Próba eksperymentalnego ustalenia głównego pierwszego żywiciela pośredniego bruzdogłowca szerokiego Diphyllobothrium latum (L.) dla terenu Polski

ALICJA GUTTOWA (Warszawa)

Zakład Parazytologii PAN

[88]

PRÓBA EKSPERYMENTALNEGO USTALENIA

GŁÓWNEGO

PIERW-

SZEGO

ŻYWICIELA POŚREDNIEGO BRUZDOGŁOWCA

SZEROKIEGO

DIPHYLLOBOTHRIUM LATUM

(L) DLA TERENU POLSKI

W pracy niniejszej przedstawia autorka wyniki badań nad układem

stosunków wzajemnych

„Diphyllobothrium latum - Copepóda"

na terenie Polski. Badania prowadzone były przez cały 1955 r. Zbadano ogółem

14 gatunków Copepoda (718). Założono łącznie 196 hodowli indywidual- nych. Przy opracowywaniu wyników przyjęto ustalone kryteria (M i- eh aj ł o w, 1938), a mianowicie stopień ekstensywności i intensywności

inwazji ora:z tempo i przebieg rozwoju larw w jamie ciała żywicieli. Uzy- skane wyniki prowadzą do następujących wniosków: 1) Kontaktowane z onkosferami

D. latum

gatunki

Copepoda z

rodzajów

Macrocyclops, Eucy-

clops, Acanthocyclorps, Mesocydops

okazały się caŁkowicie odporne na in-

wazję. Z rodzaju

Cyclops

tylko młodociane postacie

C. strenuus strenuus

Fis c h er wykazały dużą ekstensywność i intesywność inwazji.

2) U dwóch gatunków z rodziny

Diaptomidae (Diaptomus gracilis

S a r s i D.

vulgaris

Sc hm ei 1) stwierdzono dużą intensywność i ekstensyw-

ność inwazji. 3) Normalnie mzwinięte procerkoidy wykształciły się po 12 dniach tylko w jamie ciała D.

vulgaris

Sc hm ei

1.

W jamach ciała

C.

strenuus strenuus

Fischer (IV kop.) i

Diaptomus gracilis

Sar s rozwój procerkoidów uległ zahamowaniu. 4) Analiza ekstensywności i in-

tensywności za:r:aŻienia i tempa ro.zwoju w ja.m:i,e ciała wskazuje na

Diapto-

mus vulgaris

S •C h m ei l jako j.edn.ego z głównych pierwsz.y,ch żywicieli pośrednich

D . latum

na terenie ·centraiLnej Polski.

5)

Do

grupy I (Mi -

cha j ł ,o w, 1932, całkowity brak inwazji) należą:

Macrocyclops albidus

(Jur i

n

,e),

M. fuscus

(J u ,r i n e),

Eucyclops serrulatus

(Fischer),

E ..

macrurus

Sar s,

E. macruroides

(Li 11

ie

b.),

Acanthocyclops viridis

(Jur i n e), A.

vernalis

(Fischer),

A. bicuspidatus

(Claus),

Meso-

cyclops oithonoides

(Sar s),

M. leuckarti

{C 1 a us),

Cyclops abyssorum

S' ars, C.

furcifer

C 1 a u s, C.

vicinus

U 1 j. Do grupy II (znaczna eks-

tensywność i intensywność inw:a:zji, Lecz rozwój larw w jamie oiał.a za- hamowany) należą:

Cyclops strenuus strenuus

F is,c her (,z.wlaszcza for- my m1ode) oraz

Diaptomus gracilis

S ars. Do grupy V (duża ekstensyw-

ność .i intensywność ·inwazji, vozwój l•arw w jamie

dala

przebie,ga najszyb- ciej i doprowadza do wyksztak,enia normalnie ,rozwiniętego prooerkoida) należy

Diaptomus vulgaris

Sc hm

ei 1.

Jest

to

n:iewątpliw:ie główny, bądź jede1I1 ·z głównych pierwszych żywicieli pośrednich D.

Iatum

dla warunków Polski. 6) Występują różnice w .inwazji osobników młodocianych i doros-

Wiadomości Parazytologdczne nr 5 - Supplementum

218 ^{A. GUTTOWA}

- - - -- -- - - -- - -- -- - - -- - - -- - -···-··---- •-- - - -

łych

u C. strenuus strenuus Fis

,c

he :r

.i

D. gracilis Sar s, oraz u ód

i

<j?<j?

n~ektórych gatunków. 7) Dane Hu m , e s', a (1950)

wskazują

na to,

że

dla warunków Ameryki

Północnej

do g, rupy V

należą:

Diaptomus missis-

sippiensis Mar s h., oraz Eurytemora affinis P op pe,

zaś

do g.rupy IV

(znaczna

,ekstensywność

1 i'

intensywność

inwazji) Diaptomus sanquinaeus

Forbes

i

Diapt omus piscinae Forbes

(żywiciele zastępczy).

8)

Powyższe

dane

upoważniają

do stwierdzenia,

że

w

różnych

warunkach geograficz-

nych (a

być może i

ekologicznych) odmienne gatunki Copepoda

mogą speł­

niać ,rolę głównych

pierwszych

żywicieli pośrednich

D. latum (wik, ariat

parazytologiczny). 10)

Również

poszczególne grupy (I, II , III, IV, V) Co-

pepoda jako pi, e['wszych

żywic:ieli pośrednich

D. latum (a prawdopodob-

nie

i

innych tasiemców)

mogą

w

różnych

warunkach geograficznych

ukształtować się

odmiennie.

IIOIIbITKA 3KCIIEPl1MEHTAJibHOro BbIHBJIEHl1H rJIABHOro IIPOMEJKYTO':IHOfO X03Hl1HA Illl1POK0f0 JIEHTEIJ;A D!PHYLLOBOTHRIUM LATUM (L.) HA TEPPMTOPM11 I10Jlbilll1

Pe3JOMe

Ha ,ocm;rne aHaJI113a pe3yJihTaToB 3apaJR:eH11H Kopa1.111,1111HMH D. la tum (L.) 14 an,11oa Copepoda ycTaHOBJieHO, '!TO rJiaBHh!M npoMeJR:yTO'IHh!M XO3HHHO:VI D. tatum B IlOJih- we HBJIHeTcH D. vulgaris S c hm e i 1. CocTaBJ1eH TaKJR:e nepe"!eHh a11,11oa He no,11aep- raIOll:(11xcH J,1HBa3J111. CpaBHJ1BaH pe3y JlbTaTbl co5CTBeHHb!X l1CCJie,11oaam11oi C pe3y JibTa- 'fi\Ml1 J1CCJie,n;oaam1fl: Hume s'a {1950) B CeaepHOM AMepwKe, aBTOP rrpl1XO,11HT K 3a- KJJ!O<JeHl1!0 O B03MOJR:HOCTJ1 HaJIJ1'll1H pa3Hl11.1 B YKJia,11e D. latum -Copepoda B pa3- HhlX reorpa<pl1"1€CKJ1X pafl:oHaX.

AN ATTEMPT EXPERIMENTALLY TO ESTABLISH THE FIRST MAIN INTER- MEDIATE HOST OF DIPHYLLOBOTHRIUM LATUM (L.) FOR THE TERRITORY

OF POLAND Summary

It was esfablishe<l through the analysis ,of the results of the invasion by the coracldia D. Latum (L.) of fourteen species of Copepoda that the first main inter- mediate host of D. latum in the territory of Poland was D. vulgaris S ,c hm ei 1.

A 1:ist was also drawn up of the ,species which undergo no .invasion. On comparing her own res1ults with those obtained by Humes (1950) for the territory of North Amer.ica the author draws a ,conclusion of the existence of a parasitological vicariate, i. e., possible difference in the D. latum - Copepoda sy-stem in·various geographical

regions.