Cambrotrypa (Tabulata) z metamorfiku Sudetów Zachodnich

T o m (V o lu m e ) X X X V II — 1967 Z e s z y t (F a s c ic u le ) 3 K r a k ó w 1967

T A D E U SZ G U N IA

C A M B R O T R Y P A

(TABULATA) Z METAMORFIKU SUDETÓW ZACHODNICH

(Tabl. X X V II, X X V III i 2 fig.)

Cambrotrypa (Tabulata) from metamorphic rocks of the Western Sudetes

(PI. X X V I I , X X V I I I a n d 12 Figs.)

Praca zawiera opis koralowców (Tabulata) znalezionych przez autora w serii epimetamorficznej Gór Kaczawskich (Sudety zachodnie). Skom­

plikowana budowa geologiczna tego obszaru, a przede w szystkim brak skam ieniałości utrudniały dotychczas jednoznaczne określenie wieku.

W iększość autorów zajmujących się problem atyką geologiczną Gór Ka­

czawskich (M. S c h w a r z b a c h , 1933, 1935, 1936; F. D a l h g r u n 1934; W. B ł o c k , 1938, i H. T e i s s e y r e , 1957, 1963) zaliczała w apie­

nie jednostki Bolkowa (siodło Bolków-W ojcieszów) przez analogię z Łu- życami, do dolnego kambru. Dotychczasowe poglądy na podział kambru na Łużycach i w Górach Kaczawskich ilustruje tabela I.

Autor niniejszego opracowania znalazł w roku 1964 kolonie tabulatów należące do rodzaju Cam brotrypa w ystępujące w czerwonych łupkach stanowiących strop w apieni wojcieszowskich. Odkrycia tego dokonano w nieczynnym kam ieniołom ie położonym w odległości około 1 km na W od m iejscow ości Lipa Górna, w którym G. G ii r i c h (1929) znalazł Silesi- caris nasuta (skorupiak). W czasie opracowania kameralnego autor korzy­

stał z pomocy specjalistów w kraju i za granicą. Wśród łupków stwierdzo­

no także niew ielką soczewkę w apieni oolitow ych oraz nieregularne skupienia chalcedonu przypuszczalnie organo-detrytycznego pochodzenia.

O P IS PA L E O N T O L O G IC Z N Y G rom ada: A n thozoa

T a b u lata in certa e sed is 1

R o d za j: C a m b r o t r y p a F r i t z et H o w e l l , 1959

Cam brotrypa sudetica sp. n.

T a b lica X X V II—X X V III

H o l o t y p u s : nr 1, G .S .U . W r Tabl. X X V II, fig. 1, 3— 6, Tabl. X X V III, fig . 1—4 P a r a t y p u s : nr 2— 50. G . S . U . Wr. Tabl. X X V II fig. 2

1 P o d zia ł sy ste m a ty c z n y w e d łu g B .S . S o k o ł o w a (1962) in „ O sn o w y P a le o n ­ to lo g ii” T. II str. 257.

— 418 —

S t r a t u m , ty picum ; kam br środkow y?

L o c u s t y p i c u s ; L ipa Górna

D e r i v a t i o n o m i n i s — okazy zn a lezion e zosta ły w S u d eta ch i stąd n a zw a n ow eg o gatunku .

M a t e r i a ł : 25 okazów , z k tó ry ch w y k o n a n o 15 p rzek ro jó w p o d łu żn ych (sz lify m i­

kroskopow e) oraz 25 s z lifó w p o w ie r z ch n io w y c h (przekroje p o p rzeczn e i podłużne).

O p i s : Kolonie m asywne, cerioidalne, owalne, eliptyczne, dyskoidal- ne (tabl. XXVII, fig. 1) lub sm ugowe (tabl. XXVII, fig. 2) o wymiarach:

od 3 X 5 cm do 10X18 cm. Kolonie zbudowane z rureczek o wielobocznych zarysach zewnętrznych i różnej średnicy (od 0,2— 1,0 mm) posiadających grubsze lub cieńsze ścianki w ęglanow e (0,10— 0,25 mm). Wnętrza rure­

czek w ypełnione są substancją ilastą oraz tlenkam i żelaza.

Na niektórych przekrojach podłużnych i poprzecznych widoczna jest ciemna linia w ścianach, co się wiąże z nagromadzeniem tlenków żelaza (tabl. XXVII, fig. 4, tabl. XXVIII, fig. 3). W przekrojach poprzecznych w i­

doczne są regularne zgrubienia ścianek będące być może nasadami kolców septalnych (tabl. XXVII, fig. 4). W przekrojach podłużnych rureczki w y ­ kazują zm ienny przebieg (taibl. XXVII, fig. 5, 6). Zwężają się i rozszerzają, jedne powstają przez bifurkację drugich (tabl. XXVIII, fig. 1). Widoczne są także, ukośne, w klęsłe lub w ypukłe listew ki węglanowe, będące przy­

puszczalnie tabularni {tabl. XXVII, fig. 5, 6, tabl. XXVIII, fig. 2, 3). Ńa niektórych przekrojach widoczne są pory w ściankach (tabl. XXVIII, fig. 4). Rodzaj Cam brotrypa znany był dotychczas ze środowego kambru Montany i zachodniej Kanady. W Europie nie był on dotychczas stw ier­

dzony. Badania wykonane przez M. A. F r i t z a i B. H o w e 11 a (1959) materiału pochodzącego z Montany, oraz Th. B o i t o n a i M. J. C o p e - l a n d a (1963) okazów zebranych z zachodniej Kanady wykazały, że ro­

dzaj Cambrotrypa posiada cechy budowy zbliżające go do tabulatów.

B. S. S o k o ł o w (1962) zaliczył ten rodzaj z zastrzeżeniem (jako in­

certae sedis) do tabulatów. Materiał sudecki potwierdzałby sugestię B. S. S o k o ł o w a o umieszczeniu rodzaju C am brotrypa w grupie tabu­

latów (obecność tabul, pory w ścianach, kolce septalne, pączkowanie).

W obrębie rodzaju C am brotrypa wyróżniono dotychczas gatunek C am brotrypa montanensis i Cam brotrypa sp. Okazy sudeckie różnią się od pierwszego z nich w iększym i wymiarami kolonii, odmiennym ich kształtem, cerioidalną budową oraz większą zmiennością w ewnętrznych zarysów rureczek i m niejszą ich średnicą. Wymiarami rureczek i brakiem stolonów zbliżają się one do okazów pochodzących z zachodniej Kanady opisanych przez Th. E. B o l t o n a i J. M. C o p e l a n d a (1963) jako C am brotrypa montanensis, różnią się od nich kształtem i wym iaram i ko­

lonii. W ymienione różnice w skazyw ałyby na przynależność okazów su­

deckich do nowego gatunku, dla którego proponuję nazwę C am brotrypa sudetica.

W N IO SK I:

Znalezione okazy należące do gatunku Cam brotrypa sudetica tw orzyły m asywne kolonie o budowie cerioidalnej. Rozwijały się one na m ulistym dnie płytkiego, bogatego w tlen i związki żelaza zbiornika morskiego.

Rodzaj Cambrotrypa znany był dotychczas ze środkowego kambru, co mogłoby sugerować środkowokambryjski w iek czerwonych łupków z Lipy Górnej, leżących w stropie wapieni wojcieszowskich. W niosek ten należy

przyjmować z zastrzeżeniem do czasu znalezienia innych zespołów fauny potwierdzających ten wiek. Podkreślić przy tym należy, że rodzaj Cam- brotrypa nie był dotychczas znany z syluru, ani też ordowiku.

K a t e d r a Geolo gii S t r a t y g r a f i c z n e j U n i w e r s y t e t u W r o c ł a w s k i e g o

*

* *

A b s t r a c t : The genus C a m b r o t r y p a (Tabulata) hitherto unknown in Europe was found by the author in the top part of the Wojcieszów limestones (Kaczawa Mts, Western Sudetes). A new species C a m b r o t r y p a s u d e ti c a is erected. The age of the Wojcieszów limestones is discussed. Their top part is tentatively assigned to the Middle Cambrian.

INTRODUCTORY REMARKS

The fossil material described in the present paper w as collected at Lipa Górna in the Kaczawa Mts, W estern Sudetes (Fig. 1). The geology of the area w as described by H. T e i s s e y r e (1957, 1963), who distinguished three tectonic units diferring in age of rock series and style of structure. The Świerzawa unit (A) consists of: greenstones and kerato- phyres assigned to th e Upper Cambrian and partly to the Ordovician, shales (Ordovician) and lyd ites and shales (Silurian). The Bolków unit (B) consists of: Radzimowice beds (Eocambrian), W ojcieszów lim estones assigned to the Lower Cambrian, greenstone schists, porphyroids and keratophyres representing the Upper Cambrian and partly the Ordovician.

Silurian lyd ites and shales are forming the lim bs of this anticlinal unit.

The Dobromierz Unit, (C), consists of a greenstone series w ith interca­

lations of chlorite schists and sericite schists, assigned to th e Upper Cambrian.

The colonial corals described in the present paper w ere collected from the top part of the W ojcieszów lim estones in the Bolków structural unit.

H itherto the age of the Wojcieszów lim estone w as not established in detail, as no index fossils w ere known from that series. Silesicaris nasuta (Phyl- locarida) the only fossil know n hitherto from th e W ojcieszów lim estones, described by G. G i i r i e h (1929), has no stratigraphic value. Many authors assigned the W ojcieszów lim estones and the intercalations of red shales occurring in their top part to the Lower Cambrian (M. S c h w a r z b a c h 1933, 1935, 1936; F. D a h l g r i i n , 1934;

W. B l o c k , 1938; H. T e i s s e y r e , 1957, 1963). A different opinion ia held by J. S v o b o d a, w ho regarded the lim estone series of the Ka­

czawa Mts as Silurian (1955, 1960).

The succession in the series of th e Wojcieszów lim estones was esta­

blished recently by H. T e i s s e y r e (1963) who distinguished tw o members: the low er m em ber consisting of dark-grey lim estones w ith sericite laminae, resting d irectly on the Eocambrian Radzimowice beds, and the upper member, represented by m assive light-coloured lim estones, w ith intercalations of dark-red shales containing carbonate concretions occurring locally ax the top. The m ajority of specim ens of Cam brotrypa described below w as found in the concretions present in the shales. Also

10 R o c z n i k P T G

— 420 —

Silesicaris nasuta described by G ii r i c h (1926, 1929) w as found in these concretions.

The lim estones are overlain by greenstone schists assigned to the Upper Cambrian (Table I).

IB

, S s - ’ ■ L i p a G c J r n a

^ V . \ x ,

Fig. 1. S z k ic o w a m apa g eo lo g iczn a o k o lic y L ip y G órnej (w e d łu g H. T e i s s e y r a 1963). A — jed n ostk a Ś w ie r z a w y : 1 — lid y ty i łu p k i — sylu r, 2 — szare łu p k i — o rd ow ik , 3 — k e r a to firy -o r d o w ik , kam br, 4 — łu p k i z ie le ń c o w e — kam br w y ż sz y . B — jed n ostk a B olk o w a: 5 — lid y ty i łu p k i — sylu r, 6 — sza re łu p k i — o rd ow ik , 7 — k e r a to firy — ord ow ik , kam br, 8 — p o rfiry — kam br w y ż s z y , 9 — łu p k i z ie ­ le ń c o w e — kam br w y ż sz y , 10 — w a p ie n ie w o jc ie s z o w s k ie — kam br d oln y (i czę­

ściow o środkow y?), 11 — w a r s tw y (łupki1) r a d z im o w ic k ie — eokam br. C — je d ­ n ostk a D obrom ierza: 12 — łu p k i z ie le ń c o w e z w k ła d k a m i łu p k ó w c h lo r y to w y c h i se - r y c y to w y c h — kam br w y ż sz y , 13 — sta n o w isk o fa u n y , 14 — n a c h y le n ie struk tur

lin ijn y c h

Fig. 1. G eo lo g ica l s k e tc h -m a p of th e v ic in ity o f L ipa G órn a (accord in g to H . T e i s s e y r e ) . A — Ś w ie r z a w a unit: 1 — ly d ite s and sh a les — S ilu ria n , 2 — g rey s h a le s — O rd ovician , 3 — k erato p h yres — O rdovician, C am brian, 4 — g r e e n ­ sto n e sch ists — U pper C am brian. B — B o lk ó w unit: 5 — ly d ite s and sh a le s — S ilu rian , 6 — grey s h a le s — O rd ovician , 7 — k era to p h y res — O rd o vician , C am brian, 8 — p orp h yries — U p p er C am brian, 9 — g r e en sto n e sch ists ■— U p per C am brian, 10 — W o jcie szó w lim e sto n e s — L o w er C am brian (partly M id d le Cam brian?), 11 — R a d zim o w ice beds — E ocam brian . C — D ob rom ierz unit: 12 — g reen sto n e sch ists w ith in terca la tio n s o f ch lo rite sch ists and se r ic ite sc h ists — U p p er C am brian, 13 —

occu rren ce of fo ssils, 14 — dip of lin e a r str u c tu r e s

The fossils described in the present paper w ere found by th e author in 1964. The determ inations w ere carried out in the Departm ent of Stratigraphic Geology, U niversity of Wrocław and in the Geologisch- -Palaontologisches Institut, U niversity of Graz. A grant of the M inistry of Superior Education m ade possible th e work done in Austria. The author w ishes to express his sincere thanks to M. F r i t z of the Royal Ontario Museum, Toronto, Canada, and to Prof. dr H. F 1 ii g e 1, Prof. dr R. K o- z ł o w s k i , Prof. dr M. R ó ż k o w s k a , and dr A. S t a s i ń s k a , who exam ined the m aterial and provided m any helpful suggestions. The author is also indebted to Prof. dr H. T e i s s e y r e for providing

unpublished geological data.

Tabela stratygraficzna Stratigraphictable O

pQ

co

En

Hcd

<D ,Pca E->

Cd

£cd Na

cd

W

<d

• H

W&

cdN

acd

W

>>

?H

O

“ON

s

»«-h CO O 05

I

sO£

rHO

P 'a?a

XJo

in>

«10 5

COc£>

C5rH

w

CU

u 'Zn

>>_X3^o

CU -*->

OTOT «

•H

<D cdu

E-*«4-^^o

• cd W • H

,r^ <L> 5^^.*4

•■os s O o_■4-4

60

3 « I

a>

•4-9_w

•^Hcd

d o

,d_o

£o

fcS Ou_O T

ł“H r/n CU *rH N -g

£ « 'O tu J*! a

a o3 JZ m cd o G

'u V W O

•«•o co J- C*

'3 *-> d •**

& s

!f 35

l l «

g> o

•i-H o -t>a

| •!-3cd*

m Cd

§ ■5 § w >

5 s

"-H cd o, (U N SP '3 .2 «

§ a g

a .2 -2 cd a g

^ « a

£ U

fi 3 —

o d

£ 42 £

£ .g -

U N ^U

• "O

cd r*

G cd

£>o _

Sh 5

cd ^

śl —o o

£ u t #

&cd _OT

OT d ó

CD *

cd o ^ r l C3

9* o 0>> «u 1 eo

<u

>1 to

cd

6 J 0

• i-He

«Hc ćd

•+-io 3s

aOT

II

•4-3_OT

Sh cd 3£

4 »

<D

d

*>>

OTcd

e O)c OT

cd

Jh

oo

&

ot'

CUd

o

OT<D

CUd O OTs-<

cd w

* g s §_■4-J

O OT

j»s 2

c SOJ .3

• «-H l—<

° 73

oT ,2

£ Ecd ^3 N O) OT ,Q O I

fi fi

<D -+->

ą s

O

^3 d cdOT O d o CU OTOT

a

^-2

5 ^{7 3}

T3 & ^

m a

« -2 O

w u/

* fi

a o)

•H a

■o « §$ sso Ofi

CJ ^{C 3} ft ^c r§ >

O

s

• rH

Oa

o*-

rO ^ ^{T 3}o tu X5

a t3 a cd 3 .Q

Ł) >>

2 ^

a h °

2 ^

Q. Jh cd «-

^ .

. . J-i

>, o;

c s

_CU

7 3 £ 5O

• ^HN

O6

<D

•»—ł

•HO

£O

a

N T5cd

$-<

OT»-«

cd

£

"OOT 0)

^2 0)

• i-HO

£O

• BH

•oN cd

tó

OT

cd

0) U

•N

<D O)

fi

a cd

„ B

CU £ OT o

^ OT

cd u

i «

w d

OT

cd

cd 3

o

^

O ^w

•«>» cd so

s §

o °

M 00

§ S

O _

2 -G

>S +3

►a ^{.;- ,}

° ^

&q * N gj

<L) ojH

-M rH

OTcd ^ - >,

3 ^_{a cd}

3 •—11 O

«H3

N cd

•Hcd

<u a

£ o MOT

• Hcd

a (U

ft .2 * S c 8

M -2 Cd S a £

cd cd oOT

cd OT

■§ • »-H 'O

OT<D ao T3OT

Scd

OT OT

■J-9

Ow

«Pcd cd

OT<D -ł-J•w ao t-HO TD

a

o s . ś o

Ncd p*^tH

W 3o cdM

OT

a

>»

<^lT &

o d cd cd

>>i ou

tu )

OTa>

i i cd co

M is si*

a ^

rM

- O

§ § ■

° 10

cd w ot o

Sf ►»

p cd^ ^ł-H cd cj

OT „

„ w d ^ c M

<u u

^ 5

■a

_Jh

t

no <U Jh C4 tO)

*s

s a

_<D

a co

<D

0) a

-4-J cd cdfi

o

*

>>

a>

Sh

cd W)

o OT

<u -4-»

•1—1

u0)

OT

O T

^!«->CJ 0) • H &

a

a

1

> ^cdStLO^h

^ f-ł

<u d Q.

^ O

*o ff tuo £>

o iJ

’O 73t3 oSh |S

<01 p3

>s O

- I

"O iJ

UBijqiUBQ

j q ui b ²¹

c!cd M M fi fi o o bfi tuo t—i w—4

< <1

10*

— 422 —

T a b e l a — T a b l e 2 N r oka­

zu N r of sp e c im e n

Ś red n ica k o r a litó w D ia m ete r o f co rallites

m m

G rubość śc ia n e k T h ick n ess of c o r a llite

w a lls m m

1 0,5

0,7 0,8 1,0

0,12 0,12 0,20 0,20

O«i 0,3 0,10

0,5 0,12

0,6 0,12

0,7 0,25

1,0 0,20

3 0,25 0,12

0,30 0,10

0,50 0,20

0,70 0,12

0,80 0,12

4 0,25 0,12

0,50 0,20

0,60 0,20

0,70 0,10

0,80 0,12

5 0,25 0,12

0,30 0,10

0,40 0,20

0,45 0,12

0,50 0,12

6 0,20 0,12

0,30 0,10

0,40 0,20

0,50 0,20

0,50 0,10

7 0,20

0,25 0,30 0,40 0,50

0,12 0,10 0,12 0,20 0,20

S IT U A T IO N OF THE F A U N A

The fossils w ere found in one of the three abandoned lim estone quar­

ries situated c. 1 km West of the buildings at Lipa Górna. The beds exposed in these quarries w ere described by G. G i i r i c h (1929). The

(3 5

F ig . 2. S z k ic g eo lo g iczn y za ch o d n iej śc ia n y k a m ien io ło m u . 1 — c ie m n o c ze r w o n e w a ­ p ie n ie cienk o u ła w ico n e; 2 — w a p ie n ie cie m n o c ze r w o n e grubo u w a rstw o w io n e; 3 — łu p k i ila s te w ę g la n o w e z k o n k recja m i i b u łam i w a p ie n i z a w ie r a ją c y m i k o lo n ie t a -

b u la tó w i C a m b r o t r y p a su d e ti c a ; 4 — zw ietrzelin a ; 5 — w a r s tw y z fa u n ą F ig. 2. G eo lo g ica l sk etch of t h e w e s te r n fa c e of th e quarry. 1 — d a r k -g r e y t h in - -b e d d e d lim esto n es; 2 — d a r k -g r ey th ic k -b e d d e d lim e sto n e s; 3 — c la y e y -c a r b o n a te sh a les w ith lim e sto n e co n cretio n s con ta in in g co lo n ies of C a m b r o t r y p a su d e ti c a ; 4 —

w e a th e r e d rubble; 5 — fo ssilife r o u s beds

quarry in w hich the fauna w as found is partly covered b y vegetation and rubble. The length of th e quarry am ounts to c. 60 m, its w idth to 4— 15 m, and the height of the quarry face ranges from 5 to 20 m. Folded beds of dark-red clayey-calcareous shales are exposed in the w estern face of the quarry (Fig. 3). Discoidal and prolate calcareous bodies 5— 30 cm in diameter are present among the shales. Microscopic observa­

tions of thin sections of the shales revealed the presence of fin e flakes of clay minerals w ith granular aggregates of iron oxides and of idiomor- phic crystals of carbonate, probably dolom ite. The iron oxide aggregates are present in alternating clay-silt laminae. Irregular aggregates of chalcedony are present in som e shale layers; som etim es th ey have poly­

gonal contours, along w hich irregular aggregates of iron oxid es are disposed. The diam eter of the chalcedony aggregates ranges u p to 1 mm.

More or less idiomorphic crystals of carbonate are present inside the chalcedony aggregates. The shape of the chalcedony aggregates could suggest their original organodetrital character.

The carbonate bodies m entioned above regarded hitherto as concre­

tions (G. G u r i c h , 1929) or as resulting from tectonic deformations (W. B l o c k , 1938). A prelim inary exam ination carried out b y th e pre­

sent w riter revealed their com plex character. Som e of the carbonate bodies have the characters of concretions, w h ile other are fossil colonies of Tabulata (genus Cambrotrypa). In some carbonate bodies th e organic structure is preserved on ly in the peripheral part, disappearing towards the centre. This is related possibly to post-depositional recrystallisation.

— 4 2 4 —

Organie structures passing w ithout deformation from the carbonate bodies into the surrounding shale w ere also observed. The hypothesis of solely tectonic origin^of th e carbonate bodies is discarded on the ground of the above observations.

Discoidal colonies of Tabulata are present also in thick-bedded lim e­

stones underlying the red shales (Fig. 3).

PA L A E O N T O L O G IC A L D E SC R IP T IO N C lass: A n thozoa

T ab u lata in c e r ta e se d is 1

G enus: C a m b r o t r y p a F r i t z et H o w e l l , 1959

C am brotrypa sudetica n. sp.

P la te X X V II—X X V III

H o l o t y p u s : Nr 1, G .S.U. Wr. P la te X X V II, F ig . 1,3, — 6, P la te X X V I I I , F ig. 1 - 4 P a r a t y p u s ; Nr 2— 50, G .S.U. Wr., P la te X X V II, F ig. 2

S t r a t u m t y p i c u m : M id d le C am brian?

L o c u s t y p i c u s : L ip a Górna

D e r i v a t i o n o m i n i s : found in t h e S u d ete s M ts.

M a t e r i a l : 25 s p e c im e n s o f w h ic h 25 th in se ctio n s (15 tra n sv e r se se c tio n s and 10 lo n g itu d in a l se ctio n s), and 25 p o lish e d su r fa c e p rep ara tion s (tra n sv erse and lo n ­ g itu d in a l section s) w e r e m ade.

D e s c r i p t i o n : Colonies most often m assive, cerioidal, oval or elliptical in shape, discoidal (PI. XXVII, Fig. 1), more rarely banded (PI. XXVII, Fig. 2), ranging in size from 3 X 5 cm to 10X1 8 cm. Colonies consist of tubes, w hich have polygonal outer contours and oval, elliptical or reniform inner contours in transverse cross-section (PL XXVII, Fig. 3 and Fig. 6). The tubes have carbonate w a lls of varying thickness, light- -grey in colour, and are filled by clayey substance brown-coloured by iron oxides. A dark line w ithin the w alls of the tu bes is visible in some sections. Its presence is caused by accumulations of iron oxides. Regular sw ellings of the w alls visible on some cross-sections (Plate XXVII, Fig. 4), formed possibly th e bases of septal spines. The dim ensions of the coral- lites and the w all thicknesses are presented in Table 2.

In longitudinal sections (PL XXVII, Fig. 5 and Fig. 6, PL XXVIII, Fig. 1, Fig. 2, Fig. 3 and Fig. 4) the individual tubes are adjacent of each other and parallel, or diverging at a small angle. Their thickness and length are variable, and often th e tubes bifurcate (PL XXVIII, Fig. 1).

L ight-grey carbonate lam ellae, v ery thin (PL XXVII, Fig. 5 and Fig. 6, PL XXVIII, Fig. 2 and Fig. 3) or thicker, horizontal, oblique or arched (PL XXVII, Fig. 5 and Fig. 6) connecting transversally the tube w alls at varying intervals (0,20— 1 mm), are seen in some sections. The lam ellae are probably poorly preserved tabulae. The w alls of tubes h ave variable thicknesses, and a dark axial line is seen in some fragm ents (PL XXVII, Fig. 4, PL XXVIII, Fig. 2 and Fig. 3). Pores w ith diam eters ranging from 0,010 to 0,020 mm are visible on the tube w alls in w ell preserved speci­

m ens (PL XXVIII, Fig. 4).

1 S y stem a tic p o sitio n accord ing to B .S . S o k o l o v (1962) in: O sn o v y P a leo n to lo g ii, v. 2, p. 257.

R e m a r k s — The genus C am brotrypa has been know from the Middle Cambrian of Montana (M. A. F r i t z and B. F. H o w e l l 1959) and of Alberta and British Columbia, W estern Canada (Th. E. B o l t o n and J. M. C o p e l a n d (1963). It w as not known hitherto in Europe.

The investigation of th e fossils from Montana and W estern Canada carried out by the authors quoted above indicated, that the genus Cam­

brotrypa display characters of structure suggesting its affiliation to A lgae (Epiphyton) or to Tabulata (possible existence of tabulae and budding) or even to tubular worms. S o k o l o v (1962) ascribed this genus to Tabulata incertae sedis.

The fairly rich m aterial collected in the Sudetes Mts displays struc­

tural characters related to C am brotrypa montanensis described first by M. A. F r i t z and B. F. H o w e l l (1959) (confirmed in a w ritten com ­ munication of M. F r i t z). Especially close relations exist w ith the specim ens determined as C am brotrypa sp. b y the above authors. The presence of transversal carbonate lam ellae representing probably tabulae, and of pores in the tube w alls, (visible in some longitudinal sections) as w ell as the presence of bases of septal spines (visible is transverse sections) are supporting the assignem ent of the genus C am brotrypa to Tabulata as suggested b y B. S. S o k o l o v (1962). The species Cambro­

try p a montanensis F r i t z et H o w e l l (1959) and C am brotrypa sp.

has been distinguished hitherto w ithin th e genus Cambrotrypa.

The specim ens from the Sudetes Mts differ from typical Cam brotrypa montanensis, in dim ensions and shape of the colonies, w hich are cerioidal.

The inner contours of the tubes in transverse sections are more diver­

sified, and the diameters of the tubes are sm aller in the specim ens from the Sudetes Mts than in C am brotrypa montanensis. In the latter species th e diameter of the tubes ranges from 1 to 4 mm, w hile in the specim ens from the Sudetes Mts on ly rarely the tubes reach 1 mm in diameter, the average range being 0,2— 0,8 mm.

The m assive colonies of some specimens from the Sudetes are similar to those of C am brotrypa sp. described by F r i t z and H o w e l l (1959).

However the dim ensions of the tubes and the lack of stolons are features different from this form. Taking into account the distinctive characters in size and shape of colonies and details of structure it is assumed that the specimens from the Sudetes Mts, represent a separate species for which the name C am brotrypa sudetica is proposed.

CO N C LU SIO N S

The fossils found in the Sudetes Mts have a great importance for studies of oldest corals in Europe, and for the determ ination of palaeoeco- logical conditions of the sedim entary environm ent and age of the rock series.

The corals assigned to the C am brotrypa formed m assive colonies of varying size composed of tabular corallites displaying a relatively simple internal structure. The lithology of the rocks containing the fossils indi­

cate a muddy bottom of a shallow, w ell oxidized m arine basin. The sea w ater contained probably large quantities of dissolved iron compounds, w hich sedim ented in th e form of oxides, causing the red colouration of the sediments. Iron oxides and clay substance are filling the corallites, as indicated by observations of both transverse and longitudinal sections.

— 426 —

The presence of oolitic intercalations in the beds containing the Cambro- tryp a colonies indicate a high concentration of calcium carbonate, small depth and agitation of the water.

As already mentioned, the carbonate bodies present in the red shales are concretions or colonies of Tabulata, w hose original shapes w ere de­

formed by subsequent metamorphic and tectonic processes.

The age of the series w ith the Cam brotrypa fossils w as regarded hitherto b y the m ajority of authors as Lower Cambrian. Because o f lack of fossils, this assumption was based on lithological analogies w ith the faunistically dated succession (Eodiscus, Lusatiops = Protolenus) of the Lower Cambrian of the Łużyce region (Lausitz), East Germany (Table 1).

Another opinion w as set forth by J. S v o b o d a (1955, 1960) who stressed upon th e lithologic sim ilarities of the succession discussed series w ith the profile of the Silurian in the area of Żelezny Brod (Czechoslo­

vakia) and assigned the crystalline lim estones of the Kaczawa Mts, including the W ojcieszów lim estones to the Silurian.

An exact determ ination of the stratigraphic position of the crystalline lim estones of the Kaczawa Mts is not possible y e t 1.

The finding of C am brotrypa corals in the top part of the lim estone series forming the Bolków — W ojcieszów anticline in the Kaczawa Mts presents an important step towards the solution of this problem, y et not the final one. The main d ifficu lty lies in the fact, that the restricted geographically occurrence of the Cam brotrypa hampers stratigraphic correlations, in spite of the small stratigraphic range of this fossil.

It is supposed nevertheless, that also in the Kaczawa Mts Cam brotrypa occur in the Middle Cambrian. This conclusion m ust b e regarded how ever as tentative, until the age of the red shales at Lipa Górna containing C am brotrypa sudetica w ould be supported by further palaeontological evidence. It seem s not probably that the series in question could be youn­

ger than the Cambrian, as C am brotrypa is not known neither in the Silurian nor in the Ordovician, w hile the Tabulata of these system s are w ell known.

D e p a r t m e n t of S t r a t i g r a p h i c a l G e o l o g y U n i v e r s i t y of W r o c l a w

W Y K A Z L IT E R A T U R Y REFER EN CES

B o l t o n T. E., C o p e l a n d M. J. (1963), C a m b r o t r y p a and B r a d o r i a from th e M id d le C am brian of w e s te r n Canada. J. P a le o n t. 5, 37, nr 5.

B l o c k W. (1938), D as A ltp a la o z o ik u m o s tlic h e n B o b er-K a tzb a ch g eb irg es. G e o t e k t . Forsch. H. 2, B erlin.

B r a - u s e H . , H i r s c h m a n n G. (1964), L a u sitz und G orlitzer S c h ie fe r g eb ir g e E x k u r sio n sfiih e r 11 J a r e sta g . Dtsch. Geol. Ges. D.D.R., B erlin .

D a h l g r i i n F. (1934), Zur A lter sd e u tu n g des V ord evon s im w e s tsu d e tis c h e n S c h ie ­ ferg eb irge. Z. D ts ch. Geol. Ges. B. 86, B erlin .

F r i t z M.A., H o w e l l B.F. (1959), C a m b r o t r y p a m o n ta n e n s i s , a M id d le C am brian F o ssil of p o s s ib le Coral a ffin itie s. Proc. Geol. As soc . C a n a d a 11, O ttaw a.

1 S im ila r fo ssils b e lo n g in g also to th e C a m b r o t r y p a w e r e fou n d b y J. S k a l a a t P ilc h o w ic e —■ Zapora and at P la w n a . T h ey w ill b e described in a fo rth co m in g jo in t p u b lication .

t r a n s l a t e d b y R. U n ru g

G u r i c h G. (1929), S ilesica ris v on L eip e und die P h y llo k a r id e n iib erh au p t. M it t e i L M in er . Geol. S t a a t s i n s t i t u t H. 11, H am burg.

S c h w a r z b a c h M. (1933), D a s C am brium der O berlausitz, A b h . N a t u r f o r s c h . Ges.

G o r l it z , H. 2. B. 32, G orlitz.

S c h w a r z b a c h M. (1935), B e itr a g e zur G eo lo g ie des B o b er -K a tz b a c h -G e b irg e s II, C e n t r a lb l . M in er. Geol., S tu ttg a rt.

S c h w a r z b a c h M. (1936), O b erlausitzer S c h ie fe r g eb ir g e und B ob er — K a tz b a c h - - g e b ir g e e in str a tig r a p h isc h -te c to n isc h e s V erg leich . A b h . N a t u r f o r s c h . G e s.

G or lit z , B. 32. H . 3, G orlitz.

S v o b o d a J. (1935), V a p en ce K rk onoś a J izersk ich Hor. G e o t e c h n ik a , S v . 21, P ra h a.

S v o b o d a J. (1962), B e itr a g zur L ith o lo g ie und P a la o g e o g ra p h ie der S ilu r und D ev o n a b la g eru n g en im Bohrmischen M assiv. 2. In ter n a tio n a le A r b e itsta g u n g u b er d ie S ilu r D ev o n -G ren ze. B o n n - B r u x e l l e s 1962 S y m p o s i u m s B a n d , Stu ttga rt.

S m u l i k o w s k i К. , T e i s s e y r e H., O b e г с J. (1957), R e gion a ln a G eologia P o lsk i 3. S u d ety z. 1, K ra k ó w . R egion a l G eo lo g y of P o lan d (S u d e tes Mts).

T e i s s e у r e H. (1963), Siodło B o lk ó w — W o jcie szó w jako ch a r a k ter y sty cz n y p rzy k ła d stru k tu ry k a le d o ń sk iej w S u d eta ch zach od n ich (T he B o lk ó w — W oj­

c ie sz ó w A n tic lin e a r e p r e s e n ta tiv e C aledonian S tr u c tu r e in th e W estern S u d etes).

Pr. Inst. G eol. 33. część IV, W arszaw a.

O B J A Ś N IE N IA TA BL IC E X P L A N A T IO N OF P L A T E S

T a b lica — P la te X X V II C a m b r o t r y p a s u d e t i c a sp. n.

F ig . 1. P o w ie r zc h n ia k o lo n ii d y sk o id a ln e j w y p rep a ro w a n a w k w a sie so ln y m (G.S.U.

Wr. nr 1), p ow . 3 X

F ig . 1. S u r fa c e of a discoidal co lo n y etch ed in h y d ro ch lo ric acid. G .S.U. Wr. No. 1.

M ag n ifica tio n 3 X

F ig. 2. F ra gm en t p ow ierzch n i k o lo n ii sm u gow ej w y p re p a r o w a n y w k w a sie so ln y m (G.S.U.W r. nr 2) w.n.

F ig . 2. A fra g m e n t of th e su r fa c e of a b and ed co lo n y etch ed in h y d ro ch lo ric acid.

G.S.U.W r. No. 2. N a tu ra l siz e

F ig . 3. Przek rój p oprzeczn y k o lo n ii (szlif m ik rosk o p ow y ), (G.S.U.W r. nr 1), p o w . 8 X F ig . 3. T r a n sv e r se sectio n o f a colon y (thin section). G.S.U.W r. N o. 1. M a g n ific a ­

tion 8 X

F ig. 4. F rag m en t przekroju p o p rzeczn eg o k olon ii (szlif m ik rosk o p ow y ) z w id o czn ą ciem n ą lin ią o sio w ą w śc ia n ie k o r a litó w i n a sa d a m i k o lc ó w sep taln ych ? (G.S.U.W r. nr 1 (szlif m ik ro sk op o w y), pow . 30 X

Fig. 4. A fra g m en t of a tr a n sv e r s e sectio n of a co lon y (thin section). N o te th e d ark a x ia l lin e in th e c o r a llite w a ll and bases o f se p ta l sp in es? G.S.U.W r. No. 1.

M a g n ifica tio n 30 X

F ig. 5— 6. F r a g m en ty p o d łu żn y ch p rzek ro jó w k o lo n ii z w y r a ź n ie w id o c z n y m i ś c ia n ­ k a m i ru reczek i p o p rzeczn y m i łu k o w a to w y g ię ty m i lis te w k a m i w ę g la n o w y m i

(tabulae?) (G.S.U.W r. nr 1), (szlify m ik rosk op ow e), pow . 4 X

F ig. 5— 6. F ra g m en ts of lo n g itu d in a l section s o f colon ies. N o te w a lls o f tu b es and tra n sv e r se arched carb o n ate la m e lla e (tabulae?). T h in sectio n s. G.S.U.W r.

No. 1. M a g n ification 4 X Fot. J. S t a c h o w i a k

— 428 —

C a m b r o t r y p a s u d e ti c a sp. n.

F ig . 1. F ra g m en t p rzekroju p o d łu żn ego k olon ii (szlif m ik rosk op o w y ), w id o c z n a bi- fu rk a cja kor a litó w (G.S.U.W r. nr 1), pow . 30 X

F ig . 1. A fra g m en t o f lo n g itu d in a l section of a colon y (th in section). N o te b ifu rca ­ tion of ooralliites. G.S.U.W r. No. 1. M agn ificatio n 8 X

Fig. 2. F ra gm en t przekroju p od łu żn eg o k o lo n ii z w y r a ź n ie w id o c z n y m i n itk o w a ty m i, p op rzeczn ym i liste w k a m i w ę g la n o w y m i (tabulae?), s z lif m ik rosk o p o w y, p ow . 30 X

F ig . 2. A fra g m en t of a lo n g itu d in a l section o f a colon y (thin section ). N o te thin tra n sv e r se carbonate la m e lla e (tabulae?). G.S.U.W r. No. 1. M a g n ific a tio n 30 X Fig. 3. F ra g m en t p rzek ro ju p o d łu żn ego k olon ii z w id o c z n y m i g ru b szy m i p o p rzecz­

n y m i lis te w k a m i w ę g la n o w y m i (tabulae?) i ciem n ą liniią o sio w ą w ścianach (szlif m ik rosk o p o w y) (G.S.U.W r. nr 1), pow . 30 X

Fig. 3. A frag m en t of a lo n g itu d in a l section of a colon y. N o te th ick er tra n sv e r se carbonate la m e lla e (tabulae?) and th e dark a x ia l lin e in th e w a lls . T hin section . G,S.U.W r. No. 1. M a g n ifica tion 30 X

F ig. 4. Przek rój u k o śn y fra g m e n tu k o lo n ii: w id o czn e p ory w śc ia n a c h i w k lę s łe lis te w k i w ę g la n o w e (tabulae?) (G.S.U.W r. nr 1), p o w . 30 X

Fig. 4. A n o b liq u e se ctio n o f a fra g m en t of a colony. N o te p o res in w a lls and co n ca v e carb o n a te la m e lla e (tabulae?) G.S.U.W r. N o. 1. M a g n ifica tio n 30 X Fot. J. S t a c h o w i a k

T a b lic a — P la te X X V I I I

T. Gunia

Rocznik Pol. Tow. Geol., t. X X X V I I z. 3 Tabi. XXVI I I

T. Gunia