Po IV Zjeździe PZPR : nasze zadania

Po IV Zjeździe PZPR : nasze zadania

Palestra 8/7(79), 2-4

Po IV Z je ź d z ie P Z P R

Przed trzema tygodniami zakończył obrady IV Zjazd Polskiej Zjed­ noczonej Partii Robotniczej. Przypadł on w dw udziestolecie istnienia Polski Ludowej i stał się okazją do zbilansowania w ieloletn iego ogrom­ nego w ysiłku nad przebudową kraju, jego fundam entów gospodarczych, jego substancji socjalnej i kulturalnej, zbilansowania trudu przewar­ tościowania w ielu wartości — społecznych, politycznych i m oralnych. Dokonano w ielkiej pracy, która z kraju nieuprzem ysłow ionego, biedne­ go uczyniła kraj zasobny, prężny gospodarczo, wszechstronnie zaawan­ sowany, kraj, z którym się poważnie liczą na arenie międzynarodowej. IV Zjazd Partii, opierając się na tezach Kom itetu Centralnego, które

stały się przedmiotem ogólnospołecznej dyskusji, w y ty czy ł kierunki

dalszego rozwoju naszej ojczyzny zarówno w dziedzinie gospodarczej, jak i w dziedzinie demokracji socjalistycznej oraz wychowa/nia społe­ czeństwa. Program ten stał się programem całego narodu, programem tych wszystkich, którym bliska jest sprawa przyszłości kraju i jego roz­ kwitu, sprawa socjalizmu. Wykazała to w pełni poprzedzająca Zjazd dyskusja, potwierdziła dyskusja zjazdowa.

W walce o realizację konkretnych, w ytyczonych przez Partię zadań nie może zabraknąć prawników.

„Tezy na IV Zjazd Partii są zapowiedzią dalszej ofen syw y na polu budownictwa socjalistycznego w Polsce — m ów ił na przedzjazdowej na­ radzie aktyw u partyjnego ZPP sekretarz KC PZPR to w. Ryszard Strze­ lecki. — Podjąwszy dyskusję nad tezami oraz w oparciu o uchw ały IV Zjazdu, św iat prawniczy z pewnością znajdzie sw oje w łaściw e m iejsce w tej ofensyw ie świadom tego, że rola prawnika łączy się na najszer­ szym froncie z poczynaniami i polityką Partii. Stopień aktywności w tej ofensyw ie będzie miarą zaangażowania, ofiarności i patriotyzmu pol­ skiego prawnictwa. Liczym y na to, że prawnicy polscy staną w pierw­ szych szeregach budowniczych Polski Ludowej, Polski socjalistycznej”. Musi znaleźć sw oje m iejsce w tej ofensyw ie także adwokatura, ad­ wokatura w swej nowej postaci, jaką dała jej ostatnia reforma, adwo­ katura bardziej uspołeczniona, bliższa społeczeństwu, jego pracy i po­ trzebom.

Jednym z podstawowych warunków dalszego rozwoju naszego kraju, na który zwracają uwagę tezy i referat K om itetu Centralnego w ygło­ szony przez tow. W ładysława Gomułkę, dyskusja poprzedzająca IV Zjazd i dyskusja na sam ym Zjeździe, wreszcie jego uchw ały — jest usprawnienie zarządzania gospodarką narodową. Oznacza to większą niż dotychczas dyscyplinę planowania, kierowania i działalności finan­

N r 7 (79) P o IV Z j e i d z i e P Z P R ₃

sowej w zakładach pracy, zjednoczeniach i resortach. Czyż można jed­ nak wyobrazić sobie postęp w tej dziedzinie bez pomocy prawników, bez pomocy adwokatów-radców prawnych? Pom ocy r z e c z y w i ­ s t e j , niesionej przez radcę prawnego ściśle związanego z konkretną jednostką gospodarczą, w yspecjalizowanego, uzbrojonego n ie tylko w w iedzę „kodeksową”, lecz także w znajomość praw rządzących gospo­ darką, współdziałającego na co dzień z kierow nictwem i aktyw em za­ kładu, znającego założenia ustrojowe i gospodarcze i zaangażowanego ideowo w ich realizację.

Ustawa o ustroju adw okatury stwarza m ożliwości wykształcenia ta­ kiego typu radcy prawnego-działacza gospodarczego i społecznego. Taki radca prawny będzie m iał zawsze w iele do powiedzenia w m iejscu swej pracy. Również w dziedzinie stosunków m iędzyludzkich w zakładzie

pracy głos jego będzie m iał wagę w ich kształtowaniu. ,

Materiały IV Zjazdu PZPR wyraźnie podkreśliły konieczność dalsze­ go umacniania praworządności socjalistycznej. Praworządności rozumia­ nej dwustronnie i przestrzeganej tak przez organa administracji pań­ stw ow ej wobec obyw atela, jak i przez obyw atela wobec państwa. W św ietle zadań nakreślonych przez Partię szczególnego znaczenia nabie­ ra obowiązek kształtowania świadomości społecznej, ugruntowania no­

w ej socjalistycznej moralności, socjalistycznego stosunku do pracy

i własności społecznej. Oznacza to konieczność szerokiej pracy organi­ zacyjnej, politycznej i wychow awczej.

Konkretnym przejawem tej pracy będzie dalsze rozszerzanie społecz­ nej działalności adwokatury w ramach Zrzeszenia Praw ników Polskich, K om itetów Frontu Jedności Narodu, społecznych kom isji rad narodo­ w ych, samych rad itp., działalności zapoczątkowanej już i prowadzo­ nej w szeregu wojewódzkich izb adwokackich, jak np. białostockiej, wrocławskiej, łódzkiej czy warszawskiej. Popularyzowanie prawa, spo­

łeczne poradnictwo prawne, pomoc w rozwijaniu now ych form są­

downictwa społecznego — to tylko kilka form tej działalności, która m usi stać się powszechnym , dobrowolnie na siebie przyjętym przez adwokaturę obowiązkiem.

Adwokatura w samej sw ej istocie jest pełnieniem służby społecznej. Adwokaci, docierając do szerokich kręgów społeczeństwa, mają codzien­ nie niem al możność w pływ ania na kształtowanie jego socjalistycznej świadomości. Adwokat z tytułu swpgo zawodu spotyka się w sw ej pracy nie tylko z przestępcami strictu sensu, lecz niejednokrotnie rów­ nież z ludźmi, których wadliwa ocena własnego postępowania pcha ku rozgoryczeniu. Rozumna pomoc w odzyskaniu w łaściw ego spojrzenia na fakty i zjawiska jest jednym z ważnych obowiązków zawodu adwo­ kackiego.

Udział adwokata w dziedzinie wym ierzania sprawiedliwości w ystę­ puje najjaskrawiej w procesie karnym. Obrońca w ystępuje tu nie ty l­

4 B r o n i s l a w D o b r z a ń s k i _{N r 7 (79)}

ko jako osoba zaufana oskarżonego, lecz m usi m ieć także na uwadze interes ogólny. Na tym w łaśnie polega adwokacki obowiązek ochrony i umocnienia porządku prawnego PRL, jak to głosi art. 6 u. o u.a. A do­ ty cz y to w szelkiego rodzaju spraw prowadzonych przez adwokata, nie tylk o karnych. Odpowiedzialna i trudna to — doprawdy — rola.

Rola adwokata polega m. in. na krytycznej ocenie zawartego w ak­ tach m ateriału. To jest jego prawo, a nawet jego obowiązek. K rytyka ta dotyczy postępowania dowodowego i dostrzeżonych przez adwokata nieprawidłow ości czy wad w funkcjonowaniu jednostek gospodarczych, co um ożliwia popełnianie przestępstw. Rzecz w tym , by ta ocena była rzeczowa i odpowiedzialna, by była utrzym ana w granicach interesu społecznego, a zatem — by była budująca.

Do wykonania tyclj zadań konieczna jest nie tylko dokładna znajo­ m ość prawa, ale i w ysokie wyrobienie społeczne i polityczne. Podstaw y szerszego uspołecznienia adwokatury stw orzyła ustawa o jej ustroju.

Wkłada to na organy samorządu adwokackiego szczególne obowiązki.

Obecna ustawa o u.a. daje im środki do ich wykonania.

BRONISŁAW D O BRZA Ń SKI

J a k ie zm iany w stosunku do praw a spadkow ego

z 1 9 4 6 r., wprow adzi kodeks cy w iln y ?

U w a g i ogólne

T y tu ł a rty k u łu zap ow iad a jeg o za sięg i cel. P r z e p isy d ek retu o p ra w ie sp a d ­ k o w y m z dnia 8 p a źd ziern ik a 1946 r., n o rm u ją ce m a teria ln e p raw o sp a d k o w e, n ie u le g ły — poza p rzep isem art. 134 — żadnej w y ra źn ej zm ia n ie (n iek tóre z n ich w y n ik a ły im p l i c i t e np. z u sta w y z dnia 20 m arca 1950 r. o te r e n o w y c h organ ach je d n o lite j w ła d z y p a ń stw o w e j) aż do w y d a n ia u sta w y z dnia 29 czerw ca 1963 r. (D z. U . N r 28, poz. 168). D op iero ta u sta w a w p ro w a d ziła lic z n e zm ia n y w jed n ej co p raw d a, a le za to szczeg ó ln ie w a ż k ie j d zied zin ie, a m ia n o w ic ie w zak resie d z ie d z ic z e n ia g o sp o d a rstw roln ych . Z k o lei p rzep isy d oty czą ce te g o d zied ziczen ia z o s ta ły za stą p io n e p rzez art. 1058 — 1088 k od ek su c y w iln eg o , k tóre o b o w ią zu ją ju ż od c h w ili o g ło szen ia teg o k od ek su , czy li od dnia 18 m aja 1964 r. (art. I przep. w p ro w . k.c.).

O tóż p rzez za zn a czen ie w ty tu le artyk u łu , że chodzi m i o p raw o sp a d k o w e „z 1946 r.’', ch cia łem w y ja śn ić , że n ie b ęd ę w nim z u p e łn ie o m a w ia ć bardzo sp e