Lekcja
Dział: Świat roślin.
Temat: Tkanki roślinne.
Poziomy organizacji życia
Komórka
Tkanka
Narząd (organ)
Układ narządów (organów)
Organizm
Poziomy organizacji życia
Komórka Tkanka Narząd (organ)
Układ narządów (organów)
Organizm
Definicja:
Komórka – ………
Tkanka – ………
Tkanki roślinne
Ciało rośliny jest zbudowane z tkanek twórczych i stałych.
Komórki tkanek twórczych intensywnie się dzielą.
W tkankach stałych podziały nie zachodzą, ich komórki jedynie rosną.
W wyniku podziałów komórek stożka wzrostu korzenia, następuje wzrost tego organu na długość.
Tkanki roślinne
Tkanki twórcze
Stożek
wzrostu łodygi
Stożek wzrostu korzenia
Miazga
Znajdują się wszędzie tam, gdzie odbywa się wzrost rośliny.
Tworzą je niewielkie komórki o cienkich ścianach, małych wodniczkach i dużych jądrach komórkowych,
które stale się dzielą.
Na skutek podziałów powstają liczne komórki potomne.
Wzrost pierwotny:
Tkanki twórcze znajdujące się na szycie łodygi i na końcu korzenia.
Powodują one przyrost rośliny na długość Wzrost wtórny:
Tkanki twórcze,
które umożliwiają przyrost organizmu na grubość.
Tkanki roślinne
Tkanki twórcze, znajdujące się w określonych miejscach rośliny, sprawiają, że rośnie ona całe życie.
Tkanki roślinne
Tkanki stałe
Okrywające
Miękiszowe
Przewodzące
Wzmacniające
Tkanki okrywające
Zewnętrzną warstwę komórek rośliny stanowią tkanki okrywające.
Dzielimy je na skórkę i korek,
które odpowiadają zarówno za ochronę rośliny, jak i za kontakt ze środowiskiem zewnętrznym.
Tkanki okrywające
Młode części rośliny okrywa skórka, utworzona z żywych komórek, najczęściej pozbawionych chloroplastów.
Komórki skórki ściśle do siebie przylegają, są przezroczyste.
Ich zewnętrzne ściany pokrywa warstwa woskowej substancji, zwana kutykulą.
Nie przepuszcza ona wody ani powietrza.
Funkcję ochronną pełnią także wyrostki skórki w postaci włosków i kolców.
Tkanki okrywające
Skórka okrywająca nadziemne części rośliny nosi nazwę epidermy.
Skórkę korzenia nazywa się ryzodermą.
1 kutykula, 2 górna epiderma, 3 dolna epiderma, 4 szparka, 5 komórki szparkowe
Tkanki okrywające
Struktury znajdujące się w skórce, zwane aparatami szparkowymi, umożliwiają przepływy dwutlenku węgla, tlenu i wody,
co pozwala roślinie na przeprowadzenie fotosyntezy i wymianę gazową.
Tkanki okrywające
Skórka w korzeniu wytwarza włośniki,
którymi roślina pobiera wodę i sole mineralne z gleby.
Tkanki okrywające
W starszych częściach rośliny skórkę zastępuje inny rodzaj tkanki okrywającej, korek, zabudowany z martwych komórek wypełnionych powietrzem.
Miejsca, w których komórki korka są ułożone luźniej, nazywamy przetchlinkami.
Tkanki okrywające
Porównanie skórki i korka.
Cecha Skórka Korek
Rodzaj komórek Żywe Martwe
Liczba warstw
komórek Jedna Wiele
Struktury umożliwiające wymianę gazową
Aparaty szparkowe Przetchlinki
Warstwa ochronna Kutykula Brak
Tkanki okrywające Narysuj:
- skórkę nadziemnych części rośliny (epidermę), - skórkę podziemnych części ośliny (ryzodermę),
- korek.
Tkanki miękiszowe
Ciało rośliny prawie w całości składa się z tkanek miękiszowych.
To w nich zachodzą takie procesy, jak fotosynteza, oddychanie i magazynowanie substancji odżywczych.
Tkanki te, ze względu na budowę i pełnione funkcje, dzieli się na miękisze:
asymilacyjny, zasadniczy i spichrzowy.
Tkanki miękiszowe
Miękisz asymilacyjny
Znajduje się we wszystkich zielonych częściach rośliny.
Jest zbudowany z komórek zawierających dużo chloroplastów, dlatego zachodzi w nim fotosynteza.
Tkanki miękiszowe
Miękisz asymilacyjny
Miękisz palisadowy Miękisz gąbczasty
wydłużone komórki,
ułożone prostopadle do powierzchni liści,
komórki o nieregularnych kształtach, zawierające mniejszą liczbę chloroplastów
Tkanki miękiszowe
Miękisz zasadniczy
Wypełnia wolne miejsca pomiędzy innymi tkankami rośliny.
Występuje w młodych łodygach i korzeniach, których ściany nie przylegają do siebie ściśle.
Z tego powodu tworzą się między nimi liczne przestwory międzykomórkowe.
Tkanki miękiszowe
Miękisz spichrzowy
Jego cienkościenne komórki magazynują substancje odżywcze i wodę.
Tkanki miękiszowe
Tkanki miękiszowe Narysuj:
- miękisz gąbczasty,
- miękisz palisadowy.
Tkanki przewodzące
Dostarczają pobieraną z podłoża wodę z solami mineralnymi,
a także wytworzone w organach asymilacyjnych produkty fotosyntezy do wszystkich tkanek i organów rośliny.
Wyróżnia się dwa rodzaje tkanek przewodzących:
Drewno (ksylem) i łyko (floem).
Tkanki przewodzące
Drewno i łyko.
Tkanki przewodzące
Drewno (ksylem) transportuje wodę i rozpuszczone sole mineralne z korzeni do łodygi i liści.
Zbudowane jest z kilku typów komórek,
jednak bezpośrednio w transport zaangażowane są cewki i naczynia.
Cewki to martwe, wydłużone komórki o wrzecionowatym kształcie.
Mają zdrewniałe i zgrubiałe ściany komórkowe z licznymi jamkami.
Dojrzałe cewki nie tylko przewodzą wodę, ale także nadają organom roślinnym sztywność
i mechaniczną wytrzymałość.
Tkanki przewodzące
Drewno (ksylem) transportuje wodę i rozpuszczone sole mineralne z korzeni do łodygi i liści.
Zbudowane jest z kilku typów komórek,
jednak bezpośrednio w transport zaangażowane są cewki i naczynia.
Naczynia tworzą martwe,
wydłużone, walcowate komórki – człony.
Ich ściany poprzeczne zanikły, co znacznie ułatwia przepływy wody
z komórki do komórki,
ale ściany podłużne mają liczne zgrubienia.
Człony stykają się także bokami, co umożliwia przepływy wody z jamki,
z jednego naczynia do drugiego.
Tkanki przewodzące
Łyko (floem) przewodzi związki organiczne powstałe w procesie fotosyntezy z liści do wszystkich organów.
Łyko składa się z żywych,
wydłużonych komórek – członów – połączonych w pionowe szeregi.
Wnętrze każdego członu wypełnia wakuola, otoczona cienką warstwą cytoplazmy.
Ściany poprzeczne członów rurek sitowych mają pola sitowe
z bardzo dużymi otworami.
Liczne otwory mieszczą się także w ścianach podłużnych,
kontaktujących się z innymi rurkami.
Tkanki przewodzące
Elementy drewna i łyka tworzą wiązki przewodzące.
Tkanki przewodzące
Drewno i łyko.
Tkanki przewodzące
Porównanie drewna i łyka.
Cecha Drewno Łyko
Właściwości tkanki Martwa Żywa Elementy
przewodzące Naczynia i cewki Rurki sitowe
Funkcja Transport wody i soli mineralnych
Transport produktów fotosyntezy
Kierunek transportu
Z korzeni do łodygi i liści
Z liści i łodygi
do korzenia
Tkanki przewodzące Narysuj:
- drewno (cewki i naczynia),
- łyko (rurki sitowe).
Tkanki wzmacniające
Tkanki wzmacniające zapewniają roślinom zachowanie określonego kształtu i odporności na działanie czynników mechanicznych.
Komórki tych tkanek ściśle do siebie przylegają
i mają silnie zgrubiałe ściany, co zwiększa ich wytrzymałość.
Istnieją dwa rodzaje tkanek wzmacniających:
zwarcica i twardzica.
Tkanki wzmacniające
Twardzica (sklerenchyma) jest zbudowana z martwych komórek o silnie zgrubiałych i zazwyczaj zdrewniałych ścianach.
Najczęściej są to bardzo wydłużone włókna.
Tkanki wzmacniające
Zwarcica (kolenchyma) jest zbudowana z żywych, ściśle do siebie przylegających komórek
o nierównomiernie zgrubiałych ścianach.
Występuje ona w szybko rosnących częściach rośliny – młodych łodygach i ogonkach liściowych.
Nadaje roślinie odporność na zmieniające się warunki środowiska.
Jej ściany, mimo że zgrubiałe, są elastyczne,
co umożliwia wzrost młodej części organu na długość.
Tkanki wzmacniające
Twardzica i zwarcica.
