W . PO Ż A R Y SK I
OTWORNICE EEMSKIE Z N A D DOLNEJ WISŁY
S t r e s z c z e n i e . F a u n a o tw o m ic m argli eem sk ich z o k o lic K w id zy n ia w sk azu je n a w o d y o tem p eratu rze u m iark ow an ej.
M argie eemskie z miejscowości Tychnowy, opisane przez profe
sora J. Samsonowicza, dostarczyły następującego zespołu otw ornic:
N onion orbiculare ( B r a d y ) ...liczne
„ depressulum ( W a lk e r et J a c o b ) ... bardzo liczne Elphidium lidoense C u s h m a n ... nieliczne
„ incertum ( W i l l i a m s o n ) ... nieliczne
„ „ var. clavatum ( C u s h m a n ) . . . . bardzo liczne
„ excavatum ( T e r q u e m ) ... nieliczne
„ (Elphidiella) aff. asklundi B r o t z e n . . . . nieliczne Eponides frigidu s var. calidus C u s h m a n et C o le . . nieliczne R otalia beccarii ( L i n n é ) ... ... bardzo liczne
Z badałem przeszło 800 okazów otw ornic. Ż aden z gatunków nie występował w ilości mniejszej niż 10 okazów. Stan zachow ania fauny bardzo dobry. W szystkie wyżej wymienione gatunki żyją jeszcze obecnie. N ależą one do grupy otw ornic Perforata. Z w raca uwagę w tym zespole b rak form zlepieócowatych, oraz niewielka ogólnie ilość ga
tunków .
W iększość form żyje obecnie w A tlantyku zarów no w w odach zim nych ja k i w ciepłych. R otalia beccarii w ystępująca tu m asow o charakteryzuje w ody ciepłe. O kazy tego gatu n k u w porów naniu z ty
pow ym i okazam i z A driatyku są nieco mniejsze i skorupkę m ają cieńszą.
G atu n k i Nonion orbiculare i Elphidium incertum są uw ażane za charakteryzujące wody zimne, je d n a k nie są tu one bardzo liczne, a w w odach oceanu A tlantyckiego w ystępują dziś zarów no n a pół
nocy ja k i w strefie um iarkow anej.
O gólnie m ożna wysnuć w niosek iż m orze w którym otw ornice żyły m iało tem peraturę um iarkow aną.
M ikrofauna m orza eemskiego nie była w ostatnich dziesiątkach la t opracow yw aną, a z terenów n ad dolną W isłą położonych nie była dotychczas w ogóle cytowana. W pracach M a d s e n a i M u n t h e g o z P om orza Zachodniego i D anii znajdują się listy otw ornic z osadów eem u z p arokrotnie większą ilością gatunków niż p o d an a wyżej. W ską- zywałoby to na zubożenie fauny w części wschodniej tego m orza.
R ocznik Pol. Tow. Geol. X X , 3. 21
B I . ПОЖАРЫСКИ
Ээмские фораминиферы в низовьях Вислы
Ээмские мергели из местности Тыховы, описанные проф. С а м с о н о в и ч е м , дали виды фораминифер перечисленные на стр. 309.
польского текста.
Я исследовал свыше 800 экземпляров фораминифер. Каждый из исследованных видов выступал в количестве не менее 10 неде
лимых. Сохранность фораминифер очень хорошая.
Все выш еуказанные виды живут в настоящее время. Они принадлежат к группе фораминифер P erfo ra ta . Интересно, что среди них отсутствуют агглютинантные формы и количество видов столь невелико. Большинство форм живет в настоящее время в А тлан
тическом океане, в водах как холодных, так и теплых. R o ta lia Ъес- сагщ выступающая особенно часто, характерна для теплых вод. Эк
земпляры этого вида в сравнении с типическими формами отли
чаются меньшими размерами и более тонкими раковинками. Виды N onion orbiculare и E lpM du m in certu m характерны для холодных вод, однако в Тыхновы они немногочисленны, при том же в водах Атлантического океана они живут как на севере, так и в умерен
ном поясе. В общем можно предполагать, что море в низовьях Ви
слы, в котором обитали фораминиферы, отличалось умеренной тем
пературой.
Микрофауна ээмского моря в течении последних десятков лет не была предметом исследований; из области в низовьях Вислы она вовсе на была известна. В работах М а д с е н а и М у н т е , ка
сающихся западной Померании и Дании, списки фораминифер из ээмских отложений содержат несколько раз большее количество ви
дов, чем указанное мною. Н апраш ивается заключение, что в восточ
ной части ээмского моря имело место оскудение фауны.
W. PO Ż A R Y SK I
Les Foraminifères eémiens de Tychnowy
S o m m a i r e . L es F o ra m in ifères d e m arn es eém ien n es in d iq u en t la tem p ératu re tem p érée d e la m er eém ien n e.
Les m arnes eémiennes de Tychnowy décrites p a r le Professeur J. Samsonowicz m ’ont fourni des Foram inifères suivants:
N onion orbicular e ( B r a d y ) ...nom breux
„ depressulum ( W a lk e r et J a c o b ) ... très nom breux Elphidium lidoense C u s h m a n ... . . . . . peu nom breux
„ incertum ( W i l l i a m s o n ) ... peu nom breux
„ „ var. clavatum ( C u s h m a n ) . . . . très nom breux
„ excavatum ( T e r q u e m ) ...peu nom breux ,, (Elphidiella) aff. asklundi B r o t z e n . . . peu nom breux Eponides frigidus var. calidus C u s h m a n et C o l e . . peu nom breux R otalia beccarii ( L i n n é ) ... très nom breux
J ’ai étudié plus de 800 échantillons de Foram inifères. A ucune espèce déterm inée n ’était représenté en nom bre inférieur de 10. L ’état de conservation de cette faunule est très bon.
Toutes les espèces citées vivent encore aujourd’hui. Elles ap
partiennent au groupe des Perforés. Il fau t attirer l’attention sur le fait que dans cet ensemble les formes à test arénacé font totalem ent défaut et que le nom bre des espèces est restreint.
L a plupart des formes vivent actuellem ent dans l’A tlantique dans les eaux froides ainsi que dans les chaudes. R otalia beccarii qui apparaît à Tychnowy est caractéristique des eaux chaudes. Les échantillons de cette espèce, p a r ra p p o rt aux échantillons typiques de la m er A driatique, sont un peu plus petits et possèdent u n test plus mince.
Les espèces Nonion orbiculare et Elphidium incertum sont consi
dérées comme étant caractéristiques des eaux froides, m ais à Tych
nowy elles ne sont pas très nombreuses et dans les eaux de l’A tlantique elles vivent actuellement aussi bien dans le N o rd que dans la zone tempérée.
Ainsi on en peut conclure que le régime term ique de la mer eémienne sur la Basse Vistule était tempéré.
21*
— 312 —
L a m icrofaune de la m er eémienne n ’etait pas l’objet d ’aucune étude dans les dernières dizaines d ’années et on ne l*a pas signalé encore de la région sur la Basse Yistule.
Les listes des Foram inifères eémiens dans les ouvrages de M adsen et de Munthe de la Pom éranie occidentale et du D an em ark contiennent u n nom bre d ’espèces plusieurs fois plus grand que la liste que j ’ai p u établir ici. Cela indiquerait que la faune dans la partie orientale de la m er eémienne a subi u n appauvrissem ent.
