OPOLE
w latach 2010-2011
P R Z E G L Ą D S T A T Y S T Y C Z N Y
OPOLE 2012
Opracowanie publikacji: Opolski Ośrodek Badań Regionalnych
Redakcja merytoryczna: Opolski Ośrodek Badań Regionalnych pod kierunkiem: Marii Mołodowicz
Grafika i skład komputerowy Jolanta Bardoń, Dariusz Foryś
Projekt okładki: Łukasz Nowosielski
Przy publikowaniu danych US – prosimy o podanie źródła
ISSN 1899-461X
Publikacja dostępna w Internecie: www.stat.gov.pl
Druk: Urząd Statystyczny we Wrocławiu Wydział Poligrafii w Legnicy Nakład: 50 egz. Format B5
Kreska (–) – zjawisko nie wyst¹pi³o.
Zero (0) – zjawisko istnia³o w wielkoœci mniejszej od 0,5.
(0,0) – zjawisko istnia³o w wielkoœci mniejszej od 0,05.
Kropka (.) – zupe³ny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych.
Znak x – wype³nienie pozycji jest niemo¿liwe lub niecelowe.
Znak r– nazwy zosta³y skrócone w stosunku do obowi¹zuj¹cej klasyfikacji.
W tym” – oznacza, ¿e nie podaje siê wszystkich sk³adników sumy ogólnej.
“
WA¯NIEJSZE SKRÓTY
tys. = tysi¹c mln = milion
z³ = z³oty
kg = kilogram
t = tona
ha = hektar
km = kilometr
m2 = metr kwadratowy km2 = kilometr kwadratowy m 3 = metr szeœcienny dam3 = dekametr szeœcienny hm3 = hektometr szeœcienny kW·h = kilowatogodzina GW·h = gigawatogodzina art. = artyku³
dok. = dokoñczenie itd. = i tak dalej itp. = i tym podobne m.in. = miêdzy innymi np. = na przyk³ad nr (Nr) = numer
pkt = punkt
poz. = pozycja str. = strona tabl. = tablica tj. = to jest wol. = wolumin
ww. = wy¿ej wymienione Dz.U. = Dziennik Ustaw
EKG = Europejska Komisja Gospodarcza ONZ = Organizacja Narodów Zjednoczonych PKD = Polska Klasyfikacja Dzia³alnoœci
PRZEDMOWA
Urząd Statystyczny w Opolu przekazuje Państwu kolejną edycję publikacji
„Opole w latach 2010-2011 – Przegląd Statystyczny”, która została wydana w celu
zaprezentowania sytuacji społeczno-gospodarczej miasta Opola.
Dane statystyczne za lata 2005, 2010 i 2011 zaprezentowano w działach te- matycznych poprzedzonych uwagami ogólnymi i metodycznymi. Tegoroczne wydanie wzbogacone zostało zagadnieniami z zakresu ochrony środowiska. Uzupełnieniem wyników badań przedstawionych w części tabelarycznej są wykresy ilustrujące wybrane zjawiska. Przy opracowaniu poszczególnych tematów korzystano z wyników badań statystyki publicznej, jak również ze źródeł spoza resortu statystyki.
Oddając do rąk Państwa publikację „Opole w latach 2010-2011 – Przegląd
Statystyczny” wyrażam podziękowanie wszystkim osobom i instytucjom, które przezdostarczenie danych liczbowych przyczyniły się do wzbogacenia jej treści. Jednocześ- nie mam nadzieję, że spełni ona oczekiwania zainteresowanych statystycznym opisem miasta.
Opracowanie dostępne jest w formie książkowej oraz na stronie internetowej Urzędu: http://www.stat.gov.pl/opole.
D y r e k t o r
Urzędu Statystycznego w Opolu
dr Anna Koska
Opole, październik 2012 r.
PREFACE
The Statistical Office in Opole presents you the successive edition of the publi- cation "Opole in the years 2010-2011 - Statistical Review," which has been released with the aim of illustrating the socio-economic situation of the city Opole.
Statistical data for the years 2005, 2010 and 2011 are presented in the the- matic sections preceded by general and methodological notes. The this year's edition has been enriched with issues of the environmental protection. The charts depicting chosen phenomena are complementing the researches’ findings showed in the tables.
During the preparation of the individual subjects, the results of official statistical surveys as well as of those outside the department of statistics were used.
Presenting the publication "Opole in the years 2010-2011 - Statistical Review"
I would like to express my gratitude to all persons and institutions that contributed by providing numerical data to the enrichment of its content. At the same time, I hope that it will meet the expectations of all readers interested in statistical description of the city Opole.
The elaboration is available in book form and on the website of the Office:
http://www.stat.gov.pl/opole.
D i r e c t o r
of the Statistical Office in Opole
Anna Koska Ph.D.
Opole, October 2012
SPIS TREŚCI CONTENTS
Tabl.
Table Str.
Page
PRZEDMOWA ... x 3 PREFACE
UWAGI OGÓLNE ... x 11 GENERAL NOTES
UWAGI METODYCZNE ... x 13 METHODOLOGICAL NOTES
WYKRESY ... x 30 CHARTS
SPIS TABLIC TABLES
Ważniejsze dane o mieście ... I 29 Major data on the city
OCHRONA ŚRODOWISKA ENVIRONMENTAL PROTECTION
Powierzchnia geodezyjna według kierunków wykorzystania ... 1 35 Geodesic area by directions of land use
Pobór i zużycie wody ... 2 36 Water withdrawal and water consumption
Pobór i zużycie wody w zakładach przemysłowych ... 3 36 Water withdrawal and water consumption in industrial plants
Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania ... 4 36 Industrial and municipal wastewater requiring treatment
Ścieki odprowadzone przez zakłady przemysłowe ... 5 37 Wastewater discharged by industrial plants
Emisja i redukcja zanieczyszczeń powietrza ... 6 37 Emission and reduction of air pollutants
Odpady wytworzone i nagromadzone ... 7 37 Waste generated and accumulated
Odpady komunalne i nieczystości ciekłe ... 8 38 Municipal waste and liquid waste
Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej
(ceny bieżące) ... 9 38 Outlays on fixed assets for environmental protection and water management
(current prices)
Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej
według kierunków inwestowania (ceny bieżące) ... 10 39 Outlays on fixed assets for environmental protection and water management
by directions of investing (current prices)
Tabl.
Table Str.
Page BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE
PUBLIC SAFETY
Przestępstwa stwierdzone w zakończonych postępowaniach przygotowaw-
czych według rodzajów przestępstw ... 1(11) 40 Ascertained crimes in completed preparatory proceedings by type of crime
Wypadki drogowe ... 2(12) 41 Road traffic accidents
Zarejestrowana działalność Państwowej Straży Pożarnej ... 3(13) 41 Registered activity of the State Fire Service
LUDNOŚĆ
POPULATION Ludność według płci ... 1(14) 42
Population by sex
Ludność według płci i grup wieku ... 2(15) 42 Population by sex and age group
Ludność według ekonomicznych grup wieku ... 3(16) 43 Population by economic age group
Ruch naturalny ludności ... 4(17) 43 Vital statistics
Małżeństwa zawarte według wieku nowożeńców ... 5(18) 44 Marriages contracted by age of newlyweds
Małżeństwa zawarte według poprzedniego stanu cywilnego nowożeńców ... 6(19) 45 Marriages contracted by previous marital status of newlyweds
Płodność kobiet ... 7(20) 45 Female fertility
Współczynniki reprodukcji ludności ... 8(21) 46 Reproduction rates of population
Urodzenia żywe ... 9(22) 46 Live births
Urodzenia żywe według kolejności urodzenia dziecka oraz wieku matki ... 10(23) 46 Live births by birth order and age of mother
Rozwody według wieku małżonków w momencie wniesienia powództwa ... 11(24) 47 Divorces by age of spouses at the moment of filling petition for divorce
Zgony według płci i wieku zmarłych ... 12(25) 48 Deaths by sex and age of deceased
Zgony według przyczyn ... 13(26) 48 Deaths by causes
Migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności na pobyt stały ... 14(27) 50 Internal and international migration of population for permanent residence
Migracje wewnętrzne ludności na pobyt stały według płci i grup wieku ... 15(28) 51 Internal migration of population for permanent residence by sex and age group
Migracje wewnętrzne ludności na pobyt stały według płci i stanu cywilnego 16(29) 52 Internal migration of population for permanent residence by sex and marital
status
Migracje wewnętrzne ludności na pobyt stały według kierunków ... 17(30) 53 Internal migration of population for permanent residence by directions
Migracje wewnętrzne ludności na pobyt stały według województw ... 18(31) 53 Internal migration of population for permanent residence by voivodships
Tabl.
Table Str.
Page RYNEK PRACY. WYNAGRODZENIA
LABOUR MARKET. WAGES AND SALARIES
Pracujący według sektorów własności i sekcji ... 1(32) 54 Employed persons by ownership sectors and sections
Przeciętne zatrudnienie według sektorów własności i sekcji ... 2(33) 55 Average paid employment by ownership sectors and sections
Bezrobotni zarejestrowani i oferty pracy ... 3(34) 56 Registered unemployed persons and job offers
Bezrobotni nowo zarejestrowani i wyrejestrowani ... 4(35) 57 Newly registered unemployed persons and persons removed from
unemployment rolls
Bezrobotni zarejestrowani będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy .... 5(36) 58 Registered unemployed persons with a specific situation on the labour
market
Bezrobotni zarejestrowani według wieku, poziomu wykształcenia, czasu
pozostawania bez pracy oraz stażu pracy ... 6(37) 58 Registered unemployed persons by age, educational level, duration of
unemployment and work seniority
Zatrudnieni w warunkach zagrożenia ... 7(38) 59 Persons working in hazardous conditions
Zatrudnieni w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi i niebezpie-
cznymi dla zdrowia ... 8(39) 60 Persons working in hazardous conditions with factors harmful and
hazardous to health
Poszkodowani w wypadkach przy pracy ... 9(40) 60 Persons injured in accidents at work
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto według wybranych sekcji ... 10(41) 61 Average monthly gross wages and salaries by selected sections
INFRASTRUKTURA KOMUNALNA. MIESZKANIA MUNICIPAL INFRASTRUCTURE
Wodociągi i kanalizacja ... 1(42) 62 Water-line and sewerage systems
Odbiorcy i zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych ... 2(43) 62 Consumers and consumption of electricity in households
Sieć gazowa oraz odbiorcy i zużycie gazu z sieci w gospodarstwach domo-
wych ... 3(44) 62 Gas-line system as well as consumers and consumption of gas from gas-
line system in households
Zasoby mieszkaniowe ... 4(45) 63 Dwellings stocks
Mieszkania oddane do użytkowania ... 5(46) 63 Dwellings completed
EDUKACJA I WYCHOWANIE EDUCATION
Edukacja według szczebli kształcenia ... 1(47) 64 Education by level
Uczący się języków obcych w szkołach dla dzieci i młodzieży ... 2(48) 65 Students studying foreign languages in schools for children and youth
Tabl.
Table Str.
Page Szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży ... 3(49) 66 Primary schools for children and youth
Gimnazja ... 4(50) 67 Lower secondary schools
Zasadnicze szkoły zawodowe ... 5(51) 67 Basic vocational schools
Uczniowie i absolwenci zasadniczych szkół zawodowych według grup
kierunków kształcenia ... 6(52) 67 Students and graduates of basic vocational schools by fields of education
Licea ogólnokształcące ... 7(53) 68 General secondary schools
Licea profilowane ... 8(54) 68 Specialized secondary schools
Uczniowie i absolwenci liceów profilowanych według profili kształcenia ... 9(55) 69 Students and graduates of specialized secondary schools by profile of
education
Technika ... 10(56) 69 Technical secondary schools
Uczniowie i absolwenci techników według grup kierunków kształcenia ... 11(57) 70 Students and graduates of technical secondary schools by fields of
education
Szkoły policealne ... 12(58) 71 Post-secondary schools
Uczniowie i absolwenci szkół policealnych według grup kierunków kształce-
nia ... 13(59) 71 Students and graduates of post-secondary schools by fields of education
Studenci szkół wyższych według systemów studiów, typów szkół i grup
kierunków studiów ... 14(60) 72 Students of higher education institutions by study systems, type of schools
and fields of education
Absolwenci szkół wyższych według systemów studiów, typów szkół i grup
kierunków studiów ... 15(61) 74 Graduates of higher education institutions by study systems, type of schools
and fields of education
Studenci szkół wyższych otrzymujący stypendia ... 16(62) 76 Students of higher education institutions receiving scholarships
Domy i stołówki studenckie ... 17(63) 76 Student dormitories and canteens
Wychowanie przedszkolne ... 18(64) 76 Pre-primary education
OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA HEALTH CARE AND SOCIAL WELFARE
Ambulatoryjna opieka zdrowotna ... 1(65) 77 Out-patient health care
Szpitale i apteki ... 2(66) 77 Hospitals and pharmacies
Żłobki ... 3(67) 77 Nurseries
Tabl.
Table Str.
Page Placówki stacjonarnej pomocy społecznej ... 4(68) 78 Stationary social welfare facilities
Rodziny zastępcze oraz osoby prowadzące rodziny zastępcze ... 5(69) 78 Foster families as well as persons engaged in foster families
Dzieci według wieku w rodzinach zastępczych ... 6(70) 78 Children by age group in foster families
Placówki opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci i młodzieży ... 7(71) 79 Care and education centres for children and youth
KULTURA I TURYSTYKA CULTURE AND TOURISM
Biblioteki publiczne ... 1(72) 79 Public libraries
Muzea ... 2(73) 79 Museums
Teatry i instytucje muzyczne ... 3(74) 80 Theatres and music institutions
Galerie sztuki ... 4(75) 80 Art galleries
Kina stałe ... 5(76) 81 Fixed cinemas
Abonenci radiowi i telewizyjni ... 6(77) 81 Radio and television subscribers
Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania ... 7(78) 81 Collective tourist accommodation establishments
PRZEMYSŁ I BUDOWNICTWO INDUSTRY AND CONSTRUCTION
Produkcja sprzedana przemysłu (ceny bieżące) ... 1(79) 82 Sold production of industry (current prices)
Budynki oddane do użytkowania ... 2(80) 82 Buildings completed
FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW FINANCES OF ENTERPRISES
Przychody z całokształtu działalności przedsiębiorstw w 2011 r. ... 1(81) 83 Revenues from total activity of enterprises in 2011
Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności przedsiębiorstw
w 2011 r. ... 2(82) 84 Costs of obtaining revenues from total activity of enterprises in 2011
Wyniki finansowe przedsiębiorstw w 2011 r. ... 3(83) 85 Financial results of enterprises in 2011
Relacje ekonomiczne w przedsiębiorstwach ... 4(84) 86 Economic relations in enterprises
Aktywa obrotowe oraz zobowiązania przedsiębiorstw w 2011 r. ... 5(85) 87 Current assets and liabilities of enterprises in 2011
Tabl.
Table Str.
Page BUDŻET MIASTA
CITY BUDGET
Dochody budżetu miasta według rodzajów ... 1(86) 88 Revenue of the city budget by type
Dochody budżetu miasta według działów ... 2(87) 89 Revenue of the city budget by divisions
Wydatki budżetu miasta według rodzajów ... 3(88) 89 Expenditure of the city budget by type
Wydatki budżetu miasta według działów ... 4(89) 90 Expenditure of the city budget by divisions
PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ENTITIES OF THE NATIONAL ECONOMY
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własności i wybranych
form prawnych ... 1(90) 91 Entities of the national by ownership sectors and selected legal status
Podmioty gospodarki narodowej według wybranych sekcji ... 2(91) 91 Entities of the national economy by selected sections
Podmioty gospodarki narodowej według liczby pracujących ... 3(92) 92 Entities of the national economy by number of employed persons
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własności ... 4(93) 93 Entities of the national economy by ownership sectors
Podmioty gospodarki narodowej nowozarejestrowane i wyrejestrowane
według wybranych sekcji ... 5(94) 93 Entities of the national economy newly registered and deregistered by
selected sections
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą według wybranych
sekcji ... 6(95) 94 Natural persons conducting economic activity by selected sections.
W wersji angielskiej: przedmowa i spis treści In English version: preface and contents
UWAGI OGÓLNE
1. Dane prezentuje się:
1) w układzie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007) – opracowanej na podstawie Statystycznej Klasyfikacji Działalności Gospodarczych we Wspólnocie Europejskiej – Stati- stical Classification of Economic Activities in the European Community – NACE Rev. 2. PKD 2007, która wprowadzona została z dniem 1 I 2008 r. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 XII 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności-PKD (Dz. U. Nr 251, poz.
1885) w miejsce stosowanej dotychczas klasyfikacji PKD 2004.
Zmiany klasyfikacji wynikają z potrzeby harmonizacji statystyk gospodarczych w ramach Unii Europejskiej i zgodności z obowiązującymi standardami na poziomie światowym oraz po- trzeby uwzględnienia nowych rodzajów działalności, które pojawiły się w gospodarce w ciągu ostatnich lat.
PKD 2007, w stosunku do dotychczas stosowanej klasyfikacji PKD 2004, wprowadza zmiany zakresowe polegające na uwzględnieniu nowych grupowań rodzajów działalności (ujęcie nowych, podział lub agregacja dotychczasowych), a także na przesunięciu rodzajów działal- ności pomiędzy poszczególnymi poziomami klasyfikacyjnymi. W efekcie w PKD 2007 wyróż- nia się m.in. 21 sekcji i 88 działów, wobec 17 sekcji i 62 działów w PKD 2004. Zmiany te powodują również w niektórych przypadkach brak porównywalności danych przy niezmienio- nych nazwach poziomów klasyfikacyjnych.
W ramach PKD 2007 dokonano dodatkowego grupowania, ujmując pod pojęciem „Prze- mysł” sekcje: „Górnictwo i wydobywanie”, „Przetwórstwo przemysłowe”, „Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do ukła- dów klimatyzacyjnych” oraz „Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją”;
2) według sektorów własności:
— sektor publiczny – grupujący własność państwową (Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych), własność jednostek samorządu terytorialnego oraz „własność mieszaną”
z przewagą kapitału (mienia) podmiotów sektora publicznego,
— sektor prywatny – grupujący własność prywatną krajową (osób fizycznych i pozostałych jednostek prywatnych), własność zagraniczną (osób zagranicznych) oraz „własność mie- szaną” z przewagą kapitału (mienia) podmiotów sektora prywatnego i brakiem przewagi sektorowej w kapitale (mieniu) podmiotu.
„Własność mieszana” określana jest głównie dla spółek i wyznaczana na podstawie struk- tury kapitału (mienia) deklarowanego we wniosku rejestracyjnym spółki.
2. Dane – jeśli nie zaznaczono inaczej – opracowano zgodnie z każdorazowym stanem organizacyjnym gospodarki narodowej.
3. Przez podmioty gospodarki narodowej rozumie się jednostki prawne, tj. osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
4. Pod pojęciem podmiotów gospodarczych rozumie się podmioty prowadzące działalność gospodarczą, tj. produkcyjną i usługową, na własny rachunek w celu osiągnięcia zysku.
5. W zależności od częstotliwości i zakresu pozyskiwanego materiału źródłowego (sprawoz- dania, wyniki badań i inne), dane prezentowane w publikacji różnią się zakresem podmiotowym i czasowym:
1) dane o pracujących, zatrudnieniu i wynagrodzeniach dotyczą podmiotów gospodarki naro- dowej, w których liczba pracujących przekracza 9 osób oraz w jednostkach sfery budżetowej niezależnie od liczby pracujących, przy czym dane nie obejmują zatrudnionych poza grani- cami kraju (z wyjątkiem pracujących), zatrudnionych w fundacjach, stowarzyszeniach, organizacjach społecznych, politycznych, związkach zawodowych i innych, a także w gospo- darstwach indywidualnych w rolnictwie.
2) dane o wynikach finansowych przedsiębiorstw niefinansowych dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe i zobowiązanych do sporządzania spra- wozdania o przychodach, kosztach i wyniku finansowym (z wyjątkiem podmiotów, których
podstawowym rodzajem działalności jest działalność zaklasyfikowana według PKD do sekcji
„Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo” oraz „Działalność finansowa i ubezpieczenio- wa”), w których liczba pracujących przekracza 9 osób;
3) dane o produkcji sprzedanej przemysłu dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób.
6. Dane w ujęciu wartościowym – o ile nie zaznaczono inaczej – podano w cenach bieżących.
7. Ze względu na elektroniczną technikę przetwarzania danych, w niektórych przypadkach sumy z niższych poziomów klasyfikacji mogą się różnić – z tytułu zaokrągleń – od wielkości
„ogółem” na wyższych poziomach klasyfikacji.
8. Liczby względne (wskaźniki, odsetki) obliczono z reguły na podstawie danych bez- względnych wyrażonych z większą dokładnością niż podano w tablicach.
Wskaźniki dynamiki – w przypadku zmian metodycznych, obliczono w warunkach porów- nywalnych.
9. Przy przeliczaniu na 1 mieszkańca (1000 ludności itp.) danych według stanu w końcu rokuprzyjęto liczbę ludności według stanu w dniu 31 XII, a przy przeliczaniu danych charaktery- zujących wielkość zjawiska w ciągu roku – według stanu w dniu 30 VI.
10. Dane – jeśli nie zaznaczono inaczej – nie obejmują jednostek budżetowych, prowa- dzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego.
11. Niektóre informacje za ostatni rok zostały podane na podstawie danych nieostatecznych i mogą ulec zmianie w następnych publikacjach Urzędu Statystycznego.
12. Informacje statystyczne pochodzące ze źródeł spoza Urzędu Statystycznego opatrzono odpowiednimi notami.
13. W publikacji zastosowano skróty nazw niektórych poziomów klasyfikacyjnych; zestawie- nie zastosowanych skrótów i pełnych nazw podaje się poniżej:
skrót pełna nazwa POLSKA KLASYFIKACJA DZIAŁALNOŚCI –– PKD 2007
sekcje Dostawa wody; gospodarowanie
ściekami i odpadami; rekultywacja Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją
Handel; naprawa pojazdów samocho-
dowych Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle
Zakwaterowanie i gastronomia Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
Obsługa rynku nieruchomości Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Administrowanie i działalność
wspierająca Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca
działy
Produkcja wyrobów z metali Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłącze- niem maszyn i urządzeń
MIĘDZYNARODOWA STATYSTYCZNA KLASYFIKACJA CHORÓB I PROBLEMÓW ZDROWOTNYCH (X Rewizja)
Objawy i stany niedokładnie określone Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych, gdzie indziej nie- sklasyfikowane
UWAGI METODYCZNE
Powierzchnia i ochrona środowiska
1. Dane o stanie i kierunkach wykorzystania powierzchni województwa opracowano na podstawie rocznych wykazów gruntów – sporządzanych przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii oraz wojewódzkie wydziały geodezji i gospodarki gruntami – wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 III 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).
Dane te prezentowane są według powierzchni geodezyjnej.
2. Informacje o poborze wody dotyczą:
■ w pozycji „na cele produkcyjne” – poza rolnictwem (z wyłączeniem ferm przemysłowego chowu zwierząt), leśnictwem, łowiectwem i rybactwem – wszystkich jednostek organizacyj- nych wnoszących opłaty za pobór z ujęć własnych rocznie 5 dam3 i więcej wody podziemnej albo 20 dam3 i więcej wody powierzchniowej lub odprowadzających rocznie 20 dam3 i więcej ścieków. Dane o poborze wody nie obejmują wód pochodzących z odwadniania zakładów górniczych oraz obiektów budowlanych odprowadzonych do odbiornika bez wykorzystania;
■ w pozycji „eksploatacja sieci wodociągowej” – wszystkich jednostek nadzorujących pracę sieci wodociągowej (w tym również spółdzielni mieszkaniowych, spółek wodnych, zakładów usług wodnych, zakładów pracy itp.).
3. Ścieki przemysłowe to ścieki nie będące ściekami bytowymi albo wodami opadowymi lub roztopowymi, powstałe w związku z prowadzoną przez zakład działalnością handlową, przemysłową, składową, transportową lub usługową, a także będące ich mieszaniną ze ściekami innego podmiotu odprowadzone urządzeniami kanalizacyjnymi tego zakładu.
Dane o ściekach przemysłowych dotyczą ścieków odprowadzonych z jednostek, które według Polskiej Klasyfikacji Działalności zostały ujęte w „Przemyśle” obejmującym sekcje:
„Górnictwo i wydobywanie”, Przetwórstwo przemysłowe”, „Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych”,
„Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywa- cją”, jak również w pozostałych sekcjach, których udział w ilości odprowadzanych ścieków jest niewielki. Do tych samych jednostek odnoszą się dane o poborze wód.
Jako ścieki przemysłowe wymagające oczyszczania przyjęto ścieki odprowadzone siecią kanałów lub rowów otwartych bezpośrednio do wód, do ziemi lub do sieci kanalizacyjnej z jednostek produkcyjnych (łącznie z zanieczyszczonymi wodami z odwadniania zakładów górniczych i zanieczyszczonymi wodami wykorzystanymi w przemyśle do celów chłodniczych).
Wody chłodnicze są to ścieki o podwyższonej temperaturze powstałe w wyniku użycia wód do celów chłodzenia w procesach technologicznych.
Dane o ściekach oczyszczanych dotyczą ścieków oczyszczanych mechanicznie, chemicz- nie, biologicznie oraz o podwyższonym usuwaniu biogenów i odprowadzonych do wód lub do ziemi.
Przez ścieki oczyszczane mechanicznie rozumie się ścieki poddane procesowi usuwania jedynie zanieczyszczeń nierozpuszczalnych, tj. ciał stałych i tłuszczów ulegających osadzaniu lub flotacji, przy użyciu krat, sit, piaskowników, odtłuszczaczy współpracujących z osadnikami Imhoffa.
Biologiczne oczyszczanie ścieków następuje w procesie mineralizacji przez drobnoustroje w środowisku wodnym w sposób naturalny (np. przez rolnicze wykorzystanie ścieków, zraszanie pól, stawy rybne) lub w urządzeniach sztucznych (złoża biologiczne, osad czynny) i polega na usuwaniu ze ścieków zanieczyszczeń organicznych oraz związków biogennych i refrakcyjnych.
Podwyższone usuwanie biogenów w ściekach następuje w oczyszczalniach ścieków o wysoko efektywnych technologiach oczyszczania (głównie biologicznych, a także chemicz- nych) umożliwiających zwiększoną redukcję azotu i fosforu.
Kilkustopniowe oczyszczanie ścieków, np. oczyszczanie ścieków mechaniczne i biologicz- ne lub mechaniczno-chemiczno-biologiczne zakwalifikowano do wyższego stopnia oczyszczania (biologicznego lub chemicznego).
4. Ścieki komunalne to ścieki bytowe lub mieszanina ścieków bytowych ze ściekami prze- mysłowymi albo wodami opadowymi lub roztopowymi, odprowadzane urządzeniami służącymi do realizacji zadań własnych gminy w zakresie kanalizacji i oczyszczania ścieków komunalnych.
Dane o ściekach komunalnych obejmują ścieki odprowadzone siecią kanalizacyjną przez jednostki będące w gestii przedsiębiorstw i zakładów wodociągowo-kanalizacyjnych, dla których organem założycielskim jest wojewoda (lub będących pod zarządem samorządów terytorialnych) oraz wszystkich jednostek nadzorujących pracę zbiorowego odprowadzania ścieków poprzez sieć kanalizacyjną (w tym również spółdzielni mieszkaniowych, spółek wodnych, zakładów usług wodnych, zakładów pracy itd.). Ścieki te przed odprowadzeniem do odbiornika powinny być w całości poddane procesom oczyszczania, stąd w statystyce zostały ujęte jako ścieki wyma- gające oczyszczania. Dane te nie obejmują wód opadowych i infiltracyjnych odprowadzanych siecią kanalizacyjną. Począwszy od danych za rok 2010 zmieniła się metodologia badania ilości ścieków odprowadzonych siecią kanalizacyjną, dlatego dane dotyczące ścieków komunalnych nie są w pełni porównywalne z latami ubiegłymi.
5. Przez zanieczyszczanie powietrza rozumie się wprowadzanie przez człowieka, bezpo- średnio lub pośrednio, do powietrza substancji stałych, ciekłych lub gazowych w takich ilościach, które mogą zagrażać zdrowiu człowieka, ujemnie wpływać na klimat, przyrodę żywą, glebę lub wodę, a także spowodować inne szkody w środowisku.
Przez źródło emisji zanieczyszczeń powietrza należy rozumieć miejsce, w którym następu- je wprowadzenie (wyemitowanie) do powietrza substancji zanieczyszczających.
Zbiorowość źródeł zanieczyszczeń objętą statystyczną charakterystyką w oparciu o coroczną sprawozdawczość GUS stanowią tzw. punktowe źródła emisji zanieczyszczeń, do których zaliczono: zakłady przemysłowe, zakłady energetyki zawodowej oraz pozostałe jednostki organizacyjne wnoszące opłaty za wprowadzanie substancji zanieczyszczających do powietrza.
Wyniki tego badania nie charakteryzują globalnej emisji zanieczyszczeń powietrza, lecz dotyczą sektora energetyczno-przemysłowego decydującego o skali i strukturze emisji. Dla zbio- rowości tej przyjęto określenie „zakłady szczególnie uciążliwe dla czystości powietrza”.
Dane o emisji z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza dotyczą zanie- czyszczeń wprowadzonych w sposób zorganizowany (tzn. z wszelkiego rodzaju urządzeń technologicznych i ogrzewczych za pośrednictwem emitorów-kominów, wyrzutni wentylacyjnych) lub w sposób niezorganizowany (z hałd, składowisk, w toku przeładunku substancji sypkich lub lotnych, z hal produkcyjnych itp.).
Wielkość emisji z poszczególnych źródeł i poszczególnych rodzajów zanieczyszczeń (określonych prawnie) może być ustalona albo na drodze pomiarów, albo na drodze obliczeń z bilansu surowcowo-paliwowego w oparciu o wskaźniki emisji zanieczyszczeń charakterystycz- ne dla procesów technologicznych.
Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych dotyczy ilości zanieczyszczeń pyłowych odpro- wadzonych do atmosfery w ciągu roku i obejmuje poszczególne rodzaje tych zanieczyszczeń, tj.: pyły ze spalania paliw, cementowo-wapiennicze i materiałów ogniotrwałych, krzemowe, nawozów sztucznych, węglowo-grafitowe, sadzę i inne emitowane w danym zakładzie zanie- czyszczenia pyłowe.
Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych dotyczy ilości zanieczyszczeń gazowych odprowadzonych przez jednostkę sprawozdawczą do atmosfery w ciągu roku i obejmuje następujące rodzaje zanieczyszczeń: dwutlenek siarki, tlenki azotu (wyrażone w dwutlenku azotu – NO2), tlenek węgla, węglowodory i inne emitowane przez dany zakład zanieczyszczenia gazowe określone w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska.
Dane o ilości zatrzymanych i zneutralizowanych zanieczyszczeń pyłowych oraz gazo- wych (według rodzajów) obrazują rozmiary zanieczyszczeń zredukowanych w urządzeniach do ochrony powietrza, zainstalowanych w zakładach uznanych za szczególnie uciążliwe dla atmosfery.
Skuteczność działania urządzeń oczyszczających, określana jako stopień redukcji zanie- czyszczeń, jest wielkością charakterystyczną dla urządzeń i wskazuje, jaki procent całkowitej ilości danego zanieczyszczenia wprowadzonego do urządzenia został przez to urządzenie zatrzymany. Wskaźnik ten wyraża się procentowym stosunkiem ilości zanieczyszczenia zatrzymanego do ilości zanieczyszczenia wytworzonego, tj.: zatrzymanego i wyemitowanego.
Wartość tego wskaźnika może wahać się od 0 do 100%. Im bliższa jest 100%, tym większy jest potencjał ochronny danego źródła zanieczyszczeń.
6. Odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii określonych w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 27 IV 2001 r. o odpadach (tekst jednolity:
Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 z późniejszymi zmianami), których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia się jest obowiązany.
Dane o odpadach dotyczą jednostek wytwarzających w ciągu roku sumarycznie powyżej 1 tys. ton odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) lub posiadających 1 mln ton i więcej odpadów nagromadzonych.
Przez odzysk odpadów rozumie się wszelkie działania, niestwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania.
Unieszkodliwianie odpadów polega na poddaniu odpadów procesom przekształceń biolo- gicznych, fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska. Unieszkodliwianiem odpadów jest także składowanie odpadów.
Składowisko odpadów jest to obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów.
Przez odpady składowane należy rozumieć odpady usunięte na składowiska (wysypiska, hałdy, stawy osadowe) własne zakładów lub obce.
Magazynowanie odpadów jest to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.
Dane o odpadach dotychczas składowanych (nagromadzonych) dotyczą ilości odpadów zdeponowanych na terenach własnych zakładów w wyniku składowania w roku sprawozdaw- czym i w latach poprzednich.
Przez zrekultywowane tereny składowania odpadów należy rozumieć tereny, których eksploatacja została zakończona i na których zostały przeprowadzone prace polegające na nadaniu lub przywróceniu im wartości użytkowych poprzez m.in.: właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych oraz uregulowanie stosunków wodnych.
Odpady komunalne są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Dane o nieczystościach ciekłych dotyczą nieczystości pochodzących z gospodarstw domowych, budynków użyteczności publicznej oraz budynków jednostek prowadzących działalność gospodarczą – w przypadku gdy nie sa odprowadzane siecią kanalizacyjną.
7. Dane o nakładach na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej prezentuje się zgodnie z Polską Klasyfikacją Statystyczną dotyczącą Działalności i Urządzeń Związanych z Ochroną Środowiska, wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 III 1999 r. (Dz. U. Nr 25, poz. 218). Klasyfikacja ta opracowana została na podstawie Międzynarodowej Standardowej Statystycznej Klasyfikacji EKG/ONZ dotyczącej Działalności i Urządzeń Związanych z Ochroną Środowiska i Europejskiego Systemu Zbierania Informacji Ekonomicznych dotyczących Ochrony Środowiska (SERIEE) wdrożonego przez Unię Europej- ską.
Fundusze ekologiczne są to fundusze tworzone z opłat za korzystanie ze środowiska (tj. kwot pieniężnych pobieranych za emisję zanieczyszczeń powietrza, składowanie odpadów, usuwanie drzew lub krzewów oraz za pobór i korzystanie z wód i wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi), kar za przekroczenie dopuszczalnych norm ekologicznych, spłat pożyczek udzielonych inwestorom oraz opłat za wyłączenie gruntów rolnych na cele nierolnicze, a także innych kwot ustalonych przez terenowe organy administracji rządowej i samorządowej.
Bezpieczeństwo publiczne
1. Przestępstwo stwierdzone jest to zdarzenie, co do którego w zakończonym postępowa- niu przygotowawczym potwierdzono, że jest przestępstwem. Przestępstwo kwalifikowane zgodnie z Kodeksem Karnym z 1997 r. jest to zbrodnia lub występek ścigany z oskarżenia publicznego lub z oskarżenia prywatnego objęty oskarżeniem prokuratora, a nadto każdy występek skarbowy, którego charakter jako przestępstwa został potwierdzony w wyniku postępowania przygotowawczego.
Informacje o przestępstwach stwierdzonych i wskaźnikach wykrywalności sprawców prze- stępstw opracowano na podstawie statystyki policyjnej.
2. Wskaźnik wykrywalności sprawców przestępstw jest to stosunek liczby przestępstw wykrytych w danym roku (łącznie z wykrytymi po podjęciu z umorzenia) do liczby przestępstw stwierdzonych w danym roku, powiększonej o liczbę przestępstw stwierdzonych w podjętych postępowaniach, a umorzonych w latach poprzednich z powodu niewykrycia sprawców.
3. Dane o wypadkach drogowych obejmują zdarzenia mające związek z ruchem pojazdów na drogach publicznych, w wyniku których nastąpiła śmierć lub uszkodzenie ciała osób.
Za śmiertelną ofiarę wypadku drogowego uznano osobę zmarłą (w wyniku doznanych obrażeń) na miejscu wypadku lub w ciągu 30 dni.
Za ranną ofiarę wypadku drogowego uznano osobę, która doznała obrażeń ciała i otrzy- mała pomoc lekarską.
4. Pożary są to niekontrolowane procesy palenia w miejscu do tego nieprzeznaczonym.
Miejscowe zagrożenia są to inne niż pożar zdarzenia wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody, a stwarzające zagrożenie dla życia, środowiska lub mienia.
Alarmy fałszywe są to wezwania do zdarzeń, które faktycznie nie miały miejsca lub zaistnia- ły, lecz nie wymagały podjęcia działań ratowniczych.
Ludność
1. Dane opracowano na podstawie bilansów stanu i struktury ludności faktycznie zamie- szkałej na terenie miasta. Dane o ludności zbilansowano na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 przy uwzględnieniu:
■ zmian w danym okresie spowodowanych ruchem naturalnym (urodzenia, zgony) i migracjami ludności (zameldowania i wymeldowania na pobyt stały z innych gmin i z zagranicy), a także przesunięciami adresowymi ludności z tytułu zmian administracyjnych;
■ różnicy między liczbą osób zameldowanych na pobyt czasowy ponad 3 miesiące (w 2005 r. – ponad 2 miesiące) na terenie miasta, a liczbą osób czasowo nieobecnych, która stanowi jednocześnie różnicę między liczbą osób zameldowanych na pobyt stały a liczbą osób faktycznie mieszkających na terenie miasta;
■ rejestrów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji – o migracjach wewnętrznych i zagranicznych ludności na pobyt stały (od 2006 r. źródłem tych danych jest rejestr PESEL – Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności);
■ sprawozdawczości urzędów stanu cywilnego – o zarejestrowanych małżeństwach, urodze- niach i zgonach;
■ sprawozdawczości sądu okręgowego – o prawomocnie orzeczonych rozwodach.
2. Przez ludność w wieku produkcyjnym rozumie się ludność w wieku zdolności do pracy.
Dla mężczyzn przyjęto wiek 18–64 lata, dla kobiet 18–59 lat. Wśród ludności w wieku pro- dukcyjnym wyróżnia się ludność w wieku mobilnym, tj. w wieku 18–44 lata i niemobilnym, tj. mężczyźni 45–64 lata, kobiety 45–59 lat. Przez ludność w wieku nieprodukcyjnym rozumie się ludność w wieku przedprodukcyjnym, tj. do 17 lat oraz w wieku poprodukcyjnym, tj. mężczyźni – 65 lat i więcej, kobiety – 60 lat i więcej.
3. Dane o ruchu naturalnym ludności w podziale terytorialnym opracowano: małżeństwa – według miejsca zameldowania męża przed ślubem, a jeśli mąż mieszkał na stałe za granicą – według miejsca zameldowania żony w Polsce przed zawarciem związku małżeńskiego; rozwody
– według miejsca zamieszkania osoby wnoszącej powództwo (w przypadku gdy osoba wnosząca powództwo mieszka za granicą przyjmuje się miejsce zamieszkania współmałżonka);
urodzenia – według miejsca zameldowania na pobyt stały matki noworodka; zgony – według miejsca zameldowania na pobyt stały osoby zmarłej.
Dane o małżeństwach uwzględniają związki małżeńskie zawarte w formie przewidzianej prawem w urzędach stanu cywilnego. Na mocy ustawy z dnia 24 VII 1998 r. (Dz. U. Nr 117, poz. 757) w urzędach stanu cywilnego rejestrowane są także małżeństwa podlegające prawu wewnętrznemu Kościoła lub Związku Wyznaniowego zawarte w obecności duchownego.
Małżeństwo zawarte w tej formie podlega prawu polskiemu i pociąga za sobą takie same skutki cywilnoprawne, jak małżeństwo zawarte przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Małżeństwa wyznaniowe mogą być zawierane jedynie w dziesięciu Kościołach i Związku Wyznaniowym: Kościół Katolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Ewange- licko-Augsburski, Kościół Ewangelicko-Reformowany, Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, Kościół Chrześcijan Baptystów, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Kościół Polskokatolicki, Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich, Kościół Starokatolicki Mariawitów, Kościół Zielono- świątkowy.
4. Przyrost naturalny ludności stanowi różnicę między liczbą urodzeń żywych i zgonów w danym okresie.
Przez niemowlęta rozumie się dzieci w wieku poniżej 1 roku.
Informacje o urodzeniach i zgonach (w tym zgonach niemowląt) prezentowane są według kryteriów definicji urodzenia i zgonu noworodka rekomendowanej przez Światową Organizację Zdrowia.
5. Płodność kobiet mierzy się współczynnikiem obliczonym jako iloraz liczby urodzeń żywych i liczby kobiet w wieku rozrodczym (15–49 lat). Oprócz ogólnych współczynników płodności podaje się również współczynniki grupowe (cząstkowe), obliczone jako ilorazy liczby urodzeń żywych z kobiet w danej grupie wieku i liczby kobiet w tej samej grupie wieku.
Urodzenia z matek w wieku poniżej 15 lat zalicza się do grupy 15–19 lat; urodzenia z matek w wieku 50 lat i więcej zalicza się do grupy 45–49 lat.
Współczynniki reprodukcji ludności:
— współczynnik dzietności oznacza liczbę dzieci, które urodziłaby przeciętnie kobieta w ciągu całego okresu rozrodczego (15–49 lat) przy założeniu, że w poszczególnych fazach tego okresu rodziłaby z intensywnością obserwowaną w badanym roku, tzn. przy przyjęciu cząst- kowych współczynników płodności z tego okresu za niezmienne,
— współczynnik reprodukcji brutto przedstawia liczbę córek urodzonych przeciętnie przez kobietę przy założeniu, że kobieta w wieku rozrodczym będzie rodzić z częstością, jaką charakteryzują się wszystkie kobiety rodzące w roku, dla którego oblicza się współczynnik reprodukcji (niezmienne współczynniki płodności),
— współczynnik dynamiki demograficznej jest to stosunek liczby urodzeń żywych do liczby zgonów w danym okresie.
6. Dane o migracjach ludności opracowano na podstawie informacji o zameldowaniach na pobyt stały.
Napływ ludności obejmuje zameldowania na pobyt stały, odpływ – wymeldowania ze stałego miejsca zamieszkania.
Dane o migracjach wewnętrznych ludności opracowano na podstawie informacji ewiden- cyjnych gmin o zameldowaniu na pobyt stały. Informacje te nie uwzględniają zmian adresu w obrębie tej samej gminy (miasta) z wyjątkiem gmin miejsko-wiejskich, dla których został zachowany podział na tereny miejskie i wiejskie.
Dane o migracjach zagranicznych ludności na pobyt stały opracowano na podstawie informacji ewidencyjnych o zameldowaniu osób przyjeżdżających do Polski na pobyt stały (imigracja) oraz o wymeldowaniu osób wyjeżdżających z Polski za granicę na stałe (emigracja).
7. Współczynniki dotyczące ruchu naturalnego i migracji ludności obliczono jako iloraz liczby faktów określonego rodzaju i liczby ludności zameldowanej na pobyt stały (według stanu w dniu 30 VI).
Rynek pracy. Wynagrodzenia
1. Dane o pracujących dotyczą osób wykonujących pracę przynoszącą im zarobek lub dochód. Do pracujących zalicza się:
■ osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, mianowanie lub wybór) lub stosunku służbowego;
■ pracodawców i pracujących na własny rachunek, a mianowicie:
— właścicieli i współwłaścicieli (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin; z wyłącze- niem wspólników spółek, którzy nie pracują w spółce) podmiotów prowadzących działal- ność gospodarczą poza gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie,
— inne osoby pracujące na własny rachunek, np. osoby wykonujące wolne zawody;
■ osoby wykonujące pracę nakładczą;
■ agentów (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin oraz osobami zatrudnionymi przez agentów);
■ członków spółdzielni produkcji rolniczej (rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni powstałych na ich bazie oraz spółdzielni kółek rolniczych);
■ duchownych pełniących obowiązki duszpasterskie.
Prezentowane dane dotyczą pracujących w jednostkach, w których liczba pracujących przekracza 9 osób oraz w jednostkach sfery budżetowej niezależnie od liczby pracujących (bez gospodarstw indywidualnych w rolnictwie; bez fundacji, stowarzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji społecznych, organizacji pracodawców, samorządu gospo- darczego i zawodowego oraz bez duchownych).
2. Dane dotyczące pracujących podano bez przeliczenia niepełnozatrudnionych na pełno- zatrudnionych, przy przyjęciu zasady jednorazowego ujmowania tych osób w głównym miejscu pracy.
3. Dane o przeciętnym zatrudnieniu ujmują wyłącznie osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy (łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo) oraz w niepełnym, po przeliczeniu na pełnozatrudnionych.
4. Dane o bezrobotnych zarejestrowanych obejmują osoby, które zgodnie z ustawą z dnia 20 IV 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, obowiązującą od 1 VI 2004 r.
(tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późniejszymi zmianami), określone są jako bezrobotne.
Pod pojęciem bezrobotnego należy rozumieć osobę niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy (bądź jeśli jest osobą niepełnosprawną – zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy), nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych (lub przystępującą do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły) lub szkół wyższych w systemie studiów niestacjonarnych (do 2006 r. wieczorowych, zaocznych lub eksterni- stycznych), zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, jeżeli m.in.:
■ ukończyła 18 lat;
■ kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna – 65 lat;
■ nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagro- dzenia za pracę albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej nie pobiera: świadcze- nia lub zasiłku przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego;
■ nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych, nie podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospo- darstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe;
■ nie jest tymczasowo aresztowana lub nie odbywa kary pozbawienia wolności.
Liczba bezrobotnych nie obejmuje osób odbywających m.in. szkolenie, staż, przygotowanie zawodowe dorosłych i pracę społecznie użyteczną.
5. Stopa bezrobocia rejestrowanego obliczona została jako procentowy udział liczby bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie cywilnej ludności aktywnej zawodowo, tj. bez osób odbywających czynną służbę wojskową oraz pracowników jednostek budżetowych prowadzą- cych działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. Stopę bezrobocia podaje się z uwzględnieniem pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie (będących składową cywilnej ludności aktywnej zawodowo) wyszacowanych dla 2005 r. – na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002 oraz dla lat 2010–2011 – na podstawie Powszechnego Spisu Rolnego 2010. Dane za lata 2010–2011 nie są w pełni porównywalne z danymi za lata poprzednie.
6. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładów pracy (tzn. zwolnieni grupo- wo) – są to osoby zwolnione zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 III 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późniejszymi zmianami). Przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę stosunków pracy (zatrudnienia z pracowni- kami), wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, w okresie nie przekraczającym 30 dni. Dotyczy to zakładów pracy, w których następuje zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyj- nymi, produkcyjnymi albo technicznymi, a także w przypadku ogłoszenia upadłości zakładów lub ich likwidacji.
7. Za bezrobotnego absolwenta uważa się osobę bezrobotną zarejestrowaną w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia (potwierdzonego dyplomem, świadectwem lub innym doku- mentem) nauki w szkole, kursów zawodowych trwających co najmniej 24 miesiące lub nabycia uprawnień do wykonywania zawodu jako osoba niepełnosprawna.
8. Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy to zgodnie z art. 49 ww. ustawy, osoby spełniające co najmniej jedno z kryteriów, w tym m.in.:
■ bezrobotni do 25 roku życia,
■ długotrwale bezrobotni,
■ bezrobotni powyżej 50 roku życia,
■ bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia zawodowego,
■ bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia,
■ bezrobotni niepełnosprawni.
9. Bezrobotni do 25 roku życia to osoby bezrobotne, które do dnia zastosowania wobec nich usług lub instrumentów rynku pracy nie ukończyły 25 roku życia. Do października 2005 r.
były to osoby, które w roku kalendarzowym nie ukończyły 25 lat.
10. Długotrwale bezrobotni to osoby bezrobotne pozostające w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem (od listopada 2005 r.) okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego w miejscu pracy.
11. Bezrobotni powyżej 50 roku życia to osoby bezrobotne, które do dnia zastosowania wobec nich usług lub instrumentów rynku pracy ukończyły co najmniej 50 lat życia. Do paździer- nika 2005 r. były to osoby, które w roku kalendarzowym ukończyły co najmniej 50 rok życia.
12. Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych to osoby bezrobotne nieposiadające kwalifi- kacji do wykonywania jakiegokolwiek zawodu poświadczonych dyplomem, świadectwem, zaświadczeniem instytucji szkoleniowej lub innym dokumentem uprawniającym do wykonywania zawodu. Od listopada 2005 r. – łącznie z osobami z wykształceniem średnim ogólno- kształcącym.
13. Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia (do 2007 r. do 7 roku życia) to osoby bezrobotne samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko w tym wieku, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
14. Napływ bezrobotnych oznacza liczbę osób zarejestrowanych w ciągu miesiąca, kwartału i roku w powiatowych urzędach pracy.
Odpływ bezrobotnych oznacza liczbę osób, które w ciągu roku zostały wykreślone z ewi- dencji urzędów pracy z różnych przyczyn, m.in. w związku z podjęciem pracy stałej, sezonowej,
interwencyjnej lub robót publicznych, w wyniku niepotwierdzenia gotowości do pracy, podjęcia nauki, nabycia praw emerytalnych itd.
15. Oferta pracy (wolne miejsce pracy i miejsce aktywizacji zawodowej) oznacza zgło- szenie przez pracodawcę do powiatowego urzędu pracy:
■ co najmniej jednego wolnego miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (tj. wykonywa- nie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych), w określonym zawodzie lub specjalności w celu uzyskania pomocy w znalezieniu odpowiedniego pracowni- ka,
■ miejsca aktywizacji zawodowej, przyjętego do realizacji takiego jak staż, przygotowanie zawodowe dorosłych, praca społecznie użyteczna.
16. Informacje o zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi dla zdrowia obejmują zatrudnionych w jednostkach zaliczanych do sekcji: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (w zakresie upraw rolnych, chowu i hodowli zwierząt, łowiectwa, włączając działalność usługową z wyłączeniem łowiectwa i pozyskiwania zwierząt łownych, włączając działalność usługową oraz indywidualnych gospodarstw rolnych, leśnictwa i pozyskiwania drewna oraz rybactwa z wyłączeniem rybołówstwa w wodach morskich), górnictwo i wydobywa- nie, przetwórstwo przemysłowe, wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją, budownictwo (w zakresie robót budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków z wyłączeniem realizacji projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, robót związanych z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej oraz robót budowlanych specjalistycznych), handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, transport i gospodarka magazynowa, informacja i komunikacja (w zakresie działalności wydawniczej, nadawania programów ogólnodostępnych i abonamentowych, telekomunikacji i działalności związanej z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalności powiązanej i działalności usługowej w zakresie informacji z wyłączeniem pozostałej działalności usługowej w zakresie informacji), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych oraz działalności weterynaryjnej), działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca (w zakresie wynajmu i dzierżawy oraz działalności organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostałej działalności usługowej w zakresie rezerwacji i działalności z nią związanej oraz pozostałego sprzątania), edukacja (w zakresie szkół wyższych), opieka zdrowotna i pomoc społeczna (w zakresie opieki zdrowotnej), pozostała działalność usługowa (w zakresie naprawy i konserwacji komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego).
Dodatkowym kryterium jest liczba pracujących wynosząca powyżej 9 osób.
17. Dane dotyczą osób narażonych na działanie czynników związanych:
■ ze środowiskiem pracy (substancje chemiczne, pyły przemysłowe, hałas, wibracja, gorący lub zimny mikroklimat itp.);
■ z uciążliwością pracy (nadmierne obciążenie fizyczne, niedostateczne oświetlenie stanowisk pracy itp.);
■ z czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi.
Pracownicy zatrudnieni w warunkach zagrożenia ujęci zostali tylko jeden raz w grupie czynni- ka przeważającego (związanego ze środowiskiem pracy, z uciążliwością pracy, z czynnikami mechanicznymi), tzn. mającego największe szkodliwe znaczenie na danym stanowisku pracy.
Osobozagrożenie jest to suma szkodliwych czynników działających na pracownika. Jeżeli na każdego pracownika działa tylko jeden czynnik szkodliwy, wówczas suma osobozagrożeń jest równa liczbie osób narażonych na czynniki szkodliwe.
18. Informacje o wypadkach przy pracy obejmują również wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy. Prezentowane dane nie obejmują wypadków przy pracy w gospodar- stwach indywidualnych w rolnictwie, a w jednostkach budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego dotyczą tylko pracowników cywil- nych.
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
■ podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych oraz czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
■ w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
■ w czasie podróży służbowej;
■ podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
■ przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Za jeden wypadek przy pracy liczy się wypadek każdej pracującej osoby poszkodo- wanej zarówno w wypadku indywidualnym, jak i zbiorowym.
19. Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe poważne zeszpecenie lub zniekształ- cenie ciała.
20. Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć osoby poszkodowanej na miejscu wypadku lub w okresie 6 miesięcy od chwili wypadku.
21. Wynagrodzenia obejmują wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty należne pracownikom z tytułu pracy.
Prezentowane dane dotyczą wynagrodzeń pracowników w jednostkach, w których liczba pracujących przekracza 9 osób oraz w jednostkach sfery budżetowej niezależnie od liczby pracujących. Dane nie obejmują wynagrodzeń pracowników: jednostek budżetowych prowadzą- cych działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, fundacji, stowarzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji społecznych, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego i zawodowego, duchownych oraz Polskich Kolei Państwowych.
Składnikami wynagrodzeń są: wynagrodzenia osobowe, wypłaty z tytułu udziału w zysku i w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach, dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej, wynagrodzenia bezosobowe, wynagrodzenia agencyjno-prowizyjne, honoraria.
Do wynagrodzeń osobowych zalicza się m.in.: wynagrodzenia zasadnicze, premie i nagro- dy, dodatki (np. za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, za staż pracy, za pełnienie funkcji kierowniczych), wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy (przestoje płatne, urlopy, choroby), świadczenia deputatowe i od- szkodowawcze. Wynagrodzenia osobowe dotyczą osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, osób wykonujących pracę nakładczą oraz uczniów, którzy zawarli z zakładem pracy umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego.
22. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie (nominalne) przypadające na 1 zatrudnionego obliczono przyjmując:
■ wynagrodzenia osobowe, bez wynagrodzeń osób wykonujących pracę nakładczą oraz uczniów, a także osób zatrudnionych za granicą;
■ wypłaty z tytułu udziału w zysku i w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach;
■ dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej;
■ honoraria wypłacone niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę, np. dziennikarzom, realizatorom filmów, programów radiowych i telewizyjnych.
Dane o przeciętnych wynagrodzeniach dotyczą osób pełnozatrudnionych oraz niepełnoza- trudnionych w przeliczeniu na pełnozatrudnionych.
23. Dane o wynagrodzeniach podaje się w ujęciu brutto, tj. łącznie z zaliczkami na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych oraz ze składkami na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe) płaconymi przez ubezpieczonego pracownika.
Infrastruktura komunalna. Mieszkania
1. Dane o urządzeniach komunalnych dotyczą urządzeń czynnych i prezentowane są według lokalizacji obiektów.
2. Informacje o długości sieci wodociągowej i gazowej dotyczą sieci rozdzielczej (bez połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i innych obiektów).
Dane o długości sieci kanalizacyjnej, oprócz przewodów ulicznych uwzględniają kolektory, tj. przewody odbierające ścieki z sieci ulicznej; nie uwzględniają natomiast kanałów przeznaczo- nych wyłącznie do odprowadzania wód opadowych.
Przez połączenia wodociągowe, kanalizacyjne i gazowe prowadzące do budynków mieszkalnych (łącznie z budynkami zbiorowego zamieszkania, jak np.: hotele pracownicze, domy studenckie i internaty, domy opieki społecznej) rozumie się odgałęzienia łączące posz- czególne budynki z siecią rozdzielczą lub w przypadku kanalizacji – z siecią ogólnospławną.
3. Dane o zużyciu energii elektrycznej i gazu z sieci w gospodarstwach domowych (w tym również zużycie w gospodarstwach domowych prowadzących drobną działalność usługową) ustalono w oparciu o zaliczkowy system opłat.
4. Dane o liczbie odbiorców gazu podano bez odbiorców z gazomierzy zbiorczych. Dane o zużyciu gazu odnoszą się do wszystkich gospodarstw domowych.
5. Informacje o zasobach mieszkaniowych i mieszkaniach oddanych do użytkowania dotyczą mieszkań, a także izb i powierzchni użytkowej w tych mieszkaniach, znajdujących się w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych. Dane nie obejmują lokali zbiorowego zamiesz- kania (hoteli pracowniczych, domów studenckich i internatów, domów opieki społecznej i innych) i pomieszczeń nie przeznaczonych na cele mieszkalne, a z różnych względów zamieszkanych (pomieszczeń inwentarskich, barakowozów, statków, wagonów i innych).
Dane o zasobach mieszkaniowych podano na podstawie bilansu zasobów mieszkaniowych – według stanu w dniu 31 XII, w każdorazowym podziale administracyjnym.
Bilanse zasobów mieszkaniowych sporządza się dla okresów międzyspisowych. Zaprezento- wane dane podano w oparciu o wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 oraz po uwzględnieniu bieżącej sprawozdawczości, tj. przyrostów i ubytków zasobów mieszkaniowych.
6. Mieszkanie jest to lokal składający się z jednej lub kilku izb łącznie z pomieszczeniami pomocniczymi, wybudowany lub przebudowany dla celów mieszkalnych, konstrukcyjnie wydzielony (trwałymi ścianami) w obrębie budynku, do którego to lokalu prowadzi niezależne wejście z klatki schodowej, ogólnego korytarza, wspólnej sieni bądź bezpośrednio z ulicy, podwórza lub ogrodu.
Izba jest to pomieszczenie w mieszkaniu oddzielone od innych pomieszczeń stałymi ścia- nami, o powierzchni co najmniej 4 m2, z bezpośrednim oświetleniem dziennym, tj. oknem lub oszklonymi drzwiami w ścianie zewnętrznej budynku. Za izbę uważa się zarówno pokój, jak i kuchnię – jeśli odpowiada warunkom określonym w definicji.
Dane o liczbie izb w mieszkaniach uwzględniają także izby użytkowane stale i wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli izby te znajdowały się w obrębie mieszkania konstrukcyjnego i nie miały dodatkowego, oddzielnego wejścia z ulicy, podwórza lub z ogólnie dostępnej części budynku.
Powierzchnia użytkowa mieszkania jest to łączna powierzchnia pokoi, kuchni, przedpokoi, łazienek i wszystkich innych pomieszczeń wchodzących w skład mieszkania.
7. Informacje o mieszkaniach, powierzchni użytkowej mieszkań oraz o izbach oddanych do użytkowania dotyczą mieszkań w budynkach nowo wybudowanych i rozbudowanych (w części stanowiącej rozbudowę) oraz uzyskanych w wyniku przebudowy pomieszczeń niemie- szkalnych.
Informacje o efektach budownictwa indywidualnego dotyczą mieszkań oddanych do użytkowania przez osoby fizyczne (prowadzące i nieprowadzące działalność gospodarczą), kościoły i związki wyznaniowe, z przeznaczeniem na użytek własny inwestora lub na sprzedaż i wynajem.
Edukacja i wychowanie
1. System edukacji w Polsce funkcjonuje zgodnie z ustawą z dnia 7 IX 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami) oraz ustawą z dnia 27 VII 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 z późniejszymi zmianami).
2. Wśród szkół objętych systemem oświaty funkcjonują:
— od roku szkolnego 1999/2000 6-letnie szkoły podstawowe oraz 3-letnie gimnazja, w których nauka jest obowiązkowa, powstałe w miejsce 8-letnich szkół podstawowych,
— od roku szkolnego 2002/03 szkoły ponadgimnazjalne, tj. 2–3-letnie zasadnicze szkoły zawodowe, 3-letnie licea ogólnokształcące i profilowane, 4-letnie technika oraz od roku szkolnego 2004/05 szkoły uzupełniające dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych (tj. 2-letnie uzupełniające licea ogólnokształcące i 3-letnie technika uzupełniające) i 3-letnie szkoły specjalne przysposabiające do pracy; do szkół ponadgimnazjalnych zalicza się również szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe oraz szkoły policealne.
Ponadto działające do zakończenia cyklu kształcenia szkoły ponadpodstawowe (dla absol- wentów 8-letniej szkoły podstawowej) i ich oddziały będące w strukturze szkół ponadgimna- zjalnych, tj. 3-letnie zasadnicze (zawodowe), 4-letnie licea ogólnokształcące i 4–5-letnie średnie zawodowe (obejmujące technika oraz licea zawodowe i techniczne) ujmuje się w szkołach ponadgimnazjalnych (odpowiednio: zasadniczych zawodowych, liceach ogólnokształcących i technikach).
3. Dane obejmują szkoły i placówki prowadzone przez jednostki administracji centralnej (rządowej), jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty i województwa) oraz inne osoby prawne i fizyczne.
4. Szkoły i placówki mogą być publiczne, niepubliczne oraz niepubliczne (z wyjątkiem szkół wyższych) o uprawnieniach szkół publicznych. Szkoła niepubliczna może uzyskać uprawnienia szkoły publicznej, jeżeli realizuje minimum programowe oraz stosuje zasady klasyfikowania i promowania uczniów ustalone przez Ministra Edukacji Narodowej, umożliwiające uzyskanie świadectw lub dyplomów państwowych. Jednostki administracji centralnej (rządowej) i jednostki samorządu terytorialnego mogą prowadzić tylko szkoły publiczne. Szkoły podstawowe i gimnazja mogą być tylko publiczne lub niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych. Szkoły wyższe mogą być publiczne i niepubliczne (do roku akademickiego 2004/05 określane jako szkoły państwowe i niepaństwowe) działają od roku akademickiego 2005/06 na podstawie ustawy z dnia 27 VII 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 z późniejszymi zmianami). Uczelnie niepubliczne tworzone są na podstawie zezwolenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
5. Placówki wychowania przedszkolnego są to placówki opiekuńczo-wychowawcze, prze- znaczone dla dzieci w wieku od lat 3 do rozpoczęcia przez nie nauki w szkole podstawowej, zapewniające dzieciom opiekę oraz mające na celu przygotowanie ich do nauki w szkole.
6. Szkoły policealne w 2005 r. podano łącznie ze szkołami pomaturalnymi.
7. Dane prezentuje się, jeśli nie zaznaczono inaczej łącznie ze szkołami specjalnymi.
8. Dane o studentach i absolwentach podano łącznie z cudzoziemcami.
9. Dane dotyczące:
— wychowania przedszkolnego oraz szkół (poza szkołami wyższymi) podano według stanu na początku roku szkolnego; dane o absolwentach – na koniec poprzedniego roku szkolnego;
— szkół wyższych – prezentuje się według stanu w dniu 30 XI; dane o absolwentach dotyczą liczby wydanych dyplomów ukończenia studiów wyższych; absolwenci wykazani są z poprzed- niego roku akademickiego.
10. Prezentowane informacje, z wyjątkiem danych o szkołach wyższych, od roku szkolnego 2010/11 opracowano na podstawie Systemu Informacji Oświatowej administrowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
