*
Biblioteka Polska PO SK
/R ysunek o d rę c zn y /w Londynie Etr* 8 WYMIANA
R y s u n e k o d r ę o s W ' ’
L e k c j a 3 ~ c ia
Po p ie rw sz y c h le k c ja c h n a le ż y s tw ie r d z ić , że z a in te re s o w a n ie rysunkiem odręcznym Y /zrasta z każdym dniem* U czniowie z a d a ją s o b ie w ie le p ra c y , wykonując popraw nie s z k ic e , a n ie k tó r y ry s u n k i s t o j ą n a wysokim poziomie® Opanowanie z asa d persp ek ty w y , podanych w p o p rz e d n ich le k cjac h ^
ju ż d a je re z u lta ty ®
N i e l i c z n i jed n ak u c z e s tn ic y n ie opanow ali je s z c z e zasad p e rs p e k tywy® Chęci aż p o su n ęliśm y s ię z n ac z n ie n ap rzó d w ic h omawianiu, t o jednak;
je s z c z e ra z na p rz y k ła d a c h p o staram y s ię to zjaw isk o wyjaśnić®
Ustawmy w dwuszeregu p u łk piechoty® Wiemy z c a łą pew n o ścią, że o d le g ło ś c i pom iędzy szereg am i są w każdym m ie js c u jednakowe. J e ś l i to j e s t p u łk g w a rd ii p r z y b o c z n e j,to w szyscy ż o łn ie r z e będą d o b ra n i w zros
tem b a rd zo s t a r a n n i e j możemy nawet tw ie r d z ić , że są o n i jednakowego w zrostu*
Sterm y pom iędzy tym dwuszeregiem® Na p ie rw sz y r z u t oka zauważy
my, że o d le g ło ść pom iędzy szereg am i z m n ie jsz a s ię w m iarę o d d a la n ia s ię od naszego oka i n a drugim końcu s z e re g i będą s i ę p raw ie zbiegały® Z p r z y k r o ś c ią stw ierd zim y , że mżmo sta ra n n e g o doboru ż o łn ie r z y , będą o n i
co ra z m n ie js i w m ia rę , ja k o d d a la ją s i ę od naszego oka, a ż o łn ie r z e na drugim, końcu sz e re g u będą zaled w ie n ie w ie lk im i punktami® Z arysy głów, pasów, butów u tw o rzą w yobraźalne l i r J . e , k tó r e będą s ię z b ie g a ły g d z ie ś w p r z e s t r z e n i na. w ysokości naszego oka, pom iędzy jednym a drugim s z e re
giem® W szystkie w yobrażalne l i n i e szczegółów obu szeregów ż o łn ie r z y będą s i ę z b ie g a ły w tym jednym punkcie®
J e s z c z e ja s k r a w ie j r ó ż n ic a t a w y stą p i , j e ż e l i spojrzym y p rz e z
• lu f ę karabinu® Wiemy, że l u f a n a c a ł e j d łu g o ś c i ma jednakowy p r z e k r ó j;
a l e to ,co ,, widzim y w l u f i e , w cale n ie odpowiada naszemu p o ję c i u o j e j wymiarach© Yt id zimy, m ian o w icie, że duży na p o c z ą tk u otw ór l u f y z m n ie jsz a
s i ę w m iarę z w ię k sz a n ia s i ę o d le g ło ś c i od naszego oka t a k , że otw ór na drugim końcu b ę d z ie ju ż ty lk o małym punkcikiem®
Porów nanie o b ra z u , j a k i u tw o rzy ł s i ę w naszym oku, alb o i n a c z e j - ja k oko n asze "w id zi" p rz e d m io t,z rzeczy w isty m i wymiarami te g o ż p rzed m io tu prow adzi n a s do w niosku , żc oko nasze w id z i p rz e d m io ty w sz c z e g ó ln y spos
s ó l i o d b ie g a ją c y od rzeczy w isto ści®
J e ś l i zechcemy t e r a z jr z e d s ta w ić n a p ła s z c z y ź n ie rysunku p rz e d m io t tale, ja k go n a sz e oko "w idzi", t o powiemy, że j e s t t o p e rsp ek ty w ic z n y
ry su n ek przedm iotu* P e r spektyw ą b ęd ziemy n azy w ali sposób ry so w an ia p rz e d miotów na p ła s z c z y ź n ie ry su n ku t a k , ja k oko nasze te n p r zedm iot widzi»__
A oko n a sz e w id z i w sposób, w skazany w powyższych dwóch przykładach*
O becnie zajmiemy s ię p ersp ek ty w ą k o ła , z k tó rg u sp o ty k am y -sif c z y s to w ry e rn k u odręcznym .
Ktoś z a p y ta ,c z y wogóle k o ło może mieć perspektyw ę?
Odpowiedź j e s t p r o s ta : na pewnoi
J e ż e l i rzucim y okiem w magazynie żywnościowyn na s to s konserw , to w idzim y, że l i n i e p u szek konserwowych z b ie g a ją s ię w pewnych p u n k tach a k o ła p r z y b ie r a ją k s z t a ł t y e lip s y * N a jle p i e j zaobserwujem y / rys* 10® / t e l i n i e n a rysunku*
/E
¡\BU JNIWERSYTEC*
^Tbruo\ił»
Wróćmy je s z c z e do p rz y k ła d u z karabinem . P a tr z ą c p rz e z l u f ę , widzimy dwa otw ory w k s z t a ł c i e koła«. P rz y k ła d t e n j e s t z u p e łn ie podobny do persp ek ty w y k o ry ta rz a « W otw orze k a ra b in u te ż mamy h o ry zo n t , p io n i p u n k t s k u p ia ją c y l i n i e « M iejsc e p u n k tu s k u p ia ją c e g o l i n i e z a le ż y od te g o , z k tó re g o m ie js c a patrzymy* leźmy przykład, n a w ięk szą skalę*
Przypuśćm y, że stoim y w w ielk im k a n a le lu b tu n elu « Zauważymy t u t o samo zjaw isko.jco i w l u f i e k a ra b in u : l i n i e tu n e lu lu b k a n a łu będą s i ę z b ie g a ły w jednym p u n k cie /r y s * 11« /*
P rz y k ła d te n d a je nam p o ję c ie p ersp ek ty w y 2 k ó ł le ż ą c y c h rów noleg
l e do s i e b i e w pewnej o d le g ło ś c i a w id zian y ch z przodu*
Nasz h o ry zo n t może s io podnosić lu b o b n iż a ć , z a le ż n ie od p o z y c jij z j a k i e j patrzym y, le c z k s z t a ł t y w id zian y ch k ó ł n ie u le g a ją z n ie k s z ta ł c e n iu i o b ie ś re d n ic o - pionowa i poziom a - będą równe*
Spójrzm y t e r a z na ja k ie k o lw ie k k o ło z boku* Pomimo p rz e św ia d c z e n ia o z u p e łn ie p raw id ło w ej budowie te g o k o ła , a w ięc o rów ności jeg o ś r e d n ic , zauważymy, że oko nasze w id z i to k o ło in a c z e j* Ś re d n ic e le ż ą c e rów nolegle do naszego oka będą nam s ię wydawały d łu ż sz e od ś r e d n ic b ie g n ąc y c h od na s ze
go oka«
Z ilu s tru je m y to przykładem * Przypuśćm y, że leżymy n a to r z e k o le jo wym pom iędzy szynami* N iech n a tym to r z e s t o i d łu g i pociąg* Zauważymy, że l i n i e szyn z b ie g a ją s ię n a naszym h o ry z o n c ie w pewnym punkcie* Również wy- o b ra ż a ln e l i n i e k ó ł p o c ią g u będą z d ą ż a ły do te g o samego p u n k tu , a same k o ła będziem y w i d z i e l i w k s z t a ł t a c h p rzy p o m in ający ch e lip s y * Im d a le j od naszego oka, tym ś r e d n ic e ty c h e l i p s będą odpow iednio n in ie js z e , aż w re sz c ie z b ieg n ą s i ę w jednym punkcie*
J e ś l i w id zian e o b razy k ó ł p rz e n ie s ie m y n a p ła sz c z y z n ę rysunku w fo rm ie , w j a k i e j je w idzim y, otrzym any perspektyw i.czny ry su n ek kół*
s tr * IG /R ysunek odrę c zn y /
A o to in n y p r z y k ł e Z o b a c z m y ^ ja k oko n asze w id z i, c z y l i ja k a j e s t p ersp ek ty w a r u r k a n a liz a c y jn y c h , okrąglaków lu b b eczek , uło żo n y ch obok
s i e b i e /r y s * 12*/o
Z rysunku w id ać, że p rz e d m io ty t$ n a ją swe l i n i e zbieżne» L in ie zb ieżn e k ó ł będą s i ę s k u o ia ły w p u n k cie S, a l i n i e z b ież n e walców w punkcie S ł o
O brazy k ó ł w m iarę o d d a la n ia s ię od naszego oka., m a le ją w o s i pionow ej i je d n o c z e śn ie rwpżaj#. . . s ię w o s i poziomej«.
J a k narysować k o ło w p e rsp ek ty w ie ?
N arysujm y w p e rsp e k ty w ie podkładkę pod śrubę» Tak ja k w p o p rzed nich. ry su n k ach , musimy p rz y ją ć h o ry zo n t i p io n o ia z narysować kw adrat w p e rs p e k ty w ie , a n a s tę p n ie w kw adrat t e n "w pisać", k o ło w t a k i sposób^
aby s ię w tym. ,pespektywicznym ry su n k u kw adratu zm ieściło * /r y s * 13/ * _.ikw-adrat w p ersp ek ty w ie m ć zimy. n a .r y s . 5% Ł ♦ 2 . , .lako bok s z e ś c ia n u . )
Tak w pisane k o ło p r z y b r a ło p o s ta ć , z b liż o n ą do e lip s y ^ b a rd z o bo wiem j e s t tru d n o narysomne praw idłow y e lip s y o d rę c z n ie .
J e ż e l i tę samą podkładkę c h c ie lib y śm y narysować w p o z y c ji pionow ej k s z t a ł t y e l i p s y b ędą odmienne,.
W p r z y s z ło ś o i przekonamy s ię , żo w rysunku perspektyw icznym k o ło c zp a to p rz y b ie r a ^ k s z t a ł t e l i p s y , np. ry su n ek p ersp ek ty w ic z n y
ś ru b , n itó w , o k rą g ły c h otworów' i t#ćU B ladego n a le ż y zapoznać s ię z te c h n ik ą rysowania, e l i p s y w sposób poprawny i nieskom plikow any , b ez u ż y c ia cy rk la* Sposobów n a k r e ś la n ia e l i p s j e s t k ilk a : wymienimy ty lk o dwa n a j
p ro s ts z e * stosow ane w praktw ce w a rsz ta to w e j .
N akreślim y dwie p r z e c in a ją c e s ię p r o s to p a d łe , /ry s * IZ ;/, k tó r e przyjm iem y za. o s ie e lip s y * n
, V /
E l i p s a ma n ie ć rup* szero k o ść 10 cm c z y l i od A do B* Wysokość n a wynosić
Biblioteka G ło w n a UMK
300020873333
.^'Biblioteka-
Główna
UMK Toruń
1373603
s t r * 11 4:' cm9 c z y li o d l. C do D.
/ R y s u n e k o d r ę c z n y /
T eraz zach o d zi p y ta n ie , ja k z n a le śó p u n k ty obwodu e lip s y ? Bierzeiąy kaw ałek p a p ie r u i na, kraw ędzi jego znaczymy o d le g ło ś ć od A do S i od C do S / r y s . l r',/ *
C s s
"T--- T
, Rys . 15 .
N astępnie,m anew rujem y tym p a p ie rk ie m w te n sp o só b , aby przyjm ow ał on p o ło ż e n ie a-, , a^ i t . d . , w k tó ry c h je d en p u n k t S p o ru sz a s i ę po o s i AB, a d ru g i p u n k t S po o s i CD. Wówczas p u n k t C naszego papierka.wyzna czy nam dowolną i l o ś ć / E , F , / punktów obwodu e l i p s y / r y s . 14/*
Inny sposób rysow ania e l i p s y p o le g a na u ż y c iu . sz n u rk a . Jak w wypadku poprzednim , k re ś lim y dwie p r o s to p a d łe p r z e c in a ją c e s i ę w p u n k cie S / r y s .1 6 / Będą to o s ie na; z o j e l i p s y . Przypuśćm y, że oś AB a 12 cm., a oś CD - 8 cm. Odmierzamy od p u n k tu 8 6 cm, celem w yznaczenia p u n k tu A, i 4 cm celem w yznaczenia p u n k tu 0 .
Z punie t u C prom ieniem AS zakreślam y łu k , k tó r y p r z e t n i e ś re d n ic ę AB w p u n k tach 0 i 0 1.
Punkty 0 i 0 ’ nazywamy ogniskam i e lip s y *
Bierzem y n a s tę p n ie s z n u re k o d łu g o ś c i AB /w tym wypadku 12 cm/
Końce te g o szn u rk a umocowujemy w o g n isk ach 0 i 0 ' e l i p s y . Naprężamy
8* P ro sz ę narysować n ab ó j k a ra b in u w p ow iększonej s k a l i , p a tr z ą c na n ieg o z boku. Przyjm ujem y, że nabój le ż y na s t o l e .
9 o P ro sz ę narysować w w ię k sz e j s k a l i n a k rę tk ę śru b y , p a tr z ą c na n ią z boku. Przyjm ujem y, że ś re d n ic a śru b y wynosi 10 cm.
•
10 . N ależy w yciąć z dzienników a n g ie ls k ic h z d ję c ie f o to g r a f !czto
na którym uw zględniona b y ła b y p ersp ek ty w a k o ła ^ i p r z y s ła ć w a z z zad an iam i .
Uwaga : Podane sposoby te c h n ic z n e g o k r e ś l e n i a e l i p s y n ie sg. stosow ane w rysunku odręcznym, wykonywanym Mo d rę c z n ie ” c z y l i b ez p rz y rządów k r e ś l a r s k i c h .
