Małgorzata Małyska Strona 1
Temat:
Czytanie poezji na lekcjach języka polskiego w klasach młodszych – Czesław Miłosz Droga
Cele:
1. Doskonalenie sprawności językowych 2. Poszerzanie zakresu słownikowego ucznia
3. Poznawanie znaczeń dosłownych i przenośnych – wstęp do analizy utworu Przebieg zajęć:
1. Piosenka na powitanie1, w trakcie której uczniowie powtarzają śpiew i gesty za nauczycielem. Nauczyciel:
wita się ze wszystkimi, podając rękę,
bierze do ręki gazetę
macha gazetą
zgina ją
prostuje (gładzi rękami gazetę)
ponownie zgina gazetę
wrzuca gazetową kulkę do kosza (celuje, trafia)
2. Kinezjologiczna zabawa dydaktyczna2 w zespołach (ok. 5 osób)
Każdy zespół przykleja do stołu duży papier pakowy (szary) zaginając go w 1/3 szerokości
Na części zaznaczonej na rysunku literą A uczniowie w rytm muzyki stawiają kreski kredką pastelową w zielonym kolorze. Drugą ręką rozcierają narysowaną kreskę wykorzystując zmiętą gazetę. Zadanie wykonują rytmicznie, śpiewając wraz z nauczycielem poznaną piosenkę.
W czasie „mazania” nauczyciel pozwala uczniom chodzić wokół własnego stolika (w obrębie grupy), potem uczniowie dostają pozwolenie kreślenia w
1 „Ojciec Wirgiliusz”
2 Kinezjologiczna zabawa dydaktyczna jest elementem systemu Edukacja przez ruch Doroty Dziamskiej.
A B
Małgorzata Małyska Strona 2
arkusza można kreślić.
3. Zielona dolina
Zadanie polegające na ustaleniu znaczenia wyrażenia zielona dolina
Może to być pytanie, co zielonego może obrazować pomalowana przestrzeń?
Po ustaleniu, że będzie to w naszych pracach zielona dolina, N. pyta o słowa, które pomogą nam wskazać (powiedzieć), że to jest właśnie zielona dolina. (Tak wygląda zielona dolina..., Rozciąga się zielona dolina, Ściele się zielona dolina….)
4. Kinezjologiczna zabawa dydaktyczna „Trawa”
Ciąg dalszy zabawy ruchowej. Kreślenie kreski pionowej obydwoma rękami.
Uczniowie przełamują swoją zieloną kredkę na 2 części i rytmicznie kreślą naprzemiennie kreski pionowe stojąc wzdłuż stołu od tej strony, która na schemacie zaznaczona jest literą B.
5. Znajdujemy słówka
Po wykreśleniu „trawy” Uczniowie delikatnie odpinają taśmę i o połowę zmniejszają zakładkę zrobioną z papieru. Wspólnie zastanawiają się, co teraz przedstawia obraz. Wyszukują w pamięci odpowiednie słowa: droga, ścieżka, szosa, autostrada (?) dróżka… N. używa sformułowania: droga trawą zarosła na poły…
6. Konkurs – zgadywanka
Nauczyciel prosi uczniów o zamknięcie oczu i ożywienie w wyobraźni powstającego obrazu. Jeśli ktoś wymyśli taki element, który powstał w wyobraźni nauczyciela, zarabia dla całej grupy punkt. Taki „punktowany” element w każdej grupie uczniowie dorysowują do swojego „dzieła”. Nauczyciel naprowadza uczniów, jeśli zaistnieje taka potrzeba i dopilnowuje, aby na obrazach pojawiły się: gaj bukowy, krzewy, chmury, dwoje dzieci (nazywa je – siostra i brat), dom, dach w czerwonym kolorze, berecik na głowie dziewczynki, czapeczka na głowie chłopca, sójka, motyka.
Dobrze jest zadawać dodatkowe zagadki, np. przygotować nagranie skrzeczącej sójki, fotografię sójki, obrazek motyki.
Małgorzata Małyska Strona 3
sójka
motyka
Grupy zbierają punkty za pomysłowość i szczęśliwy traf. Nauczyciel podlicza punkty, gratuluje wygranej i zapowiada, możliwość dalszej rywalizacji między grupami.
Małgorzata Małyska Strona 4
7. Czytanie wiersza Czesława Miłosza: ŚWIAT (Poema naiwne) Droga
Tam, gdzie zielona ściele się dolina I droga, trawą zarosła na poły,
Przez gaj dębowy, co kwitnąć zaczyna, Dzieci wracają do domu ze szkoły.
....
Berecik siostry i czapeczka brata Migają między puszystą krzewiną.
Sójka skrzekocząc po gałęziach lata I długie chmury nad drzewami płyną.
Już dach czerwony widać za zakrętem.
Przed domem ojciec, wsparty na motyce, Schyla się, trąca listki rozwinięte
I z grządki całą widzi okolicę.
Nauczyciel czyta wiersz bez tytułu i drugiej zwrotki3 Uczniowie słuchają i wskazują na swoich pracach elementy, o których mowa w utworze.
8. Gdzie jest szkoła?
Po ponownym wysłuchaniu wiersza grupy dostają zadanie polegające na tym, aby do swoich prac przykleić wyraz „szkoła” umieszczony na drogowskazie.
Uczniowie muszą się naradzić, wybrać stosowne miejsce na rysunku i odciąć jedną strzałkę na drogowskazie. Swoją decyzję muszą uzasadnić wykorzystując treść wiersza.
9. Konkurs – zgadywanka cd. - czytanie wyrazów
Każda z grup dostaje kartę z wyrazami, wycina tylko te wyrazy, które pasują do wspólnego rysunku. Wyrazy muszą być przyklejone w odpowiednie miejsce na rysunku. Każdy poprawnie wybrany wyraz to dodatkowy punkt dla grupy.
Po przyklejeniu uczniowie głośno czytają wyrazy.
3 wiersz m uzupełniony o tę zwrotkę na kolejnej lekcji
szkoła
Małgorzata Małyska Strona 5
dolina trawa gaj dębowy stół beczka biedronka dzieci berecik czapeczka
rower łopata mama
sójka chmury dach
ojciec motyka grządki
10. Czytanie wiersza
Nauczyciel ponownie czyta wiersz, a uczniowie, tak jak poprzednio, wskazują na właściwe miejsca na rysunku. Przed przeczytaniem wyrazów przyklejonych do obrazka zwalnia tempo czytania i zachęca do uzupełnienia tekstu konkretnym wyrazem.
11. Co robi? Co się z nim dzieje?
I znów szansa na zdobycie punktów dla grupy. Uczniowie dostają kolejną kartę z wyrazami. Tym razem należy wyciąć takie, które będą pasowały do już
przyklejonych. Zatwierdzony przez N. wyraz – to punkt. Należy go przykleić tak, aby stanowił całość z już przyklejonym.
lata zarosła kwitnąć zaczyna wracają migają ściele się
kopie krzyczy podskakują
płyną trąca schyla się
widzi rzucają kołysze
Małgorzata Małyska Strona 6
Nauczyciel pozwala uczniom włączać się do czytania w miejscu, gdzie w wierszu pojawiają się przyklejone do obrazka wyrazy.
13. Galeria obrazów. Co jest na pierwszym planie?
Uczniowie oglądają wyeksponowane na ścianie obrazy, podziwiają je i wspólnie zastanawiają się, jaki tytuł powinien mieć obraz i … wiersz zarazem.
14. Kto mógł napisać ten wiersz?
Nauczyciel prowokuje dyskusję a temat tego, czy autorem wiersza jest dziecko, czy osoba dorosła. Uczniowie argumentują swoje wybory.
15. Moja droga ze szkoły
Nauczyciel zachęca uczniów do opowiadania (słowami lub rysunkiem) tego, co widzą, słyszą, czują … wracając do domu ze szkoły.
16. Poznaliśmy dziś…
Nauczyciel podaje tytuł wiersza, imię i nazwisko autora i zachęca, żeby na kolejną lekcję każdy znalazł jakąś informację (ciekawostkę o Czesławie Miłoszu)
Raz jeszcze pięknie czyta wiersz prosząc, żeby uczniowie wyobrażali sobie to, o czym poeta pisał. Zachęca do zamknięcia oczu.
17. Co zapamiętaliśmy? – wiersz połówkowy4
Uczniowie indywidualnie dostają karty pracy i każdy stara się uzupełnić brakujące w wersach wyrazy korzystając z „banku wyrażeń”. Uzupełniony wiersz wklejają do zeszytów. Nauczyciel oznajmia, że znak zapytania dzielący wiersz jest zapowiedzią niespodzianki, która będzie na kolejnej lekcji.5
18. Praca domowa
Czytamy wiersz głośno członkom rodziny.
Przygotowujemy ciekawe informacje o Czesławie Miłoszu.
4 Karta pracy na kolejnej stronie
5 Pominięta zwrotka jest opisem zawartości szkolnego piórnika.
…
W piórniku, który na wskos się otwiera, Chrobocą kredki wśród okruchów bułki I grosz miedziany, który każde zbiera Na powitanie wiosennej kukułki.
…
Małgorzata Małyska Strona 7
Czesław Miłosz Droga
Tam, gdzie zielona ……….
I droga, trawą ……….
Przez gaj dębowy, ………..
Dzieci wracają ………
[...]
Berecik siostry ………
Migają między ……….
Sójka skrzekocząc ………
I długie chmury ………
Już dach czerwony ……….
Przed domem ojciec,………...
Schyla się, trąca ………..
I z grządki całą ………
Małgorzata Małyska Strona 8
