Liberalizm z konieczności i jego
skutki
Palestra 2/10-11(11), 74
1958
MIIO/Vm/l
W.
P /IR /IC R /IF E lf
I. Sp rze d la ły czterdziestu: w rzesień — październik 1918 r.
Z e ś w i a t a
Liberalizm z konieczności i jego skutki
Wobec k lęsk m ilita rn y c h ponoszonych przez ipaństwa cen traln e na w szystkich fro ntach , w Niemczech szerzy się gw ałtow na agitacja a n ty w o jen n a i an ty cesarsk a. Rząd, zbyt już słaby, by uciec się do zw ykłych m etod rep re sji, usiłuje przeciw działać „w rogiej propagandzie” przez różne apele do społeczeństw a. Naczelny dowódca arm ii niem ieckiej H in d en b u rg ta k pisze w odezwie do żołnierzy:
„W róg zu żytk o w u je jako jedną z nie n ajm niej niebezpiecznych swoich strz a ł z a tru ty c h m aczanych w farbie drukarskiej podawanie w ynu rzeń niem ieckich osobistości i niem ieckich gazet (...) Siłą naszą, lecz i naszą słabością zarazem , je s t to, że pozw alam y swobodnie w ypow iadać każde zdanie, n a w e t w czasie w ojny. Jest to naszą siłą, gdyż dowodzi poczucia mocy, lecz je s t jednocześnie słabością, gdyż umożliwia dostanie się do nas jad u nieprzyjacielskiego. Dlatego też, arm io niemiecka i ojczyzno niem iecka, pom yśl, ż e od w roga nie pochodzi nic, co by było z korzyścią d la N iem iec (...) G dy spotkasz kogoś, będącego z nazwiska i pochodzenia N iem cem , lecz należącego ze względu na sposób swego m yślenia do obozu n iep rzyjacielskiego, to trzym aj się od niego z dala i pogardzaj nim. P o staw go zupełnie o tw arcie pod ipręgierz, aby i inni praw dziw i N iem cy m ogli n im pogardzać. S trzeż się, arm io niem iecka i ojczyzno niem iecka!"
W kilka ty g o d n i później w ybuchła w Niemczech rew olucja.
Z k r a j u
N ieb ezp ieczn e czasy
W m iarę zbliżania się nieuchronnej klęski w ojennej Niemiec coraz tru d n ie jsz a s ta je się sy tu a c ja polskiej R ady Stanu, powołanej przez nie m ieckie w ładze ok upacyjne na teren ie tzw . Kongresówki. Przed siedzi
