de l!;yoM||'^
TRflnSIT
ORIERTED
DEUELOPmERT
/TGD
plementatie en
realisatie van
^ i r o D - p r o i e c i i e i i i i
Optimale combinatie
groen, blauw en rood
TOD NL - Nieuws van het front
)TQ e !CO m st w a a r d e j ar e ni cl e r t i g W ij ke n
Gezonde, vitale steden
Uitgave van
-PLATFORM:
k e n n i s van stad en regio
Seks ïri éa mw t o w n , column) o) W i e s Sanders
4 8 2 0 1 3 / 0 3 S + R O N i c o T i l l i e S t a d s o n t w i k k e l i n g R o t t e r d a m / J a n M e i j d a m GGD R o t t e r d a m A n n e M a r i e G o u t C C & C D U t r ë c l i t H e t V e l d
Gezonde, vitale steden
T U D e l f t http://www.rotterdam.nl/contactso nmjd.tillie(g)rotterdam.nl www.ggdrotterdamrijnmond.nl jc.meijdam@rotterdam.nl www.utrecht.nl/gggd a.gout(aiutrecht.nl
-
Gezonde, uitale steden
Een gezonde stad is ool< economisch
krachtig. Niet voor niets is gezondheid
een belangrijk thema voor de
steden-bouw. Jaren terug leidden cholera en
t y f u s t o t aanpak van verkrotting en
planmatige stedenbouw. Nu worden
ziekten van deze tijd aangepakt:
aandoeningen aan de luchtwegen, h a r t
-en vaatziekt-en, overgewicht, e-en-
een-zaamheid en depressiviteit. Ruimtelijke
ordening met oog voor gezondheid
draagt bij aan een gezonde, vitale
bevolking.
Al v a n a f de n e g e n t i e n d e e e u w is h e t t h e m a g e z o n d h e i d e s s e n t i e e l v o o r de o n t w i k k e l i n g van de s t e d e n b o u w . D e s t i j d s w o o n d e n m e n s e n d i c h t op e l k a a r in d o n k e r e v o c h t i g e w o n i n g e n , e p i d e m i e ë n t i e r d e n w e l i g . Die s i t u -a t i e w -a s r o n d u i t g e v -a -a r l i j k . O n d e r a a n v o e r i n g v a n de h y g i ë n i s t e n Is de r i o l e r i n g g e l e g d . Ook w e r d de s t a d als een l i c h a a m g e z i e n m e t s l a g a d e r s die de s t a d van v e r s w a t e r v o o r z a g e n en aders die de a f v a l s t o f f e n a f v o e r d e n . Groen w e r d a a n g e l e g d v o o r f r i s s e l u c h t en o n t s p a n n i n g . ' In h e t begin van de t w i n t i g s t e e e u w m o e s t de Gar-den City, de t u i n s t a d , a r b e i d e r s een g e z o n d e l e e f o m g e v i n g b i e d e n . Met g r o e n , de r u s t en een sociale s e t t i n g . De CIAM ging een s t a p v e r d e r : m o d e r n e s t e d e n b o u w g i n g de l u c h t in. M e t als c r e d o ' L i c h t , l u c h t en r u i m t e ' . Flats In een p a r k a c h t i g e o m g e v i n g , w a a r i n de b e w o n e r s k u n n e n s p o r t e n en r e c r e ë r e n . De m o d e r n e v e r v o e r s t e c h n i e k e n m a k e n h e t m o g e l i j k op ' g e z o n d e ' a f s t a n d v a n de I n d u s t r i e t e w o n e n . Helaas p a k k e n deze c o n c e p t e n in de p r a k t i j k n i e t a l t i j d even g o e d u i t . Een d u n b e b o u w d e v e r s t e d e l i j k i n g s m e e r t z i c h u i t o v e r h e t l a n d s c h a p . B e g i n j a r e n 1960 l e g t Jane Jacobs^ h a a r f i j n b l o o t d a t de g r o e n e s u b u r b s h u n k e e r z i j d e h e b b e n . Deze b u i t e n w i j k e n zijn d o o r de m o n o f u n c t i o n a l i t e i t saai. Oude b i n n e n s t e d e n v e r l i e z e n h u n l e v e n d i g -heid d o o r d a t b e w o n e r s w e g t r e k k e n en er m i n d e r d r a a g v l a k Is v o o r w i n k e l s en v o o r z i e n i n g e n . D a a r n a a s t leiden de t o e n e m e n d e a f s t a n d e n t u s s e n w o n i n g en w e r k t o t g r o t e v e r k e e r s t r o m e n . De b e n o d i g d e i n f r a s t r u c t u u r t a s t de oude s t e d e l i j k e s t r u c t u r e n en h e t l a n d s c h a p v e r d e r a a n . Ecologisch b o u w e n , de c o m p a c t e s t a d en d u u r z a a m b o u w e n zijn een r e a c t i e h i e r o p .Gezonde leefomgeuing
Nog s t e e d s liggen er u i t d a g i n g e n o m de g e z o n d h e i d t e v e r b e t e r e n m e t goede s t e d e n b o u w . M e t r u i m t e l i j k e p l a n n e n kan er p r e v e n t i e f veel aan de g e z o n d heid g e d a a n w o r d e n , z o d a t a r t s e n bezoek, m e d i c i j n g e b r u i k , z i e k e n h u i s -o p n a m e en a r b e i d s v e r z u i m b e p e r k t w o r d t . Een g e z o n d e l e e f o m g e v i n g is een o m g e v i n g die als p r e t t i g w o r d t e r v a r e n , u i t n o d i g t t o t g e z o n d g e d r a g en w a a r de d r u k op o n z e g e z o n d h e i d zo laag m o g e l i j k Is. Bij een g e z o n d e l e e f o m g e v i n g g a a t h e t z o w e l o m h a r d e m i l i e u a s p e c t e n van de o m g e v i n g (zoals l u c h t en g e l u i d s k w a l i t e i t ) als de I n -r i c h t i n g v a n de o m g e v i n g en de m a n i e -r w a a r o p w e deze b e l e v e n . K o r t o m , een a a n t r e k k e l i j k e en g e z o n d e plek w a a r w e g r a a g w i l l e n w o n e n en w a a r w e g r a a g v e r t o e v e n . Een g e z o n d e o m g e v i n g w o r d t g e k e n m e r k t d o o r v i j f a s p e c t e n - * De o m g e v i n g is zo i n g e r i c h t d a t r e c h t s t r e e k s e b l o o t s t e l l i n g aan o n d e r a n d e r e f i j n s t o f en g e l u i d h i n -d e r -d o o r v e r k e e r v e r m e -d e n w o r -d t . L u c h t v e r o n t r e i n i g i n g d o o r w e g v e r k e e r kan leiden t o t l u c h t w e g -k l a c h t e n , zoals h o e s t e n , piepen en k o r t a d e m i g h e i d . L a w a a i kan l e l d e n , t o t s l a a p v e r s t o r l n g en s t r e s s en u i t -eindelijk t o t h a r t - en v a a t z i e k t e n ; de l e e f o m g e v i n g kan zo o n t w o r p e n w o r d e n d a t h e t m e n s e n u i t n o d i g t t o t g e z o n d g e d r a g , ln deze t i j d v a n o v e r g e w i c h t en b e w e g i n g s a r m o e d e Is h e t zeer g u n s t i g als v o l w a s s e n e n en k i n d e r e n f i e t s e n , lopen, s p o r t e n en spelen; * o n t s p a n n i n g d o o r een a a n t r e k k e -lijke, g r o e n e o m g e v i n g en k a n s e n o p o n t p l o o i i n g zijn b e l a n g r i j k v o o r de g e z o n d h e i d . Sociale c o h e s i e is o o k van belang v o o r g e z o n d h e i d en g e l u k . Goede r u i m t e l i j k e p l a n n e n helpen de sociale cohesie in s t a n d t e h o u d e n en t e v e r s t e r k e n ; h i t t e s t r e s s m o e t v e r m e d e n w o r d e n . S t e d e n die de z o m e r s e h i t t e o p p o t -t e n , k u n n e n leiden -t o -t a a n m e r k e l i j k e g e z o n d h e i d s c h a d e en s t e r f t e ; h e t p l a n p r o c e s is o o k van b e l a n g . I n s p r a a k , o f n o g b e t e r m e e d e n -ken en m e e b e s l i s s e n , v e r g r o o t de b e t r o k k e n h e i d van b e w o n e r s en de c o n t r o l e o v e r h e t eigen leven en de eigen o m g e v i n g .Rctieue l e e f s t i j l
W e l v a a r t s z l e k t e n , dus g e z o n d h e i d s -schade d o o r l e e f g e w o o n t e n die s a m e n h a n g e n m e t de m o d e r n e w e l v a a r t , v e r o o r z a k e n een o m v a n g r i j k e z i e k t e l a s t . Deze z i e k t e l a s t l e i d t t o t m a a t s c h a p p e l i j k e p r o b l e m e n als s t e r k s t i j g e n d e z o r g v r a a g , t o r e n h o g e z o r g k o s t e n en een lagere a r b e i d s p a r t i -c i p a t i e . Er is een v e r b a n d t u s s e n g e z o n d h e i d en o p l e i d i n g : de l e v e n s v e r -w a c h t i n g van l a a g o p g e l e i d e n m e t alleen b a s i s o n d e r w i j s is a c h t j a a r k o r t e r dan die van h o o g o p g e l e i d e n , en h u nK n o o p p u n t R i j n e n b u r g S + R O 2 0 1 3 / 0 3 4 9
H e t V e l d Gezonde, vitale steden
g e z o n d e l e v e n s v e r w a c h t i n g ( h e t a a n t a l Jaren z o n d e r b e p e r k i n g e n o f c h r o n i s c h e z i e k t e n ) is bijna t w i n t i g Jaar k o r t e r Laag o p g e l e i d e n h e b b e n g e m i d d e l d g e n o m e n een o n g e z o n d e r e l e e f s t i j l . In a c h t e r s t a n d s w i j k e n w o n e n r e l a t i e f veel m e n s e n m e t een laag o p l e i d i n g s n i v e a u . H e t b l i j k t d a n ook d a t d a a r g r o t e g e z o n d h e i d s a c h t e r s t a n d e n v o o r k o m e n . s t e d e n b o u w kan b i j d r a g e n aan h e t v e r b e t e r e n van de l e e f s t i j l van N e d e r -l a n d e r s ( u i t e r a a r d n i e t a -l -l e e n , m a a r n a a s t p r e v e n t i e en v o o r l i c h t i n g ) . N e e m o v e r g e w i c h t . In N e d e r l a n d h e e f t de h e l f t v a n de m a n n e n en 1 op de 4 v r o u w e n o v e r g e w i c h t ( w a a r v a n r e s p e c t i e v e l i j k 10 en 12 p r o c e n t o b e s i t a s ) . O v e r g e w i c h t o n d e r d e j e u g d Is g r o e i e n d e ( m o m e n t e e l 13 p r o c e n t ) . De v e r d e l i n g v a n o v e r g e w i c h t o n d e r h o o g - en l a a g o p g e l e i d e n is o n g e l i j k . O v e r g e w i c h t o n t s t a a t d o o r een d i s b a l a n s t u s s e n e t e n en b e w e g e n . O v e r g e w i c h t , en o o k a n d e r e z i e k t e b e e l -den zoals l o n g k a n k e r , c o P D en d i a b e t e s , h o u d e n v e r b a n d m e t a f n e m e n d e l i c h a m e l i j k e a c t i v i t e i t . Een a c t i e v e l e e f s t i j l kan g e s t i m u l e e r d w o r d e n d o o r de i n r i c h t i n g v a n de l e e f o m g e v i n g . U i t h e t o n d e r z o e k 'De Gezonde W l j k ' ^ In v i e r b u u r t e n In A m s t e r d a m b l i j k t d a t er een r e l a t i e Is t u s s e n de s t e d e n b o u w k u n d i g e i n r i c h -t i n g v a n een b u u r -t , h e -t b e w e e g g e d r a g en de m a t e van o v e r g e w i c h t o n d e r b e w o n e r s . De b e v o l k i n g h e e f t in alle v i e r de b u u r t e n een v e r g e l i j k b a r e lage s o c l a a l e c o n o m i s c h e s t a t u s . B e w o n e r s v a n een n e g e n t i e n d e - e e u w s e s t a d s w i j k m e t hoge b e b o u w i n g s d i c h t h e i d , w e i n i g p a r k e e r r u i m t e , en veel v e r s p r e i d e »
5 0 2 0 1 3 / 0 3 S + R O U i t k o m s t v a n é é n v a n d e v e l e
s t e d e n b e n c h m a r k s , d e M e r c e r
-H e t V e l d
Gezonde, vitale steden
Q u a l i t y o f L i f e c i t y i n d e x 2 0 1 0 . Nevi/ Y o r k is d a a r b i j o p lOO g e z e t .
2010
Rank
C i t y
C o u n t r y
Index
2010
1
V i e n n a
A u s t r i a
108.6
2
Z u r i c h
Sw/itzerland
108.0
3
Geneva
S w i t z e r l a n d
1 0 , . ,
V a n c o u v e r
Canada
107.4
III
A u c k l a n d
New Zealand
107.4
6
D ü s s e l d o r f
G e r m a n y
107.2
7
F r a n k f u r t
G e r m a n y
107.0
7
M u n i c h
G e r m a n y
107.0
Bern
S w i t z e r l a n d
106.5
10
Sydney
A u s t r a l i a
106.3
11
C o p e n h a g e n
D e n m a r k
106.2
12
W e l l i n g t o n
New Zealand
105.9
13
A m s t e r d a m
N e t h e r l a n d s
105.7
O t t a w a
Canada
105.5
15
Brussels
Belgium
105.4
v o o r z i e n i n g e n l o p e n en f i e t s e n v a k e r dan b e w o n e r s in n a o o r l o g s e s u b u r b a n e w i j k e n m e t v e e l o p e n b a r e r u i m t e t u s s e n de f l a t s , veel p a r k e e r r u i m t e en g e c o n c e n t r e e r d e v o o r z i e n i n g e n . H e t v e r s c t i i l in b e w e e g p a t r o o n is t e r u g t e zien in h e t v e r s c h i l in h e t g e m i d d e l d e BMI (Body M a s s Index, de a a n d u i d i n g v o o r o v e r g e w i c h t ) : in w i j k e n w a a r m e e r b e w o g e n w o r d t , k o m t m i n d e r o v e r g e -w i c h t voor. Een a n d e r b e l a n g r i j k s t e d e n b o u w k u n d i g e l e m e n t is g r o e n . H e t o n d e r z o e k s -p r o g r a m m a V i t a m i n e G v a n N i v e l / A l t e r r a t o o n t a a n d a t m e n s e n die in een g r o e n e o m g e v i n g w o n e n z i c h g e z o n d e r v o e l e n , en o o k g e z o n d e r zijn d a n m e n s e n die in g r o e n a r m e b u u r t e n w o n e n . Dit g e l d t h e t s t e r k s t v o o r laag o p g e l e i d e n . G r o e n m a a k t op v e r s c h i l -lende m a n l e r e n g e z o n d e r : g r o e n s t i m u l e e r t b e w e g e n en spelen bij j e u g d , b e v o r d e r t s o c i a l e c o n t a c t e n en v e r m i n d e r t s t r e s s . ' ' M o e s t u i n i e r e n v e r m i n d e r t s t r e s s veel s n e l l e r d a n een boek lezen.= P a t i ë n t e n in z i e k e n h u i z e n g e n e z e n s n e l l e r in een g r o e n e o m g e -v i n g . Ook d e p r e s s i e w o r d t b e ï n -v l o e d d o o r de l e e f o m g e v i n g , K P M C h e e f t b e r e k e n d d a t er j a a r l i j k s 95 m i l j o e n e u r o op z i e k t e k o s t e n v o o r m e n s e n m e t d e p r e s s i e en a n g s t s t o o r n i s s e n b e -s p a a r d kan w o r d e n al-s er t i e n p r o c e n t m e e r g r o e n in s t e d e l i j k gebied k o m t . ^ De c a u s a l e r e l a t i e t u s s e n g r o e n en g e z o n d h e i d is nog n i e t precies b e k e n d . Veel k r a c h t w i j k e n zijn n a m e l i j k s u b u r b a n e w i j k e n m e t veel g r o e n . W a a r s c h i j n l i j k s p e e l t de k w a l i t e i t v a n h e t g r o e n e e n g r o t e r e rol dan de k w a n t i t e i t . B e w e e g v r i e n d e l i j k e s t e d e n b o u w Een i n s p i r e r e n d v o o r b e e l d is de u i t w e r k i n g v a n B e w e e g v r i e n d e l i j k e S t e d e n b o u w in R i j n e n b u r g , de l a a t s t e g r o t e n i e u w b o u w l o c a t l e v a n U t r e c h t . ' B e w e e g v r i e n d e l i j k e s t e d e n b o u w g a a t o v e r h e t a c t i e f m a k e n v a n dagelijkse v e r k e e r s b e w e g i n g e n . De f i e t s e r h e e f t een f i j n m a z i g e r n e t w e r k t e r b e s c h i k -k i n g d a n de a u t o : de a u t o m o e t a f en t o e o m r i j d e n , t e r w i j l de f i e t s e r de k o r t e r o u t e h e e f t , en a u t o g e b r u i k v o o r k o r t e r i t t e n w o r d t o n t m o e d i g d d o o r o n d e r a n d e r e p a r k e e r o p l o s s i n g e n op a f s t a n d v a n de w o n i n g . De l a n g z a a m v e r k e e r -v e r b i n d i n g e n zijn g e -v a r i e e r d en a a n t r e k k e l i j k d o o r veel g r o e n en w a t e r , en d o o r a f w i s s e l i n g in s t i j l e n . De v o o r z i e n i n g e n zijn g e c l u s t e r d In ' b u u r t s c h a p p e n ' , m a a r o p een k l e i n -s c h a l i g n i v e a u . H e t g r o e n i-s v a n h o o g w a a r d i g e k w a l i t e i t . In veel s t e d e n p r o b e r e n s t a d s o n t w i k -k e l a a r s en g e z o n d h e i d s d e s -k u n d i g e n v r o e g m e t e l k a a r o m t a f e l t e z i t t e n . In U t r e c h t h e e f t de GG&GD i n m i d d e l s een f o r m e l e a d v i e s r o l bij r u i m t e l i j k e en i n f r a s t r u c t u r e l e p l a n n e n . S t a d s o n t w i k -keling b e t r e k t de GG&CD bij de s t a r t van p r o j e c t e n v o o r g e z o n d h e i d s a d v i e s . G e z o n d h e i d s a d v i e z e n w o r d e n i n t e g r a a l m e e g e w o g e n in de b e s l u i t v o r m i n g o v e r p r o j e c t e n . De a f w e g i n g is z i c h t b a a r in de g e z o n d h e i d s p a r a g r a a f . H e t g a a t bij deze a d v i e z e n z o w e l o m h e t b e s c h e r -m e n ( l u c h t , geluid) als h e t b e v o r d e r e n v a n de g e z o n d h e i d ( b e w e g e n , g r o e n , spelen). Ook In N e w York w o r d t g e z o n d h e i d b e t r o k k e n in de r u i m t e l i j k e p l a n n e n . M e t r i c h t l i j n e n is active design als s p e e r p u n t b e n o e m d in al de r u i m t e l i j k e p l a n n e n , op alle s c h a a l -n i v e a u s . H e t doel d a a r v a -n Is b e w e g e -n s t i m u l e r e n o m o b e s i t a s v e r d e r t e r u g t e d r i n g e n . De a c t u e l e u i t d a g i n g v o o r s t e d e n b o u w -k u n d i g e n en p l a n o l o g e n is o m m e t h u n o n t w e r p e n bij t e d r a g e n aan een g e z o n d e r e b e v o l k i n g . D a a r b i j g a a t h e t n i e t alleen o m een g o e d plan d a t b i j d r a a g t aan de g e z o n d h e i d , m a a r g a a t h e t o m h e t b r e d e r e k a d e r v a n d u u r -z a a m h e i d en a a n t r e k k e l i j k h e i d v a n s t e d e n v o o r b e w o n e r s en b e d r i j v e n .Quality of l i f e
Uit d i v e r s e b e n c h m a r k o n d e r z o e k e n v a n s t e d e n b l i j k t d a t s t e d e n m e t de h o o g s t e quality of life, z o a l s V a n c o u v e r , S t o c k -h o l m , K o p e n -h a g e n en F r e i b u r g , -h u n d u u r z a a m h e i d s v r a a g s t u k k e n v a n u i t een m e n s g e r i c h t e b e n a d e r i n g a a n p a k -ken. De quality oflife-qedacUte l o o p t o o k als een r o d e d r a a d d o o r de d r i e pijlers v a n d u u r z a m e o n t w i k k e l i n g :S + R O 2 0 1 3 / 0 3 51 H e t V e l d
Gezonde, vitale steden
e c o n o m i e , e c o l o g i e en s o c i a a l - c u l t u r e e l ,
{people planet, profit). Een a a n t r e k k e
-lijke g e z o n d e l e e f o m g e v i n g Is d a a r b i j v e r u i t h e t b e l a n g r i j k s t e . In de d u u r z a a m h e i d s p l a n n e n v a n een s t a d als K o p e n h a g e n w o r d t v o l o p i n g e z e t op f i e t s e r s en v o e t g a n g e r s m e t g e z o n d e r e b e w o n e r s als g e v o l g . H e t f i e t s g e b r u i k Is er al v i j f t i g p r o c e n t m a a r t o c h w o r d t er v e r d e r op i n g e z e t . F l e t s s n e l w e g e n , d o o r l o p e n d e s t o e p e n en f i e t s p a d e n In h e t g r o e n d o o r k r u i s e n , als een s o o r t v a n v o o r r a n g s w e g e n , de s t a d . H e t s t r e v e n is o m h e t a a n t a l f i e t s o n g e v a l l e n in een p a a r j a a r t e h a l v e r e n en v o o r alle b e w o n e r s g r o e n op l o o p a f s t a n d t e h e b b e n . De p l a n n i n g en i n d e l i n g v a n de s t a d f a c i l i t e e r t als h e t w a r e een g e z o n d e m a n i e r v a n l e v e n . En d a t is precies w a a r h e t in veel v a n de h o o g s c o r e n d e s t e d e n o m g a a t . In N e d e r l a n d , o n d a n k s d a t w e n u m m e r één in de w e r e l d zijn g u a f i e t s g e b r u i k , kan h e t v e i l i g e r F i e t s e n k a n m e e r g e s t i m u l e e r d en g e f a c i l i t e e r d w o r d e n . Zo is h e t f i e t s g e b r u i k v a n n i e u w e N e d e r l a n d e r s n o g s t e e d s r e l a t i e f laag. V e r d e r is in s t e d e n veel t e w i n n e n o m f i e t s e r s en v o e t g a n g e r s o p d o o r g a a n d e r o u t e s v o o r r a n g t e g e v e n . De a u t o t e g a s t bij de f i e t s en v o e t g a n g e r , en n i e t a n d e r s o m . Een i n t e r e s s a n t v o o r b e e l d is P o r t l a n d aan de w e s t k u s t v a n de V e r e n i g d e S t a t e n . In P o r t l a n d g r o e i t h e t f i e t s g e b r u i k . N i e t alleen zijn er e x t r a f i e t s p a d e n , f i e t s b r u g g e n en d r i j v e n d e p o n t o n s o m a f s t a n d e n t e v e r k o r t e n , o o k k a n de f l e t s m a k k e l i j k m e e in h e t o p e n b a a r v e r v o e r H e t h e u v e l a c h t i g e P o r t l a n d f a c i l i t e e r t d a a r m e e een f i e t s c u l t u u r A n d e r beleid op h e t v l a k v a n g e z o n d h e i d en d u u r z a a m h e i d (veel lokale p r o d u c t e n ) z o r g t e r v o o r d a t deze s t a d r e g e l m a t i g als e e r s t e e i n d i g t op s t e d e n r a n k l n g s in N o o r d A m e r i k a . H e t b i e d t een hoge k w a l i t e i t v a n leven aan zijn b e w o n e r s .
O p v a l l e n d is o o k h e t v e r b a n d t u s s e n de m a t e v a n b e t r o k k e n h e i d v a n b e w o n e r s bij o n t w i k k e l i n g e n In de s t a d en de
quality of life. In s t e d e n m e t een hoge quality of life w a s o o k een hoge
b e t r o k k e n h e i d . S t e d e n m e t een lage b e t r o k k e n h e i d s c o o r d e n l a g e r Dit l a a t m i n o f m e e r z i e n d a t h e t n i e t alleen een k w e s t i e v a n a a n l e g g e n v a n f i e t s p a d e n is, m a a r d a t de b i n d i n g m e t de w o o n -o m g e v i n g en b e t r -o k k e n h e i d v a n b e w o n e r s m o e t g r o e i e n . N i e t alleen b e w o n e r s , m a a r ook v e r z e k e r i n g s -m a a t s c h a p p i j e n die b a a t h e b b e n bij p r e v e n t i e ^ z o u d e n h i e r o p In k u n n e n spelen.
Prestatieopdracht
Een p r e s t a t i e o p d r a c h t kan h e t b e l a n g v a n g o e d e s t e d e n b o u w v o o r de g e z o n d -heid o n d e r s t e u n e n . In p r e s t a t i e g e r i c h t e s t e d e n b o u w h e e f t g e z o n d h e i d een c r u c i a l e r o l ; h e t m o e t l e t t e r l i j k m e e r op de k a a r t k o m e n . D a t a v a n w i j k p r o f leien, l e e f b a r o m e t e r s , sociale Indexen en g e z o n d h e i d s i n d e x e n zijn c r u c i a a l en b e h u l p z a a m v o o r veel d o e l e i n d e n . M a a r er is nog s t e e d s een g r o o t g a t t u s s e n g e z o n d h e i d , p l a n v o r m i n g en b e t r o k k e n -heid v a n b e w o n e r s en a n d e r e p a r t i j e n . De g e m i d d e l d e s c o r e s v a n een b u u r t l a t e n b i j v o o r b e e l d een zes z i e n . De v r a a g Is op w e l k e p l e k k e n h e t een a c h t is en w a a r een vier. H e t k a r t e r e n v a n g e z o n d h e i d in GIS op b l o k n i v e a u kan d a t v r i j v l o t l a t e n z i e n . Ook k u n n e n snel a n d e r e k a a r t l a g e n w o r d e n b e t r o k k e n : w a t is de l u c h t k w a l i t e i t , zijn er s p e e l p l e k k e n o f g r o e n in de b u u r t , k a n m e n z i c h veilig en m a k k e l i j k v e r p l a a t -sen, m a a r o o k o p l e i d i n g , i n k o m e n , w e r k g e l e g e n h e i d , e n z o v o o r t . Er k u n n e n r i s i c o k a r t e r i n g , k a n s k a r t e r i n g en i n t e r a c t i e v e g i s d a t a o p g e z e t w o r d e n die e v e n t u e e l g e b r u i k t k u n n e n w o r d e n d o o r d e r d e n . O f een s t a p v e r d e r : d a t a u i t de b u u r t l a t e n a a n l e v e r e n d o o r m i d d e l v a n apps. In ieder g e v a l k a n er d i r e c t g e c o m m u n i c e e r d w o r d e n m e t p l a n n e r s en p o l i t i c i , en k u n n e n d a t a g e b r u i k t w o r d e n In p l a n p r o c e s s e n o m t e z o e k e n n a a r o p l o s s i n g s r i c h t i n g e n . H e t j u i s t e g r o e n op de j u i s t e plek, de j u i s t e v e r b i n d i n g e n , e e r l i j k e b e r e i k b a a r-heid, s c h o n e l u c h t . Dit alles l e i d t t o t
m e e r g e z o n d h e i d . P r e s t a t i e g e r i c h t e s t e d e n b o u w h e l p t d a a r b i j . •
Noten
1 Woud, A. van der, Koninkrijk vol sloppen, Bert Bakker, Amsterdam, 2010. 2 Jacobs, J. The Death and Life o f Great
American Cities, Random House, USA, 1961. 3 De Gezonde Wijk - VU M C E M G O ,
Architekten Cie. en Spinlab, 2006. 4 Maas,J., Natural Environments - healthy
environments. Exploring the mechanisms, promotie februari 2009.
5 Van den Berg, A. en Van Dillen, S., Health benefits of allotment gardens, 2009. 6 Groen, Gezond en Produktief - {TEEB
onderzoek Natuur en gezondheid in
opdracht van EL&I), K P M G , 2012.
7 IVloerman, M.; Cout, A.M. en Kuin, A., 'Bew/eegvriendelijke stedenbouw in Rijnenburg', in: Rooilijn, nummer 7, 2009, PP. 474-479.
8 Groen, Gezond en Produktief - (TEEB onderzoek Natuur en gezondheid in opdracht van EL&I), K P M C , 2012.
Anne Marie Gout (i96g)is sociaal geograaf en werl<t als procesmanager gezondheidsbevordering
bijde CGG-GD Utrecht.
Jan Meijdam (1959) is werkzaam als stedenbouwlaindige bij Maatschappelijke Ontwikkeling, Gemeente Rotterdam NicoTillie (1972) werkt als landschapsar-chitect bij Stadsontwild<eling, Gemeente Rotterdam.
