Uitbreiden of vervangen van studentenwoningen? Nieuw studievoorschot kan studenten thuis houden

Nieuw studievoorschot kan studenten thuis houden

Uitbreiden of vervangen van

studentenwoningen?

S i n d s e e n a a n t a l j a r e n w o r d e n v e e l

- v a a k l u x e - s t u d e n t e n c o m p l e x e n

o p g e l e v e r d . Het n i e u w e s t u d i e s t e l s e l

k a n d e z e g o l f e c h t e r f r u s t r e r e n .

M o g e l i j k o n t w i k k e l t z i c h è e n

v e r v a n g i n g s m a r l < t , m a a r o o k d a n k e n t

h e t b u d g e t v a n s t u d e n t e n g r e n z e n .

Jarenlang was er een schrijnend tekort aan woonruimte voor stu-denten. Inwoners van universiteitssteden werd dringend gevraagd een kamer te huur aan te bieden. Veel studenten begonnen aan hun opleiding vanuit tentjes en caravans In afwachting van woonruimte. Dat werd in de meeste gevallen een studentenflat met gedeelde voorzieningen.

Sinds een paar jaar wordt flink werk gemaakt van de nieuwbouw van studentenhuisvesting. Ook worden oudere panden, zoals vrijko-mende verzorgingshuizen, tot studentenwoningen getransfor-meerd. Een derde ontwikkeling Is het tijdelijk beschikbaar stellen van ruimtes voor studenten, bijvoorbeeld in op sloop wachtende kantoorgebouwen.

Niet alleen woningcorporaties, maar ook projectontwikkelaars en zelfs zorginstellingen en buitenlandse Investeerders zijn nu op de markt van studentenhuisvesting actief. Hun bouwproductie is geba-seerd op een al jaren groeiend aantal studenten aan universiteiten en hogescholen en de daaruit volgende groeiende vraag naar stu-dentenkamers en studentenwoningen. Huurprijzen gaan soms al richting 1.000 euro per maand, voor gemeubileerde kamers met extra voorzieningen zoals wifi en een fiets.

Gewijzigde studiefinanciering

Maar nu sinds het studiejaar 2015-2016 de basisbeurs in het hoger onderwijs is vervangen door het studievoorschot, is het onzeker of studenten nog steeds zo graag een kamer of een woning willen huren. Het studievoorschot is een lening van maximaal € 854,13 (in-clusief een aanvullende beurs voor studenten met minder draag-krachtige ouders). Daarnaast kunnen studenten nog € 162,58 per maand lenen voor het collegegeld, dus in het totaal € 1.016,71. Ze moeten de leningen met rente terugbetalen. Daar staat tegenover dat de verplichte aflosfase is opgerekt van 15 naar 35 jaar en dat de bijverdiengrens verdwijnt; studenten mogen onbeperkt bijverdie-nen.

Welk effect heeft dit nieuwe studievoorschotsysteem op de vraag naar studentenhuisvesting in de komende jaren?Twee scenario's, te vinden in de Landelijke IMonitor Studentenhuisvesting 2015, schet-sen samen een bandbreedte: het studievoorschotscenario en het trendscenario.

Studenten en hun huisvesting

Eerst het aantal studenten. In de afgelopen tien jaar nam het aantal hbo-stüdenten met gemiddeld 12.200 studenten per jaar toe. Het aantai universitaire studenten nam in deze periode met 6.300 stu-denten per jaar toe. Per 1 oktober 2014 stonden 646.300 stustu-denten ingeschreven bij door de overheid gefinancierde opleidingen aan het hoger en universitair onderwijs. 53.000 studenten zijn van bui-tenlandse komaf.

Studenten willen meer kwaliteit

tegen minder huurlasten

Voor de komende jaren wordt een minder sterke groei verwacht: 3.000 hbo-studenten en 1.000 universitaire studenten per jaar tus-sen collegejaar 2014-2015 en 2022-2023.

Dan hun huidige huisvesting. 284.500 studenten (44 procent), wonen nog bij hun ouders. De overige 361.800 studenten wonen niet meer thuis. 79 procent van alle uitwonende studenten woont in één van de studiesteden (Kencis, het kenniscentrum studentenhuis-vesting, onderscheidt 36 studentensteden).

Met uitzondering van Ede en Leeuwarden is in alle steden de vraag groter dan het aanbod. Het probleem is het grootst in Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Eindhoven, Nijmegen, 's-Hertogenbosch, Utrecht en Zwolle.

Inkomsten en woonlasten

De meest voorkomende inkomsten van studenten komen uit studie-financiering (76 procent van alle studenten), werk (67 procent) en ouderlijke bijdrage (42 procent). Bijbaantjes leveren studenten ge-middeld 270 euro op. Het gege-middelde netto inkomen van thuiswo-nende en uitwothuiswo-nende studenten is 720 euro per maand.

De woonlasten zijn de afgelopen jaren sterk gestegen (in de afgelo-pen twee jaar in enkele steden zelfs meer dan 10 procent). Gemid-deld betalen uitwonende studenten 470 euro aan woonlasten per maand (24 euro/m^). Gerelateerd aan het gemiddelde inkomen per

DECEMBER 2015

Tabel 1 Gemeenten met meeste en minste niet-thuiswonende studenten, 2015 Meeste studenten Amsterdam 109.300 Utrecht 60.000 Rotterdam 58.800 Groningen 52.200 Nijmegen 37.200 Minste studenten Hilversum 940 Gouda 900 Hengelo 790 Apeldoorn 730 Doetinchem 410 Tabel 2 Verdeling studenten naar instelling en huisvesting, 2015

Totaal: 646.300 1100%) HBO: 398.500 (62%| WO: 247.900138%) Thuiswonend: 284.500 (44%) HBO: 220.000 (34%| WO: 64.500 (10%) Uitwonend: 361.800 (56%) HBO: 178.500 (28%) WO: 183.300 (28%)

Kamers met gedeelde voorzie-ningen-210.300 (24%) HBO: 146.500 (15%) WO: 119.900(17%) Eénkamerwoningen: 42.600 (5%) HBO: 19.400(3%! WO: 23.100 (4%) Zelfstandig: 108.900 (7%) HBO: 62.500 (9%) WO: 46.400 (7%)

maand van uitwonende studenten (860 euro) is dat 55 procent. Voor studenten op kamers met gedeelde voorzieningen is deze woon-quote lager en bij studenten in zelfstandige woonruimte fioger.

Prognoses

Het aantal uitwonende studenten neemt volgens het trendscenario naar verwachting toe van 361.800 tot 382.000 in seizoen 2022-2023 (een groei van 6 procent). Volgens het studievoorschotscenario blij-ven door het studievoorschot meer studenten thuis wonen, waar-door het aantal uitwonenden zal dalen naar 347.000 (-4 procent). De verwachte daling van het aantal uitwonende studenten heeft als ge-volg dat het tekort aan studentenwoonruimten zal afnemen. Gemiddeld zijn studenten die willen verhuizen bereid om 490 euro aan woonlasten te betalen (inclusief bijkomende lasten en zonder aftrek van de huurtoeslag). Voor kamers met gedeelde voorzienin-gen en éénkamerwoninvoorzienin-gen wil men respectievelijk 380 en 430 euro betalen en voor zelfstandige woonruimte 590 euro. De laatste twee bedragen liggen lager dan nu wordt betaald.Tussen studiesteden zijn de verschillen overigens erg groot.

63 procent is bereid extra te betalen voor snel en draadloos inter-net. Voor een balkon of terras is bijna de helft van de studenten hiertoe bereid. Voor andere voorzieningen is minder dan 20 procent bereid extra te betalen.

Studenten met verhuisplannen wensen gemiddeld een kamer van 21 m^; de vraag naar kleine kamers (tot 14 m^) zal sterk afnemen. Dat betekent dat 33 procent van de voorraad niet meer aansluit op hun woonwensen. Dat resulteert in een mogelijk surplus van circa 68.000 kamers met gedeelde voorzieningen. Daar staat een tekort tegenover van meer éénkamerwoningen (9.000) en zelfstandige woonruimten (59.000). De discrepantie tussen aanbod en wens kan alleen worden opgevangen als kamers met gedeelde voorzieningen worden vervangen door éénkamerwoningen of zelfstandige woon-ruimten. Daarmee komt een flinke vervangingsmarkt in beeld.

Studiepuntmobiele studenten

Naast buitenlandse studenten die in Nederland een volledige

oplei-ding volgen zijn er veel studenten die hier een kort programma doen, de zogenoemde studiepuntmobiele studenten (circa 25.000 studenten). Ook zij bezetten een deel van de studentenwoningen. IVleestal zijn de kamers die zij huren volledig ingericht, maar delen zij voorzieningen, zoals een keuken. Het gemiddeld besteedbaar in-komen van studiepuntmobiele studenten is met 630 euro ruim een kwart lager dan van andere studenten. De huur, inclusief bijko-mende woonlasten, is met gemiddeld 470 euro vergelijkbaar met die van de overige studenten.

Driekwart van deze studenten zou een woonruimte met meer zelf-standigheid v/illen huren. Voor een basisinventaris (bed, bureau en kast) hebben 4 op de 10 studiepuntmobiele studenten eveneens extra geld over. De helft (dit is minder bij de overige studenten) heeft extra geld over voor meer voorzieningen, zoals een snelle en draadloze internetverbinding.

Huisvesting voor promovendi?

Behalve voor studenten is er ook een markt ontstaan voor - vaak jonge - buitenlandse promovendi die voor vier tot vijf jaar woon-ruimte nodig hebben. Zij vallen met hun vraag tussen wal en schip. Ze komen niet in aanmerking voor een studentenwoning of studen-tenkamer en moeten op de huurwoningenmarkt achteraansluiten. Een koopappartement ligt vaak buiten hun bereik, hoewel hun pro-motiewerk een redelijk salaris oplevert. Misschien dat deze groep voor investeerders een mogelijke daling van uitwonende studenten

kan opvangen. i

Enkele voorbeelden van recent opgeleverde studenten-huisvesting

• Campus Diemen Zuid

Vijf kantoorgebouwen verbouwd tot een campus met 939 studentenwoningen. Elke woning heeft een eigen keuken met ingebouwde koelkast en keramische kookplaat, een eigen badkamer en een aparte TV- en internetaansluiting.

Huurappartementen van 27 huurprijzen vanaf E 527 excl. sen/icekosten.

•Bomansplaats, Eindlioven

91 gestoffeerde en gemeubileerde woningen (ook tweepersoonsunits) 20-23 m^ € 330 kale huur en 7 onzelfstandige appartementen voor buitenlandse studenten. De woningen heb-ben een eigen keuken en eigen sanitair Tevens is er een wassalon, een bewaakte fietsen-stalling, internet en camerabeveiliging.

• Daalwijk, Amsterdam-Zuidoost

In een deel van een van de oude Bijlmerflats zijn 70 woningen omgebouwd tot onzelfstan-dige studentenwoningen.

• Go West Amsterdam

Een voormalig tandheelkundig centrum biedt nu tijdelijke studentenhuisvesting voor tien jaar en wordt mede-beheerd en bestuurd door de bewoners. Studenten die er kwamen wonen kregen korting als ze zelf meehielpen met verbouwen. Veel materialen zijn herge-bruikt

• Verpleeg- en verzorgingshuis Sint Jacob, Amsterdam

Kamers van 22 m' met eigen badkamer Gezamenlijke keukens met wasmachine. Huurprijs kamer 6 370 p/m, sen/icekosten E 60 p/m. Studenten krijgen korting op de huur als zij zich vier uur per maand inzetten voor de oudere bewoners.

• ne Student Hotel Den Haag

Verzorgingshuis verbouwd totwoonhotel met diverse typen kamers voor internationale studenten. Budgetkamer (14 m^| met bed, sanitair, tv en bureau. € 650 euro per maand op-lopend tot El .100 per maand. Collecfieve ontmoetings- en recreatieruimtes, studeerruimte, fitnesszaal, coffeecorner, 24-uursreceptie en restaurant

Dit artikel is gebaseerd op het rapport Landelijke Monitor Studentenhuisvesfing 2015 van

• - ' •' ' • . ' - " i

ABP Research, geschreven in opdracht van Kencis, de brancheorganisatie voor studen-tenhuisvesfing in Nederland. Beschikbaar als pdf via vwvw.kencis.nl.