KRONIKA ZA LATA 2010-2011

(1)

MATERIAŁY ARCHEOLOGICZNE XXXIX, 2013

DZIAŁALNOŚĆ MUZEUM ARCHEOLOGICZNEGO W KRAKOWIE

Lata 2010 i 2011 to okres jubileuszu 160-lecia powstania naszej instytucji oraz zmiany jej kierow- nictwa. Niezależnie od tych wydarzeń pracownicy Muzeum zajmowali się działalnością wystawienniczą i edukacyjną, prowadzono badania terenowe, a także realizowano inne zadania statutowe. W 2010 roku Mu- zeum zorganizowało I Festiwal Filmów Archeologicz- nych – Kraków 2010, który objęty został honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodo- wego Bogdana Zdrojewskiego oraz Marszałka Woje- wództwa Małopolskiego Marka Nawary. Festiwal ten odbył się z związku z uroczystościami 160. rocznicy powstania Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

W roku 2011 nastąpiła zmiana na stanowisku Dyrek- tora Muzeum. Odchodzącego na emeryturę, wielo- letniego Dyrektora dr. Jacka Rydzewskiego, zastąpił, wybrany w drodze konkursu zorganizowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, dr Jacek Górski, który w poprzednich latach kierował oddziałem MAK w Nowej Hucie-Branicach.

Badania terenowe

W 2010 roku pracownicy Muzeum prowadzili szereg badań wykopaliskowych oraz nadzorów archeologicznych. Damian Stefański z Działu Paleolitu i Mezolitu, we współpracy z Elżbietą Trelą-Kieferling z Działu Neolitu i Instytutem Archeologii UJ, prze- prowadził badania powierzchniowe w ramach przygotowania porównawczej bazy krzemiennych surow- ców jurajskich (prace te prowadzono również w roku 2011). Albert Zastawny z Działu Ochrony Zabytków Archeologicznych (w roku 2010 przy współpracy Małgorzaty Wawer z Działu Okresu Lateńskiego i Rzymskiego) w latach 2010 i 2011 prowadził ratownicze badania wykopaliskowe na wielokulturowym stanowisku nr 38 w Smardzowicach (gm. Skała) –

w rejonie Puchaczach Skał w dolinie Prądnika, ﬁ nansowane ze środków Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie. Emil Zaitz i Michał Zaitz z Działu Krakowa Przedlokacyjnego prowadzili badania ratownicze i nadzory na dwóch stanowiskach na terenie Krakowa (Kraków, Stare Miasto, stan. 1 i 2). Prace te prowadzone były na ul. Senackiej 3 i na Rynku Głównym-Sukiennicach.

Ryszard Naglik z Działu Ochrony Zabytków Ar- cheologicznych prowadził badania powierzchniowe i powierzchniowo-weryﬁ kacyjne w rejonie Kęt oraz wzdłuż autostrady A-4 (Wierzchosławice-Tarnów).

Krzysztof Babraj i Anna Drzymuchowska z Dzia- łu Archeologii Śródziemnomorskiej i Starożytnych Cywilizacji Ameryki kontynuowali badania archeologiczne w Marei w Egipcie, realizowane w ramach umowy między MAK i Centrum Archeologii Śród- ziemnomorskiej im. prof. K. Michałowskiego w Kai- rze. Kierownikiem tych prac była dr hab. Hanna Szy- mańska, emerytowany pracownik MAK.

Poza badaniami realizowanymi przez MAK, pracownicy Muzeum podejmowali również prace wykopaliskowe organizowane przez inne instytucje.

Damian Stefański i Mirosław Zając z Działu Paleo- litu i Mezolitu prowadzili badania obozowiska jaskiniowego w Jaskini Ciemnej, ﬁ nansowane ze środków Instytutu Archeologii UJ. Anna Tyniec z Działu Średniowiecza i Czasów Nowożytnych brała udział w wykopaliskach na osadzie wielokulturowej w Leża- chowie k. Sieniawy, prowadzonych przez IAiE PAN.

W roku 2011 dr Andrzej Matoga i Mikołaj Orzechowski z Działu Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza, przeprowadzili badania sondażowe i weryﬁ kacyjne na obszarze cmentarzyska kultury łużyckiej w Baczynie (stan. 2). Emil Zaitz i Michał Zaitz z Działu Krakowa Przedlokacyjnego kontynuowali nadzory na ul. Senackiej 3 i Kanoniczej 1

(2)

266

w Krakowie (Kraków, Stare Miasto, stan. 1). Ryszard Naglik z Działu Ochrony Zabytków Archeologicz- nych przeprowadził badania ratownicze (wspólnie z Damianem Stefańskim z Działu Paleolitu i Mezoli- tu) statku rzecznego (galara), znalezionego w korycie Wisły w Brzeźnicy. Brał również udział w badaniach powierzchniowych i powierzchniowo-weryﬁ kacyjnych w rejonie Kęt oraz Stradowa. Krzysztof Babraj i Anna Drzymuchowska z Działu Archeologii Śród- ziemnomorskiej i Starożytnych Cywilizacji Ameryki brali udział w kolejnej misji archeologicznej w Marei w Egipcie, realizowanej w ramach umowy między MAK, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. prof. K. Michałowskiego w Kairze oraz Politech- niką Krakowską im. Tadeusza Kościuszki.

Pracownicy Muzeum brali również udział w pracach wykopaliskowych organizowanych przez inne instytucje. Damian Stefański i Mirosław Zając z Działu Paleolitu i Mezolitu uczestniczyli w badaniach obozowiska jaskiniowego w Jaskini Ciemnej, prowadzonych przez Instytut Archeologii UJ. Anna Tyniec z Działu Średniowiecza i Czasów Nowożytnych brała udział w badaniach powierzchniowych na terenie zespo- łu osadniczego w Stradowie, w ramach współpracy z IAiE PAN Oddział w Krakowie. Jakub Puziuk z Dzia- łu Średniowiecza i Czasów Nowożytnych uczestniczył w pracach wykopaliskowych na grodzisku wczesno- średniowiecznym w Szurpiłach (pow. suwalski), organizowanych przez Państwowe Muzeum Archeologicz- ne w Warszawie.

Konferencje, sesje naukowe, referaty

W 2010 roku w Muzeum odbywał się cykl wy- kładów popularno-naukowych. W ramach tego cyklu wygłoszono następujące referaty: w lutym, Ryszard Naglik „Archeologiczna Autostrada”; w marcu Ewa Kubica-Kabacińska – „Wyniki badań archeologicz- no-architektonicznych kościoła p.w. św. Grzegorza w Krakowie-Ruszczy”; w kwietniu, Anna Tyniec

„Kopiec Krakusa w świetle badań archeologicznych XX wieku”; w maju, dr Jacek Górski „Stary Kraków – Nowa Huta, czy stara Huta – nowy Kraków”. Po- nadto pracownicy Muzeum uczestniczyli w konferencjach i sesjach naukowych, organizowanych zarówno w Polsce, jak i za granicą. W kwietniu Albert Za- stawny przedstawił na Uniwersytecie Wrocławskim referat „Zakarpackie oddziaływania badeńskiego kompleksu kulturowego w późnym neolicie Małopol- ski”. W czerwcu Damian Stefański i Mirosław Zając wygłosili, jako współautorzy, referat „Wstępne wyniki badań wykopaliskowych w komorze głównej Jaskini Ciemnej w Ojcowie” na odbywających się w Pozna- niu VII Warsztatach Krzemieniarskich – SKAM. Pod- czas tych warsztatów, Damian Stefański, jako współ- autor, wygłosił również odczyt „Tropy technologiczne w obrębie krzemienicy mezolitycznej na stanowisku

Kraków-Bieżanów 34”. We wrześniu, na konferencji zorganizowanej na Słowacji (Vršatské Podhra- die) Albert Zastawny przedstawił odczyt „Pierwsze w Małopolsce znaleziska ceramiki zdobionej ście- giem bruzdowym (Furchenstich) w kontekście osadowym – Modlnica st. 5”. W tym samym miesiącu, na konferencji „Rome, Constantinople and Newly- -Converted Europe: Archaeological and Historical Evidence” zorganizowanej w Krakowie, Radosław Liwoch przedstawił referat „On the new border of Christian civilisations. Archaeological material from the early Rus’ Plisnesk”. W listopadzie, na zorganizowanej przez Muzeum Podlaskie w Białymstoku konferencji „Na rubieży kultur. Badania nad okresem neolitu i wczesnej epoki brązu w Polsce północno- -wschodniej”, dr Jacek Górski wygłosił referat „Prze- jawy oddziaływań zakarpackich na terenie tzw. grupy podlasko-mazowieckiej kultury trzcinieckiej”. Na tej samej konferencji, Agnieszka Dziedzic przedstawiła odczyt „Siekierki krzemienne z kolekcji Wandalina Szukiewicza z miejscowości Kaszety w południowej części Litwy w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie”. W grudniu, na konferencji „Zachowa Pan Konserwator czujność i baczenie… W 90 rocz- nicę powołania Państwowego Grona Konserwatorów przedhistorycznych” Anna Tyniec wygłosiła referat

„Działalność Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych na okręg krakowsko- -śląski”, zaś Marzena Woźny „Włodzimierz Deme- trykiewicz (1859-1937), teoretyk zagadnień kon- serwatorskich”. W listopadzie 2010 roku Bożena Reyman-Walczak, brała udział w przygotowaniach IV Konferencji „Muzea dla edukacji”, zorganizowanej w Krakowie, przez Stowarzyszenie Muzealników Polskich oddział Małopolski.

W roku 2011 (17-19. października) zorganizowano w Muzeum Archeologicznym w Krakowie konferencję VIII Warsztaty Krzemieniarskie SKAM

„Retusz jak i dlaczego? Wieloperspektywiczność elementu twardzowego”. W pracach tych ze strony Muzeum, brali udział Mirosław Zając, Damian Ste- fański oraz Władysława Morsztyn z Działu Paleoli- tu i Mezolitu. Współorganizatorami konferencji byli ponadto Instytut Archeologii UJ, Polska Akademia Umiejętności oraz Stowarzyszenie Krzemieniarskie SKAM. Wzięło w niej udział 80 archeologów z Pol- ski, Chin, Węgier, Ukrainy, Chorwacji, Czech oraz Japonii; wygłosili oni 30 referatów, w tym pracownicy Muzeum: Damian Stefański „Tylczaki łukowe ze stanowiska Kraków-Zwierzyniec I z badań L. Sawickie- go”. Elżbieta Trela-Kieferling „Łużyckie noże i wkład- ki tylcowe ze stan. Modlniczka 2, woj. małopolskie”.

Agnieszka Dziedzic „Skrobacze, problemy klasyﬁ kacyjne – dyskusja nad deﬁ nicją narzędzia”.

W 2011 roku kontynuowano cykl muzealnych wykładów popularno-naukowych. W styczniu Anna Tyniec wygłosiła referat „Kamienny posąg ze

(3)

Zbrucza”; w lutym Elżbieta Trela-Kieferling „Kolek- cja zabytków kultury trypolskiej z Bilcza Złotego ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Krakowie”;

w marcu dr Anna Dagnan-Ginter, emerytowany pracownik MAK „Prahistoryczne malarstwo naskalne”;

w maju Marek Grosse zaprezentował „Pokaz slajdów z podróży do Kambodży”; w październiku Elżbie- ta Trela-Kieferling „Krzemienne narzędzia żniwne w neolicie i epoce brązu”. Pracownicy Muzeum uczestniczyli również w innych konferencjach i sesjach naukowych, organizowanych zarówno w Polsce, jak i za granicą. W kwietniu na posiedzeniu Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN, Ryszard Nag- lik zaprezentował referat „Aleksandrowice, stanowisko 2 – zróżnicowanie funkcjonalne obiektów i próba rekonstrukcji zmian w zagospodarowaniu przestrzen- nym osad od młodszego okresu przedrzymskiego po wczesny okres wędrówek ludów”. W maju, na konferencji „Pogranicza Chrześcijaństwa” zorganizowanej przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krako- wie, Krzysztof Babraj wygłosił dwa odczyty – „Dzia- łalność naukowa prof. Hanny Szymańskiej” oraz

„Ostatni sezon wykopaliskowy w Marei rok 2010”.

W tym samym miesiącu, na konferencji „Arheologìâ Zahodu Ukraïni” Radosław Liwoch przedstawił referat „Wykopaliska T.T. Nieczuja-Zamięckiego w Pod- horcach (1881-1883)”. W maju na Posiedzeniu Ko- misji Archeologicznej PAN w Krakowie, Marzena Woźny przedstawiła referat „Włodzimierz Demetry- kiewicz (1859-1937). Życie i działalność”. Marze- na Woźny wygłosiła również referat „Poszukiwania archeologiczne Włodzimierza Demetrykiewicza na terenie Wschodniej Galicji” na zorganizowanej we Lwowie międzynarodowej konferencji „Archeolo- gia Zachodniej Ukrainy”. W czerwcu na odbywającej się w Igołomi Konferencji Krakowskiego Ośrodka Ar- cheologicznego (IAE PAN), Albert Zastawny zapre- zentował referat „Pierwsze w Małopolsce neolityczne materiały z ceramiką ściegu bruzdowego (Furchen- stichkeramik) w kontekście osadowym – Modlnica st. 5, pow. Kraków”, zaś Ryszard Naglik (jako współ- autor) „Badania osady kultury przeworskiej na stanowisku nr 2 w Aleksandrowicach, gm. Zabierzów.

Sezony 2009-2011”. W czerwcu na zorganizowanej przez Muzeum Podkarpackie w Krośnie konferencji

„Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymen- talna szansą na rozwój turystyki” dr Jacek Górski wygłosił odczyt „Archeologia na żywo w działalności edukacyjnej archeologów z Nowej Huty”. Również w czerwcu na konferencji „Polacy nad Nilem” zorganizowanej przez Uniwersytet Warszawski, Anna Drzymuchowska zaprezentowała referat „Wykopali- ska w Marei (sezon 2009 i 2010)”. We wrześniu na konferencji „Otázky neolitu a eneolitu našich zemi”

zorganizowanej w czeskim Mikulovie, Albert Zastaw- ny wygłosił referat „Nowe znaleziska kultury badeń- skiej z Jury Krakowsko-Częstochowskiej (Małopol-

ska)”. W październiku na Politechnice Krakowskiej, Krzysztof Babraj przedstawił referat „Chrześcijań- stwo w Egipcie – przeszłość i teraźniejszość oczami uczestników Misji archeologicznej w Marei”. Krzysz- tof Babraj wygłosił również odczyt „Marea twelfth season of Excavations”, na odbywającym się w listopadzie seminarium wewnętrznym École française d’Athènes.

Prace naukowo-badawcze

W 2010 roku pracownicy MAK realizowali 29 tematów badawczych w ramach 5 ogólnomuzeal- nych programów. W ramach pierwszego programu, zatytułowanego „Zbiory Muzeum Archeologicznego w Krakowie – opracowania kolekcji i materiałów ze zbiorów własnych” prace prowadziło dziewięć osób.

Agnieszka Dziedzic zajmowała się opracowywaniem materiałów z kolekcji Zygmunta Glogera w zbiorach MAK. Damian Stefański wykonał planigraﬁ ę zespołu z tylczakami łukowymi oraz form bifacjalnych, w ramach studiów nad sytuacją kulturową i osadniczą na stanowisku Kraków-Zwierzyniec I na tle jednostek taksonomicznych wczesnej fazy górnego paleolitu.

Małgorzata Wawer prowadziła badania nad ceramiką celtycką z obszaru Małopolski oraz zachodniej Euro- py. Jakub Puziuk pracował nad zagadnieniem śred- niowiecznej ceramiki graﬁ towej w zbiorach MAK na tle porównawczym. Dr Jacek Górski prowadził badania nad cmentarzyskiem kultury trzcinieckiej w Gu- ciowie (pow. Zamość). Tomasz Rodak zajmował się opracowywaniem materiałów kultury łużyckiej ze stan. 5 w Bobinie. Joanna Arct prowadziła studia nad skarbami z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza ze Zbiorów Dawnych MAK. Radosław Liwoch opra- cowywał materiały z badań przeprowadzonych w latach 1881-1883 przez T. Ziemięckiego w Podhorcach na Ukrainie. Bożena Reyman-Walczak prowadziła prace nad katalogiem monet znajdujących się w zbiorach MAK oraz zajmowała się problematyką rozwoju mennictwa w Małopolsce wczesnośredniowiecznej i średniowiecznej.

Drugi program badawczy, „Muzealnictwo i kon- serwatorstwo archeologiczne”, opracowywały cztery osoby. Elżbieta Chochorowska w ramach zagadnień związanych z muzealnictwem archeologicznym w Polsce, kontynuowała studia nad problemem war- tościowania muzealiów archeologicznych. Marzena Woźny i Anna Tyniec, zajmowały się zagadnieniami związanymi z historią MAK, a także działalnością wybranych archeologów związanych z Muzeum Ar- cheologicznym AU, PAU i PAN. Andrzej Dyga zaj- mował się badaniami nowych technik oczyszczania i zabezpieczania powierzchni zabytków metalowych.

Trzeci program badawczy, zatytułowany „Pra- dzieje i średniowiecze Małopolski” opracowywało dziesięć osób. Mirosław Zając w ramach studiów nad

(4)

268

mezolitycznym kompleksem osadniczym w Glano- wie, wykonał rysunki oraz analizy planigraﬁ czne na- rzędzi i rdzeni. Elżbieta Trela-Kieferling prowadziła badania nad osadnictwem neolitycznym na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Dr Jacek Górski opra- cowywał zagadnienie osadnictwa wczesnej epoki brą- zu w Małopolsce. Janusz Bober zajmował się osadnictwem kultury ceramiki promienistej na terenie Nowej Huty na tle porównawczym. Albert Zastawny prowadził badania nad zagadnieniami związanymi z kulturą badeńską w Małopolsce. Dr Paulina Poleska zajmowała się celtyckim mikroregionem osadniczym w rejonie podkrakowskim. Ryszard Naglik studiował zagadnienia związane z osadnictwem od okresu przedrzymskiego po okres wędrówek ludów na terenie zachodniej Małopolski. Justyna Rodak prowadziła badania nad okresem wpływów rzymskich na terenie Nowej Huty na tle porównawczym. Anna Tyniec zajmowała się wczesnośredniowiecznym zespołem osadniczym w Stradowie (gm. Czarnocin), kontynu- ując opracowanie materiałów z badań grodziska oraz prowadząc badania nad wpływem warunków śro- dowiskowych na rozwój zespołu osadniczego. Ewa Kubica-Kabacińska prowadziła prace nad zespołem osadniczym z VI-XIII wieku na terenie Nowej Huty na tle porównawczym.

Czwarty program badawczy – „Studia nad osad- nictwem przedlokacyjnym i polokacyjnym na terenie krakowskiego zespołu miejskiego i przemianami osad- niczymi w czasach nowożytnych” opracowywały dwie osoby. Emil Zaitz i Michał Zaitz prowadzili wspólnie prace nad osadnictwem wczesno- i późnośrednio- wiecznym na terenie Krakowa. Ponadto Emil Zaitz zajmował się badaniami nad żelaznymi grzywnami siekieropodobnymi z Małopolski.

Tematem piątego programu badawczego, opra- cowywanego przez cztery osoby, są „Studia nad osad- nictwem pradziejowym wybranych regionów (w tym monograﬁ e stanowisk, kolekcji, zabytków)”. Irena Wójcik w ramach przygotowań do opracowania materiałów ze stan. 20 w Machowie, wykonała digi- talizację starych planów oraz analizę typologiczno- -chronologiczną. Tomasz Rodak prowadził prace nad zagadnieniem epoki brązu w streﬁ e karpackiej i prawobrzeżnym dorzeczu Wisły. Krzysztof Babraj prowadził badania nad założeniami bazylikalnymi w Egipcie w okresie bizantyjskim; Anna Drzymu- chowska zajmowała się studiami nad późnym antykiem i okresem bizantyjskim w Egipcie, na podstawie wykopalisk w Marei.

W 2010 roku pracownicy Muzeum opublikowali i oddali do druku 32 artykuły, w polskich i zagranicznych wydawnictwach.

W 2011 roku pracownicy MAK realizowali 33 tematy badawcze w ramach 5 ogólnomuzealnych programów. W ramach pierwszego programu, za- tytułowanego „Zbiory Muzeum Archeologicznego

w Krakowie – opracowania kolekcji i materiałów ze zbiorów własnych” prace prowadziło dziewięć osób. Agnieszka Dziedzic opracowywała materia- ły z kolekcji Zygmunta Glogera w zbiorach MAK.

Damian Stefański zajmował się studiami nad sytuacją kulturową i osadniczą na stanowisku Kraków-Zwie- rzyniec I na tle jednostek taksonomicznych wczesnej fazy górnego paleolitu. Elżbieta Trela-Kieferling pra- cowała nad neolitycznymi materiałami zabytkowymi z badań S. Czarnowskiego w Siedliskach. Dr Jacek Górski prowadził badania nad cmentarzyskiem kultury trzcinieckiej w Guciowie (pow. Zamość).

Tomasz Rodak zajmował się opracowywaniem materiałów kultury łużyckiej ze stan. 5 w Bobinie.

Joanna Arct prowadziła studia nad skarbami z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza ze Zbiorów Dawnych MAK. Małgorzata Wawer pracowała nad zagadnieniem lateńskiej ceramiki w zachodniej Małopolsce ze zbiorów MAK na tle porównawczym. Radosław Liwoch opracowywał materiały z badań przeprowadzonych w latach 1881-1883 przez T. Ziemięckiego w Podhorcach na Ukrainie. Jakub Puziuk prowadził studia nad zagadnieniem średniowiecznej ceramiki graﬁ towej w zbiorach MAK na tle porównawczym.

Drugi program badawczy, „Muzealnictwo i konserwa- torstwo archeologiczne”, opracowywały cztery osoby.

Elżbieta Chochorowska w ramach zagadnień związa- nych z muzealnictwem archeologicznym w Polsce, kontynuowała studia bibliograﬁ czne i archiwalne nad problemem wartościowania muzealiów archeologicznych. Marzena Woźny zajmowała się zagadnieniami związanymi z historią MAK oraz działalnością archeologów związanych z Muzeum Archeologicz- nym AU, PAU i PAN. Anna Tyniec prowadziła dalsze studia nad historią MAK i działalnością Państwowe- go Grona Zabytków Przedhistorycznych na okręg krakowsko-śląski. Andrzej Dyga zajmował się badaniami nowych technik oczyszczania i zabezpieczania powierzchni zabytków metalowych.

Trzeci program badawczy, zatytułowany „Pra- dzieje i średniowiecze Małopolski” opracowywało dwanaście osób. Damian Stefański w ramach stu- diów nad schyłkowym paleolitem w rejonie Krako- wa, wykonał bazę stanowisk późnoplejstoceńskich.

Mirosław Zając prowadził badania nad mezolitycznym kompleksem osadniczym w Glanowie. Dr Ja- cek Górski opracowywał zagadnienie osadnictwa wczesnej epoki brązu w Małopolsce. Janusz Bober kontynuował studia nad osadnictwem kultury ceramiki promienistej na terenie Nowej Huty na tle po- równawczym. Albert Zastawny prowadził badania nad zagadnieniami związanymi z kulturą badeńską w Małopolsce. Jakub Puziuk zajmował się zagadnieniem konstrukcji obronnych w grodach kultury łu- życkiej. Dr Paulina Poleska prowadziła badania nad celtyckim mikroregionem osadniczym w rejonie podkrakowskim. Ryszard Naglik studiował zagadnienia

(5)

związane z osadnictwem od okresu przedrzymskiego po okres wędrówek ludów na terenie zachodniej Małopolski. Justyna Rodak prowadziła badania nad okresem wpływów rzymskich na terenie Nowej Huty na tle porównawczym. Anna Tyniec zajmowała się wczesnośredniowiecznym zespołem osadniczym w Stradowie (gm. Czarnocin), kontynuując opracowanie materiałów z badań grodziska. Ewa Kubica- -Kabacińska prowadziła prace nad zespołem osadniczym z VI-XIII wieku na terenie Nowej Huty na tle porównawczym. Bożena Reyman-Walczak pracowała nad zagadnieniem wczesnośredniowiecznej Małopol- ski przez pryzmat obrotu i tezauryzacji.

Czwarty program badawczy – „Studia nad osad- nictwem przedlokacyjnym i polokacyjnym na terenie krakowskiego zespołu miejskiego i przemianami osad- niczymi w czasach nowożytnych” opracowywały trzy osoby. Emil Zaitz i Michał Zaitz prowadzili wspólnie prace nad osadnictwem wczesno- i późnośrednio- wiecznym na terenie Krakowa. Ponadto Emil Zaitz zajmował się badaniami nad żelaznymi grzywnami siekieropodobnymi z Małopolski. Jakub Puziuk w ramach studiów nad formami konstrukcji drewnianych krakowskich dołów chłonnych w okresie późnośred- niowiecznym i czasach nowożytnych, przeprowadził kwerendę dokumentacji badań archiwalnych.

Tematem piątego programu badawczego, opra- cowywanego przez trzy osoby, były „Studia nad osad- nictwem pradziejowym wybranych regionów (w tym monograﬁ e stanowisk, kolekcji, zabytków)”. Tomasz Rodak zajmował się zagadnieniem epoki brązu w streﬁ e karpackiej i prawobrzeżnym dorzeczu Wisły.

Krzysztof Babraj prowadził badania nad założeniami bazylikalnymi w Egipcie w okresie bizantyjskim oraz baptysteriami występującymi na terenie Orbis Chri- stianus Antiquus. Anna Drzymuchowska w ramach studiów nad późnym antykiem i okresem bizantyjskim w Egipcie, opracowywała materiał ceramiczny z bazylikalnego założenia w Marei.

W 2011 roku pracownicy Muzeum opublikowali i oddali do druku w polskich i zagranicznych wydawnictwach 54 artykuły oraz 2 ksiązki.

Współpraca z innymi instytucjami

W 2010 roku Muzeum Archeologiczne w Krako- wie prowadziło współpracę z 44 instytucjami – 4 za- granicznymi i 40 krajowymi (w tym 20 regionalnymi).

Współpraca ta obejmowała wymianę wystaw i zabyt- ków, którą Muzeum prowadziło z innymi instytucjami naukowymi (w tym 20 muzeami – 18 krajowymi i 2 za- granicznymi). W zakresie działalności oświatowej i edukacyjnej Muzeum współpracowało m.in. z Kura- torium Oświaty i Wychowania w Krakowie, Małopol- skim Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie, Powiatowym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie, Muzeum Historycznym Miasta Krakowa

Oddział Dzieje Nowej Huty, Stowarzyszeniem Willa Decjusza, Kołem Przewodników Miejskich PTTK w Krakowie. W ramach działalności na polu dydaktyki naukowej, Muzeum prowadziło współpracę z In- stytutami Archeologii (Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Rzeszowskiego, Uniwersytetu Mikołaj Kopernika w Toruniu), Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego, Katolickim Uniwersytetem Lubelskim oraz Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Na polu działań związanych z ochroną zabytków, współdziałano z Oddziałem Ochrony Zbyt- ków Urzędu Miasta Krakowa, Małopolskim Woje- wódzkim Konserwatorem Zabytków w Krakowie, Kra- kowskim Zespołem do Badań Autostrad oraz Firmą Architektoniczną Bone/Levine Architects z Nowego Jorku. W zakresie badań naukowych i opracowań, Muzeum współpracowało m.in. z Centrum Archeolo- gii Śródziemnomorskiej UW w Kairze im. prof. K. Mi- chałowskiego, Instytutem Archeologii UJ, Instytutem Archeologii UW, Instytutem Archeologii i Etnologii PAN w Krakowie, Krakowskim Zespołem do Badań Autostrad, Instytutem Prehistorii UAM w Poznaniu, Archeologicky Ustav SAV w Koszycach. Muzeum brało również udział w pracach eksperckich, a także współdziałało z organizacjami naukowymi i stowarzyszeniami, takimi jak Międzymuzealne Kolegium Nu- mizmatyczne ICOM, Komisja Źródłoznawcza Komi- tetu Badań Pra- i Protohistorycznych PAN, Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, Stowarzyszenie Muzealników Polskich czy Rada Ochrony Dziedzi- ctwa Archeologicznego przy Ministrze Kultury. Bi- blioteka MAK prowadziła wymianę książek i czasopism, która obejmowała 309 instytucji, w tym z 248 z zagranicy oraz 61 krajowych.

W 2011 roku Muzeum Archeologiczne w Krako- wie prowadziło współpracę z 44 instytucjami – 3 za- granicznymi i 41 krajowymi (w tym 28 regionalnymi).

Współpraca ta obejmowała wymianę wystaw i zabyt- ków, którą Muzeum prowadziło z innymi instytucjami naukowymi (w tym 15 muzeami). W zakresie działal- ności oświatowej i edukacyjnej Muzeum współpra- cowało m.in. z Kuratorium Oświaty i Wychowania w Krakowie, Małopolskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie, Powiatowym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie, Muzeum Hi- storycznym Miasta Krakowa Oddział Dzieje Nowej Huty, Stowarzyszeniem Willa Decjusza, Ośrodkiem Kultury „Jedność” w Wolicy. W ramach działalności na polu dydaktyki naukowej, Muzeum prowadziło współpracę z Instytutami Archeologii (UJ i Uniwer- sytetu Rzeszowskiego) oraz Uniwersytetem Papie- skim Jana Pawła II w Krakowie. Na polu działań związanych z ochroną zabytków, współdziałano m.in. z Oddziałem Ochrony Zbytków Urzędu Miasta Krakowa, Małopolskim Wojewódzkim Konserwato- rem Zabytków w Krakowie, Krakowskim Zespołem do Badań Autostrad, Wydziałem Odlewnictwa AGH

(6)

270

w Krakowie, Wydziałem Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie. W zakresie badań naukowych i opracowań, Muzeum współpracowało m.in. z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW w Kairze im. prof. K. Michałowskiego, Insty- tutem Archeologii UJ, Instytutem Archeologii i Et- nologii PAN w Krakowie, Krakowskim Zespołem do Badań Autostrad, Instytutem Prehistorii UAM w Poznaniu, Archeologický Ústav SAV w Koszycach, Landesmuseum Württemberg w Stuttgarcie. Mu- zeum brało również udział w pracach eksperckich, a także współdziałało z organizacjami naukowymi i stowarzyszeniami, takimi jak m.in. Międzymuzeal- ne Kolegium Numizmatyczne ICOM, Komisja Źród- łoznawcza Komitetu Badań Pra- i Protohistorycz- nych PAN, Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, Stowarzyszenie Muzealników Polskich czy Rada Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego przy Ministrze Kultury.

Biblioteka MAK prowadziła wymianę książek i czasopism, która obejmowała 313 instytucji, w tym 248 z zagranicy oraz 65 krajowych.

Działalność upowszechnieniowa

W latach 2010 i 2011 w MAK udostępniano pięć wystaw stałych – „Pradzieje i wczesne średnio- wiecze Małopolski”, „Bogowie starożytnego Egiptu”,

„Peruwiańskie zbiory Władysława Klugera”, „Dzieje najstarsze i stare gmachu Muzeum Archeologiczne- go w Krakowie” oraz „Garncarstwo prahistoryczne”, prezentowane w Oddziale MAK w Branicach.

Zwiedzający mogli także podziwiać wystawy se- zonowe – „Ogród ceramiki” (w Ogrodach MAK) oraz

„Dzieje Rynku Głównego w Krakowie i kościoła św. Woj- ciecha” (w podziemiach kościoła św. Wojciecha).

Dużym zainteresowaniem cieszyły się również wystawy objazdowe: „50 lat badań nad starożytnym hutnictwem żelaza w Górach Świętokrzyskich” oraz

„Marea – wykopaliska polskie w Egipcie 2000-2009”.

W 2010 roku otwarto w Muzeum dziewięć wystaw czasowych. W marcu udostępniono ekspozycję

„Odkrywanie tajemnic Majów. Polskie wykopaliska w Gwatemali” (fot. 1), przygotowaną wspólnie przez pracowników Muzeum Archeologicznego oraz Insty- tutu Archeologii UJ. Zaprezentowano na niej wyniki spektakularnych badań polskich archeologów w Na- kum. W kwietniu w ramach współpracy z Muzeum Historii Fotograﬁ i w Krakowie, otwarto wystawę zdjęć „Rozpoczęte dzieło trwa. Z życia mieszkańców Krakowa w dobie autonomii galicyjskiej 1866-1918”, przedstawiającą najwcześniejszy okres rozwoju miasta, udokumentowany na fotograﬁ ach. Wystawa „Pol- ski wezyr Merefnebef. Polskie badania archeologicz- ne w Sakkarze” (fot. 2), udostępniona zwiedzającym w maju, poświęcona była polskim badaniom wyko- paliskowym w pobliżu słynnej piramidy schodkowej.

W tym samym miesiącu, w Oddziale MAK w Brani- cach, otwarto wystawę „Nowa Huta. Archeologia, lu- dzie, epoka”. W czerwcu udostępniono interesującą ekspozycję „Średniowieczne narzędzia tortur z ko- lekcji Piotra Buczkowskiego” (fot. 3). Zaprezento- wano na niej zbiór średniowiecznych i nowożytnych narzędzi tortur (kopii oraz oryginałów) zgroma- dzonych przez kolekcjonera Piotra Buczkowskiego.

W lipcu pojawiła się kolejna wystawa wypożyczona z Muzeum Historii Fotograﬁ i w Krakowie. „Wielki Kraków” przedstawiał rozwój przestrzenny miasta w latach 1909-1939 ujęty na fotograﬁ ach. W miesią- cu sierpniu, otwarto ekspozycję „Mozaiki i patery.

Wystawa ceramiki Mirosława Kocińskiego”, która prezentowała dzieła sztuki, wykonywane ze specjal- nie przygotowanych fragmentów porcelany. Ekspo- zycja „Indywidualności polskie. Wystawa fotograﬁ i Krzysztofa Gierałtowskiego” była ostatnią wystawą czasową w 2010 roku, udostępnioną dla zwiedzają- cych w październiku. Zaprezentowano na niej por- trety znanych krakowian, autorstwa warszawskiego fotograﬁ ka Krzysztofa Gierałtowskiego.

W listopadzie 2010 roku odbył się „I Festiwal Fil- mów Archeologicznych – Kraków 2010” (fot. 4-7), któ- ry zorganizowany został dla uczczenia 160. rocznicy powstania Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

Zgłoszono na niego 62 fi lmy, z których Komisja Kwa- lifi kacyjna (składająca się z Dyrektora Muzeum dr Ja- cka Rydzewskiego i Dyrektora Festiwalu dr Huberta Chudzio oraz Anny Tyniec, Jarosława Wróbla i Miro- sława Zająca) wyłoniła 25 obrazów do udziału w kon- kursie. W ramach festiwalu zorganizowano wykłady tematyczne związane z prezentowanymi fi lmami oraz wieczorne zwiedzanie wystaw. Jeden z referatów „Ba- dania archeologiczne w Marei w latach 2000-2010”, wygłosił pracownik Muzeum, Krzysztof Babraj. Jury festiwalowe w składzie Robert Pęcak (operator tele- wizyjny i fi lmowy z TVP Kraków), Iwona Sitnik-Kor- necka (redaktor z TVP Kraków) oraz Anna Dagnan- -Ginter (emerytowany pracownik MAK) przyznało 3 nagrody i 4 wyróżnienia. GRAND PRIX – statuetkę Światowida i dyplom otrzymał fi lm pt. Tajemnice doli- ny Nilu, w reżyserii Władysława Jurkowa, za umiejętne połączenie wartości popularyzatorsko-edukacyjnych z wysokim poziomem artystycznym. Wyróżnienie – otrzymał fi lm pt. Trzcinica – karpacka Troja, w reżyse- rii Zdzisława Cozaca, za nowatorskie przedstawienie wyników badań wykopaliskowych. Wyróżnienie otrzy- mał fi lm pt. Stare Mazowsze – przyroda i człowiek, w re- żyserii Tomasza Kordali, za wyjątkową plastykę zdjęć i konsekwencję w komponowaniu kadru. Wyróżnienie otrzymał także fi lm pt. Współcześni poszukiwacze skar- bów (z cyklu: Podwodna Polska), w reżyserii Ewy Żer- dzińskiej-Stępniewicz i Ewy Kozik, za przedstawienie specyfi ki badań archeologii podwodnej. NAGRO- DĘ PUBLICZNOŚCI otrzymał fi lm pt. Trzcinica – karpacka Troja, w reżyserii Zdzisława Cozaca.

(7)

Dyrektor Muzeum Archeologicznego w Krakowie przyznał ponadto nagrodę i wyróżnienie. NAGRODĘ DYREKTORA MUZEUM ARCHEOLOGICZNEGO W KRAKOWIE otrzymał fi lm pt. Trzcinica – karpa- cka Troja, w reżyserii Zdzisława Cozaca. Wyróżnienie Dyrektora Muzeum Archeologicznego w Krakowie otrzymał fi lm pt. Nasze korzenie, w reżyserii Joanny Malinowskiej, za wzorowe przedstawienie działal- ności oświatowej w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Do udziału w festiwalu zakwalifi kowany został również fi lm Odsłony przeszłości, o badaniach archeologicznych w Turze Dolnym, którego autorem był pracownik Muzeum, Tomasz Wichman.

W 2010 roku nowohucki Oddział Muzeum zorgani- zował VIII Krakowski Piknik Archeologiczny w Branicach (fot. 8-10). W Branicach, we wrześniu przeprowadzono eksperyment archeologiczny związany z warzelnictwem soli w początkach epoki brązu oraz zorganizowano zaję- cia edukacyjne dla dzieci z terenów objętych powodzią, w ramach akcji „Muzeum dla powodzian”. Muzeum bra- ło również udział w akcjach: „Zajrzyj do Huty 2”, „Dni Otwarte dla Osób Niepełnosprawnych”, „Dzień Otwar- tych Drzwi Muzeów Krakowskich”, „Noc Muzeów” oraz

„Szlak Renesansu w Małopolsce 2010”.

W 2011 roku otwarto w Muzeum siedem wystaw czasowych. W styczniu udostępniono ekspozycję

„Na wozie Maragaty Camino de Santiago: katedry,

„mudejarowe” świątynie i Maragateria” autorstwa Marii Filipowicz-Rudek oraz Huberta Hładija. Zapre- zentowano na niej fotograﬁ e przedstawiające ginącą mniejszość etniczną zwaną Maragatami, zamieszku- jącą tereny kastylijskiej Galicji w Hiszpanii. W maju otwarto wystawę „Archeologiczna autostrada – wykopaliska przy wielkich inwestycjach drogowych pod Krakowem” (fot. 11-12), która powstała według scena- riusza Alberta Zastawnego i Justyny Rodak z MAK.

Muzeum przygotowało ją wspólnie z Krakowskim Zespołem do Badań Autostrad. Przedstawiono na niej najważniejsze rezultaty intensywnych badań wykopaliskowych prowadzonych w latach 1997-2010 na trasie budowy autostrady A-4 przez Krakowski Zespół do Badań Autostrad. Ekspozycja „Wyszli z ziemi niewo- li… W 70 rocznicę układu Sikorski – Majski” (fot. 13) udostępniona dla zwiedzających w lipcu, prezento- wała losy Polaków wywiezionych z dawnych Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej w głąb Rosji sowieckiej (wystawę opracowała graﬁ cznie Jolanta Hosecka z MAK). W tym samym miesiącu otwarto również wystawę „Miejsca sekretne na gdańskich podwórkach”

(fot. 14), wypożyczoną z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. Zaprezentowano na niej różnorodne zabytki z okresu średniowiecza i czasów nowożytnych, wydobyte podczas badań gdańskich latryn (kloak).

We wrześniu otwarto ekspozycję „Skarb z Głogowa”

(fot. 15), udostępnioną przez Muzeum Archeologicz- no-Historyczne w Głogowie, na której przedstawiono wybrane numizmaty pochodzące ze średniowiecznego

skarbu monet odkrytego w 1987 roku w Głogowie.

Wystawa „Najstarsze narzędzia krzemienne” (fot. 16), autorstwa Mirosława Zająca i Damiana Stefańskiego z MAK, udostępniona została dla zwiedzających w paź- dzierniku. Otwarta ona została związku z organizacją VIII Warsztatów Krzemieniarskich SKAM (fot. 17).

Przedstawiono na niej wybór narzędzi krzemiennych, wytworzonych w starszej i środkowej epoce kamienia, znajdujących się w zbiorach Muzeum. Wystawa „Czas i rzeka. Dolina Liwca u schyłku starożytności” (fot. 18) wypożyczona z PMA, została otwartą w październiku.

Zaprezentowano na niej zabytki pochodzące lat badań wykopaliskowych prowadzonych przez zespół Pań- stwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, m.in. oryginalne ozdoby, narzędzia i broń.

W 2011 roku nowohucki Oddział Muzeum zorganizował IX Krakowski Piknik Archeologiczny w Branicach (fot. 19-20). Dużym zainteresowaniem cieszył się konkurs plastyczny dla dzieci „Mój rówieś- nik z przeszłości”, zorganizowany przez Dział Oświa- ty i Edukacji Kulturalnej MAK oraz „Dzień Seniora”

w gmachu głównym MAK. Muzeum brało również udział w akcjach: „Zajrzyj do Huty”, „Dni Otwarte dla Osób Niepełnosprawnych”, „Dzień Otwartych Drzwi Muzeów Krakowskich”, „Krakowska Noc Mu- zeów” oraz „Szlak Renesansu w Małopolsce”.

Działalność oświatowa

Podobnie jak w latach poprzednich, również w 2010 i 2011 roku Muzeum oferowało urozmaico- ną ofertę działalności oświatowej w postaci lekcji, warsztatów a także gier oraz quizów dla dzieci i mło- dzieży. Tematy prowadzonych lekcji muzealnych obej- mowały takie zagadnienia jak: Historia Muzeum Ar- cheologicznego w Krakowie i jego zbiory; Starożytny Egipt; Ziemie polskie w pradziejach; Życie codzienne we wczesnośredniowiecznym Krakowie; Ewolucja człowieka; Gród w Biskupinie, Sztuka epoki kamienia – malarstwo, plastyka, rzeźba; Pierwsze narzędzia człowieka; Tajemnice mumii; Warsztat pracy archeologa. Oddział Muzeum w Nowej Hucie prowadził własne lekcje muzealne oraz warsztaty. W ramach pakietu edukacyjnego „Przedszkolaki w Muzeum Archeologicznym w Branicach”, realizowano lekcje muzealne o zróżnicowanej tematyce – Wykopaliska archeologiczne; Prahistoryczne żniwa; Lepimy naczy- nia z gliny; Rozpoznajemy zabytki archeologiczne.

Prowadzono również zajęcia warsztatowe, gry zręcz- nościowe oraz quizy edukacyjne, które objęte były programem „Koła Młodego Archeologa”. Zajęcia te odbywały się w ramach takich zagadnień jak: Biżute- ria naszych prababć; Rysujemy dwór i Lamus; Egip- skie noce i dni – lepimy z gliny; Rycerz z Branic – wykonanie tarczy, zbroi i hełmu. Ponadto pracownicy Oddziału Muzeum w Nowej Hucie, prowadzili prelek- cje i zajęcia specjalistyczne dla grup pozaszkolnych.

(8)

272

Działalność wewnątrzmuzealna Inwentaryzacja

W 2010 roku do zbiorów muzealnych włączo- no 225 nabytków. Pod koniec tego roku Muzeum posiadało w swoich zbiorach 521 397 muzealiów.

Na wystawach realizowanych w 2010 roku eksponowano 2116 zabytków oraz 425 kopii pochodzących ze zbiorów Muzeum. Na ekspozycjach w Muzeum prezentowano 1334 muzealia, z czego 1294 zabytki na wystawach stałych oraz 40 zabytków na wystawach czasowych. Natomiast na wystawach realizowanych przez inne placówki, prezentowano 782 zabytki oraz 425 kopii, z czego 92 muzealia na wystawach stałych i 690 zabytków z 425 kopiami na wystawach czasowych. Eksponaty wypożyczone z Muzeum znalazły się na wystawach w Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego im. prof. Wł. Szafera w Ojcowie, Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warsza- wie, Muzeum Historycznym Miasta Tarnobrzega, Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Muzeum Okręgowym w Toruniu, Muzeum Narodo- wym w Kielcach, Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, Kulturzentrum Weserrenessaince Schloss Bevern, Pergamonmuseum w Berlinie i innych.

W 2011 roku do zbiorów muzealnych włączono 319 nabytków. Pod koniec tego roku Muzeum posia- dało w swoich zbiorach 521 716 muzealiów. Na wystawach realizowanych w 2011 roku eksponowano 2550 zabytków pochodzących ze zbiorów Muzeum. Na ekspozycjach w Muzeum prezentowano 1909 muzealiów, z czego 1312 zabytków na wystawach stałych oraz 597 zabytków na wystawach czasowych. Natomiast na wystawach realizowanych przez inne placówki, prezentowano 641 zabytków, z czego 63 muzealia na wystawach stałych i 578 muzealiów na wystawach czasowych. Eksponaty wypożyczone z Muzeum znalazły się na wystawach w Muzeum Ojcowskiego Parku Na- rodowego im. prof. Wł. Szafera w Ojcowie, Państwo- wym Muzeum Archeologicznym w Warszawie, Mu- zeum Historycznym Miasta Tarnobrzega, Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Muzeum Archeologicznym w Poznaniu, Muzeum Narodowym w Kielcach, Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, Pergamonmuseum w Berlinie i innych.

Ośrodek Informacji Naukowej i Archiwum

Ośrodek gromadził zbiory dotyczące działalno- ści Muzeum. W 2010 roku w związku z działalnością wystawienniczą i popularyzatorską założono: 7 teczek z dokumentacją wystaw; 1 teczkę z dokumentacją VIII Pikniku Archeologicznego w Branicach; 1 teczkę z do- kumentacją Nocy Muzeów w Krakowie. Ponadto zało- żono 2 nowe teczki stanowisk archeologicznych oraz nowy zespół archiwalny „Filmoteka Archeologiczna”, do którego włączono ﬁ lmy nadesłane na I Festiwal Filmów Archeologicznych. Opracowywano archiwalia

dotyczące historii archeologii oraz sporządzano ich ewidencję. Wykonywano kwerendy naukowe w archiwach innych instytucji. Na bieżąco udostępniano akta do działu Administracji, Księgowości i sekretariatu Muzeum. Zgromadzono 354 wycinki prasowe. Łącz- nie wpłynęło 0,55 m.b. akt. Udostępniono 276 teczek z materiałami archiwalnymi 65 osobom.

W 2011 roku, w związku z działalnością wysta- wienniczą i popularyzatorską, założono: 8 teczek z dokumentacją wystaw; 1 teczkę z dokumentacją IX Pikniku Archeologicznego w Branicach; 1 teczkę z dokumentacją Nocy Muzeów w Krakowie; 1 tecz- kę z dokumentacją Dnia Otwartych Drzwi Muzeów Krakowskich. Ponadto założono 2 nowe teczki stanowisk archeologicznych. Opracowywano archiwalia dotyczące historii Muzeum oraz wykonywano kwerendy naukowe w archiwach innych instytucji. Upo- rządkowano ﬁ lmy i załączono opis do „Filmoteki Archeologicznej”, zawierającej polskie i zagraniczne obrazy nadesłane na I Festiwal Filmów Archeolo- gicznych. Na bieżąco udostępniano akta do działu Administracji, Księgowości i sekretariatu Muzeum.

Zgromadzono 222 wycinki prasowe. Do archiwum wpłynęło łącznie 4,65 m.b. akt. Udostępniono 186 teczek z materiałami archiwalnymi 67 osobom.

Biblioteka

W roku 2010 do księgozbioru włączono 440 tomy, z czego 395 pozyskano w drodze wymiany, 22 jako dary, 19 w drodze zakupu, a 4 z prenumeraty.

Pod koniec tego roku liczba zbiorów bibliotecznych sięgnęła 37 275 pozycji. W ramach wymiany Biblio- teka wysłała 315 czasopism i książek. Udostępnio- no 1960 woluminów 486 czytelnikom. Pracownicy Biblioteki opracowywali katalogi biblioteczne, spo- rządzali karty akcesji nowych woluminów, a także kontynuowali uzupełniane bazy komputerowej wydawnictw zwartych i czasopism, znajdujących się w zbiorach bibliotecznych Muzeum.

W roku 2011 do księgozbioru włączono 398 tomów, z czego 354 pozyskano w drodze wymiany, 27 jako dary, 17 w drodze zakupu, a 4 z prenumeraty.

Pod koniec tego roku liczba zbiorów bibliotecznych sięgnęła 37 688 pozycji. W ramach wymiany Biblio- teka wysłała 310 egzemplarzy. Udostępniono 2688 woluminów 436 czytelnikom. Pracownicy Biblioteki opracowywali katalogi biblioteczne, sporządzali karty akcesji nowych woluminów, a także kontynuowali uzupełniane bazy komputerowej wydawnictw zwartych i czasopism, znajdujących się w zbiorach bibliotecznych Muzeum.

Wydawnictwa

W roku 2011 wydano drukiem czasopisma: „Ma- teriały Archeologiczne” – tom XXXVIII (32 arkusze wydawnicze) oraz „Materiały Archeologiczne Nowej Huty” – tom XXV (20 arkuszy wydawniczych).

(9)

Działalność pracowni

Dział Konserwatorstwa Muzealnego

W 2010 roku na zlecenia wewnętrzne działów i pracowni Muzeum, poddano konserwacji 436 sztuk zabytków (oraz kopii) ze zbiorów MAK. Dział Kon- serwatorstwa Muzealnego wykonywał również kon- serwację i ekspertyzy na zlecenia zewnętrzne. Dla Krakowskiego Zespołu do Badań Autostrad przeprowadzono konserwację 2400 sztuk zabytków metalowych; dla Muzeum Okręgowego w Kętach wykonano konserwację 10 sztuk zabytków metalowych. Ponadto Andrzej Dyga, wykonał ekspertyzę stanu zachowania oraz opracowania programu konserwatorskiego napi- su „Arbeit Macht Frei”, dla Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

W 2011 roku, na zlecenia wewnętrzne dzia- łów i pracowni Muzeum, poddano konserwacji 271 sztuk zabytków (oraz kopii) ze zbiorów MAK. Dział Konserwatorstwa Muzealnego wykonywał również konserwację i ekspertyzy na zlecenia zewnętrzne.

Dla Krakowskiego Zespołu do Badań Autostrad przeprowadzono konserwację 2400 sztuk zabytków metalowych; dla Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wykonano 46 sztuk kopii zabytków ze stanowiska Podhorce.

Pracownia Numizmatyczna

W roku 2010 określono 212 monet z badań archeologicznych w Sukiennicach dla Działu Krakowa Przedlokacyjnego. Opracowywano komputerową bazę ozdób przechowywanych w miejscach wydzielonych Muzeum, w celu przygotowania całości zbiorów do aktualizacji wyceny. Ponadto wykonywano arkusze do wyceny zabytków niemonetarnych. Aktualizowa- no karty katalogowe dla zabytków przechowywanych w miejscach wydzielonych. W ramach reorganizacji systemu przechowywania zabytków, sukcesywnie po- rządkowano zbiory (m.in. zmiana opakowań, pudeł i naklejek).

W roku 2011, oprócz wyżej wymienionych prac weryﬁ kacyjnych i porządkowych, przeprowadzono aktualizację typologiczną skarbu denarów srebrnych z Malkowic oraz uzupełniono dane wag składników skarbu z Ryżanówki i Jakuszowic. Ponadto wprowa- dzano zmiany w komputerowych bazach danych, po zweryﬁ kowaniu opisów i stanu zachowania ozdób oraz skarbów ujętych w arkuszach wyceny.

Pracownia Plastyczna

Przygotowywano wystawy i wydarzenia muzealne m.in. I Festiwal Filmów Archeologicznych. Pro- jektowano i drukowano zaproszenia, foldery i plakaty do wystaw, a także aﬁ sze promujące imprezy odbywa- jące się w Muzeum. Skanowano i opracowywano kom- puterowo materiały ilustracyjne na potrzeby działów merytorycznych.

Pracownia Fotograficzna

Wykonywano dokumentację fotograﬁ czną za- bytków, wystaw oraz innych wydarzeń muzealnych.

Ponadto opracowywano graﬁ cznie zdjęcia z badań archeologicznych.

Sprawy organizacyjne i personalne

Pod koniec 2010 roku w Muzeum zatrudnio- nych było 82 pracowników na 78,05 etatach. W cią- gu tego roku z pracy w Muzeum odeszli: dr Lucyna Bałuszyńska, adiunkt, zatrudniona w Dziale Oświaty i Edukacji Kulturalnej; Anna Olszewska, księgowa, zatrudniona w Dziale Księgowości.

W 2010 roku zmarła dr hab. Hanna Szymańska, emerytowany pracownik Działu Archeologii Śród- ziemnomorskiej i Starożytnych Cywilizacji Ameryki.

Do ostatnich dni życia związana z Muzeum jako kierownik misji archeologicznej w Marei w Egipcie.

W 2010 roku w Muzeum rozpoczęli pracę:

Anna Kostrzewa, zatrudniona na stanowisku asystenta w Dziale Oświaty i Edukacji Kulturalnej; Sylwia Rasała-Baran, zatrudniona na stanowisku księgowej w Dziale Księgowości.

Pod koniec 2011 roku w Muzeum zatrudnio- nych było 82 pracowników na 78,05 etatach. W ciągu tego roku nastąpiła zmiana na stanowisku Dyrektora Muzeum. Wkraczając w wiek emerytalny, z pracy od- szedł Dyrektor, dr Jacek Rydzewski (30.06.2011 r.).

Zastąpił go, w charakterze pełniącego obowiązki Dyrektora, Tomasz Wichman. Po przeprowadzeniu czynności konkursowych, zgodnie z uchwałami Za- rządu Województwa Małopolskiego, na stanowisko Dyrektora powołany został dr Jacek Górski (od 01.10.2011 r.), dotychczasowy kierownik Oddziału MAK w Nowej Hucie-Branicach. Ponadto z Muzeum odeszła Kazimiera Pietrzyk, sprzątaczka zatrudniona w Dziale Administracji.

W 2011 roku zmarli: prof. dr hab. Kazimierz Bielenin, emertytowany, wieloletni Wicedyrektor Muzeum, kierownik Działu Starożytnego Hutnictwa i Metalurgii; dr Alina Wałowy, emerytowana kierownik Działu Średniowiecza i Czasów Nowożytnych;

Janina Prokopowicz-Krauss, emerytowana kierownik Działu Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza.

W 2011 roku w Muzeum rozpoczęli pracę:

Mikołaj Orzechowski, zatrudniony na stanowisku asystenta w Dziale Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza; Iwona Krzysztonek, zatrudniona na stanowisku pomocnika muzealnego w Oddziale MAK w No- wej Hucie-Branicach; Marita Jodłowska, sprzątaczka zatrudniona w Dziale Administracji.

Jakub Puziuk

(10)

(11)

Fot. 1. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Wystawa „Odkrywanie tajemnic Majów.

Polskie wykopaliska w Gwatemali”, fot. A. Susuł

Photo 1. Archaeological Museum in Kraków. Exhibition entitled “Discovering Mysteries of the Maya.

Polish excavations in Guatemala”, photo by A. Susuł

Fot. 2. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Wystawa „Polski wezyr Merefnebef.

Polskie badania archeologiczne w Sakkarze”, fot. A. Susuł

Photo 2. Archaeological Museum in Kraków. Exhibition entitled “Polish Vizier Merefnebef. Polish Archaeological Excavations in Sakkara”, photo by A. Susuł

(12)

276

Fot. 3. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Wystawa „Średniowieczne narzędzia tortur z kolekcji Piotra Buczkowskiego”, fot. A. Susuł

Photo 3. Archaeological Museum in Kraków. Exhibition entitled “Medieval Instruments of Torture from the Collection of Piotr Buczkowski”, photo by A. Susuł

Fot. 4. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. I Festiwal Filmów Archeologicznych (15-19.11.2010 r.), fot. A. Susuł

Photo 4. Archaeological Museum in Kraków. I Festival of Archaeological Films (15-19.11.2010), photo by A. Susuł

(13)

Fot. 5. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. I Festiwal Filmów Archeologicznych (15-19.11.2010 r.), fot. A. Susuł Photo 5. Archaeological Museum in Kraków. I Festival of Archaeological Films (15-19.11.2010), photo by A. Susuł

(14)

278

Fot. 8. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. VIII Krakowski Piknik Archeologiczny w Branicach, fot. A. Susuł Photo 8. Archaeological Museum in Kraków. 8th Kraków Archaeological Picnic in Branice, photo by A. Susuł

(15)

(16)

280

Fot. 11. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Wystawa „Archeologiczna autostrada – wykopaliska przy wielkich inwestycjach drogowych pod Krakowem”, fot. A. Susuł

Photo 11. Archaeological Museum in Kraków. Exhibition entitled “Archaeological Highway – Excavations during Great Road Investments near Kraków”, photo by A. Susuł

Fot. 12. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Wystawa „Archeologiczna autostrada – wykopaliska przy wielkich inwestycjach drogowych pod Krakowem”, fot. A. Susuł

Photo 12. Archaeological Museum in Kraków. Exhibition entitled “Archaeological Highway – Excavations during Great Road Investments near Kraków”, photo by A. Susuł

(17)

Fot. 13. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Wystawa „Wyszli z ziemi niewoli…

W 70 rocznicę układu Sikorski - Majski”, fot. A. Susuł

Photo 13. Archaeological Museum in Kraków. Exhibition entitled “They Left the Land of Captivity...

70th Anniversary of the Sikorski - Majski Treaty”, photo by A. Susuł

Fot. 14. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Wystawa „Miejsca sekretne na gdańskich podwórkach”

fot. A. Susuł

Photo 14. Archaeological Museum in Kraków. Exhibition entitled “Secret Places in Gdańsk Backyards”, photo by A. Susuł

(18)

282

Fot. 15. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Wystawa „Skarb z Głogowa”, fot. A. Susuł

Photo 15. Archaeological Museum in Kraków. Exhibition entitled “Treasure from Głogów”, photo by A. Susuł

Fot. 16. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Wystawa „Najstarsze narzędzia krzemienne”, fot. A. Susuł Photo 16. Archaeological Museum in Kraków. Exhibition entitled “The Oldest Flint Tools”, photo by A. Susuł

(19)

Fot. 17. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Otwarcie VIII Warsztatów Krzemieniarskich SKAM, fot. A. Susuł Photo 17. Archaeological Museum in Kraków. Opening of the 8th Flint-processing Workshops SKAM, photo by A. Susuł

Fot. 18. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. „Czas i rzeka. Dolina Liwca u schyłku starożytności”, fot. A. Susuł Photo 18. Archaeological Museum in Kraków. “Time and River. Valley of the Liwiec at the End of Antiquity”, photo by A. Susuł

(20)

284

Fot. 19. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. IX Krakowski Piknik Archeologiczny w Branicach, fot. A. Susuł Photo 19. Archaeological Museum in Kraków. 9th Kraków Archaeological Picnic in Branice, photo by A. Susuł

Fot. 20. Muzeum Archeologiczne w Krakowie. IX Krakowski Piknik Archeologiczny w Branicach, fot. A. Susuł Photo 20. Archaeological Museum in Kraków. 9th Kraków Archaeological Picnic in Branice, photo by A. Susuł