WProWadzenie – cel badańZ chwilą wstąpienia Polski do Unii Europejskiej w miesiącu maju 2004 r.,

Anna Kowalczyk, Tadeusz Piecuch

zAStOSOwANie OleJku eteryczNegO z pOmArAŃczy DO mASkOwANie NieprzyJemNych zApAchów pOwStAJących

pODczAS ODwADNiANiA kOmuNAlNych OSADów ściekOwych

Streszczenie. Celem niniejszej pracy było przedstawienie sposobu zmniejszenia uciążliwości zapa- chowej podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych poprzez dozowanie bezpośrednio do osadu ściekowego olejku eterycznego z pomarańczy, wyprodukowanego w procesie destylacji parą wodną.

Przeprowadzone badania wykazały, że olejek eteryczny z pomarańczy skutecznie neutralizuje nie- przyjemne zapachy osadów i odsączu, powstałe podczas odwadniania komunalnych osadów ścieko- wych na laboratoryjnej wirówce sedymentacyjnej. Wraz ze wzrostem dawki olejku eterycznego z pomarańczy czas skutecznej neutralizacji nieprzyjemnych zapachów po procesie mechanicznego odwadniania rośnie, zarówno dla odwirowanego osadu jak i odsączu. Okazało się również, że olejki eteryczne jako substancje hydrofobowe pełnią dodatkowo funkcję koagulantów lub flokulantów i polepszają jakość mechanicznego odwadniania.

Słowa kluczowe: odory, zapach, olejki eteryczne, flokulant, osady ściekowe.

WProWadzenie – cel badań

Z chwilą wstąpienia Polski do Unii Europejskiej w miesiącu maju 2004 r., w naszym kraju zaczęły obowiązywać standardy i normy europejskie m.in. w zakre- sie ochrony środowiska. Jednym z elementów, który wymaga jeszcze uregulowania jest emisja do środowiska nieprzyjemnych zapachów w wyniku funkcjonowania takich obiektów jak: składowiska odpadów, zakłady ich utylizacji, oczyszczalnie ścieków, fermy hodowlane czy zakłady przemysłowe. Emisja tych nieprzyjemnych zapachów stanowi dużą uciążliwość zarówno dla pracowników zakładów, jak i mieszkańców okolic. Bliska konieczność opracowania polskich norm w zakresie metod oceny intensywności odorów, a także przepisów określających ich oddziały- wanie na środowisko, przyczynia się do podejmowania badań nad odorami w zespo- łach badawczych różnych instytucji [1, 3-6, 8, 10-19].

Zagadnieniem tym zajmuje się m.in. Katedra Techniki Wodno-Mułowej i Uty- lizacji Odpadów Politechniki Koszalińskiej, która od kilku lat prowadzi prace ba- dawcze nad produkcją olejków eterycznych pozyskiwanych z surowców roślinnych

Anna KOWALCZyK, Tadeusz PIECuCH – Katedra Techniki Wodno-Mułowej i utylizacji

w procesie destylacji parą wodną, a następnie wykorzystuje je do maskowania nie- przyjemnych zapachów wydzielających się ze ścieków w halach technologicznych m.in. [1, 11-14, 19]. W pracach tych dokonano organoleptycznej oceny zmniejszenia uciążliwości zapachowej poprzez rozpylanie olejków eterycznych pochodzących z różnych naturalnych odpadów organicznych (głównie skórek owoców cytrusowych, tj. pomarańcze, cytryny i grejpfruty) oraz tanich i łatwo dostępnych na naszym ryn- ku roślin i kwiatów. Na podstawie przeprowadzonych analiz, stwierdzono, że masko- wanie nieprzyjemnych zapachów z zastosowaniem olejków eterycznych może odby- wać się nie tylko poprzez ich rozpylanie, ale również poprzez ich dozowanie bezpośrednio do osadów ściekowych – jest to absolutne nowum technologiczne.

Najważniejszym celem niniejszej pracy jest przedstawienie sposobu zmniej- szenia uciążliwości zapachowej podczas odwadniania komunalnych osadów ście- kowych [20].

badania WłaSne

Badania zostały przeprowadzone na laboratoryjnej wirówce sedymentacyjnej typu MPW 350. Jako nadawę do procesu mechanicznego odwadniania zastosowano rzeczywisty ustabilizowany w wyniku fermentacji metanowej osad czynny, pobrany z Oczyszczalni Ścieków Jamno, bezpośrednio z przewodu tłocznego podającego osad z WKF na wirówki dekantacyjne. Do maskowania odorów wykorzystano ole- jek eteryczny z pomarańczy, który został wyprodukowany w procesie destylacji parą wodną.

rys. 1. Schemat stanowiska doświadczalnego do produkcji kondensatów zapachowych

Fig. 1. Diagram of experimental stand for production of aromatic condensates

meTodyka badań

Badania nad zastosowaniem olejku eterycznego do maskowania odorów zosta- ły podzielone na dwa etapy:

etap i – w laboratorium ze skórek owocu cytrusowego, tj. pomarańczy wytwo- rzono olejek eteryczny w procesie destylacji parą wodną. Do produkcji olejku posłu- żyła aparatura przedstawiona na rysunku 1 [1, 11-14, 19].

Zasada działania tej aparatury jest następująca: kolba (1), służy do wytwarza- nia pary wodnej nasyconej. Następnie, przy pomocy szklanej rurki, para jest wpro- wadzana do naczynia nr 2 zawierającego właściwą mieszaninę destylowaną. W dal- szym etapie, opary skraplają się w chłodnicy chłodzonej wodą (3), a destylat odprowadzany jest do odbieralnika (4), w którym oddzielona od olejku woda, zlewa- na jest do naczynia (5).

etap ii – wyprodukowany w pierwszym etapie badań olejek eteryczny z po- marańczy został wykorzystany do dalszej części badań jako środek maskujący odory powstające podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych. Olejek dozowano do nadawy (osad komunalny wraz z flokulantem) przed procesem me- chanicznego odwadniania komunalnych osadów ściekowych na laboratoryjnej wi- rówce sedymentacyjnej typu MPW 350.

Wilgotność osadu oznaczano metodą tradycyjną – suszenia z ważeniem [2, 9].

Do badań użyto zawsze ten sam ściek zawiesinowy o następującej charaktery- styce: pH=7,55, temp. 20

C

barwa: czarna, struktura osadu: jednolita, trudno opada- jący, zawiesinowy, zapach: gnilny, wilgotność: 97,7%, zagęszczenie: 21180 mg/dm

Parametrami stałymi procesu sedymentacji odśrodkowej były:

• parametry charakteryzujące nadawę (pH, temperatura [

C], zapach, barwa, wil- gotność osadu W [%], zagęszczenie osadu β [mg/dm

]),

• czas wirowania t [min.] (przyjęto czas wirowania t=1 min.),

• liczba obrotów wirówki n [obr/min.] (przyjęto n=2400 obr/min.) [7,8].

Parametrami zmiennymi niezależnymi procesu sedymentacji odśrodkowej były:

• dawka dozowanego flokulantu C [kg/Mg s.m.],

• dawka dozowanego olejku eterycznego D [cm3/100 cm

osadu].

Parametrami zmiennymi zależnymi tj. wynikowymi procesu sedymentacji od- środkowej były:

• wilgotność osadu W [%],

• zagęszczenie odsączu po procesie wirowania β [mg/dm

],

• czas utrzymywania się zneutralizowanych zapachów odwirowanego osadu oraz

odsączu t [min.].

Do badań zastosowano flokulant kationowy, tj. roztwór 0,3% flokulantu o na- zwie handlowej FLOPAM FO4800.

Przyjęto 4 różne dawki flokulantu:

• Co = 0 kg/Mg s.m.;

• C1 = koncentracja odpowiadająca 80% zalecanej dawki, tj. 4,0 kg/Mg s.m.;

• C2 = koncentracja odpowiadająca 100% zalecanej dawki, tj. ok. 5,0 kg/Mg s.m.;

• C3 = koncentracja odpowiadająca 120% zalecanej dawki, tj. 6,0 kg/Mg s.m..

W badaniach do neutralizacji nieprzyjemnych zapachów zastosowano olejek ete- ryczny z pomarańczy, wytworzony w procesie destylacji parą wodną [1, 11-14, 19].

Przyjęto 4 różne dawki olejku:

• D1 = 0 cm

olejku/ 100 cm

osadu;

• D2 = 2 krople = 0,06 cm

olejku/ 100 cm

osadu;

• D3 = 4 krople = 0,12 cm

olejku/ 100 cm

osadu;

• D4 = 6 kropli = 0,18 cm

olejku/ 100 cm

osadu.

W celu określenia poszczególnych dawek olejku eterycznego, przeprowadzono wstępną próbę zapachową, na podstawie której metodą organoleptyczną ustalono próg wyczuwalności zapachu dozowanego olejku eterycznego do osadów ścieko- wych. Na podstawie badań ustalono minimalną dawkę olejku, która neutralizuje uciążliwy zapach osadów ściekowych. Zastosowanie mniejszej dawki niż przyjęta dawka D

nie powoduje odczuwalnego organoleptycznie efektu maskowania uciążli- wych zapachów. Zastosowanie większej dawki olejku niż przyjęta dawka D4, nie powoduje znacznego wydłużenia czasu utrzymywania się zneutralizowanego zapa- chu. Na tej podstawie przyjęto dawki jw. Czas utrzymywania się zneutralizowanego zapachu osadu i odsączu oznaczono organoleptycznie, mierząc czas utrzymywania się zapachu olejku eterycznego z pomarańczy. Ocena organoleptyczna przeprowa- dzona była przez zespół składający się z czterech osób. Każda osoba posiadała kartę, na której dokonywała zapisu wyników. Pozyskane wyniki od wszystkich osób dały wypadkową, która posłużyła do określenia czasu neutralizacji odorów w odwirowa- nym odsączu i osadzie po procesie wirowania.

oPiS i analiza WynikóW badań

Wyniki uzyskane w trakcie prowadzenia badań laboratoryjnych zestawiono w Tab. 1-4 oraz na Rys. 2-5, jako wartość średnią arytmetyczną z 5 pomiarów. Wy- niki parametru wilgotności znajdują się w granicach błędu pomiarowego ± 0,3%, przy poziomie ufności 95% ze współczynnikiem rozszerzenia k

W Tab.1 i na Rys. 2 przedstawiono wpływ dawki olejku eterycznego na wilgot-

ność osadu w zależności od dawki flokulantu. Na podstawie otrzymanych wyników

można stwierdzić, że wraz ze wzrostem dawki olejku eterycznego wilgotność osadu

maleje. Zależność ta jest zachowana dla wszystkich zastosowanych stężeń dozowa- nego flokulantu. Najprawdopodobniej jest to spowodowane zmianą charakteru po- wierzchni, albowiem olejki eteryczne podwyższają hydrofobowość osadu.

Tabela 1. Wpływ dawki olejku eterycznego z pomarańczy na wilgotność osadu w zależności od dawki floku- lantu FLOPAM FO4800

Table 1. Influence of essential oil of orange dose on water content in sediment depending on flocculant FLO- PAM FO4800 dose

DAWKA FLOKuLANTu [ml/dm

]

WILGOTNOŚĆ OSADu W [%]

NADAWA DAWKA OLEJKu [cm

/100 cm

osadu]

0 0,06 0,12 0,18

C

=0 97,7 93,89 93,69 93,20 93,05

C

=80%*C

4,0 kg/1 Mg s.m 97,7 93,02 92,48 92,33 92,15

C

=100%

5,0 kg/1 Mg s.m 97,7 92,72 92,29 92,04 91,54

C

=120%*C

6,0 kg/1 Mg s.m 97,7 93,23 92,90 92,30 91,59

rys. 2. Wpływ dawki olejku eterycznego z pomarańczy na wilgotność osadu w zależności od dawki flokulantu FLOPAM FO4800

Fig. 2. Influence of essential oil of orange dose on water content in sediment depending on flocculant FLOPAM FO4800 dose

Wilgotność osadu zależy także od zastosowanej dawki flokulantu Najlepszy

efekt odwadniania otrzymano dla dawki flokulantu C2 (5,0 kg/Mg s.m.), odpowiada-

jącej dawce zalecanej.

W Tab. 2 i na Rys. 3 przedstawiono wpływ dawki olejku eterycznego na za- gęszczenie odsączu w zależności od dawki flokulantu. Na podstawie otrzymanych wyników można stwierdzić, że wraz ze wzrostem dawki olejku eterycznego zagęsz- czenie odsączu maleje. Zależność ta jest zachowana dla wszystkich zastosowanych stężeń dozowanego flokulantu.

Tabela 2. Wpływ dawki olejku eterycznego z pomarańczy na zagęszczenie odsączu w zależności od dawki flo- kulantu FLOPAM FO4800

Table 2. Influence of essential oil of orange dose on solids concentration of effluent depending on flocculant FLOPAM FO4800 dose

DAWKA FLOKuLANTu [ml/dm

]

ZAGĘSZCZENIE ODSąCZu β [mg/dm

] NADAWA DAWKA OLEJKu [cm

/100 cm

osadu]

0 0,06 0,12 0,18

C

=0 21180 3147,80 3024,33 2979,49 2942,27

C

=80%*C

4,0 kg/1 Mg s.m 21180 1905,90 1855,69 1773,32 1743,16 C

=100%

5,0 kg/1 Mg s.m 21180 1729,10 1619,86 1556,09 1504,52 C

=120%*C

6,0 kg/1 Mg s.m 21180 1528,32 1514,73 1496,72 1445,27

rys. 3. Wpływ dawki olejku eterycznego z pomarańczy na zagęszczenie odsączu w zależności od dawki floku- lantu FLOPAM FO4800

Fig. 3. Influence of essential oil of orange dose on solids concentration of effluent depending on flocculant FLOPAM FO4800 dose

Zagęszczenie odsączu zależy także od zastosowanej dawki flokulantu. Najlep-

szy efekt otrzymano dla dawki flokulantu C3 (6,0 kg/Mg s.m.), która odpowiada

dawce 20% większej niż dawka zalecana.

Porównując wyniki badań zamieszczone w Tab. 1 i 2 oraz na Rys. 2 i 3 można stwierdzić, że zalecana dawka flokulantu, tj. dawka C2 (5,0 kg/Mg s.m.) stanowi opti- mum procesu odwadniania osadu przyjmując jako kryterium parametr wilgotności.

W Tab. 3 i na Rys. 4 przedstawiono wpływ dawki olejku eterycznego z poma- rańczy na czas skutecznej neutralizacji nieprzyjemnych zapachów odwodnionych osadów w zależności od dawki flokulantu. Na podstawie otrzymanych wyników można stwierdzić, że wraz ze wzrostem dawki olejku czas utrzymywania się zneu- tralizowanych zapachów rośnie. Zależność ta jest zachowana dla wszystkich zastoso- wanych stężeń dozowanego flokulantu.

Tabela 3. Wpływ dawki olejku eterycznego z pomarańczy na czas skutecznej neutralizacji nieprzyjemnych za- pachów odwodnionych osadów w zależności od dawki flokulantu FLOPAM FO4800

Table 3. Influence of essential oil of orange dose on duration of effective neutralization of unpleasant odours from dewatered sediments in dependence on flocculant FLOPAM FO4800 dose

DAWKA FLOKuLANTu [ml/dm

]

CZAS uTRZyMyWANIA SIĘ ZAPACHu [MIN.] - OSAD DAWKA OLEJKu [cm

/100 cm

osadu]

0 0,06 0,12 0,18

C

=0 0 5 10 25

C

=80%*C

4,0 kg/1 Mg s.m 0 4 9 23

C

=100%

5,0 kg/1 Mg s.m 0 3 9 21

C

=120%*C

6,0 kg/1 Mg s.m 0 3 8 20

rys. 4. Wpływ dawki olejku eterycznego z pomarańczy na czas skutecznej neutralizacji nieprzyjemnych zapa- chów odwodnionych osadów w zależności od dawki flokulantu FLOPAM FO4800

Fig. 4. Influence of essential oil of orange dose on duration of effective neutralization of unpleasant odours from

Czas utrzymywania się zneutralizowanego zapachu zależy także od zastosowa- nej dawki flokulantu. Wraz ze wzrostem dawki flokulantu czas maskowania nie- przyjemnych zapachów maleje.

W Tab. 4 i na Rys. 5 przedstawiono wpływ dawki olejku eterycznego na czas skutecznej neutralizacji nieprzyjemnych zapachów odsączu. Na podstawie otrzyma- nych wyników można stwierdzić, że wraz ze wzrostem dawki olejku czas utrzymy- wania się zneutralizowanych zapachów rośnie. Zależność ta jest zachowana dla wszystkich zastosowanych stężeń dozowanego flokulantu.

Tabela 4. Wpływ dawki olejku eterycznego z pomarańczy na czas skutecznej neutralizacji nieprzyjemnych za- pachów odsączu po procesie odwadniania w zależności od dawki flokulantu FLOPAM FO4800 Table 4. Influence of essential oil of orange dose on duration of effective neutralization of unpleasant odours

from effluents in dependence on flocculant FLOPAM FO4800 dose DAWKA FLOKuLANTu

[ml/dm

]

CZAS uTRZyMyWANIA SIĘ ZAPACHu [MIN.] - ODSąCZ DAWKA OLEJKu [cm

/100 cm

osadu]

0 0,06 0,12 0,18

C

=0 0 13 33 65

C

=80%*C

4,0 kg/1 Mg s.m 0 10 29 47

C

=100%

5,0 kg/1 Mg s.m 0 8 25 38

C

=120%*C

6,0 kg/1 Mg s.m 0 7 20 35

rys. 5. Wpływ dawki olejku eterycznego z pomarańczy na czas skutecznej neutralizacji nieprzyjemnych zapa- chów odsączu po procesie odwadniania w zależności od dawki flokulantu FLOPAM FO4800

Fig. 5. Influence of essential oil of orange dose on duration of effective neutralization of unpleasant odours from

effluents in dependence on flocculant FLOPAM FO4800 dose

Czas utrzymywania się zneutralizowanego zapachu odsączu zależy także od zastosowanej dawki flokulantu. Wraz ze wzrostem dawki flokulantu czas maskowa- nia nieprzyjemnych zapachów maleje.

Przedstawione powyżej badania będą oczywiście kontynuowane i po przenie- sieniu tych badań ze skali laboratoryjnej na skalę przemysłową bezpośrednio do hali technologicznej wirówek dekantacyjnych typu Noxon Oczyszczalni Ścieków Jamno miasta Koszalina, zostanie przeprowadzona także analiza technologiczno-ekono- miczna tego przedsięwzięcia. Przedstawiona w niniejszej publikacji technologia zo- stała opatentowana – nr P 390476, pt. „Sposób neutralizacji odorów powstających podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych”.

WnioSki

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono:

• olejek eteryczny z pomarańczy skutecznie neutralizuje nieprzyjemne zapachy osadów i odsączu, powstałe podczas odwadniania komunalnych osadów ścieko- wych na laboratoryjnej wirówce sedymentacyjnej,

• wraz ze wzrostem dawki olejku eterycznego z pomarańczy czas skutecznej neu- tralizacji nieprzyjemnych zapachów po procesie mechanicznego odwadniania ro- śnie, zarówno dla odwirowanego osadu jak i odsączu,

• dawka dozowanego flokulantu wpływa na czas skutecznej neutralizacji nieprzy- jemnych zapachów olejkiem eterycznym z pomarańczy; wraz ze wzrostem dawki dozowanego flokulantu maleje czas utrzymywania się zneutralizowanego zapa- chu osadu i odsączu,

• maskowanie odorów za pomocą olejków eterycznych wytwarzanych z taniego su- rowca jakimi są odpady tj. skórki pomarańczy powinno być wykorzystane w skali przemysłowej (np. podczas odwadniania osadów w hali technologicznej oczyszczalni ścieków) poprzez zastosowanie np. dozowników, które by w sposób mechaniczny dozowały olejek bezpośrednio do osadów ściekowych. Wyznacza to nowatorski kierunek badań neutralizacji przykrych zapachów w halach prze- mysłowych,

• aplikacja wyników, przedstawionych tu badań wymaga przeprowadzenia analizy

techniczno-ekonomicznej i określenia kryterium realności zastosowania propo-

nowanej metody: będzie to przedmiotem oddzielnej publikacji (m.in. selektywna

zbiórka odpadów cytrusowych).

BiBLioGraFia

1. Andriyevska L., Juraszka B., Kowalczyk A., Piecuch T., Pol K., Zimoch A.: Neutralizacja przy- krych zapachów poprzez rozpylanie roztworów powstałych na bazie ekstraktów z owoców cy- trusowych, imbiru oraz goździków. Rocznik Ochrona Środowiska Tom 10, Koszalin 2008. str.

707-723.

2. Hermanowicz W., Dożańska W., Sikorowska C., Kelus J.: Fizyczno-chemiczne badania ścieków miejskich i osadów ściekowych. Wydanie I Warszawa, Arkady 1967.

3. Klimek R.: Olejki eteryczne. Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, Warszawa 1957.

4. Kośmider J.: Sensoryczne metody oceny zapachowej jakości powietrza i skuteczności dezodory- zacji. Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej, nr 422, Szczecin 1991.

5. Kośmider J., Krajewska B.: Normalizacja olfaktometrii dynamicznej. Podstawowe pojęcia i jed- nostki miar. Normalizacja 1/2005.

6. Kośmider J., Mazur – Chrzanowska B., Wyszyński B.: Odory. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.

7. Kutryn J., Piecuch T.: Odwadnianie komunalnych osadów ściekowych na laboratoryjnej wirów- ce sedymentacyjnej typu MPW-350 oraz na przemysłowej wirówce typu Noxon DC20 – problem przeniesienia skali. Rocznik Ochrona Środowiska Tom 11. Rok 2009. Koszalin 2009. str. 517- 8. Kowalczyk A., Kutryn J., Piecuch T.: Neutralizacja nieprzyjemnych zapachów powstających 542.

podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych w procesie sedymentacji odśrodkowej.

Rocznik Ochrona Środowiska Tom 12. Rok 2010. Koszalin 2010. str. 365-380.

9. Palica M., Dolina A., Gierczycki A., Kolorz S.: Wpływ dodatku flokulantu Magnafloc 919 na przebieg filtracji wirowej podekantacyjnej zawiesiny odpadowej. Rocznik Ochrona Środowiska Tom 11. Koszalin 2009. str. 1063-1075.

10. Piecuch T.: Technika Hydroszlamowa. Wydawnictwo Uczelnianie Politechniki Koszalińskiej, Wyd. III, Koszalin 2002.

11. Piecuch T.: Technika wodno – mułowa – urządzenia i procesy. Wydawnictwo Uczelniane Poli- techniki Koszalińskiej, Koszalin 2007.

12. Piecuch T., Andriyevski B., Andriyevska L., Juraszka B., Kowalczyk A.: Produkcja i rozpylanie roztworów neutralizujących przykre zapachy powstałych na osnowie ekstraktów z geranium, kminku zwyczajnego, anyżu, jałowca pospolitego oraz czarnuszki. Rocznik Ochrona Środowi- ska Tom 11. Rok 2009. Koszalin 2009. str. 607-629.

13. Piecuch T., Sasinowski M., Nowak A., Dąbrowski J., Kościerzyńska-Siekan G.: Produkcja i roz- pylanie roztworów neutralizujących przykre zapachy w hali technologicznej Przedsiębiorstwa SUPERFISH budowanych na bazie ekstraktów z igliwia tui i sosny pospolitej. Zeszyty Naukowe Wydziału Budownictwa I Inżynierii Środowiska Nr 22, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki, Koszalin 2005. str. 187-208.

14. Piecuch T., Sasinowski M., Nowak A., Dąbrowski J., Kościerzyńska-Siekan G., Dworaczyk J., Zaremba W.: Produkcja i rozpylanie roztworów neutralizujących przykre zapachy w hali techno- logicznej Przedsiębiorstwa SUPERFISH. Rocznik Ochrona Środowiska Tom 8, Koszalin 2006.

str. 239-261.

15. Wyszyński B., Yamanaka T., Nakamoto T.: Recording and reproducing citrus flavors using odor recorder. Sensors and Actuators B, vol. 106, pp. 388-393, 2005.

16. Wyszyński B., Yamanaka T., Nakamoto T.: Study of reproducing citrus flavors using odor re- corder. Technical Digest of Sensor Symp., IEEJ, Po-3, 2003.

17. Yamanaka T., Wyszyński B., Nakamoto T.: Study of odor recorder for recording recipe of orange

flavor. Digest of Technical papers, Transducers 03, 1140, 2003.

18. Yuji K. Takahashi, Shin Nagayama, and Kensaku Mori : Detection and Masking of Spoiled Food Smells by Odor Maps in the Olfactory Bulb. The Journal of Neuroscience, October 6, 2004, 24(40).

19. Zaremba W., Piecuch T.: Zastosowanie środków maskujących odory, powstałych na bazie ole- jków eterycznych owoców cytrusowych. Zeszyty Naukowe Wydziału Budownictwa I Inżynierii Środowiska Nr 23, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin 2007. str.

195-207.

20. Patent: „Sposób neutralizacji odorów powstających podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych”: Piecuch T., Kowalczyk A., Kozak M., Juraszka B, Piekarski J, Dąbrowski J. , An- driyevska L.

the uSe OF eSSeNtiAl Oil FrOm OrANge FOr mASkiNg uNpleASANt ODOrS thAt AriSe DuriNg DewAteriNg OF muNicipAl SewAge SluDge abstract. The purpose of this study was to present method of reduction of odor nuisance during dewatering of municipal sewage sludge by direct dosage of orange essential oil into sewage sludge.

Essential oil was produced in the process of steam distillation.

The study showed that essential oil from orange effectively neutralizes unpleasant odors of sedi- ments and effluent which are produced dewatering of municipal sludge in a laboratory centrifuge sedimentation. With an increasing dose of essential oil from orange time of effective neutralization of odors after the process of dewatering increases, both sor sediments and effluent. In addition it was also found that essential oils as a hydrophobic substances, function also as coagulants or flocculants and enhance dewatering.

keywords: odors, essential oils, flocculant, sewage sludge.