Irena GRAiBOWSKA
Paleogen z wiercenia Szczecin IG-1 w swietle analizy sporowo-pylkowei
WSTEjP
Obrazy palynologiczne najstarszego trzeciorz~u (paleocen, eocen) nie byqy dotychczas iIl'otowane z terenu IPolski. J. Doktorowicz ... Hrebnic- ka '~1961~ wni.oskuje na podstawieanalizy sporowo-pyikowej, Ze najstaT- sze poldady w~la ibI'Ulnatnego ~ rejanu Hogoma utworzyly si~ w eoce- nie. Zespoly sporomorf wyst~pujllcew tyeh pokladach cha,rakteryzujll
Bi~ .d~·procentowlI ilOOci~ drobnych ziarn pyHru trojbruzdowych i tr6j- bnimopo:rowych i zupemym prawiebrakiem form najstarszeg'o trzecio- J'Zf:du. ,porovinanie ... tyCh ·zespol6w z obrazami palyn'Ologicznyrili paleo- gen-u:z terenu. Niemiec
ew.
Krutzsch, 1961, 1'96'5; IW~Krutzsch, D. Lotsch, 1'963) wylkazalo,ze
wyrej wymieniane pdldadytwo-rzyly si~powyZej eocenu.
OpnicoWane dot)rchczas metO'tUl aiIlalizy ~rowo-,
~pyl!kowej osady ,z p6hl~o-zachodniej lPolski ma,- ne ~. ' jedynje zesoodkowego oligoce.nu Gorzowa
Fig. 11. Usytuowanie, otwor6w wiertniczych Szczecin IG-:1o .i Goleni6w IG,-I' ;
Situation of the bore holes SzcZleCin IG-l and Gale- ni6W'lKl-'l
'Wie]kopolskiago i :Millanka (I. GrahowSka,1'91615i). AlIlaliza palynologic'zna probek otrzymanych 'z 'Zakladu Geologii NiZu 1lG, pochod'ZIlCych 'z otwo- ru wierflniczego ~zczecin IlG-l wyka;zala obecnoSc osad6w najstarszego
trzeciorz~u,ujawniajIlC rw ten spos6b nowe stanowiSko na terenie Polski.
Pr()bki do anali7lY palynologicmej popierane byly przewa±nie w 00-
stftl>~ch okolo 0,5 m z serH ilastych iokolo '0,25 m z serii w~glowej. 'ZoO- stalyone zmacerowane kwasem azotowym, a przy prCfukach ilastych stosowano ponadto metod~ flotacji.
Zestawienie procentowe w.szystkich oznaczonych sporomorf znajduje
si~ tW Archiwum R~opiB6w IIG wWarszawie.
iKwartalJn'lk Geo1og1czny, t. 12, IIlr 1, 'lge8 r.,
156
Te same probki, kt6re byly opracowane metod~ analizy sporowo- -pylkowej, badala r6wniez E. Odrzywolska-Bieflkowa 0,9617) na !Zawar- to.sc mikrofauny. Zazwyczaj tarn, gdzie wyste;powa~y obficie sporomorfy, nie bylo mikrofauny wcale, jak ma to miejsce w osadach we;glowych i odwl1otnie - w przypadku osad6w mors~ich. Tak wi~ alba rodzaj~
badati uzupelniaj~ sie;.
KROTKA OHAlRAKTERYlSTYKA L']'I10LOGlEdZNlO-
~S''I1RlATYGRIA!FIC\ZNA
Osady paleocenu wyste;pujllce 'W p61,nocno-zachodniej Polsce udoku- men'towane .SI'l' £aunistycmie . w otworze wiertniczym Pamie;towo kolo Choj'nic, a 'ich hajhaTdZieJ wysuhie;tym ria zach6d purikteni s~ okolice
I
TT TT
'If
DLlGDCEN, SRODKOw,r
fOCEN., :6fJ/lNY
1II
·'E.DeEN SORNY
: _ _ _ _ i:...
Fig. ~.;Profi1. l~,tologi-czn~;stratygn-
. f~'Ciriy, paleog~u 'W 'i>J<W{)~~
wierttliczyro. Szczecin' 1(}-1' .. I,Jth{)iogic~stratigr,aphic~i·sec'''
'timl of-' Palaeogene ~'ilf tlie bOre . hole ~czecin '10-1
'I - profil Htologiczny wedlug (l'JI. Jasko~ak (W66); ll.":"""' .wiek na'-!podstawie danych. m~'ktopa
.leontologicznych . wedtugE. ." Od- , '. n-Ywt>lSkie!j-<Bieillkowej; ITI . ..:;
';wleI\:'1Il'a IPQdstawie danycll. '\P81y~
nolog1czny.ch
11 - margi·el; 12 - 11; 3 - mu'lek;
4 - lPiallek; 15 - U zap'iaszczony;
6 -'wllgieol; 7 - pq-6bIrl zawie- raj lice l>Poromor!y
i - llthOllogiCaJ. ·section aecora- l.n;g toM. Jaskowiaik ,(1966); ,n - . a,ge . deternrlD.ed' aecoMing to mi-
crqpaJaeontological dMa, by E.
OdrzyWolsk1a-(Biefik,owa; III age accol'ding to ,pailYlllologica'l
dalta .
.. ,1 - mad; :2 - clay; 13 - silt; 4 .:::..
sand; 5 - arenaceous clay; .6 -
coal; 7 - samples contaln1ng sporomor:phs
Koszalina (B. Aren, '1964). Osady eocenu doJm.ego wedlug tego. autora sie;galy na wschodzie po KoSzalin,. Pamie;towo i W ~growiec, a :na po- ludnie po_ Mi~dzyrzecz. W'opa.rciu .0 nowsze badania ([M. Ksi~zkiewicz.
J. Samsonowicz, .E. RUhle, 1965) przyjmuje 'sie;, 'ze zaltoka morska dol:"
neg-o eocenu zajmowala o'bszar pomie;dzy Slawe;cinem, pn~,·' Pamie;to-
WeIn i Gdailskiem., . awie;cibyla ha:ridziej wysunie;ta na p61nocny wschoo.
W p6lnocno-zachodniej iPolsce ,stwierdzOIIl'O osaidy morskie paleoceriu
Pateogen zwiercenia Szczecin IG-1 157
i eocenu gQlnego. 'W srodkowym eocenie morze cofn~lo si~ z tego ob- szaru. lPonowna transgresja tnwala od eocenu g6rnego do oligocenu srod- kowego .
. W niniej:szej pracy przedstawionesq, wyniki badan sporowo-pylko- wych osad6w starnzego rtrzeciorz~u z otworu wiertodczego _ Szczecin II0-;1-(fig. 1). DolcladJny profil litologiczny omawianego otworupodaje M. Jaskowiak (1966a). W ogolnych zarysach przedstawiasi~ on nast~
pujqCO (fig. 2'): na utworach mastrychtu 'lezq ciemne, w~gliBte ily z wtrq- ceniami piasku {3!55,O+31219,rO m), nast~pn'ie po2-metrowej serii pia'sku wysttWuje polclad w~gla brunatnego {13 m miqzszoSci) w SPqgu zailo- nego 1, piaSki (2'7 mmiqZsWSci) i i~y '(67 m) .. Nad :nimi (13l1,o-;...-5{),.105 ro:) lezq, nalezqC€ jtiz do neogenu, mulki i ily w stTopie z piaskiem mulkowa- tyro i pylem :w~glowym.
OPlIS ZiES!POf.OW SPOROW1O-U'Yf:1IOOfWYQH
Na: podstawie wynikow analizy sporowo-pylkowej w pr(jfilu paleo- genu otworu wiert'niczego Szczecin IG 1 mama wyro:fuic cmery zes- poly: goroopaleocenski, dolno-srodkowoeocenslci, g6rnoeocenski? i srod-
kowoolig·ocenski. -
GORNOJ;>.AiLElOCENSiKI ZESlPOL SPORQWO FYU:OC:J.wY (TAlBL. -l~II)
OSady, w iktorych:' znaleziono przedstawiony nizej zegp61 sporomorf (315,3,10.+3'219,0. m), wyklSztakone sq, w postaci czarnych, w~glistych How przewarstwionych piaskiem. Znaleziono w ni.ch licznie W'y,gt~pujqce spo-
~omorfy. Oto :najwainiejsze 'z inich:
Nazwa sporomorfy MakS}'ma.Jny lMlzfal-w Ufo
Trudopollis .subhercynicus 90
TricolporopoZZenites z g.rupy edmundi- -satzveyensis
TrudopoZZis ze slabym oculus TriporopolZenites megagranifer
TricolpopoZZenites liblarensis liblarensis TricolpopoZlenites retiformis (diversae) NudopolZis thie,rgarti
Tricolpopo~lenites Ziblarensis falZax TricolporopolZenites cingulUm pusilZus TriporopoZZenites robustus
45 20 28 28 18 (OO) 11 HI 1-0 9
Tablicalfig.
r/ 1, 2
l'II 56---{j18 It 8, 9
If 111 III 416, 4f{
II/ 40-43,45 If Hi, :16 II/ 48 r:If 4e If .12 Dwie pierwszez wymienionych sporomorf wyst~powaly w pro:filu na pr:zemian. Przy maksimum wyst~powania Trudopollis subhercynicus na's-
t~powal spadek do minimum procentowego udzialu Tricolporopollenites zgrupy edmundilsatzveyensis. sporomonfy naZ'Wane Trudopollis ze sla- bym oculus oznaczone sq, Illa podstawie pracy K. Krutzsch, J. Pchalek, D.
S:piegler tH},60). ,W ,omawdanym odcinku profilu cha,raikterystyczne jest
1 W podobn~ syituaQjl geollogiczne!l -wYstwuje rw~iel w polo:i:onym na -wsch6dotworze wiertnj.czym Goleni6rw IG-I na ·glll'bokoSci 4I26,5~,O m GM, Ja-skowiak 1966 b). Z tych osad6w nie byla rdPiona analiza sporowo-py~kowa.
158 Iren.aGrabows'ka
wyst~'P'owanie w bardzo malej Hooci spor i sporomori typu Pityosporites, tak licmych wosadach mlodszych.
Sporadycznie wyst~Hy takZe i inne ,sporomorfy wymienione na fig ..
3 oraz na tabl. ~-n. Sposr6d nich na uwa'g~ zaSluguj~, jako charaktery- styczne dla g6rnego paleocenu (W. Krutzsch 1961, 1965): Striatopollis sarstedtensis ('tabl. II,ifig. '315), Interporopollenites nimbus ('ta'bl. II, fig. 37), Polyatriopollenites condidus :(talbl. H, fig. 31, 3,2), Stephanoporopollenites hexaradiatus tribinae i(ltabl. I, fig. 27), Conclavipollis purgatus ICtalbl. 11; fig.
212), Subtriporopollenites anulatus '(tabl.
n,
fig. 30). Formy te ,wyst~uj~cw malych HOSciach wskazuj~ nanajwyzszy paleocen, w kt6rym juz zani-
kaj~ i d(j· eocenu dolnego przewaznie riie IPrzechoci.zll.
Poza wyZej wymieniony:m!i ,znajdowane sq jeszcze pojedyncze" okazy form typowych dla kr,edy, jak Oculopollis .(talbl. I,. fig. 1O~ i Vacuopollis
~tabl. tr, fig. 26) ..
OmOwiony zesp61, wyst~pujtlcy w najnizszej partii profilu trzeciorz~
dowego z otworu Szczedn IG·4, por6wnano zzespOlami sporomorf wy-
st~'puj~cymi w schemacie stratygraficznym dla terenu Niemiec (W.
K:rutzsch, 1965). Na ,tej podstawie zostal on umieszczony pomi~dzypaleo
cenem. srO'~owym (zona 7\P--J9) a dolnym po'ldademz Helmstedt (H.
Pl:flug, 1952), ikt6ry ·W. Kruttsoh umieszcza w .g6rnej cz~ci;dolneg() eoce- nu, obejmuj~cego pi~aspannak i iprez 2 ~zona U'---43ib).
Za ;takim umieszczeniem osad6w ze Szczecina IPrzema'Wia falkt spora- dycznego wystf;powania iform typowych dla paleocenu starszego, Il nawet dla kiredyg6rnej, ale juz liczny udzial sporomonf Trudopollis subhercy- nicus i duzych form Tricolporopollenites z grupy edmundi/satzvey.ensis.
Z irup.ych por6wnywanych zespol6w wymienic mozna opracowania Z Illie- kt6rych dbszar6w Niemiec: z Schonewald ((;G. Lenk, 1961), Z Schacht Hoergsten {G. H. Brelie, 11900), 'Z Antweile {Po W. Thomson, H. Piflug, 1952) i z obszaru azjatyolcl.ej cz~i ZlSRR (E. D. Zaklinskaja, mOO).
Sklad 1~oromorf 'Z najstarszych osad6w trzecior~owych otworu ,wiert- niczeg,o Szczecin IG-1 najbardziej przypomina !zesp61 ~z Antweile umiesz";
czany w g6nnym paleooenie (W. Krutzsch, 11961). R62m.ie-a polega Illll Illiooo Uczniejszym wyst~aniu w ilach ze Szczecinasporomorf najstarszego
trzeciorz~u, przy obecnO'Sci fom!. kredowych.
DODNiO$~O/WIQ(EIQ~SlKI ZESlP6L ~OIRJQWiO-IPYLK,OWY.
Ten zesp61 sporowo-pyJkowy zostal wyr6miony na gl~okoSci 3123,1 --:--3113,9 rn, gdzie wystEWOWal w~giel brunatny pomi~dzy dwiema seriami piask6w .. Jest 'to odcinek profilu najdoldadniej zbadany, gdy;i we wszy- stkich 43 pr6bkach znajdowala si~ dostateczna
ilose
sporomorf do wyko- nania anaiizy. Naj.obfidej wys~uj~ tu nast~puj~c,e sporomorfy:Nuwa sporomorfy Maksymalny udzial w Ufo Tricolporopollenites dnguZum ovi/cwmis
Triporopollenites megagrani/er • Tricolpopollenites Ziblarensis Ziblarensis
63 45- 40
Tablica/fig.
IV Allll, 111~, l'le IiI1II7'1
W}1:08, 109
I W. Krutzsch (19115) umiE!Szcza spa'l."llllBk w najnldlszYl1l1 eocenie, natomiast w ' tablicy sl!ratygraiicznej zestaWlionej przez IS. Cielfli~ego sparnalk jest naj'wyZs-zym pi~t~ pale- ocenu.
f!Q ~
~
... () ~
~
!£
.. ~ ~ ... 'C ~.
tl j,1 ~. 11!
e:
ft g ~.n n
1\
e.
",ID
~I\
..
,.,'#
.j. en
i
"#.t--A
.. +
i~
en",
+
e;1.. +
~cn... s
I~
1::'"'
+1
tg:;;.~-I- ... I!I:I
i~
~~ o rn o ....
0.(1)
:il ~'g ~ ::s o "... ~
ID ii>
o rn
""'C rn 0
'C '" o 0
§ a
:;il
'0 ~
;0
rn... $»
::s Q.
'"
.... 0
gl:!"
>-dog
'" ....
E;'~
~. cm
I!! '" OQ ::s
+
1 £l a::~ .. ID 0
~ 0 ....
~. -I-
. g.
~co ~ '0 ~ 1 ~ ~. a::
V <11 '!ii ~.
$ 1
S·!
""V r;!:!.
~ ID ~ ..., C' ID
oOQ
"1 0 ID fIl ::r N
o ~
~
,t
fIl::s
N ~
is
a .
.!a::s ...
. 0
....
,10
w
....
-
U1-
0-• VI
. .
ID..
purgohJJ 2 '"ferpGropollertifes ni .. blls PI.
3 '"'raf"poropolleniles microreliculo';, M a i 4 Nudopol/is Drnarus P f.
5 Nuclopollis cf. te.-minalis (T h . • t PI.) , f.
6 Oculopolli' cf. proedicatuJ We ,.1. et K r i • g 7 Plicopolli. pseudoeiCc.lsu! W. K r.
8 Polyot,iopollenifes condidul Pt
9 StephORoporopol/enifes hexorodiolul tribinoe W. K,.
to Striolopolli. sors,.d'er,,;s·W. Kr.
11 Subtt'ipOf'opollenites anti/oWl T h. jtt Pt.
12 Triot,iopollenites lobroferoides W. K r.
13 Trudopollis puncfigranofus W. K r.
14 8osopoJH, cf. otu".estens P f.
15 Dup/opollis gobowen •• W. K r.
16 It:tterpollis m,cro,upplingen,is W. K r.
17 MOftOcolpopolleniles cl. GinkgCl 18 T rio"riopollen;'es «oOoroh.ls P f.
19 T rieo'poropollenile, esehweiler.nsis P f.
20 T riYeltibulopollenj'es pr-ominens PI.
21 Trudopolli. $f~cr. Pompeek;oidae PI.
22 Vocuopolli. coneovu, (PI.) W. K r.
23 Cuponjeidiles min,muI W K r.
24 T rico'popclleniles retiformis P f. el T h. (1 t -1":1) 25 Triatriopolleniles pleudoquiefus W. K r.
26 T rieo'poropollenifes uadus (R. Po I.) T h el , f . 27 T riporapollenifes robustus P f.
28 Plieopolli. cf . • erla P f.
29 Nudopollis Ihiergarti (T n. et PI.) PI
30 Trudopollis Ip. (1:& ·slobym oculus) 31 Sp;'naepollis .pino.u. CR. Pot.) W K r.
32 Minorpolli. ,po
33 T ria#riopoflenifes fluielul (R. Po I.) T h. .1 , I.
34 IntrolripOt"opo#eni'es inseu/plus M a i 35 'riotriopoHenile. excelsu. lurgidu. P f.
36 P"y.,esfibu/opo"endes cl. Yen/S (R. Pot.) T h. et P f.
37 Monoco'popoUenitel. Ironquillu. '(It Pot.) T h. et PI.
38 T r;n/riopollenite. cf. _ Plotycoryo
39 T riatriopollenites plieotur (R. Pot.) T h. et P f.
40 Trudopolli. lubhercynif1aJ W. K r.
41 Triporopolleniles ,"egogro"iFer CR. Pol.) Th. ef Pf.
42 TricoJporopollenit., sa'zveyen,is PI.
43 T ricolpopollenife. retiformi' P f. et T h. (;:- 14:1.) .... Trieolpopollenite. Ijbloren,i, T h.
045 T ricolporopoJleni'e, pu,illus (It. Pot.) T h . • t , f • 4~ T rico/popollenite, Folld1l (R. Pot.) T h. _f PI .. 7 T ricolporopoU."ile, oviFormi. CR. , 0 I.) T h. et P f.
48 Inoper'uropoHenjt.s dubiu. (R. Pot.) T h. el P f.
~9 T rio'riopollenite. earypIJoeu. (R. Pol.) T h .• t Pt 50 T etrodopolleni'., eallielus CR. Pot.) T h. et P f.
51 Tricolporopollenite. fusu. (R. Pot.) Th. el PI.
52 TricolpOf'opoltern,.s tr:rulchi (R. Pol.) Th. et Pt.
5S Laey;go'o.porite. haardti (It Pot.) T h. et P f.
54 Pi'yo.porites lobdocus (R. Pot.) T". el P f.
55 Pit),olporites ,"ieroo/otvl (R. Pot.) T". et PI 56 Monocolpopollenit.s porareolo'us W. K r.
57 Loeyigoti.porifel alp . • inusoide •
~ SubtriporopoHeni,e •• impru (R. Pot.) T h. et Pt.
59 Loevigof;.po';fes Redden; R. Pot.
60 Trieolporopollenit •• morgoritotus (R. Pot.) T h . • t
"f.
61 CicmricosispOI'itlu dorogensi. R. PaL 62 Pa1rporopolleni'es sile,ioe Mo Z 0" ca""
63 Ldev;gatosporiles odi,cordo'u. W. K r.
64 Tria'riopolleni'es labo-oFerus (K.. Pol.) Th. et PI 6S"Tr;colpopoU.nile, vege'uI CR. Po") W. Kr.
66 'nfro'riporopo,/eni'.s pleudoin"?lcfu. M Q I 67 ErdtmanipoUi. d. poch,sondroide. W. K r.
68 Inlerpolli. Iupplingen,i, (PI.) W. Kr.
69 Interpol';, Y'e'um W. K r.
70 Mulf;))OropoU.nife, ,";cl'Of"e'icu'atu. W. K r.
11 Nudopolli. coap.,Iv, PI.
72 t .frecolporopollenit •• ob.euru. , f. el T h.
73 Triatriopollenife, ·g'obo'IIII' PI.
7 .. T .. ; ... ' .. i ... II""i.t!t: oarole,. •• P f.
Paleogen z wiercenia Szczecin IG-1
'rTiatTiopolZenites cdryphaeus M onocolpopollenitestTanquilZus I napeTtuTopoZlenites dubius'
TTicolpOTopOZZenites cingulum pusilZus TTicolpOTopolZenites megaexactU8 exactu8 TTicolpopoUenites Tetij'oTmis {>oo,J.) TTicolpopoZZenites Tetiformis' (1lh46J,1.) TTicolpoTopoZlenites kTuschi
TTicolpopolZenites "indeteTminwtus"
TTicolpoTopolZenites Tetiformis IGHi-2OrJ,) IntTatTipOTopolZenites cf. insculptus
36 36 34 28 22 22 18 14 14 1.3 12
Ill/97 flIi63 [VA1'23
Wlil.~
[VAU:n _ llV/102,a.03
rvA119
159
W pokladzie ;w~gla prze'Sledzie mozna suikcesywne wyst~powanie nie- kt6rych sporomorf 1(1fig. 4). Seri~ utwor6w iilasto-w~glowych {31217,O+-32!2,,5 m) zaczynaj~ i koncz~ dwie tiominacje Monocolpopollenites tranquillus (30 i3'&'/o). Na rtym ,odcinku w \vi~szym :procencie wstosu.nku dopozo-, stalych ~ramocl wYst~puj~ !kolejno: (Tricolporopollenites retij07'mis (> 21O,u), 'Tricolporopollenites kruschi i Tricolpopollenites -"iiidetermina- tus". W jednej tyLko probce znaleziono w wi~kszym. :procencie Intratri;"
poropollenites cf. insculptus, we wszystkich natomiast Inaperturopolle- nites dub ius (do 29%) - sporomorf~ znan~ na przestrzeni ~alego trzecio-
rz~u.
,_ Polclad czystego .w~la ibr.unatnego (3'22,'5+313,7-5 m) zaczyna si~
zwi~szonym wyst~powaniem najmniejszej formy Tricolpopollenites re- tijormis i TriatriopoHenites, coryphaeus. Nast~pnie ,w miar~twor~nja si~
poldadu . 'Wzrasta kolejlllo Hose r6wniez drdbnych form tr6jbruzdowych i trojbruzdoporowych. Od gl~koSci okolo 3'17,5 m zaczyna ~jszac si~ procentowy udzial ,tych sporomoti, a ich miejsce zajmuj~ kolejno:' Triporopollenites robustus, druga dominacja w profilu lnapeTturopolleni··- tes dub ius (do 34%) i znowu Triporopollenites megagranijer. W samym stropie pokladu osiqga maiksimum forma tr6jfbruZidowa - Tricolpopolle- nites liblarensis liblarensis, kt6ra w doSe dui:ych ilasciach (2iQ'+3i()~'/o) wy-,
st~puje takze na calej d'lugdSci profilu. Wg6rnej czEi\lSci po1cl:adu ~iej-' sza si~ udzial procentowy lllielkt6rych sporomorf w stosunIku ,do c~i
srodkowej i dolnE!j lu:bzaczynaj~ one wystEWowac juz nawet tylko. spo-, radycznie. Datyczy to przede wszystkim Tricolpopollenites retijormis, Triporopollenites robustus i Triatriopollenites coryphaeus.
R6wniez i w tej partii prafilu mozna zanoto.wae jedynie pojedyncze ziarna pyl!1m Pityospo1'ites, ale nieco wi~ej spor niZ 'W om6wionej po-
przedn~o.
Na przestrzenicalego prmilu wyst~puj~ sporadycznie sporomorfy ikon-
cz~ce tutaj sw6j zasi~ pionowy; a wi~ w pewnym sensie charaktery- styczne. S~ to: Basopollis cf. atumescens (tab!. TU, fig. 64), Triatriopolle- nites aroboratus {tab!, 11[1, fig. 88), Duplopollis golzowense (tab!. IiV, fig.
89), Interpollis velum (rtalbl. IV, fig. 91), Interpollissupplingensis (tab!, IV, fig. 92). Formy te :()graniczaj~ -wiek osad6w, w kt6rych wyst~ujll do eocenu doInego (W. iKrutzsch 1965, 'zona H--:1:~, obejmuj~ca spa,rnak i ipre~ lulb do dolnej cz~ci eocenu ~r,odkoQwego (zona 14'---11'5).
POwyZszy zesp61 sporomorf okreSlony ja'ko dolno-B'rodlmwoeoceDski
-odr6Zni~ si~ taue od niZej lez~ceg.o zespolu g6mopaleoceilskiego znacznie
160 lrena .Gra:bowska
mniejszym udzialem form charakterystycznych dla paleocenu (fig. 3).
Znajdowane ~ one juz tylko sporadycznie, a brakjest zupelnie form star- szych, typow:yt!h dla kredy.
Zesp6l sporowo-pylkowy w~glawych osadaw ze Szczecinaporownany zostalz obrazami palynologicznymi z GeiiseUal !CR. Potanie, 1'934; W.
Krutzsch, HJ5'9), z Helmstedrt (!H. P<flug, 19512) iz Dorog (M. Ked'Ves, 1!}60, 1!963i). Wyniki analiz 'badanych przeze nmie osadow najbardziej podobne Sll do wynik6w badan sporowo-py);}wwych z dolnego po1cl:adu w~gla
z Helmstedlt. Zarowno w~gielbrunatnyze Szczecina, jak i z Helmstedt zawiera duzlliloSC drabnych form trojbru2ldowych i trojlbruzdoporowych.
W dolnym poklladzie z Helmstedt formy starszego trzeciorz~u wyst~pujll
jednak w wi~szej romorodnosci niZ w badanych osadach ze Szczecilna.
, fPor6wnanie wynikow analizy sporowo-pylkowej o:pracowywanego roa- terialu z ana,logi~znymi wynikami z Geiseltal i gornego pokladu z Hel- mstedt wykazalo, Ze w~g:iel brunatny z terenu Niemi.ec ma mniej form starszego trzeciorz~du. Ponadto cechllodromiajqcqzespoly z Gei-seltal i .gornego poJ.cladu 'Z, HelmStedt od zespolu ,szczeciilskiego jest. wyst~po
wanie w nich dose duzej ilooci spor, szczegolnie w Geiseltal (W. Krutzsch, 1'959), przy sporadycznej tylko ich obecnoSci i malej rOZnorodnoSci w osa- dach ze Szczecina.
G6RNOEOCENSKI? ZESPOL SPOROMORF
Osa'dy zawierajqce tenzesp61 sporomori to szarozielone ily pochodze- nia mOrSkiego,O""ciyni swiadczll iznajdowane podczas analizy sporowo-pyl- kowej liczne f,ormy Hystrichosphaerid(le.Z innych form planktonic'Zrlych WystllPily Dinojlagellatae, niekiedy 'Ila~et hartlzo licznie. W calej serH ilow (gl~bokosc 2'29,0+2'20,0 m) tylko kilka IProbek za,wieralo sporomor- fy w Hooci wystarczajqcej do Zestawienia wnikow. Najliczniejsze hyly tu
nast~ujqee Slporomorfy:
Naz.wa sporomorfy
Tricolpopollenites liblarensis libiarensis Tricolporopollenites CingulumpUsillus Pityosporites Zabdacus
Triatriopollenites d. Platycarya Triatriopollenites cf. plicatU8
MaksymaJaly uddal w Ofo 60
00 26 10 10
Zupelnie sporadycmie wyst~powaly -inne sporomorfy, liczne w nizej lezqcym osadzie w~glowym (fig. 3).
Osady z tego rodzaju zespolem sporomorf umieszczOIl1e zostaly w gor-.
nym eocenie, gdyz 'dbo~ drdbnych i,orm. trojbruzd.owych i trojbruzdopo- rowych zajmujqcych pierws:ze miejscazaczyna juz wyst~powae w wi~
szej ilooci Pityosporites. fPozwala to odroimie ten zesp61 od zespolu nizej lezijcego. Jest on wi~ mlotdszy,gdyz nie zawiera juz prawie zupelnie form najstarszego trzeciorz~.u z grupy Interpollis, ale jeszcze sporadycz- me wyst~ujfl sporomorfy Trudopollis i NUJdopollis, lic'zne w paleocenie ..
gornym. '.
Biorqc pod uwa.g~ koniec zasi~gu pionowego Trudopollis subhercynicus.
~ .Wyst~ujlloej w omawianych osadach, a charaikterys~znej dlanaj- stars:rego 'trzecior~u - lbadane ,osady nal~zal-dby umiescic ,w 'dbr~bie
·~
J! ';:
.~ ... ~ .
• It>
. -
:=
.
c --
I::::-
&....:
0 ....
..!!-.
o • .~ ..:
...
.
~,:
L ...
-= •
..
c .• .c .2 l~ ~ .1: ...
~~
"I £:-::-:]2
k-;;''':;:'i~3L!,D
Fig. 4. Wy4tres .procentowego wys~powania niekt6rych s,poromorf W ooadach eocenu dolnego - §rodkowego z otworu ·wiert- niczego Szczecin IG-l
Diagram of percentage occurrence of some s,poromorphs in the Lower -Middle Eocene deposits in the bore hole Szcze- cin IG~
1 - w.:gtie1; 11 - it c1amny wu11sty; 1I - n ciemny IWUlllsty. ZIIlp1aBzczony 1 - coal; S - dark coaly Clls.y; .3 ~ da11l:: coaly arenaeeous clay
Paleogen z wiercenia Szczecin IG-I 161 g6ro.ej c~i epcenu SrodlkoWego. $pqromorfa i1:a, jak iPodaje W.Krutzsch (1'9'615), si~ga dQ eocenugorn.ego (obraz sporowo-pylikowy z 'Zeitz -zona"
1H). WystEWuj-eona tez wz~le ~orowo-py1:kowym 'z BOI'ken (F. Miir- tiger, M. iPflanzl, 1955; Hi ·lPflug, 195'2.), odpowiadajllCym wyzszej cZ~Sci eocenu srodkowego (zona 16), a 'znanym jalko "obraz zBo~en".WSipoln~
cech~ respoil6wze Szcz·ecina i ,z Borlken j,est wyst~wanie du:iej i!loSci TriatriopoIlenites plicatus. (P.oozstaly j-ednak zeap61 sporomorf :ze Szcze- cina oolbiega od "obrazu 'z Borlken", poniewaz !posiada wi~cej foorm rolod.- szych. IPodoobnie wy.padlo porownanie z zespoolem sporowo-pylkowym z w~gla brunatnegoz BUI"ghasUlnogen (F. Miirriger, H.Pfl'Ulg, 1951), na-
lez~cego rowniez do wY2lszej ez~i ,eocenu sro~owego.
Obraz sporowo-pylkowy badanych How z otworu wiertniczeg-o Szcze- ci!n IG-1 ,zawiera wi~ ~ol sporomori rue dajq,cy si~ utoZsami(: z zespo- lami wyZej wymieni-onymi, ktore wydaj~ si~ bye starsze. Poniewaz ,jed- nak wyniiki oparte s~ ty1ko na kilku prob'kach, wiek icill zostal okre'Slony na eocen gorny - dolIi~ j.ego cz~e, lecz ze zna~iem :zapytania. Mozliwe jest,ze po opracowaniu f.orm planktonicznych polozenie tej serii flow
b~dzie mozna wymaczyc hardzliej pewnie.
E. Odrzywolska-BieD!kowa (1'967) opieraj~c si~ .na mikrofaunie oIkre- sla wiek Itych samych osadow ze Szczecina jako gorny eocen.
SRODKOWOiOLlGOCENSK'! ~OL SPOROiMORF
Omawiany zespol sp-oromorf z.ostal znalezioony w osadach okolo 100 m
mi~zszoSci, iktore stanowHy sza-rozielone IU'b brunatne ily.
IPrawie we ,wszys1Jkich IPrObkach znajdowan-o formy planktoniczne - Dinoflagellatae i Hystrichosphaeridae. Sporomorfy wySt~pily tylko w czterech IPr()b!kach na gl~okoSci 18-5,0+1 '719,0 m. W wif;:kszych iloSciach zn.aleziono nastwuj~c,e sporomorfy:
Nazwa sporomorfy Pityosporites sp. dtver.sae Inaperturopollenites dubius TricoZpopoUenites microhenrici
TricoZpopoZZenites ZibZarensis Zibwrensis TTicoZp01'opoZZenites cingulum pusiZZus TricolporopolZenite,s cingulum lusus
Maksymabty udzlal W '/0 40 410
1~
10 9 5
Inne sporomorfy, wymienione na fig. 3 wyst~pily juz sporadycznie.
Zespol sporowo-py1'kowy znaleziony ,w tych osadach, ja!kkolwiek nie- k.ompletny, jest podobny do niektorych zespoUiw z probek zesrodkowego oligocenu Gorzowa WieJ.ikQp<>lskiego i .HOw toruflSkich ([. Gralbowska.
1'965). Analogia ta wyraza si~ wyst~powaniem Inaperturopollenites em- maensis, Cicatricosisporites dorogensis oOraz wi~szych ilooci Pityospo- rites i lnaperturopollenites dubius, a ,takZe podobnych form !p1anlk:tonicz- nych.
Wosadach ze Szczecina procent wystEWowania TTicolporopollenites cin- gulum fusus i T. cingulum pusillus jest nieco nizszy niz w klasycznym abrade oligocenu srodkowego z Gorzowa Wielkopolskiego.
Kwartalniok Geologic2IllY - l i l
162 lren.a Grabowska
E. OdTzywolska...jBienkowa .(1967) wyznaczyla w oparciu 0 milkr·o-
faun~ wiek arodkowooligocenski osad6w na wi~szym ddcinku: profilu niZ, !Illozna bylo to okreslic na podstawie wysb;powania sporomorf,ktore Zlnaleziono tylko w ikilku probkach.
w;NIOSKlI
W niniejszym opracowaniu zostafy omowione zespoly sporowo-pylko- we paleogenu z Qtworu wiertnkzego SZlCzeCin ]0-1 - zespoly naleZ~ce do paleocenu i eocenu po raz pierwszy, a ponadto Izanotowane 'zostalo nowe stanowisko oligocenu srodkowe.go.
. lWiek ,okreslony na podstawie analizy palynologicznej 'Wotworze wiertnkzym Szczecin 110-1 przedstawia si~ nast~puj~co:
Wlek oUgocen ~rodkowy
t!ocen garny?
eocen dolny lub srodkowy paleoceng6rny
GI~bokosc w m.
1179,0+-1185,0 2120,0+299,0 313,8+328,0 329,0+3613,0
Fa 1 e 0 C en g 0 r n ywyksztalcony je,st w postaci How w~glistych,
ktore zawieraj~. w duzej HoSci sporomorfy: TTUdopollis subheTcynicus, Trudopollisze slaibym oculus, TTicolpoTopollenites
:z
grupy edmurvdi/sat-zveyensis, N'udopollis, a wmniejszej iloaci male . f.ormy trojbruzdowe i troj'bruzdoporowe. Prawie zupelnie brak jest spor i sporomon Pityo-' spoTites. ,
Ten zespot sporowo-pylkowy zostal porownany z obrazero palytnolo- gicmym z .Airltweile i przez analogi~ okreSlony jaJko gomopaleoceiiski.
Eo c en cl <;> 1 n y ,(lwb srodkowy) stanowi poklad w~gla brunatnego, ktory zawiera w duzej HoSci sporomoriy Monocolpopollenites tTanquillus, TTipoTopollenites megagranifeT, lnapeTtuTopollenites dubius, TTicolpopol- lenites Tetifomiis i inne drobne sporomor'fy trojbruzdowe i trojbruzdopo- rowe. Sporadycznie wyst~puj~ tu jeszcze formy typowe clla paleocenu gornego, w dalszym ci~gu, nielicznie, pylek typu PitYOspoTites oraz
w wi~kszej ilosci sp-ory.
Na fig. 4 przedstawiony zostal procentowy udJzial pyliku poszczegol- nych grup roslinnych, ktore wyst~pow.aly po sabie w m:iar~ powstawania pOikladu w~gla. Osady 'zawieraj~oe ten ze~61 na ,podstawie porownan zostaly umieszczone pomi~dzy obrazem z Geiseltal (eocen srodkowy) a dolnym pokladem z Helmstedt (eocen dolny).
E 0 c en g 0 r n y? wyksztalcony jest jako ily szarozielone. Z Hcznych w eocenie dolnymiorm trojbru2ldowych i trojbruzdoporowych pozostaly tylko wystEWuj~ce w wi~kszych iloSciach TTicolpopollenites liblaTensis liblarensis i Tricolpor,opollenites cingulum pusillus. Zwi~'ksza si~ nata- miast HoSe sporomorf PityospoTites. Brak jest prawie zupelnie form ty- powych dla sta,rszeg.o paleocenu poza TTUdopollis subhercynicus.
Ten zesp61 sporowo-pylkowy porownany zostal z zespolami z Borken i Burghasung·en, nalezqcymi do gornej cz~sci eocenu srodkowego i jako mlodszy umieszczony w eocenie gornym?
Paleogenz ;wiercenia .Szczecin IiQ-l 163
o
1 i ,go c en oS rod k 0 w y wyksztakony jest w postaci il6w szaro- zielonych i brunatnych. ZaiWieraj~ one duze iloSci lnaperturopollenites dub ius i Pityosporites Bp. div.ersae, Tricolpopollenites libla~n:sis Hblaren- sis, Tricolporopollenites cingulum pusiZZus oraz sporadycznie - lnaper- turopollenites emmaensis i Cicatricosisporites dorogensis, k.t6ra toO spora w o1igocenie srodkowymma naj:wyzszy zasi~g pionowy.Ten zesp61 sporowo-pyllkowy podobny jest do :wyst~puj~cych w srod- kowooligocenskich osadach z Gorzowa :Wielkopolskiego i w Haoh torun- skich.
ZaJldad 'Stratygrlllffi IG Warszawa, ul. Rakowiecka 4 iNadeslano dnia 24 ~rca 1967 r. ,
PISMIENNIUl'WO
AREN B. 0964) - Atlas geologlczny PolskL Z. 11 ---.: Trzecioxu:d; Wyd. Geo!.
Warszawa.
BR:EDIE G. (i9i5l8~ - Sporen und P,olien in' rriarinen T,ertiar der Niederrheinischen Bucblt. Fortschr. Geol. Rhein!. Westfal., 1/2, p. 166--004. Krefeld.
DOKTOROWrCZ-H'R.IDBNIOK.A J. (1961) - Paleobota'l1i'c2lIle podstawy paralelizacjd poklad6w w~gLa brunatne,go ze zi6z Rog6~Il!o ,pod Lodziq. IBiu!. Inst.
Geoll., 158, p. 1114i---t303. W,arszawa.
GRABOWSIKA 'I. (1005) - 0 Srodikowooliigocefusikim wiek:u il6w toruii.Slkich napod- ,stawie analizy sporowo-pyl'kowej. :KJwar~. geo1., 9, p. 800-815) nr 4.
W'ar's'zawa. I'
JASKOWI-i\K .M .. {196/ia) -jDoIk:umentacja'Wyni~owa wie17cenia struktllralnego Szczecin IG 1. ArCh.lnst.Geol. {m.aszyIiopiI!). Warsiawa.
JASKOWIAK M. (19166b) '- Dokuinentacja wynlkdwaWie~ceilia st~uik,turalnego Go- leni6w ']G 1. Arch. Inst. Geol. (maszynopis). War.sza!Wa.
KEDVES M. (leOO) - Etudes palynologiques dans le Bassin de Dorog. Pollen et Spores, 2, (p. 8I9----U22, nr 1. ·Paris. .
KEDVES M. (19'63) - strati-graphie palynoJogique descoudhes eocenes de Hongrie.
, " Pollen 'et Sipores, 5,(p. ,149r-,--;lI59, nr 1. Paris. , ' KRUTZSOH W. (1i9519) - MicropaUiontologische I(SporenpaUiontolOigische) Untersu-
chung.en
an
der Braiinkohle' des Geiseltales. Geologie, 8, nr 21~2. Berlin;KRUTZSCH W. :('1961) - iBeitrag zur Sporenpalaontologie der praobero]i'gozanen kontinentaien urid marinen Tertiarablager~ngen 'Brandenburgs. Ber.
Geol. Ges., 4,1P. 2910'--3413. Berlin.
KRUTZSCH -Wo (1005) ..:... Stratigraphisches Schema fur die Tertiar der DDR. Zentr.
, Geol. Inst., Anlage; nr 4--5. Bel'llin.
KBUTZSCH W., LOTSClHD. (11963) - Giied,erung tind Para11iesierung' der Ablage- rungen des hocheren Eoziins und des tiefenund mittleren Oligoziins in West - und Mitteleurope arid die' Lage der Eoziin - Oligozan Grenze
in diesem Gebiet. GeoLogie, 12, Berhefte 39, IP. 1---00. Berlin.
KBUTZSCH W., PCHALEK J., SlP1EGLER D. 1('1'916() -Tife1-"es Palaozan (?Montien) in· Wes1hrandenburg. Intern. Geol. Congr. XXI.:Ses., 4, p. 1~1f43. Ko ..
penhaga.
164 Irena ·;Grabowska
KSL\Z'KIlEWICZ M., SAMSOINOWrcZ J:,,'RU'HLE E. IOI006~ ~ !Z'arys geologii Pol<ski.
Wyd. GeoI. Warszawa.
MtiRJRJG.ER F., PFLAIN1ZL G. (010015) - Pollenanalitische Datierungen einiger hes- sischer Brau~oIhlen .. Notizbl. hess. L.-A. Bodenforscn., 83, ,po -71;...-S9, Wiesbaden.
MORRlGER F., P!FLUG iH. ,(19611) ... 'Ober die Alter~tellUUig der l3raunkohle von l3urghasungen l3ezirik Kassel ,auf Grund pollenanaUtischer Untersuchun- gen und Vergleidhe mit 'liDderen Braumrohlenvorkommen. Noti7bl hess, L.-A. Bodeniorsch, 4, p. 87----9'7, nr 2. Wiesbaden.
ODRZY'WQI.SKA-iBIENKOW A E. (1967) - Utwory trzeciol"ZEldowe z otworu Szcze- cin IG-!l w swietle bad an mikropaleontologicznyc'h. Kwart. geoI., 11, p.
'1.18---'130, nr :1. W.arszawa.
PF-LUG H. (195'2) - Palynologie und Stratigraphie de:r eozanen Braunikohlen von lHelmstadt.Palaeont. Zs., 26, IP. l1~, nT 8. stuttgart.
PO'l1ONIE R. (11934) - Zur Mi'krobotanik des eozanen Humodils der Geiseltals. Inst.
Palaeobot. petr. Brennst. Arbeit., 4, ;po 25--U1IIB. Berlin.
THOMSON P. W., PFLUG H. (J.915~) - Die a11tertUlre Braunkohle der Tongrube Zie- vel im Antweiler Graben. bei Satzvey ,(::sI. Euskb:chen). iN. Jb. Geol.
PaUiont. Aihh., 96, p. 1----00, nr 1. Stuttgart.
3AKJImiCKAH E. ,11;. (1963) - ilbIJIb~a nOIq>blT'OCeMHHHbIX H ee 3Ha:'IeHHe ,l\JIH 06OCHOBaHHJI c'l'P6THrpacPHH' BepXHero MeJIa H IIaJIOOreHa Tpy,ll;bI reOJIor.
HHCT., 74~ MOCKBa.
HpeHa rPAIiOBCKA
OTJIOXCEHWI DAJIEOI'EHA B liYPOBOA CKBAXCUHE ~ or-I B CRETE cnoPOBO-IIb~rO AHAJIH3A
Pe:nOMe
B BaCTO~ pa60Te paCCMal'pHBaIOTCJI CllOpoBo-~eBLle KOMlIJIeKCLI ID OTJIOxemUi:
IIa.rreoreBa Ha OCHOBllHHH nammOJIOI'H'lecKHX ClleKrpOB 06pll3~OB, oT06paBlIldX H3 6YPOBO:it CKBa-
mmw ID;eIl;llH Hr-I. Ha repPHTOPHH iloJIbIIIII BIIep:m;re OIIHCLIBaroTCJI KOMlIJIeKCJ.I ID OTJIOlKeBH:it na.rreo~ H 3OI(eHa. KpOMe Toro, OTMelJaeTCJI HOBOe MecTOHllXOlK,l(eBHe OTJIOlKeBH:it cpe)J;lrero
OJIHrO~Ba.
B03pacT OTJIOlKemm:, onpe,!l;eJIeBlll>lil: Ba OCHOBaBHH cnopoBo-~eBoro aHllJIH3a, npe,ll;- CraBmrercJl CJIe,D;YlO~ 06pa30M.
1. BepXHeIIllJIeo~HOm.re OTJIO)l(eHHJI (329,0-353,0 oM), PIl3BH'l'lol B BH.D;e yrmrcTLIX rmm, CO,!l;eplK3JItHX B 60JIlomOM KOJIH1ieCTBe CIIOPOMOpq,Ll Trudopollis subhercynicus, T. co CJIa60 BLl- PWKeBHLIM oculus, Tricolporpollenites ID rpYJIIILI edmundi /satzJleyensis, Nudopollis H MeHbIlIeM KOJIH1{eCTBe He60llblmle q,oPMbl Tricoipopollenites liblarens{s liblarensis, T. liblarensis fal/ax, Tri- colporopollenites cingulum oviformis, T. cingulum pusillus H ,lIpyrHe. ilo'ITH IIOJIHOC'l1>IO OTCyTCTB)'IOT CIIOPLI H CllOPOMOpq,LI THIIa Pityosporites.
3TOT KOMlIJIeKC 6LtlI cpaBHeH co CIIOPOBO-~BLtM cneKTpoM OTJIO)l(emm: pa:itOBa AJrr-
Be:lti1e (B. TOMCOH, X. nq,JIyr, 1952) H Ba.OCHOB8.HHH CXO,!l;CTBa oIIpe,!l;eJIeH XaK BepXHena.rreO~
HOBLI:it.
.streszcreni-e
2. lb!:iKHe-cpe,n;He36~eHom.re o"tJIOxellB'll (313,8--328,0 M)· pli.3InlTLt B ~e DJtaCTa 6yjJoro yrirH., CO,ll;ep1EllJ:l:(ero B6o.m'.i:ItOM· KOJIll'1eC'rBe cnO'pOMOPcPLl:' He60JlLIlIHe Tpex60p03,l1;Blo[e li TPex~
6op03,I(ODOPOm.re Cil<1poMop(lI;r,; a nuOKe Mo!tOco/popollenites tranquil/us, lnapertlil'iJpoll~1iites dubius :iI ,zq,yme. Cnopamecn BCtpe'lalOTCJI errte 4loPMLt, xaparrepm.Ie ·WDI YKa3a.BBl.tii: '»epXHe- naneoD;eH4>BWii: OTJIOlKellHit, 60nee o6:w:n.in.r· cnoPLI, aTaDKe Bee e~ HeMHOrO'IHCJIeHHaJI ~ J:(a THIIll Pityosporites.
Ha:41~;·4 ,I(aeTCJI npo:o;emHoe yqaCTHe IILlJ]].~ OT,I(em.m.rx pacmreJJl.Bl.xx rpynn, CMeIDllO-
maX
.zwyt ;n,pyra DO Mepe BllPa.n:tioamm yrOJILHOro DJIaCTa. Oca,nn CO,ll;eplKllIItHe 3TOT K~XCCIIOPOMOp4J Ha OCHOBaHHl[ COIIOCTaBJIeHWI BX C ,I(aHBI.lMH HCCJIep;oBaHHit, DpoBep;eHBLIX B'rep- MaBlDI, '6LIJm omecellLI It HlITCpBaJIy MelK,ll;ynopo,I(aMH ID· relt3eJILTaID. Cpe,I(He30D;HeOBOrO B03- pacra '(Po TIOTOm.e, 1934; B. Kpyr:o;m, 1959, 1961) R BHJKimM IIJ1aCTOM B:3 XelIbMlItte,D;T, omocJl"
ri:(BMcJI XHH)JtHeMY 30neBY (X. I141nyr, 1952).
3; BepxHe30D;eHOBLIe ? OTJIOxeHWI (220,0...:..-299,0), pa3BHTLl B~e cepO-3eJIem.rx rJIBH. Cao-
POMOp41Lt '6WI'H BWlBJIeHLl JDIlIIL B HeXOTOPLtX 06pa3:o;ax. ,:113 MHoro'IHCJIeBlDiolX B ~,II;He- 3OD;eHOBLIX OTJIoxeHHJIX TpeX60P03,D;l1LIX· H -rpex6opo3,11;OnOpOBLIX 4loPM OTMe'lalOTCJI TOm.xO
TricolpojJollenites liblarensis liblarensis H Tricolporopollenites cingulum pusillus, KOTOPLIe pacnpoc- Tpami:in.t B 60nee 06HJILHOM KOJIH1leCTBe. no'lTll nOJIHOCTLlO OTCyTCTB)'IOT yxe THIlOBYe «PoPMLl ,II;JIJI OTJIOxellHit ;n,peBHero naJIe030Jl, 3a HCKJIIO-.remreM Trudopollis subhercynicus. YBeJIiAB:BaeTcJI KomecTBO CIIOPOMOp(J Pityosporites.
3TOT KOMnJIeKC 6LIJI cpaBmm c nammOJIOI1l1feCK,BM CJIeXTpoM OTJIOlKellHit ID :SOpJ:eH (D. Kpy-
~, 1961, 1965) H liyprxa3ym"eH (<1>. MIOppm-ep H X. n41nyr, 1951), C'lHTaIOlI(IIMHCJI Bepmeit '1aCTLIO cpe,II,Hero 3O:o;eHa, K KaK 60nee MOJIO,ll;Oit omeceH x BepXHeMY 3OD;eay.
4. CpeAHeoJIHI'oD;eHOBLIe OTJIOXeHWI pa3BHTLl B ~e cepo-3eJIeHUX H 6ypLtX rJIHH. TOJILXO Ha rny6KHe 179;0-185,0 M OTMe'lellLI CIIOPOMop41LI,Cpe,lll!! KOTOPLIX B 60JIbIlIOM XOJIK'leCTBe 6LlJIK BWlBJIeHLl lnaperturopollenites dubius, Trico/popollenites liblarensis libiarensis, Tricolporo- , pollenitescinguium pusillus, Pityosporites, a TaIOKeCIIOPa,D;K'IecKK - lnaperturopollenites emmaensis
H Cicatricosisporites dorogensis, KOTOPaJI B Cpe,I(HeM OJIHI'OD;eHe KMeeT caMoe 6om.moe Bep11lltaJI&- Hoe p8CIIpOCTp8JIeHKe.
3TOT XOMnJIeKC npOJJllJIJIeT· CxO,ll;CTBO C KOMIIJIeXC8.MH, pacrrpOCTpaHeKBLIMK Bcpe,D;HeOllH- roD,eHOBLIX OTnOlKellWIX paAoua. rOxyB-BeJILKOnOJILCKOrO K.TOpyHCKllX rmmax (H. rpa6oBCKa,
19(5). '
Irena GRAiBOWSKA
PALAF.OGENE IN BORE BOLE SZCZEOIN IG-1 IN THE LIGHT OF SPORE- -AND-POLLEN ANALYSIS
Summary
The present paper deals with some spore-and-pollen assemblages of Palaeogene age, elal>oNrted on lPalynoiogica!l. eviidences obtadn-ed from the depoSilts encouO'texed in the bore 'hole Szczecin !G-l. The assemblages of the Paleocene and 'Eocene are here for the first time described from the area of Poland, and a newly discovered site of Middle Oligocene deposits ils di'9Cussed. . ,
The age determined by means of spore-and-pollen analysis can 'be presented as follows:
166 Irena Grabowska
11 - Upper Paleocene(3I29,O,..;...ooa,O m) is developed as coaly clays that contain rich sporomorphs ,such as TrudopolZis subhercynicus, T. with feeble oculus, Tricol- IPOropollenites of the group edmundi/sat~veyensis, Nudopollis, and in lesser quan- tities such ,small f,oI'msas Tricolpopollenites liblarensis liblarensis, T. liblarensis fallax, Tricolporopollenites cingulum pusillus, T. cingulum oviformis and others.
Spores and sporomorphs of Pityospor,Zt~s are here rarely found.
This assemblage was compared with a ,spore-and-pollen picture from Antweile (W. Thomson, H. Pflug, 1962) and, ac,cording to similar features, was determined to
be of Upper Paleocene a g e . ' ,
2 - Lower-Middle Eocene :(313,8+3218,0 m) 'Occurs here as a brown coal ,seam that ,contains a number of sporomorphs: small colpate sporomorphs, 'colporate sporomorphs, as well as Monocolpopollenites tranquillus, Inaper,turopollenites du- bius and others. 'Forms, typical 'Of jthe Upper Paleocene mentioned above, ,appear sporadicaIly; more frequently are found spores and, as before, slight amounts of pol1~ grains of. Pityosporites ~;Ype.· .
Fig. 4 illustrates the percentage ,content of pollen grains of 'Various ,plant groups that followed each other and formed the coal seam investigated. On the basis of the compari,son with the results obtained in Germany, the deposits that contain this assemblage of sporomorphs are placed between the Middle Eocene .cieposits from Geiseltal (R. ,Po,tonie, Ism, W. Krutzsch, 11900, 1001) and the lower seam from Helimstedt, referred to the Lower Eocene (H. pflug, 195t2).
3 - Upper Eocene !(?) :220 .. 0+299,0 m)i;s developed as grey green 'clays. Sporo- morphs 'appear here only i;n some samples. Ofcolpate sporomorphs and colporate·
,sporomorphs, numerous in the Lower-Mdddle Eocene,oo,ly TricolpopoZlenites Zi- blarensis liblarensis and Tricolporopollenites cingulum pusillu8 'Me f,ound in greater number. F'orms, typical 'Of olderPaleocene, except for TrudopoZlis sub- hercynicus, are ,almost absent. ,On the other hand, the sporomorphs of , Pity os po rites type increase.
This a'ssem})1.age rwas ,compared 'WiI1ih the palyn'Ologi:cal ,pictures from:: Boriten
·(W. Krutzsch,19611, 119651) and Burg-hasungen (F. iMiirrigerandH. Piflug, J.9511)";which are referred to the upper part of the Middle Eocene and, as a younger one, was related with the Upper Eocene.
4 - Middle Oligocene is ,de:veloped ,as grey-green and brown clays. Sporomorpbs appear at IQ depth of 179,0l--l1'8!5,O m only; among them Inaperturopollenites dubius, Tricolpopollenites liblarensis libLarensis~ TricolporopolZenites cingulum pusiZlus, Pi- tyosporites, and sporadLcamy -I InaperturopoZZenites emmaensis ' and Cicatricosis- porites dorogensis are numerous. The last named spore is, in the Middle Oligocene deposits, of the greate'st vertical extent. '
The assemblage, here considered Ls similar to that found in the Middle Oli.gocene deposits from Gorz6w Wie!kopolski and in the Torun clays (I. Grabciwska, 1965).
