Maria Wąsewicz
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
UBEZPIECZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI
Streszczenie: Artykuł zajmuje się kwestią ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na rynku nieruchomości. Omówione jest pojęcie odpowiedzialności cywilnej i ubezpie- czenia odpowiedzialności cywilnej jako produktu chroniącego interes majątkowy oso- by ubezpieczonej. Przedstawione zostały ramy prawne ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej funkcjonującego na polskim rynku ubezpieczeń i nieruchomości, które zostały skonfrontowane z problemami, jakie pojawiają się w związku z istnieniem tego produktu.
Celem artykułu jest ukazanie problematyki ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na rynku nieruchomości ze względu na to, że działalność na tym rynku wiąże się z dużym ryzykiem. Z drugiej strony artykuł omawia tylko kilka ważnych elementów związanych z ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej zawodów pojawiających się na rynku nie- ruchomości, dając podstawy do dalszych badań i opracowań.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność cywilna, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, podmioty rynku nieruchomości.
Wstęp
Polski rynek nieruchomości jest młodym i dynamicznie rozwijającym się ryn- kiem. Złożoność zagadnień związanych z nabywaniem, sprzedażą, administro- waniem i wyceną nieruchomości w powiązaniu z ustaleniem stanu prawnego czy zagospodarowania przestrzennego stanowi przyczynę wielu błędów, których skutki będą odczuwały osoby trzecie. W związku z tym ustawodawca nałożył obowiązek na zawody związane z rynkiem nieruchomości obowiązkowego ubez- pieczenia odpowiedzialności cywilnej. Posiadanie ubezpieczenia OC ma chronić majątek osoby ubezpieczonej oraz osobę poszkodowaną przed stratą, jaką może spowodować błąd na przykład pośrednika w obrocie nieruchomościami.
Jednakże jak w każdym produkcie, również na rynku polis OC na rynku nie- ruchomości pojawiają się problemy. Do głównych należą między innymi: brak odpowiednich statystyk, niedopasowanie elementów ustaw do specyfi ki zawo- dów, jak również świadomość klienta zakładu ubezpieczeniowego i klientów ryn- ku nieruchomości.
1. Odpowiedzialność cywilna i ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej
Być człowiekiem to być odpowiedzialnym [Saint-Exupery 1997, s. 18], zatem odpowiedzialność można defi niować jako gotowość do ponoszenia konsekwencji za podjęte działania celowe lub przypadkowe w stosunku do samego siebie i in- nych osób. Są różne rodzaje odpowiedzialności.
Odpowiedzialność cywilna nie jest sformułowana w postaci defi nicji w kodek- sie cywilnym, ale została zaczerpnięta z prawa rzymskiego [Nowakowski 2004, s. 12]. Jest rozumiana jako przewidziany w przepisach prawa cywilnego obo- wiązek ponoszenia materialnych konsekwencji zachowania własnego lub innych osób. Rozróżnia się odpowiedzialność deliktową (ex delicto) i kontraktową (ex contractu).
Odpowiedzialność deliktowa unormowana jest w przepisach księgi III tytuł VI kodeksu cywilnego i można ją zastosować, gdy szkoda na mieniu lub osobie zosta- je wyrządzona czynem niedozwolonym. Odpowiedzialność deliktowa opiera się na dwóch podstawowych zasadach. Pierwszą nich jest zasada winy (art. 415 k.c.), gdzie poszkodowany musi wykazać istnienie szkody, normalnego związku przy- czynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem sprawcy a samą szkodą. Ciężar udowodnienia przesłanek spoczywa na poszkodowanym (art. 6 k.c.). Aby uwolnić się od odpowiedzialności, domniemany sprawca musi wykazać swoją bezwinność [Gasińska 2001, s. 315]. Przy stosowaniu zasady winy istnieje domniemanie, że za szkodę odpowiedzialny jest jej sprawca i musi uwolnić się od niej poprzez przed- stawienie egzonercyjnych przyczyn powstania szkody.
Odpowiedzialność kontraktowa jest następstwem niewykonania lub niena- leżytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c. i n.). Dłużnik może skutecznie uwolnić się od obowiązku odszkodowawczego, jeżeli wykaże, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania było spowodowane okolicznościami, za które nie ponosi on odpowiedzialności. Podobnie jak w przypadku odpowiedzial- ności deliktowej, również tutaj muszą być spełnione trzy przesłanki niezbędne dla powstania odpowiedzialności odszkodowawczej dłużnika:
1) wierzyciel musi ponieść szkodę rozumianą jako uszczerbek majątkowy, 2) szkoda musi być spowodowana przez niewykonanie lub nienależyte wykona-
nie zobowiązania przez dłużnika,
3) musi istnieć związek przyczynowy między niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą [Gasińska 2001, s. 316].
Odpowiedzialność kontraktowa za szkodę opiera się na dwóch zasadach: winy i ryzyka. Zasada winy odnosi się przede wszystkim do konsekwencji własnego zachowania się sprawcy. Natomiast zasada ryzyka stosowana jest w momencie, gdy nie można sprawcy bezpośrednio przypisać winy, ale leży ona po stronie osób trzecich, którymi dla wykonania zadania dłużnik się posługuje lub które są pod jego nadzorem [Gasińska 2001, s. 318].
Ubezpieczenie, jak wiadomo, jest narzędziem gospodarczym, którego nad- rzędnym zadaniem jest łagodzenie lub w pełni likwidowanie negatywnych skut- ków zdarzeń losowych poprzez rozłożenie ciężaru tego łagodzenia na wiele jed- nostek, którym dane zdarzenia zagrażają [Kufel 2000, s. 55]. Kodeks cywilny wyodrębnia ubezpieczenia majątkowe i osobowe, a na podstawie ustawy o dzia- łalności ubezpieczeniowej wyróżniamy ubezpieczenia na życie (dział I) oraz po- zostałe osobowe i ubezpieczenia majątkowe (dział II). Ubezpieczenia odpowie- dzialności cywilnej należą do działu ubezpieczeń majątkowych i mają na celu chronić interes majątkowy ubezpieczonego, ale również majątek poszkodowane- go w momencie niewypłacalności sprawcy [Lewandowski 2006, s. 74].
Produkty ubezpieczeniowe OC charakteryzują się dużą różnorodnością. Jed- nym z bardzo ważnych produktów jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywil- nej, które funkcjonuje w zawodach powiązanych z rynkiem nieruchomości. Praca wykonywana przez rzeczoznawców majątkowych, pośredników i zarządców jest trudna, wysoce odpowiedzialna oraz wymaga specjalistycznej wiedzy. Co wię- cej, polski rynek nieruchomości rozwija się dynamicznie, a złożoność zagadnień związanych z szeroko rozumianym procesem gospodarowania nieruchomościami stanowi miejsce do popełniania błędów.
2. Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej a podmioty rynku nieruchomości
Osoby wykonujące zawody związane z rynkiem nieruchomości podlegają obo- wiązkowemu ubezpieczeniu. Rzeczoznawców majątkowych, pośredników w ob- rocie nieruchomościami i zarządców nieruchomości zobowiązują do tego akty prawne, takie jak Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomo- ściami (t.j. Dz.U. 2004, nr 261, poz. 2603, ze zm.), Ustawa z dnia 22 maja 2003 r.
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyj- nym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. 2003, nr 124, poz. 1152, ze zm.), kodeks cywilny oraz rozporządzenia ministra fi nansów z 21 września 2004 r. dotyczące obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej wymienionych wyżej grup. Posiadanie ubezpieczenia obowiązkowego
OC powoduje, że ubezpieczony nie poniesie odpowiedzialności fi nansowej wo- bec osób trzecich za błędy, jakie mogą być spowodowane przez niego lub osobę pracującą pod jego nadzorem.
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rzeczoznawcy majątkowego skie- rowane jest do osób, które posiadają uprawnienia do wykonywania zawodu rze- czoznawcy majątkowego. Jest ono obowiązkowe, a podstawą jest art. 175, ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zakres ubezpieczenia reguluje Rozpo- rządzenie Ministra Finansów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie obowiązko- wego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rzeczoznawcy majątkowego (Dz.U. 2004, nr 207, poz. 2112).
Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna rzeczoznaw- cy majątkowego za szkody, które powstały w następstwie działania lub zanie- chania ubezpieczonego w związku z wykonywaniem czynności wymienionych w art. 174, ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, czyli przy określaniu wartości nieruchomości oraz maszyn i urządzeń trwale związanych z daną nieru- chomością. Dodatkowo rzeczoznawca może przygotowywać sprawozdania i eks- pertyzy (art. 174, ust. 3a). Zakres ochrony polisy OC obejmuje szkody powstałe na skutek działania lub zaniechania osoby ubezpieczonej. Obowiązek ubezpiecze- nia odpowiedzialności cywilnej rzeczoznawcy majątkowego powstaje najpóźniej na dzień przed wykonaniem czynności związanych z jego zawodem, a minimalna suma gwarancyjna w odniesieniu do jednego zdarzenia oraz wszystkich zdarzeń, których skutki są objęte ubezpieczeniem, wynosi 25 000 euro. W rozporządzeniu MF są wymienione sytuacje, w których ubezpieczyciel zwolniony jest z wypłaty odszkodowania. Ubezpieczenie tej grupy zawodowej nie obejmuje szkód, które:
– „polegają na uszkodzeniu, zniszczeniu, albo na utracie mienia, a wyrządzo- ne zostały przez ubezpieczonego małżonkowi, wstępnego, zstępnego, rodzeń- stwu, lub powinowatemu w tej samej linii lub stopniu, osobie pozostającej w stosunku przysposobienia oraz jej małżonkowi, oraz osobie z którą ubezpie- czony pozostaje we wspólnym pożyciu,
– zostały wyrządzone przez osobę ubezpieczoną po pozbawieniu jej upraw- nień zawodowych, oraz w okresie zawieszenia wykonywania uprawnień za- wodowych, z wyjątkiem sytuacji, gdy szkoda jest następstwem wykonywania uprawnień zawodowych przed ich pozbawieniem lub zawieszeniem,
– dotyczą zapłaty kar umownych,
– są skutkiem działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów, zamieszek, oraz aktów terrorystycznych” [Rozporządzenie… w sprawie… rzeczoznawcy 2004].
Zawód pośrednika w obrocie nieruchomościami oraz zarządcy nieruchomości również podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywil- nej za szkody związane z wykonywaniem czynności pośrednictwa lub zarządza- nia przez osobę ubezpieczoną i osoby pozostające pod nadzorem osoby posia-
dającej licencje. Zgodnie z zapisami ustawy o gospodarce nieruchomościami (art. 180, ust. 1 i 1a) czynności pośrednictwa polegają na doprowadzeniu do za- warcia przez zamawiającego i osobę trzecią umowy nabycia lub zbycia praw do nieruchomości, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, najmu lub dzierżawy nieruchomości lub ich czę- ści oraz innych czynności, które mają za przedmiot prawa do nieruchomości lub ich części. Czynności zarządzania nieruchomością rozumiane zgodnie art. 185, ust. 1–1c to zapewnienie właściwej gospodarki ekonomiczno-fi nansowej nieru- chomości oraz bezpieczeństwa użytkowania i właściwej eksploatacji nierucho- mości, jak również właściwej gospodarki energetycznej w rozumieniu przepisów prawa energetycznego. Do zadań zarządcy należy również bieżące administrowa- nie nieruchomością, utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym zgod- nie z jej przeznaczeniem i uzasadnione inwestowanie w nieruchomość. Dodatko- wo pośrednik (art. 180, ust. 1a) oraz zarządca (art. 185, ust. 1a) mogą wykonywać opracowania i ekspertyzy odpowiednio w zakresie pośrednictwa lub zarządza- nia na rynku nieruchomości. Sytuacje, w których ubezpieczyciel zwolniony jest z obowiązku wypłaty odszkodowania, są takie same jak w przypadku OC rzeczo- znawcy majątkowego. Natomiast minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC pośrednika w obrocie nieruchomościami w odniesieniu do jednego zdarzenia oraz wszystkich zdarzeń, których skutki są objęte ubezpieczeniem wynosi 25 000 euro, a dla zarządcy nieruchomości 50 000 euro. Gwarantuje to spełnienie obo- wiązku ustawowego i zapewnienie minimum ochrony, ale nie daje maksymalne- go bezpieczeństwa w codziennym działaniu. Ochrona ubezpieczeniowa według rozporządzenia jest wąska, a zakres ubezpieczenia nieadekwatny do mnogości czynności wykonywanych w tych zawodach.
Dodatkowo, obok obowiązkowego OC zgodnego z rozporządzeniami ministra fi nansów, można rozszerzyć zakres ubezpieczenia o ryzyka dodatkowe. Pierw- szym jest rozszerzenie zakresu ubezpieczenia o rażące niedbalstwo. Zgodnie z Ustawą z dnia 23 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpie- czeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komu- nikacyjnych umowa obowiązkowego ubezpieczenia OC obejmuje szkody wyrzą- dzone w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczonego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność. Ubezpieczycielowi przysługuje jednak prawo dochodzenia zwrotu wypłaconego odszkodowania za takie szkody (regres ubezpieczeniowy).
Zatem rozszerzenie zakresu można rozumieć w tym momencie jako rezygnację ubezpieczyciela z przysługującego mu prawa dochodzenia zwrotu wypłaconego odszkodowania za szkodę będącą wynikiem rażącego niedbalstwa ubezpieczone- go lub osób, za które ponosi odpowiedzialność.
Innym coraz częściej stosowanym rozszerzeniem ochrony ubezpieczeniowej jest ujęcie w ochronie szkód spowodowanych winą umyślną osób pracujących
pod nadzorem ubezpieczonego (z wyłączeniem osób z licencją zawodową), przy czym ubezpieczyciel zachowuje prawo regresu do tych osób.
Niektóre zakłady ubezpieczeń oferują również rozszerzenie o wsteczny okres odpowiedzialności w wypadku, gdy ubezpieczony zapomniał o obowiązku ubez- pieczenia na dany rok, a termin już minął.
Na rynku nieruchomości pojawiło się wiele fi rm, które rozwijają swoją dzia- łalność w więcej niż jednym obszarze gospodarowania nieruchomościami oraz często w dziedzinie fi nansów – w szczególności w pośrednictwie kredytowym na cele mieszkaniowe. Można zaobserwować łączenie się fi rm w spółki, które kom- pleksowo doradzają klientom w zakresie zarządzania, wyceny nieruchomości, ale także pośredniczą w obrocie nieruchomościami i uczestniczą w uzyskaniu środ- ków na fi nansowanie zakupu na rynku nieruchomości. Spowodowało to wzrost zainteresowania ubezpieczeniami dobrowolnymi w zakresie ryzyka dodatkowego odpowiedzialności cywilnej, na przykład czynności podwykonawców, wynajmu pomieszczeń biurowych, sporządzania certyfi katów charakterystyki energetycz- nej oraz przede wszystkim czynności pośrednictwa kredytowego.
3. Problemy z ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej na rynku nieruchomości
W Polsce na rynku nieruchomości działa ponad 15 tys. licencjonowanych za- rządców nieruchomości, ponad 5 tys. osób posiadających licencję rzeczoznawcy majątkowego i ponad 14 tys. pośredników w obrocie nieruchomościami1 i każda z tych osób podlega obowiązkowi ubezpieczenia się od odpowiedzialności cywil- nej. Powoduje to powstanie dużej grupy zawodowej, która potrzebuje określone- go, a zarazem specyfi cznego z powodu typu działalności, produktu ubezpiecze- niowego. Osoby prowadzące działalność na rynku nieruchomości powinny mieć świadomość, że jedno zlecenie w sposób znaczący może zmienić ich sytuację materialną.
Podstawowym problemem obserwowanym na rynku ubezpieczeń OC za- wodów nieruchomościowych jest niedokładne sprecyzowanie zapisów ustawy o gospodarce nieruchomościami odnośnie do obowiązku ubezpieczenia. Usta- wa defi niuje zarządców nieruchomości jako osoby fi zyczne posiadające licen- cję zawodową w tym zakresie (art. 184, ust. 2) oraz „przedsiębiorców” prowa- dzących działalność w zakresie zarządzania nieruchomościami pod warunkiem, że tego rodzaju czynności będą wykonywane przez zarządców nieruchomości.
Jednak według rozporządzeniem ministra fi nansów z dnia 21 września 2004 r.
1 Cały rejestr dostępny na stronie Ministerstwa Infrastruktury pod adresem http://www.mi.gov.
pl/2–48231af366e78.htm [dostęp: 15.06.2010].
ubezpieczenie obowiązuje tylko zarządców nieruchomości, czyli osób fi zycznych posiadających licencję. Sytuacja taka powoduje, że konstrukcja ubezpieczenia OC przedsiębiorców wcale nie musi być oparta na warunkach rozporządzenia i nie określa jasno, czy przedsiębiorca powinien zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia, czy może pozostać przy dobrowolnym ubezpieczeniu OC z tytułu prowadzonej działalności [Poniewierska 2008, s. 16].
W chwili obecnej i zgodnie z zobowiązaniami Polski do zaimplementowania dy- rektywy o usługach na rynku wewnętrznym Ministerstwo Gospodarki chce wpro- wadzić do ustawy o gospodarce nieruchomościami wiele zmian dotyczących przed- siębiorców. Jedną z nich jest obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie pośrednictwa w obrocie nie- ruchomościami, zarządzania nieruchomościami oraz rzeczoznawstwa majątkowe- go. Oznacza to pozostawienie obowiązku ubezpieczenia wyłącznie w stosunku do osób fi zycznych posiadających uprawnienia i licencje zawodowe.
Innym problemem występującym na rynku zawodów powiązanych z rynkiem nieruchomości przy tym produkcie ubezpieczeniowym jest niedopasowanie wa- runków ubezpieczenia do specyfi ki profesji. W większości wypadków klienci za- kładów ubezpieczeń, kierując się wysokością składki, wybierają najniższe sumy gwarancyjne, co skutkuje niedostateczną ochroną ubezpieczonego. W wielu przy- padkach minimalna suma gwarancyjna jest nieadekwatna do wielkości i wartości potencjalnej szkody. Przy wyborze sumy gwarancyjnej należy zwrócić uwagę na fakt, że suma ta musi starczyć także na szkody wyrządzone przez osoby pracujące pod nadzorem ubezpieczonego, a jej wysokość jest ustalana na wszystkie zdarze- nia w okresie ubezpieczenia. Należy pamiętać, że czynności na rynku nierucho- mości wiążą się z wieloma dodatkowymi rodzajami ryzyka, nie tylko tymi zapi- sanymi w ustawie o gospodarce nieruchomościami, przez co istnieje możliwość wystąpienia braku kompleksowej ochrony.
Elementem, na który powinno się zwrócić również uwagę, jest fakt, że pomimo że obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest uregulowany ustawą i rozporządzeniem ministra fi nansów, niektóre zakłady ubezpieczeń próbują zawę- żać zakres ubezpieczenia poprzez stosowanie niedozwolonych wyłączeń i dzięki temu ograniczają swoją odpowiedzialność względem ubezpieczonego.
W ustawie o gospodarce nieruchomościami nie przewidziano żadnych kar pie- niężnych dla osób, które nie wykupiły polisy OC. Ustawa i rozporządzenie po- ciągają takie osoby tylko do odpowiedzialności zawodowej i grozi za to jedynie sankcja zawodowa w postaci nagany lub upomnienia, co nie jest wystarczająco adekwatne do potencjalnej i możliwej szkody. Na potwierdzenie tego na stro- nie Ministerstwa Infrastruktury można znaleźć informację, że w ciągu ostatnich 10 lat przeprowadzonych było tylko 1200 postępowań przez Komisję Odpowie- dzialności Zawodowej (KOZ) z tytułu odpowiedzialności zawodowej. Ponad 50% spraw zostało umorzonych, a około 45% skończyło się upomnieniem lub na-
ganą. Żadna ze spraw prowadzonych przez KOZ nie zakończyła się dożywotnia utratą prawa wykonywania zawodu2. Nie ma w chwili obecnej takich statystyk, które ukazywałyby, ile w tym samym okresie zostało wszczętych spraw z tytułu odpowiedzialności cywilnej i czy jakaś zakończyła się wypłatą odszkodowania.
Patrząc na ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej od strony potencjalnego klienta, często nie ma on świadomości, że dany pośrednik czy zarządca powi- nien mieć wykupioną polisę tego typu. Dopiero w momencie wystąpienia szkody zaczyna się taka osoba interesować w jaki sposób może ona żądać, aby została szkoda naprawiona. Bardzo często zdarza się, że klient nie jest poinformowany o obowiązku posiadania przez osobę fi zyczną lub fi rmę ubezpieczenia odpowie- dzialności cywilnej z tytuły wykonywania konkretnego zawodu oraz kto jest od- powiedzialny za wykonywane czynności, pomimo że standardy zawodowe każ- dej z tych grup nakładają obowiązek rzetelnej informacji klienta i umieszczenia tego w umowie. Przeprowadzona w 2007 roku przez Inspekcję Handlową i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta kontrola biur nieruchomości i zarządców nieruchomości wykazała, że ponad 60% umów nie posiadało oświadczenia o po- siadanym przez niego ubezpieczeniu OC, a 5 zarządców nieruchomości i 3 po- średników w obrocie nieruchomościami z 124 obiektów badanych w ogóle nie posiadało polisy OC [Główny Inspektorat 2007].
Ważnym elementem, który znacznie utrudnia ocenę rynku ubezpieczeń OC, dotyczącym zawodów powiązanych z nieruchomościami jest fakt, że statystyki ogólnokrajowe dotyczące ubezpieczeń nie pokazują przypisu składki brutto ani wysokości odszkodowań dla tej konkretnej grupy zawodowej. W grupie 13 dzia- łu II, w którym to ewidencjonowane są ryzyka nieujęte w grupach 10–12, może- my sprawdzić ogólną wysokość przypisanych składek brutto czy odszkodowań.
Nie odnajdziemy w tym miejscu rozbicia na poszczególne grupy czy zawody, co utrudnia ocenę takiego produktu. Bez informacji o ilości i wielkości wypłaco- nych odszkodowań z tytułu ubezpieczenia OC zawodów powiązanych z gospo- darowaniem nieruchomościami nie można odpowiedzieć na pytanie, czy produkt ubezpieczeniowy w tej postaci jest adekwatny do sytuacji zawodów nieruchomo- ściowych oraz czy rzeczywiście chroni on klienta zakładu ubezpieczeń na skutek podjęcia złych decyzji przez niego lub osoby, nad którymi pełni nadzór.
Zakończenie
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotów związanych z gospodarką nieruchomościami jest produktem dynamicznie rozwijającym się ze względu na
2 Dane dostępne na stronie Ministerstwa Infrastruktury http://www.mi.gov.pl/2-48231ae2eb262.
htm [dostęp: 15.06.2010].
rosnącą świadomość osób ubezpieczonych. Z drugiej strony bez kompleksowej statystyki rynku oraz dokładnego uporządkowania zapisów prawnych dotyczą- cych tych trzech grup zawodowych nie ma możliwości dokładnej oceny zarówno produktu ubezpieczeniowego, jak i zabezpieczenia interesów majątkowych osób chronionych.
Ze względu na ciągle rozwijający się rynek nieruchomości w Polsce, w szcze- gólności w segmencie mieszkaniowym, ważne jest zapewnienie maksymalnej możliwej ochrony klienta zakładu ubezpieczeń i osób trzecich.
Bibliografi a
Gasińska, M., 2001, Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, w: Monkiewicz, J. (red), Podstawy ubezpieczeń, t. 2, Produkty, POLTEXT, Warszawa.
Główny Inspaktorat Inspekcji Handlowej, 2007, Informacja o wynikach kontroli przed- siębiorców świadczących usługi w zakresie zarządzania i pośrednictwa w obrocie nie- ruchomościami, Warszawa, BK/ANU-034-18/07/BSz.
Kufel, J., 2000, Ubezpieczenia obowiązkowe, w: Sangowski, T. (red), Ubezpieczenia go- spodarcze, POLTEXT, Warszawa.
Lewandowski, K., 2006, Ubezpieczenie nieruchomości, Wydawnictwo Prawnicze Lexi- sNexis, Warszawa.
Nowakowski, L., 2004, Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, POLTEXT, Warsza- wa.
Poniewierska, I., 2008, OC zarządcy nieruchomości, Nieruchomości C.H. Beck, nr 6 [118]
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie obowiązko- wego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rzeczoznawcy majątkowego, Dz.U., 2004, nr 207, poz. 2112.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie obowiązkowe- go ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pośrednika w obrocie nieruchomościa- mi, Dz.U., 2004, nr 207, poz. 2113.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie obowiązkowe- go ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zarządcy nieruchomości, Dz.U., 2004, nr 207, poz. 2114.
Saint-Exupery de, A., 1997, Mały książę, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, Dz.U., 1997, nr 115, poz. 741, z późn. zm.
Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz.U., 2003, nr 124, poz. 1152, z późn. zm.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny, Dz.U., z 1964, nr 16, poz. 93, z późn. zm.
strona Ministerstwa Infrastruktury www.mi.gov.pl.
LIABILITY INSURANCE ON THE REAL ESTATE MARKET
Summary: The article explores the issue of liability insurance on the real estate market.
The author tries to discuss the concept of liability and liability insurance as a product that protects the interests of the insured person. The article presents the legal framework of in- surance liability functioning on the Polish insurance and property market.
This article aims to present the issue of liability insurance on the real estates market, due to the fact that the activity in this market involves considerable risk. On the oth- er hand, the article discusses just a few important elements of liability and occupations emerging in the property market, giving rise to further research and studies.
