• Nie Znaleziono Wyników

Ostdeutsches Athenäum, 1853, No 9

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Ostdeutsches Athenäum, 1853, No 9"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

B e ib la tt Der Steuen DDer L eitu n g

f ü r Äui t f t , S S i f f e n f t ^ a f t unD ß i t e r a t u r .

SSrrSlttii,

© on n tag,b en 27.9lootm b erl853.

SRctttfton bet $8te6lauet ©pmnaftett.

H crrK cg icru n g d ra tp B J i e f c , bon t>cmStRinifterium m it Der » icm iio n Der fapefifepen © p m n o ften unD K cal*

fdpulen b ea u ftra g t, p a t Der Ä u rjrm auep B r c d la u be*

fuept unD Die picligcn pöperen U n tcrricp td an ftalltn , m it A u dn apm c Des tatpolifcpen © pm r.afutm d, ein ergen auen fjjiü fu n g unterw orfen.

3 e fcltcncr eine fo allg em ein e K cb ifton ftattfinbet, befto tnepr Stuffetjen maept fie in Den betreffenben Ärei*

fen, unD m a n ift b an n gem öpnlicp fepr g en eig t, eine be*

fonbere B c r a n la ffu n g Daju D orauS jufepen, aid m uffe Der oberften U ntertid)tobcpörD e niept Daran lie g e n , fiep pin unb tuieocr Durcp Den un m ittelbaren A u g tn fcp tin von Dem S u fta n b e Der }u iprem K effort g ep örigen A n ftalten ju überzeugen.. 3 n o e m m ir Dapcr Die B crm u tp u n g , Die a n g eo ro n eie K cm fion jeu ge ü o n U n ju fricb en p eit foroopi m it Den fcplefifcpen poperen S c p u la n fta lte n a l 8 m it Dem f(plefif(pen ^ r o o m } ia l* 8 cp u lcollegiu m , unberüeffieptigt laffen, m ollett m ir und IcDigtiep an Die fpärlicpen SJiit»

tp eilu n gen pa ten, melcpe und ü b erD icaiiD cm S lifab etp «, SJtagD alentn* unD g r icD riep d -ö p m n a fiu m abgepaltene K eotfion aud ju o c r ia ffig er Q u e lle ju g eto m m en ftnb, um u n fein Sefcrtt eine ungefähre B o r ftellu n g bon D ern ier*

g a n g e bcrfclben ju geben. D a fiep H tr r S ß i c f e in feinen „D eutfcpen B r ie fen über ß n g lifep e © tjie p u n g * aid eifrigen, oft biellc:cp talijueifrigen , B ew u n d erer englifeper tßragid and) im U n trn ieptom cfen b eip ätigt pat, fo Dür»

fen m ir roopl b ora u efep en , baß Die K efu ltate feiner Ke«

bifion m d)t in Den SW iniftcrial« A cten unb in einzelnen K efcriptcii nußlod bergraben bleiben, fonbern a u ffein en K a tp gleid) Den , M in u te s o f th e C o m m itte e o f

C ou ncil

on E d u c a tio n “ aud) Dem größeren B u b lifu m burd) ' ben B u cp p a n b cl ju g ä n g lid ; gem aept Werben. 3 n briefer feit Dielen ß a p r e n fortgefepten bortreffiiepen S a m m lu n g Der Den englifep en B o lto u n terrid )! betreffen*

Den © c f .p e , B e io r d n u n g e n , ftatiftifepen E ingaben unb pöepft ib cta illirtcn K ebifionobericpte Der ßn fp eeloren finden mir ein B o r b tlb , beffen K a ep ap m u n g m an bid jept in B ren ß en leiocr nod) niept e i n m a l b erfu ep tp a t, obgleid ) Der B o r tp e il, melcpe and bcrgleidjen Beröffcnt«

lid ju n g en fom opl für Dte Seprer aid bad S u b litu m ent«

fiepen m uß, a u f Der flaipen 4)anD liegt.

SBte mir b ern ep n u n , p at H err S B ic f c jebem ber

© p m ita fien zw ei 2 a g e gem iom et unD m äptenb D iefergeit fo m o p l Die K ä u m ltd )fciicn , b. p. D e © eb ä u b e, bicScpr-- jim m er, C areer, K lu fccn u. f. m. einer g en a u en B e«

fiep tigu ng unterm orfen, aid aud) b ieS ep rftu n d cn wicDer*

poit befud)t unb fid) and ben ^ e fic n bet S d s ü lc r über«

Zeugt, in mcldjcr SBctfe Die © orrecturen ber ftpn filid)en A rbeiten Der e d ) ü le r borgenom m en Werben. K a d ) Den übereinftiinm enD en B cr|id )cru n g cn Der Dabei B c tp e ilig ten ift Die K eb ifion fcin «4w cgc8 t>b.rfläd)lid) gcw efeii, fon«

D em «£>crr S B ic f c pat cd fid) bieim epr a n g e leg e n fein la fftn , fom opl Die Seprer aid Die S e p filer zu prüfen, unb ben © rftcrcn bad © rg e tn iß feiner B eo D a d )lu n g en in S d )lu ß = G o n fv ien ztn m itjutpeileii. © cm öpnließ ftnb in bcnfc.ben ferne B e w e g u n g e n etw a biod bon Den Direc«

torett beantw ortet w o iD cn , unb nur an e in e m © pm * n afiu tii füllen cd ein p a a r Seprer g ew a g t p a b en , ten SluoftcU ungcn Dcd «ßerrn K cgieru n g o ra tp cd , wclcper üb rigend felbft 2 5 3 a p r e la n g praftifdjer S d ju lm a n n g ew efen ift, einige SBorte zu crmiDerti.

D ie Bocalitdten bed KtagDalencn» unb griebriepd*

© p m n a fiu m d find im Allgem einen Dutd)aud niept jweet*

entfpredjciiD gefutiDcn uno namcnllid) ftnb bit B ä n te unb D f d ic in berfd)itDciicitjtlaffcn bed elfteren aid pöcpft un geeignet getadelt worben.

SB cr bad K la g b a le n e n « © p m n a fiu m , biefed berbau«

tefte aller B rcd la u cr © eb a u b c, fe n n t, w irb Diefem Ur*

tp t'lc bon gan jetn H cri cn beipftiepten. D a d finftere H a u d m it feinen itü b |clig c n Ä iaffetizim m crn , welepe ju m S p c tl fautn zu pcijctt find unb entw eder zu w enig ober zu biel Siept ein ia g en , fiept eptr einem © efän gn iffe aid einem S d )U lg cb ä u b c äpn lid ) und ift ein S f a n b a l für B r c e la u . B o r einigen ja p r e n w a r ein m a l H o ff­

n u n g , es w urde zu fam m cn ftü tjcn ; aber leider piclt cd ber B la g iftr a t fü r zw eetm äß ig, cd bon a llen S e ite n audfPcfcn, fiatt einreißen zu laffen. D ad grieb riep d »© p m » n a fiu m fa n n fiep gerade auep teineä zu elaffifcpeji B a u * ftild noä) eurer zu g ü n ftig en B clcu ep tu n g rü p m en , aber gegen bad B iag D a icn cn « © p m n a fiu tn erfipem t (d immer

j\i 9 .

' .

noep w ie ein fß alaid . — ß in tm fo a u fm ertfa m en B eo b * aepter w ie H 'b - S ß i c f e en tgin g cd ferner niept, Daß in ber einen A n ftalt w eder ber «jpQudflur nod) bad pppfita*

lifd)e C a b in et bit, erforberlicpt S a u b e r fe it zeigte, unb ed w u rd e fo g a r bem erft, baß den gla fcp en , in Welepcn Dcrfcpitbent S to ffe zu epemifepen B ctfuepen a u fb ew a p rt Werben, die © titelten feplten. A llerbingd m ögen einige biefer B e w e r tu n g e n bor bad g o r u m ber R eb elle gepö*

r e n ; aber m an w irb troßbem zugeben, baß biele unferer größeren S e p u la n fta lte n , n i$ t blod pier in B r cd la u , fonbern auep in te n fß rob in zialftäd ten , biefelben in nur ZU popem © ra b e icepifcrtigcii. SB cnigcr rigoröd w ü r ­ ben w ir g eg en bad © infepneiben bon K a m en in Difcpe unb B a n f e fein, ba Diefc u n o ettilg b a re S p ie le r e i ein m al fiplecpterbingd niept berpinbert w erben fa n n , fo li ber Seprer niept g e ra te jede S tu n d e regelm äß ig rebibiren unb ftrafen. D p n e fo w eit w ie die © n glän b er zu gepen, welepe naep H m - SBiefe ( S ^ 1 0 5 ) bad K am eneinfepnci«

Den un b B efeprriben b erS ß ä n b c a u f ben

public sch o o ls

aud „ f i t M i (p e n © rü ttb en “ g e fta tte n , w ürben m ir bied B e rg n ü g c n ignoriren ober pöepftend etw a Dann m it einer leiepten S t r a f e b e leg e n , Wenn w ir den S c p ü le r bei Der A rbeit bed © infepneibend ober Anfcpreibend felbft er tappten, SBic ed fepeint, pat ftep H r. SB. niept n u r gegen Die eingefepnitlenen K a m e n , fonbern aud) g e g en Den K iiß b ra u ep , J r c p p e tig c lä n b e r , B a lt e n und S ä u le n m itallerp an D ^ n fep riften ju bebeefen, fepr energifcp aud«

gefproepen.

3 e bereitw illiger wir und ber g o r b e ru n g anfeplie*

ßen, baß U n terrid)tdanftaitcn auep in iprer äußeren

© inrieptung SJeufter ber O rd n u n g unb S a u b e r fe it feien, um fo entfcpicbcncr m uffen mir ber Anfiept miberfpre«

d)en, aid nü öe cd auep nur bad SDtinbefte, Die S ß änb e Der Jtlaffenzim m er m it S a n b fa r le n u. Dgl zu bepän gen . A b gefcpcn b ab on, baß D e rS ep ü ler w äprenb ber Section feine A u fm erffam feit a u f a n Der B la n d pa n g en d e jtar*

ten nid)t riepten f o i l unb naep ber Section niept riepten m a g , w eil er Die p a a r SK inuten ju r © vp olu n g braud )t, Dienen fie in A n ftaltcii, w o fiep Die Seprer in Den g w i«

fepenftunben entfernen, pöepftend zu g ielfcp eib tn bed U n fitged. K efercnt erinnert fiep aud feiner © ptnna«

fialjeit nod) fepr m opl eined K fitfdjülerd, ber eine B ir«

tu o fitä t darin befaß, über fü n f life p e w eg naep einer a n der B ja n b pättgenben Ä a ite b o n © u to p a zu fpuefen unb jcbcdinal zu allgem ein em S ta u n e n unb 3 u b c l m itten in bie ß n fe l ß d la n b z" treffen. D icfed Äunft«

ftücf berfeplte nie feine B ltr fu n g unb ließ a lle anbe«

ren B efd iie ß u n g c n m it Jtirfd)fernen u. dgl. w eit pinter fiep ziirüct. H u b en bem nad) bie B etn crfu n g en H » r n B V d nid)t bie B eD eulttng, baß fie opr.c B leitered be­

fo lg t w erben m uffen, fo w ü rb en w ir um n aßgeblid) ratpen, bon Dem B e p ä n g e n Der S S änb e m it Ä g rten , B o rtra itd u. b gl. abzuftepett. K efercnt p a t bergleidjcn in englifd jen S d iu la n fta lte n allerbingd cbcnfalld ge»

fepen; aber aud) bort tnadjtcn fie Den © inbruet bcdÜ n«

g ep örigen a u f ipn, und biefer © inbruet w u rd e nadp ber»

[tat ft, aid er eiiift in einer

N a tio n a l S c h o o l,

mclepcd freilid) blod eine 6 1 e in e n t a r f e p u le m ar, bad m it rie»

figen Settern an Die S ö a n b gefd)riebene zw eite © eb o t burd) einen ungep eu ren 2 intenflcg ttnleferliep ge»

m ad)t fap.

3 n B e tt eff bet D id c ip lin w irb H r* SB. w äp renb feined furzen A ufcn tpaltcd opne g m e ife l w en iger © eie*

genpeit zu beobaepten g ep ab t paben, in Wie w eit Deren H a n b p a b u n g m it feinen A nfiepten üb erein ftim m t. 3 " ber i p a t foil fid) bcrfelbe in biefer B tjie p u n g n u r a u f einige w en ige B e w e r tu n g e n befepränft, unb z- B . Den engen © arcer eined © p m n a fiu m d j u eng gefund en unb a u f einem änd ern ein igen jün geren Seprern geratpen paben, bie S c p ü le r niept zu barfep anzureben ober fiep foldjet Audbrüefe, w ie

co n flu x u s canaillorum ,

jta tn e l u . f. w . zu bedienen. SB ir brauchen pier fa u m zu er«

w ä p n en , baß dergleichen Audbrüdfe niept in © eg e n w a rt bed H r n . K cg ietu n g d ra iß cd getpan, fonbern Demfelben au ß erp a lb ber S e p u lc aid b eiläu fige B e itr ä g e zur ßp a»

raftcriftif bed ober jened Seprcrd m itgetp eilt w orben ftnb, unb bied w aprfepcinlid) in ber Abfiept, um ipn befto fepnellct a u fait zu feßen. S e i Dem w ie ipm w olle, H r. ÜB. p at K o tiz b a o o n genom m en, un d mir tönn en im 3n tereffc einer D id c ip lin , welepe AUed ineibet, w ad bad © p rg efü p l b cd S ep ü lcr d zu berieten geeignet ift, nu r w ünfepen, baß bit betreffenben Seprer cbtnfaU d K o tiz

SSeitoge

ju 9tr. 555 bet 9teueti O bet«gtg bab on genom m en pab en un b bebenfen m ö g en , baß, fo feilen auep ipre S p ä tig fe it bor bie £>cffcntlid)fcit tritt, boep bie geringfte ip rer© igen tp ü m liep feiten fortw ähren d ber Jbritit bed vjöublifumd aud gefept ift.

SBie m an allg em ein berfiepert, p at fiep H r- SB. a u f fäm m tliepen A n fta lten am audfüprlicpjten über Die U n*

terrieptdrnctpobc ber einzelnen Seprer aud gelaffenj unb felbft niept zu erm äpnen bergeffen, ob bie H r ftt ber S c p ü le r m it w irflicp tn S ö fd )b lättern , ober ftatt deren m it bebrueftem fßap ier berfepen, ob bie A rbeiten m it rotper ober fepmarzer S in te , ob fie in bie S a e p e einge*

penb ober blod oberfläepliep corrigirt tt orben w a ren . K o tp c S in te , unbefepriebene unb unbebruefte Söfepblät*

ter, fo w ie W irtlidje © orrecturen, unb niept blod S triep e nebft ein igen allgem ein en B e m er tu n g en w ü rb en für eben fo m ünfependwertp gep a lten , aid berftänbliepe g ei«

(pen zur A n g a b e bed U rtpeild un ter Die A rbeiten. — A n ein igen Seprern w u rd e gelo b t, baß fie innerhalb turjer g e it eine große A n za p l b o n Sefcülcrn burep g r a g e ti u . f. w . ju befepäftigen gew u ß t patten, W äprenb A ndere, aid fü p lten fie f i * niept rcd)t fitper, nur einige B Jenige unb bieft w iebcrp olt a n Die K eipc nap m en .

S i n b m ir rcept unterridjtet, fo p at Der K eligion d«

unterriept, w ie er a u f den piefigen © p m itafien ertpeilt w irb, den m enigften B e ifa ll gefund en , unb cd ift wie»

berpolt bedauert w orben, baß b it S c p ü le r ber einzelnen A n ftalten niept bor B e g in n b tt S tclio n en zu gem ein«

fepaftlicpcm W ebet berfam m rlt w erben H r- SB . p at fiep m it ber fpftcm atifd)cn © lieb eru n g bed K eligion d»

unterrid)td in D o g m a til, © lp t1 u . f. w . eben fo w en ig cinbcrftaiibcn ertlärt, aid m it dem © eb rau d) bed roäßri«

g en BM tfcptl'fcpcn © eb etb udjcd zum B o r lc fen bon @c»

beten. — A n einem © p m n a fiu m w irb ju w en ig S a ttin g tlcp rt, unb a n einem ändern w u rd e geratpen, ißrofo«

Die, SK ctttf unb K p etorit niept für fid) zu lepren, fon*

b etn m it der Secture bed H o m er und H o ra z ju btrbitt«

Den unb_ fiep a u f Die unentbcprliepften © ru n b elcm cn tt Zu befepränfen. 60 fan n bortom m en , baß ein Sertia*

ner in einem A tßcm zugc

le x latus, latum , lata e s t

an tw ortet unb zulept, im pöepflen@ rab e bcrbußt, im m er noep niept w eiß, w ad reept ift.; w en n aber in einer ber oberften -Klaffen bie S c p ü le r zw a r ziemlich in ber röm i»

fepen ©efepiepte zu H a u fe ftnb, aber bon ber deutfcpen

©tfepiepte fepr w en ig unb b on ber fm u ß ifd )cn faft g a r nieptd w iffen unb burep inbidcretc g r a g e n naep dem großen Ä u rfü rftcn ober Der S a g t bon g e ß r b c llin in bie pcm .id jfte B erleg en p cit berfeßt w erben, fo beutet bied a u f einen tiefer liegenden K lä n g e t im S p ftc m e p in . A ber w ie ? S ie g t Die S e p u lb einer foldftn U n w iffcn p cit etw a a n den Seprern ober S c h ü le r n ? D o e r ift fie niept bieim epr bad © rgebniß gem iffer S ep u lreg lcm cn td , m tldje Die © p m ita fien bidper faft zur audfd)ließlid)cn D o m ä n e ber a l t e n © cfcpidjte m it A udfepluß ber neu en gem aept p ab en ?

SBir m üffen un fern B e r id )t a u f biefe w en ig en An*

D eutungen b cfd )iä n tcn , b a und ein n äp trer © inblief in bie B e h a n d lu n g e n für b tn A ugen blict nid)t b erg ö n n t w ar. 3 u D cm w ir und fernere K tittp eilu n g en für einen fpäteren A r tifel auffp aren, w o llen w ir bie H o ffn u n g niept unterbrüefeit, baß Der B efu ep bed H errn K cg ie - rungd ratp S B itft, fo gem ifepte © rin n cru n g cn er auep p it unb ba zurüefgelaffcn pab en m a g , niept opne peilfattie g o lg e n bleiben unb untcr|SlnD erm auep w irfliep jene un m ittelbare B e zieh u n g zm ifepen Den © p m ita fien unb dem K lin ifteriu m an b a p n en m ö g t, Deren K ea lifir u n g H r- SB. a ld 3 w e t f Der K eb ifio n a ttg efü p tip a t. D ie fe un«

m ittelbare B e zieh u n g z« ben © p m n a fien dürfte bad K lin iftcriu m bielleiept bon b etU n zw eefm äß igteitm an ep er B ero r b n u n g e n überzeugen, burep welepe b erÜ ntertid )t ber pöperen U ntcrrieptdanftaltcn w aprliep niept im © eifteb er

© eg e n w a rt bon feiner b iä p tr ig tn B a p n a b g clen ft w irb . S ü t p t r f t p a t t .

D i e c p r if llie p e S J lp f t if n a e p ip r e m g e f e p ie p t » lie p e n © n t w i c f e l u n g d g a n g e im B ü t t e l , a l t e r u n b in b e r n e u e r e n g e i t , b a r g e f t c l l t b o n ü r . 8. K o a e f . fiö n ig d b erg , 18 5 U . « w e l S p e d e in einem B a n d e .

„ SBir übergepen pier bie g r a g e , ob ed eine nieptreli»

g iö f t ö l p f t i t gebe, und b eg n ü g en und dam it, bad bor*

liegenbe reiepc SB etf, Welcped fiep blod m it Der religiö*

fen unP g a n j fpeciell m it der epriftliepen K lp ftif befepäf»

(2)

iifli, ui j t t if jf Jtt be|epreiben u n d b ic H r f lä t u n g b e i SR pfłicidm ud in c in ig m S ä ß e n a u 8 b tm Söuc^e felbft a u eju jicp cn . 3 n einem n a cp fo lg en b tn fttlife l feilen ein ige S te lle n a u 8 b tn SR pftifern v trfcp itb tn tr g e ite n ju r gcm ütplicpcn U n terh a ltu n g b o r g e le g t » erb en .

l i e E in le itu n g fa g t gründ lich, » a d SDtpftit fei.

T e r erfte $ p c i p a n b elt b o n ber eprifiliepen SUtjfłif bc8

$R ittciaitcrS, ber jm cite b on ber cpriftlicpen SJlpfiif feit bem fR eform alionSjcitalter.

T a ß Me 3Jtb>ftit niept etw a bloS cpriftlicp, fonbern fern m tnfiplicp en B e w u ß tfe in » cfcm licp fei, w irb fipon b o n S u ib a d n acp gcw icfeii, ber in feinem S egifon bad SB ort ,3 J lp ftttie *

v o n

b tm g e itm o r t »m pcin* ableitet, m eld)ed bad S c h lie ß e n bed S tu n b ed bedeutet, ber burd)«

a u d nid)t w eiter fagen tan n , m ad baß D p r gehört bat.

T e r V teiifcp, ber fein pöpercS © ru jib m alten im Beben a ls b a 3 S ß a ltcn gö ttiep er 3JZcnfcpengc|taltcn aud fiep P inaüdgefteflt (bo rg eftclli) ijat, ta n n fein S c p a ffc n im (Seifte nur nod) mt)ftifeb, b. i. in fiä) fcpam nb unb beu«

tenb auSbrücfen, roie m an bem SB anbercr, ber uti*

feie E p ta cp e niept verfiept, m it 3 e id )cn unb T e u te n bie 9Zid)tung a n g ib t , bic ih n a u 8 bem p fa b lo fen S B alb e führt.

3 n ber d)riftlid)cn Kircpe fleht ber hcvrfd)tnbe B e*

g riff ber V ip ftif feft, baß c8 im r tlig io fen (Scbict @c*

gcnj'täiibc gebe, bie nid)t burd) ben (S cb an ten ju erf4 ö « p fen feien, w o b ei ed freilief) uncntfd)iebcn fei, ob ber (Srim b in ber S ta tu r ber © cgenftän D e ober in bem ö l a n g c l bed rechten E rfen r.tu iß organ d liege. T e r Vcr<

faffer fa ß t biefeö fo ju fa m m en ; » T ic V lp flit ifl bie V e r tie fu n g bed © ciflcd in fiep felbft, um bad innere 8c«

ben in feinem tiefften © ru n b e m b in ber lln cn b iid )teit feinedSB efenSjucrfaffenober bcninn crftcn8ebendgrun b bed S e tl'ftb cw u ß ifc in d — © o tt — ju ergrünben unb burd) V e r tie fu n g in fid) felbft juglcicp in bic U nenbliepteit bed g ö ttlia ten S B cfm d ju bertiefen, aid in ben U rgrunb alled S e in S , ber aud) oad S e i n bed SJtcnfcpen bedingt.

T e r eigentliche lebendbolle V fittelp u n ft ber SWpftit ifl a lfo nidjt © o tt, a id bad Slbfolute, a n ficb unb aid fol*

d)cd, fonbern bad © ö tilicp c i n f e i n e n B c j i c p u n g e n j u t n V t e n f c p l i c p c n ; bie B ebenögcm eiiifcpaft bed V ten fd )en , aid S u b je c t mit feinem a b fo lu icu Bebend*

g ru n b e. V o n ber form ellen S e it e an g efeh en , beroegt fid) bie SRpfticf V otjiigliip im © eb icte bed © efü h ld . U cb rig rn o ift, » a d v on ber SReligion üb erhau pt gilt, inobefonbere bei ber SUtfjftit fcftjupaltcti, baß fte niiht ein cinfeitiged theoretifched B cftim m tfcin , fonbern ju gleich ein praftifepes V erh a lten , b. h- un m ittelbar et^i»

fd)e SRetigiofiiät in energifeper S elb ftü e r tie fu n g bed

© eifled ift. ,2 S i c näm lich in ber V e r n u n ft bad g rei*

fcpaffm un b bad g rtiD cn ten eind finb, fo brüett eben a u d ) bie IK cligion aid bie E in h eit ber V e r n u n ft, bic in ipr bad T e n te n ift, biefe E in h eit bed S p u n d unb bed T c n fe n d aid ctpifched B e b e n (fitilicbeS B e w iiß tfe in ) a u d . — „Slld © lie b bed © a n je n ber menfcpliepen @e*

fcllfchaft ifl ber SJtenfd) in feinem ganzen gciftig.fittli«

d)en T a fe in burd) bie © em einfepaft ber üb rigen äJtcn*

fdjen bedingt unb a b h ä n g i g ; ba er aber juglcicp^m it a llen üb rigen SWcnfcptn burd) ben a b fo lu tcn SB ilicn, aid ben unendlichen B ebendgrun b bed U nivtr»

fum d, ber auch fein eigener B ebendgrunb — unb beffen O ffen b a r u n g bic g r e ip e it fein es SB illcnd ifl — bedingt toird, p at er gerade in unb m it bem V o lib ew u ß tfein biefer a b p ä n g ig fe it bad © e fü p l ber g r e ip e it in fid), Welched b a s SB cfen ber S telig io n ifl.*

T ic fc d Duicp E in g e b u n g in bie a b p ä n g ig fe it ge«

m on n cn c © e f ü p l der g r eip e it ta n n aber, im g w ie lic p t bed V crftan b cd betrachtet, nur ertan n t » e rb en aid ein 8 b fa ll bieffeitd (b om S u b je c t) ober aid ein Slbgcftoßen bed ß n b ib ib u u m d b o n jenfeitd brnd) bad ^ ö p e r e , bad a llg e m e in e ober © öttlicp e, welcped, im © a n je n betraep*

tet, aid ein B rucp bed E nd lichen m it bem E w ig e n , a ls ein E ntfrem den bed SJicnfcpen bon feinem © o tt in bad B e m u ß tfe in tritt u n b bic a u ffo r b e r u n g in ftd) trägt bad Ü)(enfchlid)e m it bem © öttlich en burd) eine, tie fe m g leid )C , frcifd)öpferifd)e $ p a t , beren S B eif W äre, » a d © o tted ift, g a n j un b für bic E m ig fcit ju b erein igen , ober a ls E in d barjuftclicu. » T a piem it bie © eiftig fe it aid uncnblicp, b. p. aid gleich m enfchlid)

» i e göttlich bargcftellt » ir b , fo ta n n m a n die S e lig io n , in ber fid) biefcd äudbrücft, aid bie fR eligion ber ,e » i*

g en © eiftig feit* bezeichnen. T ie fe S e lig io n ift bad Epri«

ftentpum , in »elcp em ber SBiUe über feine E nb licpfeit un b E n tp r e iu n g p in a u d fo m m t un b fid) in feinem unbe»

dingten SBefen, aid freie S e lb flb e ftim m u n g , unendlich ßttlicper S e lb ftjw e c f w ir b .“

E d bollcnbct ftd) im E p riflen tp u m bic g o t m ber V e r fö p n u n g bed SDlenfcpcn m it © o tt, Wie fte im © eifle 3 e fu a u fg in g . SJlit ber E in g e b u n g bed 3 4 o n bad un bebingte, allgem ein e © efeß bed SB illcnd, a l s ben un*

b edingten un en blid)cn S elb ftjm ccf bed 3 4 , erpob fiep 3 cfud ju bem B e m u ß tfe in bc« vollend eten ® le i4 ftc l*

lu n g bed SBillend m it bem unendlichen © efep ber g rei*

peit unb baburd) ju r V erfö p n u n g m it © o tt.

® n bad piftorifepe ^ erein treten ein es go ttb ew u ß ten V erm ittlcrd bed 9Jtcnfcplicpcn m it bem © öitticp en reipte ftd) n u n bic ganje ^ e i dtpeorie, bie fiep bid a u f unferc S e it aud geb ilb et unb bad © ö ttti4 e n o 4 w eiter in ben Irandfcenbenten H in terg ru n d bed 3 en feitS zurüetge»

b r a n g f p a l. «^tem tf trat n u n a n bie S t e l lt ber bon 3 « ' fud rein übertragenen E r lö fu n g d lp a t bie firdjlicp-hiet«

arepifepe SJlpftit einer V eclcib ticpu ng bed ew igen E rlö*

fungdw erfed in b tn a c te n bed p r icfte rli4 en © otted«

bienfted unb beren a n w e n b u n g a u f bad bem V etfta n b Unerreichbare.

B n die S p i p t ber tbangelifcpen SU pflif trat bie

© n o ftd bed 3bh onn ed 'fcpen E o a n g cliu m d , in welcher eine g eg en ftänb licpc V erfcp m tlju n g bed © öttlicp en unb bed V lcnfcplidjen an erfa n n t Wirb.

T ie V ip ftit bed V tittela lierd djaraftcrifirt ber Ver«

faffer a is o a e g eiftig e V c tfa p te n , welcped »Das T o g n ia bed Jtircpenglaubciid a i d i n n e r l i c h e E r f a h r u n g ju m © eg en fta n o ber E rfen ntniß m adjt« un b fdjiicßt feine uberficptlicpe E in leitu n g mit bem ä u d fp iu d ): * Die HJtpftit bed V littcla ltcrd ift ber © ru n b unb V o b cn , uu welchem b it ^ R e f o r m a t i o n bed fecpdjepntcn S a p tp u n » certd eriDucpd un b aud weldjem bet V roteftuntidm uS fortw äp ren b feine V a p r u n g unb B ebenefrajt ziept. — T a r u m w a r ed auep innerhalb bed tjirotcftantidm ud, aid bet telig iö fe © eift ju r fpm boiifdjen D rtp o b o g ic ju crflarren bropte, w iederu m bit V lp ftit, in mctdper b it 3 n n erlid )fcit bed relig iö fen Bebend einen |d)üpenben gpterb fand * — unb, fu g en w ir p inju , aud beren Ver«

nu nfterfenn tniß im fp ccu la lib cn T e ilte n b ieV h iio fo p p ie ben S t o f f un b bie StJtittel fdjöpft, um ipr V ernunftbe*

» iiß tfe in im B u n d e m it bem erm aepenbe i Beben b tt S c lig io n ju p o p u la tifiren . " 8 .

T i e a e j l p c t i f b e d H ä ß l i c h e n b o n Ä . S o f e n * f r a n j . Ä ö n i g d b t r g , lt i5 3 . ift eine w tfen tlid je unb fepr oantcnd w ertp e B creid jtru n g ber B itcratur der a e ftp e tif. T ie 3 b c c bed S c p ö n c n ift opne E n tw icfelu n g bed B e g r iffs bed ^ ä ß lic p tn aid bed V e g a tib * S c p ö n en niept oo llto m m en ju berftepen. B id p er aber w ürbe in ben T a r ftc llu n g c n ber B fiffcnfcpaft bed S d )ö n e n ber B e g r iff bed ^ ä ß lic p e n m eijt nur nebenbei bcrüprt ober in ju großer a U g em cin p eit abgcpan belt. U n b Docp ift bad H ä ß u 4 e aid © eg en fta n b ber Ä u n ft gerabe ein fcpwierigeS p r o b le m , welcped einer g rü n b lid jtn Unter«

fuepung unb u m faffen b en E n tw icfelu n g beburfte. T ie fe bietet nun bad o b ig e SBcrf unb jw a r in einer tlaren unb pöcpft anfprccpcnbtu T a r fteliu n g . S o fc n tr a n j fa ß t b a s H üßlicp e aid b it V litte jw ifepen bem S c p ö n e n unb dtom ifepen unb entw icteli baffetbe, w ie ed fiep in feinen m ann igfaepen g o tm e n in ber V a tu r , bem © ei«

fteelebcn unb ber dtu nft jeig t, bon feinen tifle n a n fä n « gen , ber g o r im o fig fe it u n b jiico r re ctp eit, a n bid ju ben boU cnbct|ten © cfta ltu n g en , b tm T ia b o lifep en , T ä m o n i- fepen unb S a ta n ifc p tn . Äßad Die Bectüre oieftd B u * epes, welcped freiliO) eine g tw ifft ppilofoppifepe V orbil»

b u n g boraudfeßt, v ielen Bcfern befonberd intereffant m aepen w irb, bad {m b b it ja p lr c i4 e n B c ifp ie le, burep w cld )t ber V erfa ffcr feine E n iw n fe lu n g tn erläutert, a lle Jtünfte un b alte E pocpeii ber Jtu n ft bei ben ver»

fepicbenften V ö lfe r n w erben jum B e le g e p tr a n g tjo g e n , v o rju g d w eife aber paben b it ScpriftftcU er ber näcpftcn

© e g e n w a r t dabei eine viclfeitige B erü cfficp tigu n g ge»

fu u b en . T ie m iibc un b fr o n e n d e ÜBeife, m it m clcptt pier über bie m ann igfaepften E rjeu g n iffe Der B itcratur unb jtu n ft g cu rip cilt Wirb, ift bem V erfaffcr eigen*

tpüm ticp. V ta n ta n n darüber in vielen f ü n f t e n anbt*

rer V te in u n g fe in ; m a n ta n n in ber reiepen a u d w a p l b crb cirg eb o ten en B elcg eu n b B eifp icle eine gew iffe V orlieb e unb au d ) E in feitig feit finden unb eben fo aud) manepe fcp ä rfetcu n b ein gcp en b ercB tgriffd b eftim m u n g w ünfepen;

ja, m a n ta n n b it a u ffa ffu n g bed H ä ß l'4 e n in feinem V c r p ä itn iß ju m jtu n |iftp ö n e n unb bie B etra ch tu n g Def- felb en aid ein es befonberen, in fid) bcftim m ten T p tilcd Der a e ftp e tif in m ancher B e jie p u tig fü r bto en flid ) er«

a ep ten : jcbenfalld b ittet bad JlBert Dem gebilb eten Befer fo reidjen unb vieifcitig en S t o f f ju r a n r tg u n g , B clep»

r u n g un b U n terh a ltu n g , baß er eo nid)t opne B cfticb i«

g u n g aud ber <£>auD legen » ir o . T o d ) w o llen unb tnü fjen w ir vor ein ig en k a rtiert beffelbcit Diejenigen w a r n e n , w elchen ed in iprer V tü b e rie ein © r e u tl i|t, w en n natürliche un b m itunter auep fipeußliepe T in g e m it iprem reepten Stam en g en a n n t ober üb erhau pt nur, w en n auep m iffenfcpaftlicp, befproepen w erben. U tb er biefe ^ irübcrie, welcpc, »u m fa lo n fä p ig ju bleib en *, o o n gew iffen B p ä n o m en en Der B itcratur un b jtu n ft g a n j ab fiept un b eine oft g en u g nur rein äußcrlid)e

» T c c c n j ju m epclufiven S R a ß fta b “ auep für b.e £Bif»

fenfepaft m ad)l, fpeicpt Der V erfaffcr, befonberd in B e*

jitp u n g a u f bic »u n glau b lich e g a lfcp m ü n jerei" , rnclcpc baburep in Der beutfcpeci B iieraturgefcpiä)te in © a n g g efo m m eii ift, in b tt V orreb e ein fepr beptrjigtndw cr*

tped iltio ri, für ferne S d jr ift B e j u g nepm enb a u f Bef»

fin g ’d au d fp ru cp :

„ 3 d ) fd)tcibe n id )t fü r Meine f in a b e n ,

„ T i e v o lte t ( S to p j u r © d )u le gepn

„ U n b ben £ )e tb in ^ ä n b e n p ab e n ,

„ D e n ip re B eprer niept b e rß e p n ."

t --

S a r l o S c n o . E i n e T i 4 t u n g b o n K u b o l p p

@ o t t f d ) a l l . B r c d la u , V e r la g

Von

S r e W e n b t u. © r a n i er. 1 8 5 4 . 3 6 9 S e it e n . ^ r e iS : 2 3iplr.

7 S g r . 6 #

Tie

botlitgenbe iff u nter ben neueren T i4 tu n g c n

biefer © a tlu n g ber ffärffle B eW eid, baß ed gegen über bem S a g e n e p o d bed V litie la itc rd auep ein E p o s ber V c u je it gibt, bad opne alle jene H ilfsm itte l einer finb«

liep fpielenbcn V p n n ta fie fidp aucin au d gcfcpicptlicpen u n o pfp cp ologifcptn E lem en ten a u fb a u t. 3 m vorig en 3 a p rp u n b ert w o llten V crfucpe ber a r t niept gelin g en und m a n w endete fiep lieber a u fs 9 ttu e ben cpriftlicpcn ober rom anti!d)tn SDtptpen ju ; erft n aep tem großartige gefcpicpilicpeE reigniffe ben © eift bed V o ifc d cifd )üticrtge*

flä r tu . v o n feinem 8 u g t bie9tebeifcpw ärm eri'd)erT räum e berfepeuept palten, fliegen b it B ild e r ber ©efepiepte in poetifepem © la n j t and ber V ergeffenpeit herauf, g u « cr|t offenbarten fit fiep leib h aftig, in u rfp rü n glicp tr g r i»

fd)e, a u f ber S c p a u b ü p n e . T a d War ein m ädjtigcr V u lS fcp la g ber g e il, Der niept la n g t a n p a iten ton n te.

H e u t ju S a g entftrpen a llerd in g s auep noep gefepiept*

ud)e T r a m c n , tvopl a u d g efo n n e n , v o n g lä n jcn b tr T ic tio n unb cffcctvoli, unb Ö oltfcp a ll felbft p at eine StReipe ber fcpäpendw er.pcftcn g elie fe r t; aber, offen ge«

ftanben, c8 feplt bie n a d r p a l t i g e JlB ittung, bie alle

© em ü tpcr jw in gen b e g en ia le K ra ft, w tld jt nid)t blod beim S d j a u t n feffelt, fonbern aud) ju im m er wieder*

po ttm B e f e n reijt. E in glüctlidjerer g u g pat d agegen einen J p c il iin ftrtr neueften T icp ter w iederum bem E p o S ju gefü p rt, u n b jw a r eb en jen em g c f c p ic p t lic p e n , bad im © eg en fa p ju m fa g en p a ften E p o d bed V iittel*

alterd bic w irflicpen © cfta iie n ber ©efepiepte biepterifep belebt unb iprt 8 n fp rü cp e a u f g o r tb a u e t in reiner jb c a litä t, über bic ängftlicp befepränfte g o r m ber ge»

fcpicptlicpen B ia p r p c it p inau d, in folcper S B eift btfrie»

b igt, baß in ip n tn jugleicp © eg e n w a rt un b g u fu n ft, w ie in jeder äepten T icp tu n g b tn E rin n eru n g en ber V erg a n g en h eit b it H a n d reiepen. S o dichtete a n a ffa « fiu8 © r u n b tn leptcn fRitter, B cn au b tn S a v o n a r o la unb die a ib ig tn ftr ; ber E in e fcplicpter, objectiVtr, ber an d ere anfpm tpdV oU cr ben fitUicpen B iillm Der g e itg t«

noffen unb V a cp leb tn b en beftim m enb. g w ifc p tn B e id e m öcptt id) © o ttfcp a lld T icp tu n g (teilen. 9tacpbem er erft vor jfu r jem im popen B iebe v o m ü ß e ib e b it it B a p n betreten, befepreitet er fie n u n im E a r lo g t n o m it voll«

fter S iĄ e r p c it. T o r t m a n g e lt noep bie ju m © a n je n geftaltcnD e E in p eit, p ein ig t nod) cm pfinblicp tin tfep w a n » fenbe E p ara fteriftif, Die bad gntereffe bed Beferd pin*

unb perjiept un o cd nid)t bauernd ju befeftigen ber«

m a g : pier d agegen , burep bad © a n j t w a lten d , ein mar*

figer E parafter,

„D er

D p a l e n u n b © e b a n f e n Unb @ e i g unb ^ ) e t j verm äptt

neben unb um ipn eine g ü lle bon rtiep un b m an n igfal»

lig auSgeftatteten, tp a ttra ftig en SÖitnfcptn, Welcpc in feparfer T u tcp b ilD u n g unb © egen fäp licp fcit b it grifepe ber ©efepiepte atpm cn; ü b era ll S tr e b e n unb K a m p f, Bift unb B cibenfcpaft, V ie d r ig tc it un b H v p ^ ü ; unb biefe g a n je SB elt v o n jerftörenben unb fepaffenben K räften a u f ja u b erp a ft beleuchteten S ip a u p lä p e n wir*

ten d ; SRenfcp unb Statu r w etteifernd u m ben Ä r a n j ber ü p pigften V o llen d u n g . SBir m uffen ed btm T i 4 * tcr bunten, daß er biefen bedeutenden S t o f f aud ber m itlelalterlicp»venetianifä)en ©efepiepte, in m elcpem bit V to tiv e ju m epr aid E in e m T r a m a liegen , n ie p t a u f Die B ü p n e braepte, fonbern cd v o rjo g , ip n in biefer fct)li4teren g o r m vorju fü p ren . T e r m ir jugem effene ßtaum geftatict niept; a u f E in jclp citcn ein jugepen. 9tu r a u f b tn fepönen SB ccpftl bed S t o f f e s in b tn fü n f a b » '(pniiten, bem, eng anfcplicßcnb, ber an m u tp ig e 8ßed)fel der metrifcpeit B e w e g u n g unb bed tRcimcS entfpriept, m uß icp au fm ertfam m aep en : ber jam bifcp«anapäftifcpe

© a n g bed erften abfcpn itled, ber g t n o aid a v en teu rer oarftellt, ift ebenfo m irffam , w ie ber fieptre g o rtfep ritt Ver fün ffü ß ig en 3 a m b e n im jm eiten, ber b it K äm p fe bed reifen K titg e rS bepan belt, m it w eiterhin bic la n g unb tiefatpm enben a n a p ä fte n , bic fern paften V ib clu n « genftroppen unb fcpm m nüttjig

Vcvpallcnbcn

troepäifepen V erfc ber drei folgen d en a v fep n itte: © a lte , B ü r g e r unb p i g e r . £>cr a u S g a n g bed reiepen H elbenftrcbcnd ift ein tragifeper: bad m ag gelten , unb © o lg a tp a bem von ber u n b an tb aren V a te rfta b t V crftoß en cn einen turjen g r ie b e n bringen, b is b it große S e e le im fRau«

icpenber V teeredw ogen verpaHt. a b c r E in d b cr ü p rt bit ge«

unbe E m p fin d u n g aid S R iß tla n g , baß iiäm liep g t n o von ben ungereepteften fRicptern bcrurtpcilt, op n e Sßi*

berjlrtbeii fein H elb e n m a r t un ter btn B lcib ä cp crn V t«

nebigd audborren läßt un b ein reiepeS Beben für b tn m agern I r o j t b a p in g ib t:

„ D a S 9ied)t farm Unrcdjt werben in ftpleeptec 9tid)ter ( i a n b , D o 4 t a g @efep n u r rettet unb pält ba6 S a t c r l a n b ; E S m ad )t unS (raff im ß n n e r n , maept u n s n a u ‘Hupen grop.

6 c ti age jebet B ü r g e r gern unoecbienteS 80061"

T a d ift perrlicp, p a ß t aber niept a u f g u ftä n b e jeber 8 rt; im geg en w ä rtig en g a ü t w äre m ännlidjeS SBibet«

ftreben g eg en fd>lect)tc fRiepter, g eg en u n w ü rd ig e © e»

"epe größer gem efen, aid ber leibende © ep o rfa m . T ie d o ti S e it e , ift © o ttf4 a Q 'd SBert eine p e r rliä je S c p ö p fu n g , bie glticp fepr burep m ä n n li4 ( K ra ft w ie burep weib«

liepe a n m u tp belebt un b erquieft unb bie entfepiebenfte

E m p feh lu n g verdient, a u ch ber V erleg er pat bad

SB crf a u f p ö 4 ft » ü r b ig e SB eifc audgeftattet, w ad für

bad beborftepenbe S B eip n a 4 td feft niept opne B e d e u tu n g

fein w ith

(3)

j D t f f t e t l i # « ę f t t f w S , * )

D r i t t e r V o r t r a g b e i ^ ) c r i n 9 > to f e f f o t S r a n i ß S i t a m © * l u f f e C eł jm e itc n V o r f r a g e ! a n g e b e u te t m u rb e , ifł b it © t a f e b c iS e ib ß b c m u ß tf c in i r c * t e ig c n tli* b it b e ig u m a n c n g e b e n !. 3 '> bem b t r S Jfe n f* im © e lb fib ero u ß tfein f t * felbß be- p ę t , b e p g t t t E ü e i, w o ra u f er f t * b ejieg t. 3 a b er D r g a n i i m u i iß * % t m e b r b tr S e n f * , fo r.b ttn b er S t p ę b e ł 2 R e n f* e n S e b ttf c i bcfięenbc 3 * im D r g a n i i m u i R * b tp n b e t, iß n i * t n a * j u r o e if e n ; fp oiel iß a b e r gew iß, b a ß c6, biefeł e i n f a * e E 'i i i t b a ł g a n je le ib li* e D a f e in b e g e rrf* t. 9 iu r in f t * felber feicnb t r i t t e ł aH ein im * J ) t e n f * e n a u f. D i e ł felbßbcm ußtc 3 * iß a b e r fe rn e r b i t D g a t b e i URtnfW en. ö S iß ein b e f a n n te i g a c - tu m , b a ß b e i S e n f * b e w u ß tlo i geb o ren w ir b , in n i * t Diel a n - b erer SUcift w ie b a i D g ie r ; a n ig m felbß tr e ta t rcobl m a n n ig ­ fa ltig e P cb cn ierfW cin u n g cn b e to o r , ab e r pc jeigen alle, b aß b a ł , w a ł berSD tcnf* erlebt, ig m n u r w ib e rfa g rt. D ia * biefer ^ e rio b e b e i b eroußtlojcn g e b e n ! b e g in n t b a ł e tg c n tli* m e n f * li* e geben m it bem © e lb ß b cro u ß tfc in . E b e r m o b u r * u n b w ie voH jiegt R * b itfer U c b e rg a n g ? S e n n b e t S e n f * in C e r S e i f e ein © elbß»

bew u ß tfein b ä tte , wie bem S g ie ie ein g e m iß t! D tci* c o n S tie b e n gegeben tß , fo w ä re b a ł © c lb ß b c m u ß tfc in bie n a t f i r l i * e 9 Ä i t - g i f t b e i 9 R tn f* e n , e i w ä re ig m a n g e b o r e n , E b e r bee S e n f * w irb b e w u ß tlo i g eboren. D e r SD ien|*, b er ju m © e lb ß - b e w u ß tfe in g e la n g t t ß , m u ß p * i n ben B c p ß feiner felbß gefegt b a b e n u n b fo in bie E in g e it m it f t * ju fa m m e n g e g a n g e n fein,

© o l t e i © i* e tf a f f e n a b e r iß e in t ^ a n b l u n g , fein 3 u ß a n b , in bem b et S e n f * o ß n e f e in S u tg u n ß * b e p n b e t; b ie ^ a n b l u n g f a n n fe rn e r n u r o o n ib m felber a u ig e g e n : p * ben E tg re ife n b e n feg t b t r S e n f * , b er E rg riffe n e , D o ra u ł. S i t t e n in feinem be- w u ß tlo fe n D a fe in m u ß f t * bitfe -fcan b lu n g a n f a * c n . D e r S e n f * f a n n a ü e rb in g ! f a g e n : V o r m ein em © elb ß b ew u ß tfcin b in i * n i * t , a b e r m ein e S o r a u i f e g u n g , a u f ber i * m i * ju m

© e ie n b e n m a * e , iß b a ; bieft S Jo ra u ife g u n g iß a b e r jen e D g at- m a * t , feine 3 * b e i t u n b fo feine S e n ß g g e i t g e rv o rju b rin g e n . E in e fo l* e 2 g a t m a * t iß bem S e n f * c n a n g e b o re n , pe ß a m m t a u t bem U rq u ell b e i lR e i* tg u m i a lle r g cb en ip ro cefie. D e r S e n f * bei feiner © e b u r t iß n o * n i * t S e n f * , ab e r bie S n la g c b e i S c n ß g c n , b i c S a * t , n i * t b lo i p * j u bilben, fo n b e tn r e * t e ig e n tli* p * g e rv o rju b rin g e n .

S c t r a * t c n w ir b a ł J łin b e ilc b e n in feinem bem ußtlofen D a ­ fein, fo w erb en w ir E r l e r n u n g e n e rb lirfe n , a n benen m ir biefe p * a n f a * c n b e S g ä tig fe it b t r E r z e u g u n g b e i © e lb ß b e w u ß tfe in ! b em erfen . S i r b eg n ü g e n u n i b a in b e t Siegel m it bem S o r t e

„ S n t w i r f e l u n g " ; w ir w iffen a b e r n i * t , w a ł f t * entw iefelt, fo n b e tn fegen n u r , b a ß e i fo rtf* re ite t, p g p ftf* u n b p f p * i f * . P l ö g l i * iß b a i Ä tn b , o g n e u n f tr S u lg u n u n b a u * f ü r unfere S c o b a * t u n g a ls ein f t * w iffen b e! b a , im S e p g e b e ! 3 * g e b a n - f e n t. D ie S g ä tig fe it b t r g ö g e r e n S in n e g ib t u n i g ie r 8 u f f * l u ß ; b i e g i n n e b e ! © e g e n ! u n b H ö r e n ! p n b O ffe n b a re r einer gögeren D a f e in i p o te n j beim S c n R g t n .i D i c © tn n e io rg a ite ü b e r g a u p t p n b V e rm ittle r gem iffer ^ o t e n je n ber H u ß en ro elt fü r e ig e n tg ü m li* e S tern en ( © in n e in e r v e n ) ; biefe tre te n m it ein er ig n e n |g a n j u n ­ m itte lb a r gegebenen S m p f ä n g l i* f e i t fü r E in w itf u n g e n biefer

■fPotenjen au f. S a ! b u t * biefe S m p f ä n g li* f e it gefegt i ß , p n b E m p f i n b u n g c n . S i r m einen g em ein g ein , f o l* e @ e p * t! - ,

© e g ö ric m p p n b u n g e n feinen f * o n m e n f * l i * e i © e g e n , H ä re n a b e r m it U n r e * t. ß u je n en E m p p n b u n g e tt m u ß n o * ein a n - b e re ł S o m c n t g in ju tre te n . E m p p n b e n a l t f o l* e i iß g e i b e n ;

© e g e n u n b H ö r e n ab e r p n b n i * t b lo i lc ib e n tli* e S u ß ä n b e b e i S e n ß g e n , fonbern j u g l e i * L a n d u n g e n . S a i a n u n b fü r f t*

f l a t i ß , iß bie», b aß b rr eigentliche © e g e n ß a n b u n f r e i © e g e n ! u n b H ö r t n i fein © to ff i ß ; o ielm cg r fegen ;W tr n u r bie O b e r - f l a * e n biefe! © to ff e i, alfo b a i , w o er a u fg ö rt, g ä re n a u * n l * t S a t c r i e , fo n b ern ber S o n iß B e w e g u n g b er S a t e r i c . D a ł O b je c t u n fe re i © e g t n i u n b H ö r e n ! iß b e ig a lb g o r n t: u n b fo g ib t S e b e r j u , b aß b a i , w a i w ir a n ben D in g e n fegen, igte

© e ß a l t iß . D a ö , w a i a u f u n fere E m p p n b u n g w i r f t , w irft a l le t b in g i ß o f f l i * ; b er 9 tc rv , b er irg e n b w ie e rre g t i ß , leitet feine E r r e g u n g n a * bem E e n tr a lo r g a n , b e tn @ e g irn ; b o rt w irb bie E r r e g u n g felbß j u r E m p p n b u n g g e b r a * t . U nfere ® e - f * m a e f i - , © c r u * !• u. $ a ß tm p ß n b u n g e n re rß e g e n w ir, gier g a b e n m ir e i im m er m it © t o f f j u tg u n . E b e r bie © e ß a lt, b a i © to fflo fe, w irb b u t * E u g e u n b @ c g ö r u n i geboten. © * o n g ie r a u ł iß j u f* lie ß e n , b aß m it b e t bloßen g t * t - u n b © * a H d n p p n b u n g w eb et S o n n o * © e ß a lt ein e! O b je c ti in u n i vor- g a n b e n iß . D ie g o r m m üffen m ir a u f iiln la ß biefer S m p ß n b u n - gen u n i f e l b ß bilben. S e f a n n t l i * iß u n fe r © e g o r g a n fo ein- g e r i* te t, b a ß c 6 b ie g i* tß r a g le n , bie von einem O b je c te a u ig e g e n , a u ffa m m c lt u n b fo m it biefen o p e ttrt, b a ß p * ein 8 i* t b ilb a u f u n fere S te g g a u t w irft. E b e r b ie i V i l b , bie g i* te m p p n b u n g iß n o * nich t u n fer © e g e n . E in e S inologie b ietet u n ł b a i 8 i* t - b ilb in b t t C a m e ra o b s c u r a ; u n fe r feß en b ei Singe fa ß t b a b a i tß ilb a u f : u n b fo m ü ß te in u n i felbß m ieber ein Singe fe in , b a i b ie i S i l b a u f ber S lc g g a u t fü g e, a b e r a u * fü r b a i im jm eiten S luge b e p n b li* e 8 i* t b tlb m ü ß te m ieber ein S lu g e fein u n b fo fo rt t n i U n e n b li* e , u n b b o * m ü rb e b a i V ilb im m e r V ilb blei­

b en u n b nid?t b a i © e g e n felbß fein. S B ir m üffen a m S i l b e b ie i a u ffa ffe n , b a ß e i c in c E ru p p e o o n g i* te in b rü c fe n iß ,p * v ertgeilenb a u f bem feg t flcinengelbe b e tS itg g a u t. 3 e t e r g i * t p u n t t trifft einen S lerv e n fp u ct, u n b biefer iß eine g a f e r , bie bie E m p p n b u n g t n i

© c ß irn le ite t; fo cn tß e ß t in u n fe rm © e ß irn eine E m p ß n b u n g i- g ru p p e . D a ß ab e r biefe © ru p p e ein © a n j e i w ir b , p * fü r u n i j u r g i g u r g e ß a lte t, g a t feinen © r u n b in ein er u n i ein- m o g n e n b en S g ä tig fe it, bie bie einzelnen f ü n f t e j u ü in ie n u n b fo

*) * )e rr D r. sp a u t w irb biefen S ü in te r feine V e r tr ä g e g a lte n . D e r S t r i d i t ü b e r D e r r n V ro f. © t e n j e l 'i b ritte S e r - Jefung w irb in ber folg en b en S tu m m e r e tf* e in e n .

i w e ite r j u g ig u t e n W rb in b et. D ie fe l © e ß a fte n b e iß bie j u t E m p p n b u n g g in ju tre te n b e S g ä ti g f e it , biefe iß v c r a u i,u f e g e n ; a b e r m it p n b e n fü r pe feinen S ln g a l.ip u n f t im o rg am iß g en g e ­ b en , e i iß e tro a i S le u e i. D iefe S g ä tig fe it b ejieg t b a i.© e lb ß fo r- m itte a u f b a i O r g a n j u r ü r f , f ig t e i m itte iß b e i O r g a n i a u ł p * ß e r a u i , u n b fo w irb ber © e g e n ß a n b gefegen. «K it ben © t- g ö rie m p p n b u n g e n v e rg a lt e i p * ebenfo. SRcßmen w ir j . S v ie r S ö n e . S e n n b er jw e ite S o n oon u n i em p fu n b en w iib , b a t f b e t etß e n « * t m e g t em p fu n b en fe in , fo n ß w ü rb e n jw e i ju - g le t* g e g ä rt. S ä t e n bie vier S ä n e ju g l e i* in u n fe re r E m p p n ­ b u n g v o rß a n b e n , fo e n tß ü n b e ein w ir r e i © e r ä u f * . S tu n faß en m ir b o * ab e r eine SJtelobie, biefe g ig u r von v ic tS ä n e n , a u f u n b g a lte n bie f * o n v e tflu n g e n e n S o n e fe'ß. U nfer ^ ä r e n f a n n alfo n i * t b lo i in ber E m p p n b u n g b er S ä n e lie g e n ; b a n n g ä lte n w ir im m e r n u r e i n e n S o n . U n fer ^ ä r e n m a * t g le i* f a U i jene ju fa m m e n fa ffen b e S g ä tig f e it g e lte n b ; ber v e rg ä llte S o n iß b o * n o * g lc i* fa m im g e iß ig tn O g r v o rg a n b e n . D a i $ i l b , b a i m ir fo felbß c rß fo rm irt g a b e n , w irb b a n n b u r * b a i O r g a n n a * a u ß e n ß in b ejogen. S a i b i e © a * c n o * b e u tli* e r m a * e n f a n n , iß b a i p f p * if * e ^ g ä n o m e n , b aß b et S lin b e b e n @ e p * t i ‘ p n n p * b u t * ben S a ß p n n e r f e g t; in b em er b ie g in g e rfp ig e n a n ben © e ite n b e i O b j e c t i g in a n b e m e g t, b e g ä lt er bie f * o n b e rü g r- ten f ü n f t e in p * u n b g e la n g t fo j u r g ig u r b e i O b je c ti. E i iß a u * g ie r ein $ i l b ber g o r m , a u ł ein jeln en E m p ß n b u n g i- m o m e n te n j u e i n e r g ig u r a tio n v e rfn ü p ft. S o ein fo l* e r f r o c e ß ju m E m p p n b e n b e i S lu g e i u n b O ß r c i n i * t g in ju tr itt, b a iß fein w a g r e i © e g e n u n b fiö re n . D icfe S g ä tig fe it b e i S e tf n ü p f e n i u n b © c ß a lte n i iß f * o n im b em u ß tlo fe n geben b e i Ä i n b t i w ir f f a m ; m ir n e n n e n pe Sl n f * a u u n g. 81H’ u n fer

© e g e n u n b *>ören iß ju fa m m e n g e fe g t a u i bem lc ib e n tli* e n ( p a f p v e n ) 3 u ß a n b e b e i S m p p n b e n i u n b bem tß ä tig e n (a c tiv e n ) b e i 8 l n f * a u e n i. 8 1 n f* a u e n u n b E m p p n b e n ju f a m m e n b r in ­ gen bie © i n n e i m a ß t n e ß m u n g e n ß e rv o r. D ie fe r d e b eu tet a u f einen tie fe m Slct im geben b e i Ä in b c i ju rü e f.

S o b e t 3 )te n f* n u r im E m p p n b e n lebt, fa n n er p * von b ie fc m S u ß a n b e n i * t 't m m e n ; in m einem © efügle b in i * m it bem B u ß a n b c , in bem i * m i * bepnbe, im m er e i n i, im b em ußtlofen geben gew iß n o * m eg r. E i m u ß eine tiefere T O a * t fe in , a u i je n er u n m itte lb a re n © e fü g lie in g e it m e in e i D a f e in i u n b b e i 3 u - ß a n b e i g in a u iju t r e te n . D a i © i * a b tr e n n e n u n b b a i 9 )ro b u - eiten ein er g e g e n ß ä n b li* e n g o r m b iib ct e i n e n Slct. 3 n biefem Slct b e i © i * f e lb ß f * e i b e n i iß b e t etß e große © * r i t t j u r © e lb ß - erfaffu n g gegeben. S i e b a i Ä in b in biefem D r a n g e b e r Slb- fo n b e ru n g feiner felbß lebt u n b iß n a m u n m itte lb a rß e n b a b u r * befriebigt, b a ß e i S u ß r n e ß m u n g e n biibct, fo fegen w ir, b a ß b a i Ä in b verm ö g e fe in c r S a g r n e g m u n g e n p * im m er m e g t ju r E n e r g ie ergebt; P * im U n te rß g ie b e v o n ben © e g e n ß ä n b e n felbß ju b e p g e n . D ie erß e n S leu ß e ru n g en b e i J f in b e i p n b bie, b aß e i p * fü r O b ­ jecte in te re fp rt, n i * t a u i irg e n b w e l* e t ö e g ie r , fo n b e rn a u i jen em in n e tn D r a n g e , pe fe n n e n j u lernen. D a n n g eg t e i w eiter, in b em e i a Q m ä lig bie O b je c te u n tc rß ß e ib e t ( e i fenne f * o n feine T ? u tte r, f * o n fein $ r in f f ä ß * e n , fagen w ir), © o l-

* e i © * eiben ber O b je c te von e in a n b e r iß bie fW a n ife ß a tio n ein er n o * tieferen © o n b e tu n g v o n ben © e g e n ß ä n b e n . D a i Ä in b g e w in n t eine ^ e i m a t g in b e t S e i t ; e i g a t O b je c te , bie S r ä g e r b e r S e lb ß e rw e ifu n g feiner g eiß ig en E n e rg ie w erben, 3 m S ß ie rc fö n n e n m ir einen f o l* c n $)roceß n i * t a n n e g m e n . S i e e i p e g t u n b g ö rt, iß u n i j w a t b u n fe l, ab e r bie S i r f u n g fegen w ir : © e g e n u n b ^ ö r e n bienen bei ig m bem reinen S t i e b e , bem u n m itte lb a re n © elb ß jm e efe b e i O r g a n i i m u i . S e in e © e g e n - ß ä n b l i* f e i t iß bem S ß ie re fe in e ifa H i j u j u f * r e i b e n , w ie m ir a u * nie eine freubige 3 3 e tr a * tu n g b e i O b je c ti fein erfeiti feg en ; e i b leib t bei SlQcm, w a i g o r m i ß , in - b ifftre n t, b o * iß c i feg t in te re fp rt bei Slllem , w a i © to ff iß.

D e r S c g ber S n tw ic fe fu n g voK enbct p * n u n , in b e m b a i Ä in b p * a l8 p e rm a n e n te n S r ä g e r feiner 3 u ß ä n b e f e ß g ä lt; b a m it iß e i felb ß b cm u ß t, iß e i 3 * g ew o rb en . D a m i t tre ten w ir ju g l e i*

in einen n eu e n g e b e n ifre ii. D e r fP ie n f* ftig lt je g t feine 3 u - ß ä n b e , le b t in S e g e g ru n g e n , a b e r n im m t a u * m a g r, le b ig li*

g e g e n ß ä n b li* w a g t bie a u ß e r ig m ep iß en ten D in g e . E r fa n n n i * t m e g r v erm öge e in e i S rie b e i b lin b p * n a * Slußen r i * t c n , feine S e g e g ru n g e n p n b m it S a g r n e ß m u n g e n v e rb u n b e n u n b v o n biefen b eß im m t. D i e i iß allein b u r * bie e n tw ic fe lte 5 W a * t b e i S ln f * a u e n i erro irft. 3 ß n u n fo ber ® ? e n f* v o llß ä n b ig ju m

© e lb ß b e w u ß tfc in g e la n g t, fo m a * t e t feine a n f * a u e n b e S g ä - tig fe it a u * b a g rltc n b , w o feine O b je c te b e i S lu g e i u n b b e i O g r e i fü r iß n b a p n b . E r fo im t in n e re S tn ß g a u u n g c n ; fern er S a ß r n e g m u n q c n ,b ic er g eh a b t, bie a b e r v o rü b e rg e g a n g e n p n b , tö ß e t lo i v o m D a fe in b e i O b je c te i, in b e m er im S e p g e v o n beffen S i l - b e i iß |: ein f o l* e i S i l b , w a i bem 3 * b le ib t, w eil b a i

© e lb ß b e w u ß tfc in bie ! D ta * t je n e i S i l b e ! iß , ein f o l * e i S i l b iß feine S a g r n e g m u n g , w eil feine E m p p n b u n g : b a i S i l b ßeißt j e g t . S o r ß e l l u n g . 3 m i f * e n b e t p * fo rm ire n b e n S ln f * a u u n g u n b S o rß e U u n g b e i O b je c ti iß b a ß e r fein a n b e te t U n terß ß ieb , a l i b e t, b a ß bie S l n f ł a u u n g R * a u f bie © e g e n w a rt b e t E m ­ p p n b u n g b ejieß t, bie S o rß e U u n g a b e r von biefer © e g e n w a rt u n a b h ä n g ig iß . D e n fc n m it n u n , b a ß b e t fD tenf* fo rtm ä ß re n b in biefer S e ji e ß u n g j u r S lu ß en m elt le b t, b aß bie a n f * a u e n b c S g ä ti g f e it im m e r n eu e g ö n n e n b ilb et, fo fegen w ir a u * ein, w ie ebenfo c o n t in u ir l i* b er 9 te i* tß u m b er S o rß e H u n g e n w a * f e n m u ß . D ie S o rß e U u n g iß e tw a ! g f a f p v e i; b c t S i e n f * , ber n ic h ts a n b e r e i f a n n , a l i p * m a ß tn e ß m c n b v e tg a lte n , le b t eine S e i t b e r D in g e , ber S o rß e H u n g e n in p * h in e in . 3 e m eg r biefei S te i* b e t S o rß e H u n g e n w ä * ß , beßo m eg r iß er p * a u * b e w u ß t, b a ß er a u * in einer 3 n n c n w e 11 lebt.

S i r p n b gier e rß a m S ln fan g e b e i neuen g eb e n !, a b e r w ie reich iß f * o n biefer S ln fa n g l © o w e it ber SOtenf* je g t n o * v o r u n i iß , g a t f t * w o g t

eine

ßößere S P la * t, a l i

bie

b e i bloßen

a n im a le n S e b e n i e n tw ie fe lt; b o * b ejieß t pe ß * n o * a u f b ie Dt a t u r b e r D i n g e . D e r 3 J le n f* iß felbß n o * n k ß t i S i n t e ­ r e i , a l i bie in b e t © e ß a lt b er S o rß e H u n g (piflitenbe S e i t b e t D in g e . S a i m ir je g t erreicht g a b e n , iß e rß b ie i, b a ß bie S t a ­ t u r eine b e w u ß te w o rb en , b a ß bie m aterieH e S e i t ber D in g e a l i eine S e i t v o n S o rß e H u n g e n b eß eg t. D to * ' b a t b e t S e n f * fein a n b e re i S n te re fft, a l i b a i aü g e m ein e S ta tu rle b e n b e i

U m v e rfu m i. £ --- ß

-£>ert D r. D t g o b e w a r f im S e g in n e fein e i V o r t r a g ! a m 2 3 . S to v b r. j u n ä * ß feine S l i d e a u f S t a l l e n , b a ł R * in feinen H o ffn u n g e n a u f n a tio n a le © e lb ß ß ä n b ig fc it b u r * 9 ? a p o le o n eben fo g e tä u fW t f a b , w ie an b e re S ö lf e r , bie v o n ig m S e fre iu r.g e r­

w a r te t g a tte n .

S ä g r e n b bie S ö lf e r E u r o p a '! ä u ß c rli* n o * in ben S a n * ben b e i f r ä n f if * e n E r o b e r e r ! la g e n , rü ß e tc b er g e rm a n if* c

© e iß p * ju m Ä a m p f gegen bie * > m f * a f t b e i S to m a n iim u i.

D ie D ti* t u n g , bie R * j u n ä * ß f u n b g a b , tr u g o o tw ie g c n b ben r c lig iö i • e tg if* c n S te m p e l. S lu i fo l* c m S o b c n e n tß a n b ber S u g e n b b u n b . S lu if * lie ß li* f i r * l i * e m © e b le t g e w ib m it w a re n bie S e rb ie n ß e b er © e b rü b e r U g l e u m S t i f t u n g b e i erß en

„ * r i ß t i * e n V e re in e !" u n b bie S e ß re b u n g e n ber ß u tg e r a n e r u n b M e fo rm irte n , eine S e r b in b u n g ber beiben Ä i r * c n ju S e g e j u b rin g e n . D ie fe religiöfe S t i * t u n g fpiegclte p * a u * in ben g te b ern jener 3 d t , n a m e n tl i* in benen I g e o b . Ä ö r n e r ’ i , S . Sßt. S l r n b t ’ i , © * e n f e n b o r f ’ i u . Sl. © t e in ’i , H a r - b en b e rg ’i u n b @ * a r n g o r ß ’i E b ic te f* u fe n in ben S a g t e n 1 8 0 7 - 9 ein en freien S ä u e r n - u n b einen b ew u ß te n S ü r g e r ß a n b u n b eine w c n ig ß e n ! n a * ig re m u r f p r ü n g li* e n %)lane in b er S a p i ber S o I F if r a f t w u rje ln b c Slrm ee. 3 u g l e i * g rü n b e te S o g . g a l t in S c i m a r bie erß e Ä in b e r v e r f o r g u n g ia n ß a lt, b u r * bie ® e fe H f* a ft ber „ g r e u n b e in ber D io tg ."

3 n ber ^ g ilo fo p g ie f u * t e Ä r u g , ber 9 ta * f o lg e r Ä a n t ’ i , b en ß w ie f p a lt jw if * e n C te a liim u i u n b S b e a l i i m u i j u lö fen , inbeß g t i e ! a u i S a r b p eben b ie fe » 3 « ! a u * fü r b it p t t l i * e n S i b e r f p t ü * e in ber 3 b e e b e i © * ö n e n fag. E in e g e rv o rra « g e n b e E tf * c i n u n g in p ß ilo fo p g iß g -fp ecu lativ er u n b e tg if * e r 9 tü tf - ß * t w a r 8 i * te , feit 1 8 1 0 a f a b e m if * e t8 e g r c r in S c t l i n . 3 g m w a r b er S e n f * bie © p ig e b e t S e i t u n b fo m it bie g g * ß c O f f e n b a r u n g © o t te ! in i g r , fein er befonbeten E tlö f u n g unbe«

b in g t b e b ü rftig . S p ä t e r je b o * ja g p * g t c h t e v e r a n ­ la ß t ber b iig e rig e n U eb erlieferu n g p * m ieber e t w a ! m e g r j u n ä g t r n , eben fo w ie a u * © * t i l i n g b u r * bie S t r ö m u n g b e t S e it g etrieb en w o rb e n j u fein f * e i n t, feine g eg ren bem $ o p tiv e n m e g r j u a c c o m m o b iren . 8 i * t e w irfte a u ß e rb e m n o * b efo n b er! a u f bie © e m ü tg e r b u r * feine m it n ie m a l i v e rß g le ie tte m g r e im u tg g eg o lten en „S ieben a n bie b e u tf* e S a t i o n " .

Sluf bem © eb icte b e t J g e o lo g ie m ü rb e ber Ä a m p f jm ife te n tÄ a t io n a l iim u i u n b © u p e r n a t u r a l i i m u i fo rtg e fü g rt. ^ J a u l u i n a m e n tl i* in M g cin b a iern tg ä tig , © * u b e r b w j u SR onneburg im SlltcnburgfW en u . Sl. w irfte n v o rju g im e ife f ü r b en erß ere n . D o * blieb b t r S t r e i t im © a n j e n rein a u f fp c c ip f* tg e o lo g if* e Ä reife b e f * r ä n f t , b i! einer ber a u i g e je i * n c tß e n S ä n n e t ber f u p e r n a tu r a liß if * e n M i* tu n g , 9 i e i n g a r t in D r c ib e n , ben S t r e i t (in feinen © e ß ä n b n iffe n u n b b u r * feine S tc b n c rg ab e) p o p u lä re r m a * t e . E r fa n b in I f * i r n e r , t Ä ö g r u n b S e g - f * e i b e r m ie b e tu m e n tf* ie b e n e u n b e b e n b ü rtig e, ja ü b erleg en e

© e g n e r. S b n c n j u r © e ite w irfte ein Ä r e ii D g eo lo g e n , bie p * m e g t ober w e n ig e r a n bie y g ilo fo p g e n © * e ü i n g u n b S r i e i a n - f* lo ffe n , v o n b enen g ie r n u r bie S e t t e a l i Ä ritife r u n b

@ * l c i t r m a * e t a l i 9 te b n er, Ä r itif e r u n b a f a b e m if * e r g e g r e r g e n a n n t ju w erb en b r a u * e n .

3 n b e t g it e r a t u r e tß g ic n c n n eb e n © ö tg e u n b ß e a n |) a u l j u je n e r 3 « t b e fo n b e r! bie ä lte re n 9 to m a n tife r g a m o t t e 8 o u - q u i , 3 I * i m v. d r n i m , Ä ö t n e r , in w e l* e n 9 telig io n , S a « te rla n b ilie b e u n b S re m b tn g a ß bie v o tg e tr f * e n b e n 3 b te n w a r e n ; b er m im if * e n Ä u n ß w a r b u r * bie S e iß c tm e tf c b er b ra m a ti- f* e n 5)oeße d n l a ß u n b S ö g l i * f e t t gegeben, p * j u b e r S lü t g e g e ra n ju b itb e n , w e l* e in g. D e v r i e n t u n b b e r © * r o t b e t ig te H ä g e p u n fte e rre i* te u n b b er 9 ? a * m e lt n o * a l i S ü ß e t b ie n t. 8 1 ! K e p r ä f e n ta n t b er S t u p f fei n u r S e e t g o v e n g e n a n n t.

3 u je n e rß e it w ü rb e u n te r S a p t m . S o f t p g a u * S a i t t n .b e m re lig iö fen 8 o r t f * r i t t geöffnet. 180 1 crgieltcn bie ^ r o t e ß a n te n b ü rg erlich e 9 te * tc . S u g le i * g in g a u * in b er fa tg o liß g e n Ä i r * e b u r * ben S te ig e re n v. S e f f e n b e r g eine w i* tig e (Reform v o r f t * , in b e m bie b e u tf* e @ p r a * t in bie g itg u rg ie e in g e fü g rt u n b ju g l e i* b e t (R eligion ein p r a f t i f * e ! S tre b e n , b a i 8 o o ! b e r 8 r m e n j u verbeffern, beigefeHt m ü rb e ; n u r in O e ß e r t e i * blieb e i beim E lte n .

8 u * bie a u ß e rb e u tf* e n g ä n b e r b e i D to rb cn i n a g m e n a n b e m (R ingen b e i © e iß e i regen E n tg e lt, v o r 8 H em E n g l a n b , in fei-, n en v o r jü g l i* ß e n D i * t c r n ber n eu e n S e it, S p t o n , S o o r e t

© g e l l e g ; a u * (R oveüißen w ie S a l t e r © c o t t u n b Ä ritife w ie E o l e r i b g e tr a te n a u f , b en e n a u * E o o p e r ' i (b e i 8 r j « te i) g e iß u n g e n a n j u t e ig tn p n b ._______

3 * feinem v i e r t e n Ś o r t r a g e fegte D r. © t e i n a u t e in a n b e t w ie bie tü r f i f * c 2 R a * t u n te r © u l e i m n n bem E r o b e re r ig te n H ö g e p u n ft erreicht g a tte . D a i (R e i* e rß re d te p * bei b em D obe biefe! H e r r f * e t i v o n b e r © r e n j ß a b t in U n g a rn , © t a n , 2 0 S e i - len v o n S i e n b i ! S a f f o r a a m p c r f if* tn S e e r b u f e n , v o n ber Ä rim b i! S e f f a u n b j u r S ü ß e v o n S c m p g i i . 8 u * in a n b e rn S e jie g u n g e n ß a n b b a i (R ei* in g o g e t S l ü t g e ; in lite r a rif * e n u n b m i f f e n f * a f tli* c n © * ö p f u n g c n fa n n m a n bie (R egierung

© u l e im a n ! m it bem S e ita lte r P u b m ig i X IV . v e tg le i* e n . © e in 9 ? a * fo lg e r S e l i m II. ( 1 5 6 6 — 7 4 ) m it bem S e in a m e n 9R eß, b e r J t u n f e n b o l b , fü g te j w a t bem (R e i* e n o * b it w ichtige 3 n fe (

Cytaty

Powiązane dokumenty

definiowanie i deklarowanie (typedef) tablic; inicjowanie tablic; wykonywanie operacji na tablicach; wyprowadzanie zawartości tablic na ekran; dostęp do tablic za pomocą wskaźni-

Opracować funkcje inicjujące tablicę double tab[nw][nk] (nw, nk - stałe) liczbami rzeczywistymi (wiersz nw=0 - zerami, wiersz nw=1 - jedynkami, ..., wiersz j &lt; nw - liczbami

a) funkcji alokacji pamięci malloc, b) operatora new. Zainicjować tablicę losowymi liczbami całkowitymi należącymi do zbioru {-1, 0, 1}. Wyprowadzić zawartość tablicy na

Zdefiniować wskaźnik funkcji double f(double). Zainicjować wskaźnik adresem standar- dowej funkcji sin. Za pomocą wskaźnika wyznaczyć wartości funkcji sin w N losowych punktach

Opracować program umożliwiający przekazanie do programu trzech liczb typu int za pomocą argumentów funkcji main(int argc, char *argv[]), gdzie argc – liczba

przydzielić dynamicznie pamięć zmiennym typu char, int, long, float, double oraz zapamię- tać ich adresy w odpowiednich wskaźnikach. W przypadku, gdy alokacja pamięci powiedzie

a) tworzącą dynamiczną tablicę 2-wymiarową typu int A[nw][nk] o liczbie wierszy i liczbie kolumn wczytywanych do zmiennych int nw, nk; funkcja typu int** zwraca adres po-

Prototyp funkcji: void oblicz(double min, double max, int n, tx T, wskaźnik_funkcji). W programie głównym wykonać obliczenia dla funkcji sin w przedziale [-pi/2, pi/2].