Odyseusz w utworze Jacka Kaczmarskiego 1. Cele lekcji
a. Wiadomości:
* Uczeń wie, kim był Odyseusz oraz wie, w jaki sposób Jacek Kaczmarski nawiązał do mitu o Odysie w swojej poezji.
b. Umiejętności
* Uczeń umie zanalizować i zinterpretować utwór, a także znaleźć w nim odwołania do antyku;
uczeń umie opisać, co przedstawiają obrazy.
2. Metoda i forma pracy
Bezpośrednie - zapisanie numeru i tematu lekcji na tablicy; powitanie uczniów.
Pogadanka – za pomocą pytań uczniowie sami poznają niektóre zagadnienia.
Metoda oglądowa - praca z ilustracją; uczniowie omawiają przygody Odyseusza na podstawie ilustracji.
Zabawa dydaktyczna - napisanie wiersza na zadany temat (życie jako tułaczka).
3. Środki dydaktyczne
Karczmarski J., „Blues Odyssa”, [na:]
http://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze_alfabetycznie/kaczmarskiego/b/blues_odyssa.php
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1) Czynności wstępne - Witam uczniów; zapisuję numer, temat lekcji na tablicy, sprawdzam listę obecności.
b. Faza realizacyjna
Informuję uczniów, iż na dzisiejszej lekcji będziemy omawiać tułaczką Odyseusza. Proszę uczniów, aby przypomnieli treść mitu, a następnie wypisuję na tablicy najważniejsze wydarzenia związane z jego podróżą (np. pobyt u Feaków, spotkanie z nimfą Kalipso, przepłynięcie między Scyllą a Charybdą, itd.).
Następnie zaczynamy omawiać tekst Jacka Karczmarskiego, pt. „Blues Odyssa”. Uprzedzam uczniów, iż jest to trudny utwór, więc proszę ich, aby się nie zniechęcali.
„Blues Odyssa”
„Jestem lump. Zgaś to światło. Jaki diabeł cię przysłał.
Muszę oczy otworzyć, a już spałem, jak dziecko.
Dokąd jadę - przed siebie. Nie widziałeś Odyssa?
Jeśli chcesz, to powtórzę ci to samo po grecku.
Pu pao brosta mu den ton ides ton Odyssea.
Dziwisz się, że tak mówię? W środku nocy mnie budzisz Z walizami, z gitarą... Kto ty jesteś, Segovia?
Myślisz sobie - włóczęga. Jestem lump, mówią ludzie.
Co mnie ludzie obchodzą. Głowę mam jak na głowniach.
Czyżby myśli bolały? Ja już piję niedużo.
Jeszcze trochę zostało. Nie częstuję, nie starczy.
W końcu jestem w podróży. Te podróże mi służą.
Znają mnie boczne tory. Jak każdego - na tarczy.
Nie patrz w bok, patrz się na mnie. Widzę, że ci nieswojo.
Ale wszedłeś, to siedź tu. Nie wypada inaczej.
Nie bój się, ja nie biję. Dzieci mnie się nie boją.
Tylko matki się brzydzą. I nie dziwię się raczej...
Więc chcesz zostać Segovią? Życzę miłej katorgi.
Dziewięćdziesiąt lat z ręki nie wypuszczał gitary.
Piszesz wiersze? A po co? Czy nie starczy nam Norwid.
Kamizelka niewąska. Chwytasz życie za bary.
Wszystkie miejsca zajęte! To jest przedział służbowy.
Gdzie się tłuczesz po nocy z zasmarkanym bachorem!?
Tutaj ja z Telemachem mamy ważne rozmowy.
Zawsze znajdzie się ktoś, kto się znajdzie nie w porę.
Ja się myję, a cuchnę. Trudno myć się kikutem.
Tramwaj. Wiele lat temu. Zimą myć się niezdrowo.
Po co ja ci to mówię? Słowa, dźwięki wyplute.
Złóż poemat, Norwidzie. Zagraj Requiem, Segovio.
Miałem dłoń, nie mam dłoni. Miałem duszę - już nie mam.
Czysta potrzeb redukcja. Co niezbędne - to w grobie.
Ale o mnie nie mówmy. Nieciekawy to temat.
Ty masz wszystko przed sobą. Opowiadaj o sobie.
***
Zdaje się, że przysnąłem. Gdzie jesteśmy? Znów tutaj.
Musi tu być sklep nocny. Pójdę, sprawdzę i wracam.
Dajże spokój, nie trzeba. Na co mi ta waluta?
O - niebieski Moniuszko... Dobra, oddam w Itace...
Stasu doso to eos stin Itaka”.
Jacek Kaczmarski 8.2.1995
Karczmarski J., „Blues Odyssa”, [na:]
http://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze_alfabetycznie/kaczmarskiego/b/blues_odyssa.php Pytam uczniów o wrażenia, jakie wywarł na nich ten utwór. Mówię, iż utwór Jacka Kaczmarskiego niesie ze sobą bardzo uniwersalne przesłanie.
Proszę uczniów, aby opisali sytuację liryczną bohatera oraz wymienili podobieństwa występujące między sytuacją Odyseusza z mitu greckiego a sytuacją Odysa z wiersza Jacka Karczmarskiego.
Zwracam uwagę uczniów na to, w jaki sposób Kaczmarski nawiązał w swojej poezji do mitu o Odysie. Człowiek bezdomny to człowiek inteligentny.
Zadaje pytanie, co czuje człowiek, który wygłasza swój monolog, a co czuje ten, który wszedł do przedziału?
Pytam, jaką rolę pełni w utworze pociąg? Jakim środkiem poruszał się mityczny Odys?
Następnie rozdaję uczniom fotografie ukazujące różne wydarzenia z życia Odyseusza. Proszę o ich opisanie.
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Herbert_James_Draper_-_Ulysses_and_the_Sirens_
%281909%29.jpg
Odyseusz i Syreny
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Hubert_Maurer_-_Circe_und_Odysseus.jpg
Odyseusz i Kirke.
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Jakob_Jordaens_009.jpg
Odyseusz u Polifema.
Pod koniec zajęć proszę uczniów, aby napisali własny utwór wierszowany, przedstawiający życie jako tułaczkę.
c. Faza podsumowująca
1) Utrwalenie wiadomości - Pytam uczniów, czy wszystko jest dla nich zrozumiałe.
2) Zadanie pracy domowej - Jako pracę domową zadaję uczniom przyswoić sobie informacje omawiane w czasie lekcji.
5. Bibliografia
Karczmarski J., „Blues Odyssa”, [na:]
http://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze_alfabetycznie/kaczmarskiego/b/blues_odyssa.php
