeczę char«ktery«tycznę, że poziom przeciętnogo zatrudniania w kopalniach rozpatrywany w poszczególnych mleslęcach wykazuj« znaczne wahania i brok stabilności, stęd lepiej obserwować zmiany w poziomi« przeoiętnego za­

trudnienia w okrooach norastojęcych. i tok przeciętne zatrudnienie w kopalniach w ok­

resie I - X Jest wyższo i

- o 820 osób w porównaniu z okresem I » X 1980 r.

• o 1444osoby w porównaniu z okresom i - XII 1980 r.

- o 1031 osób w porównaniu z okresem j - ix 1981 roku.

4.18 ^Przemysł

powyższe dane, dotyczące przeciętnego zatrudnienia, nie obrazują w pełni zmian w poziomie zatrudnienia, jakie dokonały się zwłaszcza po wejściu w życia z początki«

września Rozporządzenia szefa sztabu Generalnego nr 25 w sprawie przeprowadzenia w Jed­

nostkach wojskowych akcji werbunkowej kondydatów do pracy pod ziemię w kopalniach węg­

la kamiennego, spośród żołnierzy mających za sobą rok służby czynnej.

W oparciu o statystykę prowadzoną w zjednoczeniach przemysłu węglowego stwierdza się, że w okresie dziesięciu miesięcy br zatrudnienie w górnictwie węglowym wzrosło o 26212/ osób /przyjęcia - 73919 osób minus zwolnienia 47707 osób/.

W poszczególnych zjednoczeniach wzrost ten kształtował się następującot - Rybnickie zjednoczenie Przemysłu Węglowego - 5430 osób

- Mikołoweko-Oaworznickie zjednoczenie przemysłu Węgl. - 5341 osób - Dąbrowskie Zjednoczenie Przemysłu węglowego - 4327 osób - Katowickie zjednoczenie przemysłu węglowego - 4145 osób - Zabrzańskie zjednoczenie Przemysłu Węglowego - 3719 osób - Bytomskie zjednoczenie przemysłu Węglowego - 3250 oaób

Ciekawie kształtowała się struktura przyjęć i zwolnień pracowników w zjednoczeniach' przemysłu węglowego. Podstawowym sposobem pozyskiwania nowych pracowników były akcje werbunkowe z miejscowego pośrednictwa pracy, skąd pochodziły 22972 nowoprzyjyt* esoby

tj. 31,1 % ogółu. Na drugiej pozycji znajdowały się Już tzw. "inne źródła", gdzie m.in.

ujmowało się pracowników zwolnionych z wojska do procy w kopalniach, z tego źródła po­

zyskano 21453osoby, tj. 29,0 %, z czego w samym tylko zjednoczeniu rybnickim w miesią­

cu październiku 2562 osoby przyjęto w wyniku akcji naboru z wojska.

Następne źródła skąd pozyskano nowych pracowników to:

- akcje werbunkowe z pośrfldnictwa międzywojewódzkiego - 19770 osób, tj. 26,7 56 - absolwenci z własnych szkół i szkół innych zjednoczeń - 6274 tj. 8,5 %

- z innych kopalń zjednoczenia węglowego - 2201 osób tj. 3,0 % - tC kopalni innych zjednoczeń - 1249 osób, tj. 1,7 %.

W tym saihym czasie /I - X 1981r./ zwolniono z kopalń 47707 oaób główni* na sku­

tek j v v ■

- zwolnień z inicjatywy kopalni /porzucenia pracy/ - 16266 osób, .tj. 34,1 % - wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika - 6151 osób, tj. 12,9 % - wygaśnięcia umowy o pracę - 13563 osób, tj. 2 8 , 4 %

- emerytur i rent - 9585 osób, tj. 20,1 %

- przeniesień i oddelegowań - 953 osobytj. 2,0 %

Tak duży przyrost liczby pracowników w przemyśl* węglowym «powodował w większości kopalń zaspokojenie ich potrzeb w zakresie zatrudnienia, a w niektórych naw*t minimalny przerost ponad potrzeby, pojawiły się na skutek tego trudności innej natury - kopalni*

posiadając określoną ilość miejsc w hotslach robotniczych całkowicie zr*zygrtowały z pośrednictwa międzywojewódzkiego, ograniczając się Jedynie do przyjmowani* nowych procowników z miejscowego pośrednictwo procy.

Ministerstwo Hutnictwa i przemysłu Maszynowego

produkcja sprzudena resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego w listopadzie br.

wyniosła 36,7 % produkcji wytworzonej w województwie katowickim, w okresi* X - XI sprzedaż wyrobów, robót i usług własnej produkcji była niższo o 17,6 % w stosunku do roku ubiegłego co stenowi 37,0 mld złotych, prawie we wszystkich przedsiębiorstwach zgrupowanych w resorcie hutnictwa i przemysłu maśzynowego - szczególni* uzależnionych od dostaw energii i surowców uwidoczniły się niekorzystno tendencje i relacje wystę­

pujące w naszej gospodarce.

przemysł 19

I *

Podobnie Jak i w całej gospodarce, przy znacznie mniejszej produkcji i wydajności pracy niż w roku ubiegłym /wydajność spadła o ló,3 %/ zwiększyły się wypłaty z osobo­

wego funduszu płac w okresie 11 miesięcy bieżęcego roku w tym resorcie o 15 .9 JS.

Średnia miesięczna płaca wyniosła 8776 złotych i Jest o 1467 złotych wyższa niż w roku ubiegłym.

Przeciętne zatrudnienie uległo zmniejszeniu o 3700 osób, co stanowi 1,4 w, Robotniko-godziny przepracowane w czasie normalnym, a przeliczona ns 100 robot­

ników grupy przemysłowej wyniosły 142,0 tys.godzin wykazując zmniejszenie o 8,5 % w sto­

sunku do 10 miesięcy roku ubiegłego. Godziny nadliczbowe obniżyły się znacznie.

Robotniko-godziny nleprzepracowane w przeliczeniu na 100 robotników grupy przemys­

łowej wzrosły o 5,9

%

w porównaniu z rokiem ubiegłym. Godziny nleprzepracowane stano­

wiły 12,3

%

czasu nominalnego, w tym choroby 9,0

%.

Godziny nieobecności nieusprawiedliwionych oraz przestojów płatnych utrzymały się na poziomie roku ubiegłego.

wyniki finansowe resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego wpłynęły ns obniżenie rentowności w przemyśle województws co wyrażało się przede wszystkim stosunkowo wyso­

kim udziałem straty bllsnsowej w stratach ogółem, udział ten kształtował się w wyso­

kości 20,6 %.

Wysoki był również udział strat nadzwyczajnych w tego rodzaju stratach całego prze­

mysłu 1 wyniósł 46,3

%.

Koszty własne sprzsdsnych wyrobów 1 usług przewyższyły wartość zrealizowanej sprzedsży o 2,7

%.

Wobec powyższego ujemna wartość akumulacji z całokształtu działalności /minus 5,5 mld złotych/ oraz ujemny wynik bilansowy /minus 15,3 mld zł/ spowodowały, że wszystkie wskaźniki efektywności ekonomicznej kształtowały się na nlskorzystnym minusowym pozio­

mie i wyniosły j

- wskaźnik rentowności netto - minus 8,9 % - wskaźnik rentowności brutto - minus 3,1 %

- wskaźnik akumulatywnośoi sprzedaży - minus 3,2 % , ,

Najwyższy ujemn« wartość akumulatywności z całokształtu działalności oraz wynik bilan­

sowy w postaci strdty poniosły przsdsięibiorstwa zestawione w poblższej tabelce:

WYSZCZEGbLNIENIE

Akumulacja z ca łokształtu dzię łalnoścl

Strata bilanse wa •

Wskaźnik ren­

towności netto w % w min złotych

Huta - 2015,9 2069,0 —34,5

Huta - 509,7 541,7 -15,5

Huta "Bobrek" ... ... . -923,1 968,6 —23,6

Huta -1175,2 1237^0 -26,5

Huta -731,3 814,4 -15,0

Huta im.F.Dzierżyńskiego... . -532,1 685,2 -23,3

Huta "Katowice" ... . / -€592,0 9917,7 -42,0 Zysk bilansowy wypracowany przez przedsiębiorstwa resortu hutnictwa 1 przemysłu maszynowego osięgngł wartość 4,0 mld zł i stanowił 38,9 % ogólnej wartości zysku w prze­

myśle. do przedsiębiorstw, które w najwyższym stopniu partycypowały w wypracowaniu ogólnej wartości zysku należ

?t

Huto Metali Nieżelaznych Szopienice, Huta “Baildon", Huta im.Cedlern, Huta "Florian", Huta "Ferrum", śliska Fabryko Kabli, Fabryko przewo­

dów energetycznych, zakład urzędzerf Komputerowych "Mera Elzab".