TECHNOLOGIA W METODACH DIAGNOSTYCZNYCH
STOSOWANYCH W ONKOLOGII
Oskar Kwiatkowski
Słowa kluczowe: technologia, onkologia, diagnostyka
2
Abstract
P
raca przedstawia przegląd nowych technologii i metod, które są samodzielne lub uzupełniające w metody diagnostycznych i terapeutycznych. Dzisiejsza technologia została podzielona na nieinwazyjne metody jak MRI oraz metody interwencyjne jak biopsja i chirurgia. Metody diagnostyczne inwazyjne i nieinwazyjne wzajemnie się uzupełniają, dlatego obecnie nie istnieje żaden pojedynczy sposób diagnozy a jedynie metody, które zmniejszają indywidualne ryzyko zachorowania i postępu choroby.Biopsja
Biopsy
Biopsja (gr.bios – życie, + opsis – obserwowanie) – Inwazyjny zabieg diagnostyczny, będący
metodą pobrania
przypuszczalnie zmienionych chorobowo tkanek. Materiał po pobraniu i utrwaleniu, trafia do oceny histopatologicznej.
BAC – biopsja aspiracyjna cienkoigłowa
Biopsja gruboigłowa Biopsja otwarta
Biopsja płynna
1
2
3
4
Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa - BAC
Uzyskiwany materiał cytologiczny za pomocą igły o grubości 0.4 do 0.6 mm
• nieznacznie uszkadzający okoliczne tkanki
• prosta, nieuciążliwa i szybka procedura
• dobre badanie przesiewowe w kierunku cechy zmiany: łagodna lub złośliwa.
• dobre badanie przesiewowe w kierunku charakteru zmiany: pierwotna czy przerzut z miejsca lokalizacji pierwotnej.
• właściwa histopatologiczna diagnostyka przedoperacyjna ( zmiany ogniskowe tarczycy)
• materiał pobrany z niereprezentatywnego miejsca guza jest niediagnostyczny.
Biopsja aspiracyjna gruboigłowa
Uzyskiwane materiały tkankowe o długości 1-2 cm przy pomocy igły 16-20 G
•
nieznacznie uszkadzający okoliczne tkanki• nie stanowi zagrożenia przemieszczania się komórek nowotworowych do węzłów chłonnych.
• metoda z wyboru w diagnostyce zmian ogniskowych gruczołu piersiowego
• właściwa histopatologiczna diagnostyka przedoperacyjna (raka piersi, trzustki)
• większa czułość pod kontrolą USG niż TK
• wysoka wartość diagnostyczna w ocenie parametrów HER2, ER
Biopsja otwarta (wycinająca,
nacinająca)
Metoda chirurgiczna
• mniejszy odsetek błędów diagnostycznych w porównaniu z biopsją zamkniętą lecz z większą liczbą powikłań
• właściwa histopatologiczna diagnostyka operacyjna w przypadku mięsaków tkanek miękkich
• chirurgiczne zmniejszenie masy guzy lub jego wyłyżeczkowanie – biopsja nacinająca
• chirurgiczne usunięcie guza z otaczającą go torebką i marginesem prawidłowych komórek - biopsja wycinająca
• nie stosowana jako onkologiczna metoda diagnostyczna pierwszego wyboru.
Biopsja płynna
Liquid biopsy - LB
• właściwa histopatologiczna diagnostyka
przedoperacyjna (rak prostaty, choroby wątroby)
• metoda nieinwazyjna
• komórki nowotworowe podczas apoptozy lub martwicy uwalniają swója materiał genetyczny ctDNA
• źródłem materiału cytologicznego jest krew (circulating tumor cells - CTC; oraz circulating free DNA - cfDNA)
• CTC są wykrywane u chorych we wczesnym stadium zaawansowania raka sutka czy stercza.
8
Bibliografia
•Cancer circulating cells: biology and clinical significance, W. Suchorska, Zeszyty Naukowe WCO, Letters in Oncology Science 2019;16(3):110-118
•Usefulness and limitations of core biopsy in pancreatic tumors diagnostics – retrospective analysis, K. Gwoździewicz, J.Pieńkowska, P. Szlęzak, M. Czarnowska-Cubała, K. Markiet, T.
Gorycki, M. Studniarek, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 5, 2015
•Cancer diagnosis: from tumor to liquid biopsy and beyond, R. Vaidyanathan, R. Hao Soon, P.
Zhang, K. Jiang, Ch. Teck Lim, Lab Chip, 2019, 19, 11-34
•Biopsja diagnostyczna, P.Rutkowski
•Onkologia wspierana nowymi technologiami, A. Kułakowski, NOWOTWORY Journal of Oncology, 2010 volume 60, Number 6; 562–564
