MASY W ŚNIEŻNIKA
POGRANICZU NA
ŚNIEŻNICKI PARK KRAJOBRAZOWY
Idealne miejsce na trekking i zimowe szaleństwo
CO WARTO ZOBACZYĆ?
Najważniejsze atrakcje regionu w jednym miejscu
KOPALNIA ZŁOTY STOK
Podróż w głąb tysiącletniej historii kopalni złota w Polsce
SKANSEN GOTTWALDÓWKA 3
9 5
6
Tu odbędziesz lekcję tradycji i historii regionu
PRZEPIS NA DANIE REGIONALNE
Legumina z maślanką ze Stronia Śląskiego
14
02
SPIS TREŚCI
TEKST I FOTOGRAFIA
MARTA BOROWIECKA
OPRACOWANIE GRAFICZNE
BARTOSZ BOROWIECKI BOROWKIWPODROZY.PL
Śnieżnicki Park Krajobrazowy znajduje się w południowo wschodniej części woje- wództwa dolnośląskiego. Obejmuje obszar Sudetów Wschodnich składający się z trzech masywów górskich: Masywu Śnieżnika, Gór Bialskich oraz Gór Złotych.
Najwyższym szczytem jest Śnieżnik (1425 m n.p.m., cz. Králický Sněžník, niem.
Glatzer Schneegebirge) - trzeci najwyższy szczyt w Czechach oraz czwarty najwyższy szczyt Korony Gór Polski.
Przez teren parku przebiega łącznie 360 km szlaków dostosowanych pod tury-
stykę pieszą oraz rowerową. Wędrówkę warto rozpocząć w jednym z punktów łączących sieć tras: Lądku Zdrój, znanym z walorów uzdrowiskowych, Stroniu Śląskim, dawnym ośrodku przemysłu hut- niczego, Złotym Stoku, jednym z najstar- szych centrów górnictwa lub Międzygórzu z drugim co do wielkości wodospadem w polskich Sudetach.
Zimową stolicą regionu jest resort nar- ciarski Czarna Góra, który oferuje ok. 10 km terenów zjazdowych, ze stokami o różnych poziomach zaawansowania.
ŚNIEŻNICKI PARK KRAJOBRAZOWY
4
Jelenia Góra
Wałbrzych Liberec
Kłodzko
Hradec Králové Kudowa-Zdrój
Šumperk
Ostrawa Opole
Wrocław
CO WARTO ZOBACZYĆ?
Poznaj 1000-letnią historię największej w Polsce kopalni złota.
Sfotografuj się na tle drugie- go co do wielkości wodo- spadu w polskich Sudetach.
Poznaj dzieje Ziemi Kłodz- kiej w Skansenie Gottwal- dówka.
ŹWIEDZIA
Zobacz jedną z najdłuższych jaskiń w Polsce.
ŚNIEŻNIK
Zdobądź najwyższy szczyt Masywu Śnieżnika.
KLETNO
Odwiedź Muzeum Ziemi oraz poznaj historię tajnej radzieckiej kopalni uranu.
Odkryj legendy regionu.
KOPALNIA ZŁOTY STOK
Podróż w głąb tysiącletniej
historii kopalni złota w Polsce
Złoty Stok leżący na północnym krańcu Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego jest uznawany za najstarszy ośrodek górniczy w Polsce. Pierwsze zapisy o pracach wydo- bywczych pochodzą z XIII wieku. Przez wieki ośrodek trafiał z rąk do rąk i borykał się z wieloma trudnościami powodowany- mi między innymi wojnami. Działał jednak nieprzerwanie, a w XVI wieku odnotował swój największy rozkwit. Wydobycie złota sięgało wówczas 8% całej europejskiej produkcji, a ośrodek zyskał zainteresowa- nie liczących się rodów.
Szacuje się, że ze złóż Złotego Stoku pozyskano na przestrzeni wieków ok.16 ton czystego złota. Górnicy praco- wali w 300-kilometrowej sieci sztolni, szybów i chodników zlokalizowanych na 21 poziomach. Złoto nie było jednak jedy- nym kruszcem wydobywanym w tutej- szych kopalniach. Pod koniec XVII wieku za sprawą aptekarza i alchemika Hansa Schärffenberga w Złotym Stoku rozpoczę- to eksperymentalne wydobycie rud arsenu, z którego odzyskiwano powszech-
nie stosowany wówczas w medycynie arszenik. Po niespełna 100 latach Złoty Stok stał się jednym z największych dostawców arszeniku na całym świecie.
Złotostockie kopalnie działały do 1962 roku. Wraz z ich zamknięciem zaprzestano odpompowywania naturalnie gromadzą- cych się wód, przez co kopalnia została zatopiona i w większości bezpowrotnie utracona. W latach 90. kopalnia zyskała jednak nowe życie.
Dziś Kopalnię Złota odwiedza ok. 200 tys. turystów rocznie. Dla zwiedza- jących otwarto podziemną trasę turystycz- ną. Podczas ok. 1,5-godzinnej wycieczki po Sztolni Gertruda przewodnicy opowiadają o historii kopalni oraz tajemnicach pracy górnika. Pierwszy odcinek, w głąb sztolni, pokonuje się kolejką wąskotorową. Dodat- kową atrakcją jest podziemny spływ łodzią na odcinku ok. 200 metrów jednym z zala- nych chodników kopalni. Ciekawostką, którą także warto zobaczyć, jest replika średniowiecznej osady górniczej oddanej w skali 1:1.
SKANSEN
GOTTWALDÓWKA
Tu odbędziesz lekcję tradycji i historii regionu.
Skomplikowane dzieje Ziemi Kłodzkiej pozostawiły liczne ślady w tutejszej archi- tekturze. Przejeżdżając przez kolejne mia- steczka i wsie, mijamy charakterystyczne dla tego regionu duże gospodarstwa, wzniesione przez niemieckich osadników.
W samym sercu Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, w miejscowości Kąty
Bystrzyckie, odnajdujemy prawdziwą perełkę – zachowane w stylu frankońskim, zbudowane w czworobok gospodarstwo Gottwaldówka, dziś otwarty dla turystów skansen. Przy charakterystycznej łukowej bramie stanowiącej wejście do gospodar- stwa czeka na nas jego właścicielka, pani Renata Czaplińska.
10
„22 lata temu kupiliśmy popadające w ruinę gospodarstwo, z zamysłem, aby zachować jego styl typowy kiedyś dla naszych terenów. Same Kąty Bystrzyckie miały co najmniej dwanaście takich gospodarstw. Niezmodernizowane pozo- stało tylko to jedno”.
Podwórze otoczone jest ze wszystkich stron zabudową wzniesioną w większości z polnego kamienia. „To budynek miesz- kalny ze stajnią, tam jest obora dla krów i świniarnia, dalej stodoła oraz wozownia z poddaszem przeznaczonym niegdyś do obróbki lnu” - wylicza pani Renata. Gospo- darstwo może mieć około 300 lat.
Wchodzimy do pierwszego pomiesz- czenia, dawnej obory, gdzie znajduje się obecnie wystawa stała poświęcona historii
i tradycjom kultywowanym na tych ziemiach. Szczegółowe opisy uzupełnione są rysunkami autorstwa Josefa Andreasa Pausewanga, niemieckiego artysty urodzonego w pobliskim Międzylesiu.
Zbiór przedstawia sceny życia codzienne- go oraz zwyczaje wsi kłodzkiej. Podziwia- my pomysł i profesjonalne wykonanie wystawy, która jest doskonałym wprowa- dzeniem do dalszego poznania i zrozumie- nia Gottwaldówki.
W budynku zamieszkiwanym przez trzy pokolenia rodziny Gottwaldów wszę- dzie odnaleźć można przedmioty, za który- mi kryje się interesująca historia: ręcznie robione meble, kolorowe naczynia, sprzę- ty użytku codziennego, ozdobne lampy, rysunki i obrazy. Właścicielka, dbając
12
o autentyczność, zachowała dawny układ większości pomieszczeń. Sercem domu była izba z piecem kaflowym, w której narożu pozostawiono tradycyjny Kącik Pana Boga z malowanym na szkle obrazem Matki Boskiej.
Kolejne piętra domu to prawdziwe kró- lestwo skarbów. Odnajdujemy tam m.in.
wystawę kapeluszy oraz tradycyjnych stro- jów, pokój wypełniony ręcznie robionymi meblami ze starannie wykonanymi malun- kami ptaków, a także autentyczne krosna i kołowrotki. Jak przyznaje pani Renata, przedmioty często są darem od nieznajo- mych, którzy Gottwaldówką zostali zauro- czeni.
Gospodarstwo wciąż się rozwija, a do za sprawą niestrudzonej i pełnej inicjatyw
właścicielki. Na poddaszu wozowni powstała galeria obrazów i przedmiotów wykonanych ze szkła. W planach jest obszerna biblioteka z niemiecko-polskim księgozbiorem, którego część podziwiać można już teraz. Natomiast w sezonie letnim organizowanych jest wiele imprez cyklicznych.
Pani Renata Czaplińska, oprócz utrwa- lania tradycji i historii regionu, dba również o zachowanie dawnych smaków Ziemi Kłodzkiej. Obowiązkowym punktem jest udział w organizowanych na miejscu warsztatach pieczenia chleba w tradycyj- nym piecu. Ponadto Gottwaldówka, wraz z pobliskim gospodarstwem agrotury- stycznym Skowronki, są częścią szlaku turystycznego Smaki Dolnego Śląska.
14
0,5 l - maślanki 100 g - mąki
5 jaj pół łyżeczki soli
6 łyżek cukru
200 g - mąki przennej 100 g - cukru 150 g - masła
Legumina to danie przypominające budyń bądź pudding, serwowane jako deser, rzadziej danie główne. Ze względu na różnorodność przepisów i składników każdy odnajdzie swoją ulubioną wersję. Poniżej dawny przepis na leguminę z maślanki ze Stronia Śląskiego, polecany przez Gospodarstwo Agroturystyczne Skowronki.
PRZYGOTOWANIE:
1. Wszytskie składniki poza owocami wymieszać, a następnie przełożyć do foremki,
2. Foremkę włożyć do rogrzanego piekarnika (180 °C), piec przez około 20 minut.
3. Wyjąć i lekko ściętą masę posypać owocami oraz kruszonką, ponownie włożyć do piekarnika na 20 minut.
DODATKOWO KRUSZONKA:
1. Do przesianej przez sito mąki dodać cukier.
2. Następnie dodać zimne masło i posiekać je na drobne kawałki.
3. Rozcierać składniki w dłoniach do powstania jednolitych części ciasta.
LEGUMINA
Z MAŚLANKI
NA POGRANICZU POLSKI I CZECH
Dziękujemy, że zapoznałeś się z naszym krótkim
przewodnikiem
stworzonym dla wszystkich, którzy szukają
podróżniczych inspiracji oraz chcą dowiedzieć się
więcej o regionach
położonych na styku dwóch państw - Polski i Czech.
Więcej informacji o projekcie „Na pograniczu”
znajdziesz na naszej stronie.
@BOROWKIWPODROZY
@BOROWKIWPODROZY.PL WWW.BOROWKIWPODROZY.PL WWW
