• Nie Znaleziono Wyników

TRENING FUNKCJI POZNAWCZYCH

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "TRENING FUNKCJI POZNAWCZYCH"

Copied!
28
0
0

Pełen tekst

(1)

TRENING FUNKCJI POZNAWCZYCH

(2)

UNIWERSALNE ZASTOSOWANIE

UTRZYMANIE MOTYWACJI TRENUJĄCEGO CIĄGŁOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ TRENINGU

AKTYWNE WSPARCIE TERAPEUTY AUTOADAPTACJA

MOBILNOŚĆ

(3)

• Światowy lider w zakresie komputerowej rehabilitacji funkcji poznawczych

• Opracowany przez czołowych niemieckich naukowców i terapeutów

• Efekt 25 lat doświadczenia firmy HASOMED

• Udowodniony klinicznie i uznany przez ośrodki w Polsce i na Świecie

• Uniwersalny w zastosowaniu i działaniu dzięki modułowej strukturze

• Zapewniający terapeucie kompletną obsługę procesu treningowego

• Umożliwiający indywidualne dopasowanie do potrzeb użytkowników

Wstęp

(4)

Licencjonowanie

RehaCom oferuje zróżnicowane możliwości licencjonowania:

• Licencja do użytku domowego

• Licencja stanowiskowa

• Licencja sieciowa

Sprzęt

RehaCom umożliwia pracę z wyko- rzystaniem:

• Standardowych urządzeń sterują- cych komputerem (mysz, klawia- tura, etc.)

• Dedykowanego Panelu Rehabili- tanta

• Podpory pod brodę

• Eye-tracker‘a

Dopasuj system

do swoich potrzeb

Funkcjonalność

RehaCom zapewnia użytkownikowi możliwość:

• Budowania własnych zestawów treningowych

• Indywidualnego dopasowania parametrów każdego z modułów

• Dopasowania raportów i analiz postępów

(5)
(6)

Ocena stanu pacjenta

• RehaCom oferuje 9 modułów oceny funkcji poznawczych

• Terapeuta dokonuje oceny sprawności pacjenta

• System prezentuje wyniki pacjentów porównując je do wyników osób zdrowych tej samej płci i wieku

• Wynikiem oceny jest również rekomendacja modułów treningowych RehaCom adekwatnych do zdiagnozowanych deficytów oraz stopnia ich zaawansowania

Moduły oceny:

Czujność • Podzielność uwagi • Kontrola reakcji • Pamięć robocza • Eksploracja wzrokowa Ocena pola widzenia • Myślenie logiczne • Pole widzenia • Przeszukiwanie wizualne

Dobór odpowiednich modułów treningowych

• RehaCom dostarcza ponad 20 modułów treningowych

• Każdy z modułów zawiera kilkaset zadań o zróżnicowanych poziomach trudności – od bardzo prostych do skomplikowanych i rozbudowanych

• Każdy moduł posiada wbudowany mechanizm autoadaptacji utrzymujący odpowiedni poziom motywacji pacjenta i efektywność treningu

• Wszystkie moduły treningowe wspierają terapię zarówno funkcji poznawczych, jak i funkcji wykonawczych

Zindywidualizowanie terapii

• Terapeuta ma możliwość dopasowania każdego treningu do specyficznych wymagań konkretnego pacjenta (długość sesji, liczba zadań, szybkość pracy, informacja zwrotna, ect.)

• Mechanizm autoadaptacji wspiera terapeutę w dopasowaniu poziomu trudności do aktualnej sprawności pacjenta

• Moduły mogą być dopasowane do realnych warunków życia pacjenta oraz jego preferencji

1

2

3

Trening kognitywny

w 5 krokach

(7)

Rozpoczęcie treningu

• Przed rozpoczęciem treningu terapeuta powinien zapoznać pacjenta z obsługą programu, na któ- rym będzie pracował

• RehaCom wspiera proces zapoznawania się z programem poprzez prezentację czytelnych instrukcji oraz wbudowaną fazę ćwiczeń

• Po zapoznaniu się z narzędziem pacjent realizuje trening w czasie od 5 do 60 minut

• System monitoruje pacjenta podczas całej terapii

• Pacjent pracuje samodzielnie

Moduły RehaCom monitorują zachowanie pacjenta, jego czasy reakcji oraz popełniane błędy.

RehaCom na bieżąco przekazuje informacje zwrotne oraz adaptuje poziom trudności.

Analiza i prezentacja wyników

• Wszystkie wyniki są automatycznie rejestrowane w systemie

• Terapeuta analizuje wyniki, które są prezentowane w postaci zindywidualizowanych raportów

• Po określonej ilości sesji treningowych program RehaCom monitoruje efektywność treningu za pomocą modułów oceny i porównuje rezultaty z wynikami początkowymi pacjenta

4

5

(8)

Korzyści dla pacjentów

• Komfortowy i efektywny proces przywrócenia sprawności intelektualnej oraz po- prawy komfortu życia

• Łatwość obsługi za pomocą wielu dostępnych narzędzi sterujących

• Ciekawy i przyjazny interfejs utrzymujący mobilizację do pracy

• Możliwość utrzymania ciągłości treningu na każdym etapie rehabilitacji

• Możliwość prowadzenia treningu w warunkach domowych

(9)

Spersonalizowana terapia kognitywna jest klu- czowym instrumentem w procesie rehabilitacji.

Przed rozpoczęciem terapii konieczne jest wska- zanie konkretnych deficytów poznawczych oraz określenie, które obszary pozostały sprawne.

W tym celu system wyposażono w moduły do oce- ny, które wspierają poprawną identyfikację deficytów poznawczych oraz rekomendują odpowiedni zakres treningów.

Moduły oceny w systemie RehaCom

• Czujność ALET

• Podzielność uwagi GEAT

• Kontrola reakcji GONT

• Pamięć robocza PUME

• Eksploracja wzrokowa NUQU

• Ocena pola widzenia KAMP

• Myślenie logiczne LOGT

• Pole widzenia VITE

Ocena

ALET PUME KAMP ZIHT

(10)

Obszar Grupa Moduły treningowe

Poziomy

Uwaga

Zdolność reagowania

Czujność 1 ALTA 16 – – – –

Reakcje na bodźce wzrokowe REVE 16 – –

Zdolność reagowania REA1 20 – – – – –

Czujność Czujność 2 VIGI 2 9 –

Operacje wzrokowo-przestrzenne (uwagowe) Operacje przestrzenne RAUM 42 – – –

Operacje wzrokowo-przestrzenne (poznawcze) Operacje dwuwymiarowe VRO1 24 – – –

Operacje przestrzenne 3D RO3D 24 – – –

Operacje wzrokowo-przestrzenne (konstrukcyjne) Zdol. wzrokowo-konstrukcyjne KONS 18 – –

Selektywność uwagi Uwaga i koncentracja AUFM 24 – –

Ciągłość uwagi SUSA 9 – – –

Podzielność uwagi Podzielność uwagi GEAU 14 – – –

Podzielność uwagi 2 GEA2 22 – – – – –

Pamięć

Pamięć robocza WOME 70 – – – –

Pamięć topologiczna MEMO 20

Zapamiętywanie twarzy GESI 21 – –

Strategie pamięciowe LEST 18 –

Zapamiętywanie słów WORT 20 – –

Zapamiętywanie obrazów BILD 9 – –

Zapamiętywanie informacji VERB 10 – – – –

Funkcje wykonawcze

Zakupy EINK 18 – – –

Planowanie PLAN 55 – – – – – – – –

Myślenie logiczne LODE 23 –

Porówynanie i obliczenia CALC 42 – – – –

Pole widzenia

Trening sakadowy SAKA 34 – – –

Eksploracja wzrokowa EXPL 30 – – –

Terapia przywracania wzroku RESE 01 – – – – – – –

Koordynacja wzrokowo-ruchowa

Koordynacja wzrokowo-ruchowa VISO 96 – – – – – –

(11)

Moduły treningowe

Obszar Grupa Moduły treningowe

Poziomy

Uwaga

Zdolność reagowania

Czujność 1 ALTA 16 – – – –

Reakcje na bodźce wzrokowe REVE 16 – –

Zdolność reagowania REA1 20 – – – – –

Czujność Czujność 2 VIGI 2 9 –

Operacje wzrokowo-przestrzenne (uwagowe) Operacje przestrzenne RAUM 42 – – –

Operacje wzrokowo-przestrzenne (poznawcze) Operacje dwuwymiarowe VRO1 24 – – –

Operacje przestrzenne 3D RO3D 24 – – –

Operacje wzrokowo-przestrzenne (konstrukcyjne) Zdol. wzrokowo-konstrukcyjne KONS 18 – –

Selektywność uwagi Uwaga i koncentracja AUFM 24 – –

Ciągłość uwagi SUSA 9 – – –

Podzielność uwagi Podzielność uwagi GEAU 14 – – –

Podzielność uwagi 2 GEA2 22 – – – – –

Pamięć

Pamięć robocza WOME 70 – – – –

Pamięć topologiczna MEMO 20

Zapamiętywanie twarzy GESI 21 – –

Strategie pamięciowe LEST 18 –

Zapamiętywanie słów WORT 20 – –

Zapamiętywanie obrazów BILD 9 – –

Zapamiętywanie informacji VERB 10 – – – –

Funkcje wykonawcze

Zakupy EINK 18 – – –

Planowanie PLAN 55 – – – – – – – –

Myślenie logiczne LODE 23 –

Porówynanie i obliczenia CALC 42 – – – –

Pole widzenia

Trening sakadowy SAKA 34 – – –

Eksploracja wzrokowa EXPL 30 – – –

Terapia przywracania wzroku RESE 01 – – – – – – –

Koordynacja wzrokowo-ruchowa

Koordynacja wzrokowo-ruchowa VISO 96 – – – – – –

Angielsk i Niemieck

i

Francusk i

Hiszpańsk i

Portugalsk i

Włosk i

Rosyjsk i Grecki

Chińsk i (upr

oszczony) Chińsk

i (tradycyjny) Koreańsk

i

Szwedzk i Fińsk

i

Holendersk i

Flamandzk i

Polsk i

Hebr ajski

Turecki Arabsk

i Duńsk

i

Farsi Ukraińsk i

Rehabilitacja neur olog

iczna

Ger iatr ia

Psy chia tria Pedia

tria

Chor

oby neur odegener

acyjne

(12)

Reakcja na bodźce wzrokowe

Wskazania

Ćwiczenie jest polecane dla wszystkich chorych z osłabioną szybkością reagowania, wynikającą z zaburzeń pracy ośrodkowego układu nerwowego. Opóźnienie czasu reakcji występuje zwykle w przypadku uogólnionej patologii mózgowej, jak również przy uszkodzeniach czołowych i przedczołowych. Moduł jest odpowiedni dla dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

Zadaniem pacjenta jest reagowanie na odpowiednie bodźce, poprzez naciśnięcie odpowiadających im przyci- sków. Do ćwiczeń wybrano bodźce znane z codziennego życia (znaki drogowe).

Materiał treningowy

Materiał ćwiczeniowy składa się ze znaków dro- gowych. W fazie uczenia się choremu prezen- towane są rysunki z bodźcami (znaki drogowe) i odpowiednie klawisze do reagowania. Naciskając klawisz OK pacjent może samodzielnie zakończyć fazę uczenia się i przystąpić do ćwiczenia. Na przedstawiane znaki trzeba reagować jak najszybciej w pewnym określonym przez RehaCom czasie.

Moduł REVE koncentruje się na ćwiczeniu szybkości i dokładności reagowania na bodźce wzrokowe. W ten sposób ćwiczone są równocześnie uwaga i pamięć.

Wskazania

Objawy zaburzeń uwagi, zespół chronicznego zmęczenia, depresja. Moduł może być również wykorzystywany jako kryterium oceny możliwości prowadzenia pojazdu oraz jako dodatkowe narzędzie w treningu osób z syndromem pomijania. Moduł jest odpowiedni dla dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

Zadaniem pacjenta jest obserwacja realnej sytuacji dro- gowej i reagowanie na obiekty, które pojawiają się w polu widzenia. W zadaniu rozróżniane są reakcje poprawne, błędne oraz pominięte.

Materiał treningowy

Materiał ćwiczeniowy to pojawiające się na drodze obiekty (pojazdy, zwierzęta, ludzie, itp.). Wraz ze wzrostem poziomu trudności rośnie również poziom komplikacji zadań. Bodźce (obiekty) pojawiają się w różnych miejscach ekranu z różną częstotliwością. Pacjent powinien trenować minimum 10 minut (rekomendowany czas).

Moduł ALTA wspiera trening czujności, czyli zdolności do chwilowego zwiększenia i utrzymania natężenia uwagi.

Czujność 1

ALTA REVE

(13)

Moduł VIGI 2 został opracowany w celu rozwijania czujności i umiejętności utrzymywania uwagi. Podczas pracy z modułem zdolność utrzymywania uwagi ulega znaczącej poprawie. Zadaniem pacjenta jest obserwowanie taśmy produkcyjnej i reagowanie na pojawienie się obiektu zgod- nego ze wzorcem.

Wskazania

Ćwiczenie jest polecane przy wszystkich zaburzeniach utrzymywania uwagi, niezależnie od ich etiologii i ge- nezy. Poprawa sprawności poznawczej jest widoczna u pacjentów z naczyniowymi i mechanicznymi uszko- dzeniami mózgu oraz demencją. Moduł jest odpowiedni dla dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

Przesuwające się przedmioty mają być porównywane z jednym lub kilkoma przedmiotami-wzorcami. Chory powinien odszukać te, które nie są identyczne.

Materiał treningowy

Według ustalonej zasady przedstawiane są konkretne przedmioty (np. maszyna do prania, lodówka, itp.) lub figury abstrakcyjne. W zależności od określonych pa- rametrów możliwe jest zdefiniowanie ilości wykorzy- stywanych obiektów wzorcowych oraz poziomów ich szczegółowości. Dodatkowo możliwa jest modyfikacja czasu oraz sposobu prezentacji obiektów.

Czujność 2 Zdolność reagowania

Wskazania

Ćwiczenie jest polecane dla wszystkich chorych z osłabioną szybkością reagowania, zaburzeniami uwagi selektywnej oraz trudnościami w różnicowaniu bodźców wizualnych i akustycznych. Moduł nie jest polecany oso- bom z ametropią i słabym słuchem. Moduł jest odpowiedni dla dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

Reakcja na bodźce jest trenowana za pomocą prostych i złożonych bodźców wizualnych i dźwiękowych. Za- daniem pacjenta jest reagowanie na odpowiedni bo- dziec lub zespół bodźców, w sposób adekwatny do kon- kretnego zadania (odpowiedni przycisk). Podczas fazy wprowadzającej pacjent zapamiętuje odpowiedni sposób reagowania na prezentowany bodziec a następnie w ana- logiczny sposób musi zareagować w trakcie ćwiczenia.

Materiał treningowy

Ponad 200 bodźców wizualnych oraz 6 bodźców dźwiękowych w 3 odmianach. Terapeuta może dodawać własne bodźce wizualne i dźwiękowe.

Moduł REA1 jest ukierunkowany na poprawę czasu i dokładności reakcji na bodźce wizualne i dźwiękowe.

Moduł zawiera zróżnicowane zadania – od reakcji prostych, po złożone.

REA1 VIGI 2

(14)

Operacje dwuwymiarowe Operacje przestrzenne

RAUM VR01

Moduł VRO1 wspiera trening zdolności konstrukcyjnych oraz orientację przestrzenną. Zadanie polega na znalezie- niu na matrycy środkowej obrazu, który jest identyczny z obrazem wzorcowym.

Wskazania

Obniżenie lub utrata umiejętności umiejscawiania obie- któw na płaszczyźnie, zdolności wzrokowo-konstruk- cyjnych, jak również orientacji przestrzennej, które to zostały zaobserwowane u osób z uszkodzeniem płata czołowego lub prawej półkuli w części ciemieniowej i skroniowej. Trening nie jest odpowiedni dla osób ze zna- cznymi zaburzeniami uwagi oraz ze znacznymi deficytami intelektualnymi. Moduł może być wykorzystywany w re- habilitacji dzieci powyżej 10 roku życia.

Zadanie

Na ekranie wyświetlane są różne obiekty, które należy porównać z elementem wzorcowym. Osoba trenująca ma za zadanie odnaleźć i wskazać obiekt dokładnie odpowiadający wzorcowi.

Materiał treningowy

Materiał do ćwiczeń stanowią figury geometryczne takie jak koła, kwadraty, wielokąty itp.

Moduł RAUM umożliwia trening percepcji przestrzennej (jedno- i dwuwymiarowej) w następujących aspektach:

ocena pozycji i nachylenia, ocena zależności i kierunków prezentowanych obiektów.

Wskazania

Trening percepcji przestrzennej. Ze względu na nie- werbalny materiał, prezentowany podczas treningu, nawet pacjenci z ograniczeniami językowymi są w stanie pracować z modułem. Trening nie jest odpowiedni dla pacjentów ze znaczną niepełnosprawnością intelektualną oraz zaburzeniami selektywnej uwagi. Może być wyko- rzystywany w rehabilitacji dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

W trakcie oceny pozycji wyświetlane są dwa duże pola z obiektami. Lewe z nich prezentuje obiekt wzorcowy a prawe zmodyfikowany. Zadaniem pacjenta jest mani- pulowanie obiektem w prawym polu celem dopasowania go do obiektu wzorcowego.

Materiał treningowy

Obiekty, figury geometryczne, pojemniki z cieczą.

(15)

Zdolności wzrokowo-konstrukcyjne Operacje przestrzenne 3D

RO3D KONS

Moduł KONS służy do rekonstrukcji wizualnej konkretnych obrazów. Pacjent powinien zapamiętać ze szczegółami obraz, który zostaje następnie podzielony na kilka części, jak przy grze w puzzle. Zadaniem pacjenta jest odtworzenie obrazu na zasadzie układanki.

Wskazania

Trening zalecany jest dla pacjentów z lekko lub średnio obniżoną zdolnością wzrokowej rekonstrukcji obrazów oraz przy innych ogólnych zaburzeniach funkcjonalnych.

Zaburzenia takie pojawiają się w przypadku uszkodzeń organicznych mózgu. Trening może być wykorzystywany w rehabilitacji dzieci powyżej 8 roku życia, gdyż wyko- rzystywane w treningu materiały to wyłącznie obrazy.

Zadanie

Trening skonstruowany został na zasadzie układanki.

Na ekranie prezentowane są obrazy, które pacjent musi jak najdokładniej zapamiętać. Po upływie określonego czasu lub gdy pacjent naciśnie przycisk OK na panelu obraz dzieli się na wiele części i musi zostać ponownie zrekonstruowany.

Materiał treningowy

Obrazy pojawiające się w zadaniu to wysokiej jakości zeskanowane zdjęcia. Przedstawiają one między innymi:

domy, twarze, krajobrazy itp.

Moduł RO3D wspiera trening świadomości przestrzennej i uwagi. W tym celu pacjentowi prezentowanych jest kilka obiektów trójwymiarowych. Zadaniem pacjenta jest porówna- nie tych obiektów z elementem wzorcowym i wskazanie identycznego obiektu.

Wskazania

W leczeniu zaburzeń poznawczych, szczególnie w defi- cytach percepcji przestrzennej. Dodatkowo moduł może być stosowany jako kontynuacja treningu uwagi (wysokie poziomy trudności). Trening nie jest odpowiedni dla osób ze znacznymi zaburzeniami uwagi oraz ze znacznymi deficytami intelektualnymi. Może być wykorzystywany w rehabilitacji dzieci powyżej 8 roku życia.

Zadanie

W górnej częsci ekranu prezentowany jest trójwymiarowy obiekt wzorcowy. W dolnej części znajduje się od trzech do sześciu obiektów, spośród których jeden jest identy- czny jak wzorzec. Stopień ich zróżnicowania względem obiektu wzorcowego zmienia się wraz z poziomem trudności zadań. Zadaniem pacjenta jest manipulowa- nie obiektami w dolnej części ekranu celem wskazania obiektu identycznego względem wzorca.

Materiał treningowy

432 obiekty trójwymiarowe w 67 grupach.

(16)

AUFM GEAU

Uwaga i koncentracja

Moduł AUFM służy poprawie koncentracji i oparty jest na zasadzie prostego porównania. Pacjent musi odnaleźć obrazek pasujący do obrazu wzorcowego.

Wskazania

Czynnościowe lub organiczne zaburzenia uwagi. Stwier- dza się je u około 80% pacjentów po udarach, urazach i w uogólnionych zaburzeniach pra- cy mózgu, jak również w innych schorzeniach ośrodkowego układu nerwowego. Moduł jest odpo- wiedni dla dorosłych i dzieci powyżej 6 roku życia, u których stwierdzono zaburzenia uwagi i koncentracji.

Zadanie

Obrazek, który jest prezentowany pojedynczo na ekranie, ma zostać porównany z wieloma innymi, przedstawio- nymi na matrycy. Pacjent powinien odnaleźć dokładnie taki sam wzór.

Materiał treningowy

Przygotowano 77 zestawów rysunków – każdy z nich zawiera 16 obrazków. Na obrazkach przedstawione są różne rodzaje przedmiotów. Zgodnie z przyjętą zasadą prezentowane są konkretne przedmioty (owoce, zwierzęta, twarze), figury geometryczne (koła, prostokąty, trójkąty) lub litery i cyfry w różnych rozmiarach i ułożeniu.

Podzielność uwagi

Moduł GEAU został opracowany w celu treningu uwagi.

Zadanie polega na jednoczesnej obserwacji wielu bodźców.

Pacjent musi monitorować kabinę maszynisty, bieżącą sytuację na trasie oraz reagować na odpowiednie bodźce.

Wskazania

Przy rozlanych uszkodzeniach mózgowych (np. chorobie alkoholowej), jak również w ogniskowej patologii pra- wej półkuli, szczególnie okolic ciemieniowych, prawie zawsze występują trudności z koncentracją uwagi na kilku różnych poziomach jednocześnie. Dzięki animowanej prezentacji, moduł jest odpowiedni również dla dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

W dolnej części ekranu przedstawiona jest kabina ma- szynisty. Powyżej można obserwować tory (jak przez przednią szybę pociągu). Pacjent musi odpo- wiednio reagować uwzględniając sygnały z kabiny i znaki na trasie.

Materiał treningowy

Panel maszynisty zawiera prędkościomierz oraz inne sygnalizatory. Na prędkościomierzu pokazywana jest szybkość, do której pacjent powinien się dostosować.

W momencie błyskania jednego z sygnalizatorów należy nacisnąć odpowiedni klawisz panelu (np. „stop”). Kiedy na trasie pojawia się ważny znak również trzeba na niego

(17)

GEA2

Moduł GEA2 został opracowany w celu treningu uwagi.

Zadanie polega na jednoczesnej obserwacji wielu bodźców.

Tak jak kierowca, pacjent musi monitorować kabinę pojazdu oraz sytuację na drodze i reagować na odpowiednie bodźce wzrokowe i dźwiękowe.

Wskazania

Przy rozlanych uszkodzeniach mózgowych (np.

chorobie alkoholowej), jak również w ogniskowej patologii prawej półkuli, szczególnie okolic cie- mieniowych prawie zawsze występują trudności w koncentracji uwagi na kilku różnych poziomach jednocześnie. Dzięki animowanej prezentacji moduł jest odpowiedni również dla dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

W dolnej części ekranu przedstawiona jest deska roz- dzielcza samochodu. Powyżej można obserwować drogę (jak przez przednią szybę samochodu). Pacjent musi reagować jednocześnie na sygnały wizualne i dzwiękowe z kabiny oraz obiekty pojawiające się na drodze.

Materiał treningowy

Deska rozdzielcza zawiera prędkościomierz oraz inne sygnalizatory. Na prędkościomierzu pokazywana jest szybkość, do której pacjent powinien się dostosować.

W momencie pojawienia się sygnału wizualnego lub dzwiękowego należy nacisnąć odpowiedni klawisz panelu (np. „stop”). Kiedy na drodze pojawia się ważny znak lub obiekt konieczna jest odpowiednia reakcja.

Podzielność uwagi 2 Ciągłość uwagi

Moduł SUSA wspiera trening zdolności utrzymania odpowie- dniego poziomu koncentracji i uwagi w warunkach wysokiej częstotliwości i różnorodności bodźców.

Wskazania

Trening jest wskazany dla pacjentów z deficytami ciągłości uwagi w warunkach wysokiej częstotliwości i różnorodności bodźców. Moduł jest przeznaczony dla dzieci od 6 roku życia.

Zadanie

Zadaniem pacjenta jest porównanie obiektów, które pojawiają się na przenośniku taśmowym z obiektem wzorcowym i odrzucenie tych, które nie pasują do wzor- ca. W odróżnieniu od treningu VIGI 2 w module SUSA zwiększono częstotliwość oraz ilość porównywanych obiektów.

Materiał treningowy

Obrazy przedstawiające realne obiekty, różniące się pod względem jednej, dwóch lub trzech cech (kolor, kształt, detale) w zależności od poziomu trudności. Moduł ofe- ruje 9 poziomów trudności a mechanizm autoadaptacji na podstawie liczby błędnych i poprawnych odpowiedzi dopasowuje poziom trudności do aktualnych możliwości pacjenta. Możliwa jest również regulacja kierunku oraz prędkości prezentowanych obiektów.

SUSA

(18)

MEMO GESI

Pamięć topologiczna

Moduł MEMO ćwiczy pamięć topologiczną. Podobnie jak w grze pamięciowej pacjent powinien zapamiętać pozycje kart z obrazkami przedmiotów (np. lwa, domu, samochodu, itp.) lub figurami geometrycznymi. Kiedy karty są zakryte należy przypomnieć sobie, w którym miejscu znajdował się dany obrazek.

Wskazania

Ćwiczenie wskazane jest przy wszystkich zaburzeniach pamięci, zarówno werbalnej jak i niewerbalnej . Zespoły amnestyczne mogą występować we wszystkich cho- robach z uogólnioną patologią mózgu (otępieniu, chorobie alkoholowej) jak również przy lewostron- nych lub obustronnych uszkodzeniach przyśrodkowej bądź podstawnobocznej części układu limbiczne- go. Osłabienie pamięci mogą powodować choro- by naczyniowe, urazy mózgu, guzy zlokalizowane w korze przedczołowej, skroniowej lub ciemieniowej.

Zadanie

W tzw. fazie zapamiętywania na ekranie prezentowana jest różna liczba obrazków (w zależności od poziomu trudności zadania) przedstawiających konkretne przed- mioty lub figury geometryczne. Pacjent ma za zadanie zapamiętać miejsce danego obrazka. Na brzegu ekranu jest eksponowany rysunek, który jest identyczny z jednym z ukrytych. Pacjent wskazuje, który z odwróconych obraz- ków odpowiada prezentowanemu wzorowi.

Materiał treningowy

Przygotowane są cztery zestawy, każdy składający się

Zapamiętywanie twarzy

Moduł GESI koncentruje się na treningu rozpoznawania twa- rzy i dopasowania ich do imion i zawodów. Twarze są przedstawiane z różnych stron. Pacjent ma zdecydować czy dana twarz była już prezentowana wcześniej. Na wyższych poziomach trudności pacjent będzie musiał również zapamitać dodatkową informację słowną dotyczącą pre- zentowanej osoby.

Wskazania

W przypadku występowania prozopagnozji zdolność rozpoznawania twarzy oraz ustalanie znaczących skojarzeń z nimi zostaje zaburzone lub całkowicie utra- cone. Podobny problem może też wynikać z czynnika mnestycznego, odpowiedzialnego za przypominanie sobie twarzy. Zaburzenie to jest na ogół spowodowane uszkodzeniem okolicy skroniowej (zwykle półkuli pra- wej). Trening jest wskazany dla wszystkich pacjentów z prawostronnym i obustronnym uszkodzeniem skronio- wym, gdy obserwuje się opisane trudności. Program może być stosowany również u dzieci powyżej 8 roku życia.

Zadanie

Pacjent ma za zadanie zapamiętać twarze wyświetlane w fazie uczenia się aby w późniejszym etapie wskazać je spośród innych fotografii twarzy (prezentowanych z różnych stron).

Na wyższym poziomie trudności podawane są również imiona oraz zawody. Zadaniem pacjenta jest wówczas dopasowanie twarzy do imienia i zawodu.

Materiał treningowy

60 fotografii ukazujących twarze z różnych stron.

(19)

WORT BILD

Zapamiętywanie słów

Moduł WORT nastawiony jest na ćwiczenie zdolności roz- poznawania pojedynczych słów. W tzw. fazie ćwiczenia choremu przedstawiane są na ekranie słowa. Następnie wiele różnych wyrazów prezentowanych jest w przesuwającym się ciągu. Zadaniem pacjenta jest rozpoznanie tych słów, które były pokazywane w fazie uczenia się.

Wskazania

Program jest szczególnie odpowiedni dla pacjentów z obniżonym zakresem pamięci bezpośredniej słów i osłabioną zdolnością rozpoznawania – szczególnie dla osób z rozpoczynającym się zespołem amnestycznym.

Opisane objawy mogą występować u chorych z uogólnio- nym organicznym uszkodzeniem mózgu oraz z ogniskową patologią lewej półkuli lub patologią obustronną (szczególnie dotyczącą układu limbicznego z uszko- dzeniem części wzgórza). Program może być stosowany również u dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

W fazie uczenia się należy zapamiętać listę słów (od 1 do 10 wyrazów). Wraz ze wzrastającym poziomem trudności liczba i złożoność wyrazów do zapamiętania rośnie. Słowa, które były przedstawiane w fazie uczenia się, powinny być następnie wybrane spośród wielu innych (niewłaściwych).

Materiał treningowy

Prezentowane słowa są podzielone na 3 grupy, po 200 w każdej. Kryterium podziału na grupy jest długość i stopień złożoności wyrazu, od krótkich, łatwych do złożonych, wielosylabowych.

Zapamiętywanie obrazów

Moduł BILD wspiera trening pamięci obrazów oraz słów (pamięć operacyjna). Pacjent ma za zadanie zapamiętać obrazki z konkretnymi przedmiotami, które można opisać słownie.

Po fazie uczenia się na ekranie przesuwają się w sposób ciągły różne wyrazy. Pacjent powinien nacisnąć klawisz OK jeśli pojawi się nazwa przedmiotu znanego z fazy ćwiczenia.

Wskazania

Ćwiczenia są wskazane w przypadku wszystkich zaburzeń pamięci (szczególnie pamięci operacyjnej), zarówno werbalnej jak i niewerbalnej. Program może być również używany przez pacjentów z organicznym lub funk- cjonalnym zaburzeniem nazywania przedmiotów oraz z trudnościami w operowaniu pojęciami. Przy założeniu przeciętnego zasobu słownictwa, program może być stosowany również u dzieci powyżej 8 roku życia.

Zadanie

Przedstawione są rysunki konkretnych przedmiotów.

Pacjent powinien zapamiętać ich wszystkie nazwy.

Pacjent sam decyduje o zakończeniu fazy ćwiczenia przez naciśnięcie przycisku OK. Następnie na ekranie, od strony lewej do prawej, przesuwają się wyrazy. Kiedy pojawia się nazwa przedmiotu znanego z fazy ćwiczenia, pacjent powinien nacisnąć przycisk OK.

Materiał treningowy

Ponad 200 zdjęć obiektów rzeczywistych. Przesuwanie się obiektów/wyrazów przez ekran jest płynne i spokoj- ne. Jego tempo może być regulowane. To gwarantuje, że chorzy (również dzieci), ze zróżnicowanym tempem czytania mogą efektywnie pracować z modułem.

(20)

VERB

Zapamiętywanie informacji

Moduł VERB wspiera trening pamięci krótkotrwałej. Podczas treningu wyświetlane są krótkie historie, których szczegóły pacjent musi zapamiętać. W kolejnym kroku zadaniem badanego jest odtworzenie informacji z zapamiętanych historii, zgodnie z zapytaniami stawianymi przez program.

Wskazania

Deficyty i zaburzenia pamięci krótkotrwałej informacji słowych. Zaburzenia mogą się pojawiać w przypad- ku uszkodzeń mózgu różnego pochodzenia (demen- cja, uzależnienia, obustronne lub lewostronne uszko- dzenia o różnej etiologii). Moduł może być również stoso- wany w treningu pamięci u dzieci powyżej 10 roku życia.

Zadanie

Na ekranie prezentowana jest krótka historia.

W początkowej fazie treningu pacjent ma za zadanie zapamiętać wszystkie ważne informacje w prezentowanej historii. Następnie jego zadaniem jest odpowiedzieć na pytania stawiane przez system, korzystając z zapamięta- nych informacji.

Materiał treningowy

Ponad 74 historie prezentowane w poszczególnych za- daniach trenigowych.

WOME

Pamięć robocza

Moduł WOME wspiera trening umięjętności zapamiętywania i wykorzystywania informacji. Utrzymanie selektywnej uwagi i odporność na jej zakłócenia odgrywają istotną rolę w co- dziennym życiu. Forma treningu (gra karciana) wspiera motywację pacjenta podczas procesu treningowego.

Wskazania

Zaburzenia pamięci roboczej po pourazowych uszkodzeniach mózgu i udarach. Trening może stanowić uzupełnienie dla terapii wszystkich obszarów pamięci.

W związku z wykorzystaniem niewerbalnego materiału treningowego może być on również stosowany w terapii dzieci od 6 roku życia.

Zadanie

Pacjent ma za zadanie zapamiętać, a następnie operować rosnącą liczbą pojawiających się na ekranie kart. Zapa- miętana treść jest prezentowana z komentarzem dźwię- kowym. Na wyższych poziomach trudności pacjent, po- za zapamiętywaniem kart, ma za zadanie wykonywać pro- ste zadania wynikające z zasad gry. Dzięki temu trening obejmuje rozumowanie, rozwiązywanie problemów, de- dukcję oraz obliczenia.

Materiał treningowy

Kolorowe karty oraz rzeczywiste karty do gry.

(21)

LEST LODE

Moduł LEST proponuje i utrwala stosowanie strategii pamięciowych i dzięki temu wspiera proces zapamiętywania i odtwarzania informacji.

Wskazania

Moduł LEST jest wskazany dla pacjentów z lekkimi i umiarkowanymi zaburzeniami uczenia się. Trening jest odpowiedni dla dzieci powyżej 10 roku życia.

Zadanie

Zadaniem pacjenta jest zapamiętywanie pojawiających się słów i obrazów zgodnie z zaproponowaną przez moduł strategią a następnie odtwarzanie zapamiętanych informacji po krótkim zadaniu rozpraszającym.

Materiał treningowy

Materiał obejmuje ok. 200 obiektów (obrazów i słów) prezentowanych na 18 poziomach trudności. W module zastosowano dwie strategie zapamiętywania.

Strategie pamięciowe Myślenie logiczne

Moduł LODE ma na celu usprawnienie logicznego myślenia (wnioskowania). Pacjent ma za zadanie wstawić prawidłowy element do kolumny symboli, ułożonych według pewnej zasady logicznej.

Wskazania

Ćwiczenie jest polecane dla pacjentów z organicznym, nabytym uszkodzeniem okolicy czołowej, jeśli ob- serwowane są zaburzenia logicznego myślenia. Takie objawy występują dość często na przykład w choro- bie alkoholowej, otępieniu, po urazach mózgu lub w schizofrenii. Moduł może być również stosowany w treningu pamięci u dzieci powyżej 10 roku życia.

Zadanie

Spośród wielu symboli należy wybrać jeden, który jest prawidłową kontynuacją ciągu, ułożonego według pew- nego kryterium.

Materiał treningowy

Na ekranie prezentowany jest zestaw symboli (koła, trójkąty, kwadraty, itp.), różniących się kształtem, kolorem i rozmiarem, ułożonych według pewnej zasady logicznej.

(22)

CALC

Moduł CALC wspiera klientów w treningu umiejętności ary- tmetycznych, które są niezbędne w realizacji codziennych zadań. W zależności od poziomu trudności zadania mogą obejmować proste obliczenia lub bardziej skomplikowane operacje matematyczne.

Wskazania

Zaburzenia funkcji poznawczych o różnym pochodze- niu, związanych z umiejętnością wykonywania obliczeń.

Moduł może być również stosowany w treningu pamięci u dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

Zadaniem pacjenta jest rozwiązywanie zróżnicowanych zadań obliczeniowych. Trening rozpoczyna się od prostych zadań porównawczych (wielkość lub ilość obiektów).

W kolejnych etapach pacjent ma za zadanie rozwiązać proste zadania obliczeniowe, które wraz ze wzrostem poziomu trudności zmieniają się w bardziej rozbudo- wane operacje.

Materiał treningowy

Zadania związane z oceną wielkości i ilości obiektów bazują na materiale obrazkowym. W kolejnych zadaniach prezen- towane są liczby, a w bardziej skomplikowanych, banknoty i monety.

Porównanie i obliczenia

PLAN

Moduł PLAN ma silne odniesienie do życia codziennego.

Zadaniem pacjenta jest realizacja zadań określonych w planie dnia. Celem treningu jest ćwiczenie funkcji wykonawczych związanych z codziennym funkcjonowaniem pacjenta.

Wskazania

Zaburzenia funkcji poznawczych, szczególnie związanych z umiejętnością planowania. Zdolność planowania i organizacji życia codziennego jest jedną z najważniejszych ludzkich umiejętności. Zaburzenia tej zdolności mogą się pojawiać w przypadku uszkodzeń mózgu, szczególnie części frontalnej oraz rozsianych uszkodzeń mózgu. Moduł może być również stosowany w treningu pamięci.

Zadanie

Zadaniem pacjenta jest priorytetyzowanie listy zadań, a następnie ich realizacja. Na mapie prezentowane są bu- dynki, które pacjent musi odwiedzić zgodnie z ułożonym planem (miejscowym i czasowym).

Materiał treningowy

Moduł oferuje niemalże nieskończoną liczbę zadań z możliwością losowego modelowania scenariuszy.

Planowanie

(23)

Trening sakadowy Zakupy

Moduł EINK pozwala na ćwiczenie codziennych sytuacji związanych z robieniem zakupów w sklepie. Wszystkie ko- nieczne w takich okolicznościach czynności są przedstawione bardzo realistycznie. Ćwiczeniu podlega planowanie i koordy- nacja działania oraz pamięć krótkotrwała.

Wskazania

Metoda ta jest zalecana dla pacjentów z zaburzeniami pamięci operacyjnej, trudnością w posługiwaniu się pojęciami czy planowaniem kolejności działań. Ćwiczenie może być przeprowadzane z dziećmi powyżej 10 roku życia oraz z osobami starszymi dla podtrzymywania ich sprawności umysłowej. Moduł nie jest zalecany dla osób z deficytami uwagi.

Zadanie

W początkowej fazie zadania pacjent otrzymuje listę zakupów z towarami, które powinien kupić. Następnie porusza się po sklepie z regałami, na których wystawione są grupy towarów (np. owoce, warzywa, pieczywo) aż do momentu skompletowania wszystkich artykułów.

Materiał trenigowy

Towary są fotografiami konkretnych artykułów, dzięki czemu moduł odzwierciedla realne zadania zakupowe.

EINK

Moduł został opracowany w celu poprawy działania funkcji wzrokowych u osób z zaburzeniami widzenia.

Wskazania

Zaburzenia wzroku o podłożu neurologicznym, zaburze- nia uwagi i przetwarzania informacji, problemy z czyta- niem, zespół połowicznego zaniedbywania. Może być stosowany u dzieci powyżej 6 roku życia.

Zadanie

Na ekranie prezentowany jest punkt, na którym pacjent koncentruje swój wzrok. Następnie zadaniem pacjenta jest reagowanie adekwatnie do pojawiających się zmian kolorystycznych punktu skupienia oraz innych pojawiających się bodźców wizualnych.

Metariał treningowy

Materiał treningowy modułu opiera się na bodźcach wi- zualnych pojawiających się w różnej formie i pozycji na ekranie. Moduł wyposażony jest dodatkowo w sygnały wizualne, które wspierają utrzymanie odpowiedniego poziomu uwagi i stanowią informację zwrotną dla realizo- wanych zadań. Do pracy z modułem rekomendowane jest użycie podpory pod brodę w celu stabilizacji głowy oraz zachowania odpowiedniej odległości pacjenta od ekranu.

RESE

Terapia przywracania wzroku

(24)

Moduł SAKA został zaprojektowany dla pacjentów z zaburzoną zdolnością wzrokowej penetracji pola widzenia oraz z zespołem połowicznego zaniedbywania. Pacjent ma za zadanie naciskanie prawego lub lewego przycisku w mo- mencie, w którym na ekranie pojawi się obrazek (zwierzę, pojazd, człowiek) po lewej bądź prawej stronie ekranu.

Wskazania

Program został zaprojektowany dla pacjentów z tzw.

zespołem połowicznego zaniedbywania (czyli tendencją do pomijania połowy swego ciała lub bodźców prezento- wanych z połowy przestrzeni pozaosobowej, przeciwnej do uszkodzenia mózgowego).

Zadanie

Pacjent obserwuje horyzont lekko pofałdowanego kraj- obrazu. Na środku ekranu znajduje się duże słońce.

W nieregularnych odstępach czasu pojawia się pewna figura, z lewej lub prawej strony słońca. Kiedy chory zauważy figurę powinien nacisnąć odpowiedn przycisk znajdujący się na panelu (strzałka w lewo lub prawo).

Materiał Treningowy

Na ekranie widoczna jest linia horyzontu. Na poziomach łatwiejszych, w środku pola widzenia, pojawia się słońce, jako wskazówka pomocna w orientacji. W nieregularnych odstępach czasu na linii horyzontu pojawiają się różne figury lub symbole, takie jak: zwierzęta, samochody, rowery, motorowery, itp.

SAKA

Trening sakadowy

EXPL

Eksploracja wzrokowa

Moduł EXPL został zaprojektowany dla pacjentów z pro- blemami związanymi z eksploracją wzrokową pola widzenia np. błędów w jednorodnym polu widzenia oraz objawów pomijania. Procedura wykorzystuje wolne, sekwencyjne wyszukiwanie obiektów, które muszą być precyzyjnie zin- terpretowane lub zanalizowane.

Wskazania

Trening zalecany jest dla pacjentów z ograniczonym, jednorodnym polem widzenia oraz dla tych, u których pojawiają się problemy ze wzrokową eksploracją pola widzenia spowodowaną jednostronnym pomijaniem.

Trening polecany jest również pacjentom, którzy cierpią na syndrom Balinta oraz kombinację kilku tego typu zaburzeń (będących rezultatem uszkodzenia mózgu).

Program ćwiczeń pomaga również pacjentom cierpiącym na zaburzenia mowy oraz zaburzenia w zdolności rozu- mienia słów.

Zadanie

Obiekty umieszczone w wierszach i kolumnach zostały podzielone we wcześniej ustalony sposób. Pacjent prze- szukuje wzrokiem przedstawioną planszę, używając okrągłego kursora, którego wielkość odpowiada wielkości pojedynczych figur przedstawionych na planszy. W ten sposób kontrolowana jest eksploracja wzrokowa pacjenta.

Za każdym razem gdy pacjent odnajdzie zapamiętany obiekt powinien nacisnąć przycisk OK na panelu.

Materiał treningowy

Obiekty wykorzystywane w treningu EXPL to między

(25)

WISO

Koordynacja wzrokowo-ruchowa

Zadaniem modułu WISO jest rehabilitacja pacjentów z zaburzeniami koordynacji wzrokowo-ruchowej. Na ekranie wyświetlane są kursory (abstrakcyjny– punkt; konkretny–

motyl) oraz obiekt poruszający się. Zadaniem chorego jest utrzymanie kursora we wnętrzu poruszającego się obiektu przy pomocy dżojstika.

Wskazania

Uszkodzenia kory ruchowej czołowego płata mózgu prowadzą do deficytu kontroli małej aktywności motory- cznej. Moduł treningowy zalecany jest do rehabilitacji pacjentów z zaburzeniami funkcji wzrokowo-ruchowej.

W większości organicznych uszkodzeń mózgu, takich jak urazy, krwotoki i rozległe guzy, również można obserwować zaburzenia koordynacji wzrokowo - ruchowej. Moduł może być również stosowany u dzieci powyżej 11 roku życia.

Zadanie

Na ekranie monitora prezentowane są obiekty abstrak- cyjne (punkt i koło) lub rzeczywiste (motyl i kwiat). Jeden z obiektów pełni rolę poruszającego się celu, a drugi podążającego za nim kursora. Zadaniem pacjenta jest umie- szczenie i utrzymanie kursora na poruszającym się celu przy użyciu dżojstika.

Materiał treningowy

Do realizacji zadań treningowych wykorzystywane są obiekty poruszający się po przewidywalnym torze oraz kur- sor, którego ruchem można sterować przy użyciu dżojstika.

(26)

W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na prowa- dzenie terapii uzupełniającej system RehaCom oferuje możliwość nadzorowanego treningu w warunkach do- mowych.

Pacjent wyposażony w licencję RehaCom dla klientów indywidualnych otrzymuje plan treningu opracowany przez terapeutę. Trening powinien być dopasowany do indywidualnych potrzeb i możliwości pacjenta.

Odpowiednio ułożony i nadzorowany trening domowy stanowi doskonałe uzupełnienie wcześniejszych faz reha- bilitacji, realnie zwiększa skuteczność terapii i satysfakcję pacjenta z poczynionych postępów.

Zalety treningu domowego:

• poprawa efektów rehabilitacji poprzez zachowanie ciągłości treningu

• praca w przyjaznych warunkach

• zwiększenie pewności siebie i poczucia własnej wartości

Zapytaj o licencję do użytku domowego!

Telefon: +48 32 249 50 40 +48 535 193 501 E-mail: order@rehacom.pl

Nadzorowany trening domowy z użyciem systemu RehaCom

Konsultanci Biomed

Katarzyna Chociaj: 697 008 060

Agnieszka Wójcik: 669 234 537

Jakub Prockiw: 510 850 152

(27)

Eksperci naukowi

Rozwój systemu RehaCom nie byłby możliwy bez współpracy ze znakomitymi partnerami firmy HASOMED.

W proces opracowania narzędzia zaangażowani byli:

dr Stefan Frisch

Neuropsycholog kliniczny (GNP) Psychoterapeuta

University Hospital Frankfurt/M prof. Hans Regel (†)

Wydział medyczny University of Magdeburg

dr Andreas Krause Wydział medyczny University of Magdeburg

prof. Dr. Joachim Funke Wydział psychologii University of Heidelberg

dr Thomas Krüger Centrum Oceny i Metod University of Bonn

prof. Dr. Josef Zihl Neuropsycholog kliniczny University of Munich Johannes Werres

Psycholog pracy i organizacji Occupational Rehabilitation Centre Saxony-Anhalt

dr Peter Weber CEO HASOMED GmbH Magdeburg

inż. Frank Schulze Magdeburg

prof. Dr. Sandra Verena Müller Neuropsycholog kliniczny (GNP) Psychoterapeuta

Ostfalia University of Applied Science

Petra Rigling Psycholog dr Volker Peschke

Neuropsycholog kliniczny (GNP) Psychoterapeuta

Neuropsychological Private Practice dr Angelika Thöne-Otto

Neuropsycholog kliniczny (GNP) Psychoterapeuta

University Hospital Leipzig

(28)

Zamówienia • Opinie • Pytania

Skontaktuj się z nami

Telefon: +48 32 249 50 40 +48 535 193 501 E-mail: order@rehacom.pl

www.rehacom.pl

Interesuje Cię zdalna prezentacja?

Webinarium

Skontaktuj się z nami w celu ustalenia najbliższego terminu WEBINARIUM!

Inne wersje językowe

Angielska • Niemiecka • Francuska • Hiszpańska • Portugalska • Włoska • Rosyjska • Grecka

• Chińska • Koreańska • Szwedzka • Fińska • Holenderska

• Belgijska • Polska • Hebrajska • Turecka • Arabska • Duńska • Farsi • Ukraińska

Wymagania sprzętowe

Intel Core i3, i5, i7 lub kompatybilny • 4 GB RAM • DVD

• 100 GB przestrzeni na dysku • Windows 7 lub nowszy • Karta graficzna DirectX 10.1

• Karta dźwiękowa • Drukarka • Monitor min. 19” • Panel RehaCom

Wyłączny dystrybutor w Polsce

ALTA sp. z o.o.

ul. Olimpijska 7 41-100 Siemianowice Śląskie

Skontaktuj się z nami

BIOMED NEUROTECHNOLOGIE sp. z o.o. s.k., Al. Armii Krajowej 2/7, 50-541 Wrocław,

tel. 71/336 10 36, 693-396-774, www.biomed.org.pl

Nasi konsultanci:

Katarzyna Chociaj: 697 008 060

Agnieszka Wójcik: 669 234 537

Jakub Prockiw: 510 850 152

Cytaty

Powiązane dokumenty

Ukierunkowane badanie w kierunku celiakii (przeciw- ciała przeciwko transglutaminazie tkankowej tTG2 oraz przeciwciała przeciwko endomysium mięśni gładkich – EmA) wykonano u 3

Posługując się słowami kluczowymi: łagodne zaburzenia funkcji poznawczych (mild cognitive impairment), Krótka Skala Oceny Stanu Umysłowego (Mini Mental State

In view of the fact that the pressure transducer used inthe present experiments is of relatively small size (3.18 mm radius), any off-centre implosion would

Wymiar poznawczy objął zastosowane w tych badaniach testy funkcji poznawczych podzielone według systemu zaproponowane- go przez MATRICS, na oceniające szybkość przetwarzania

zastosowano skalę akceptacji cho- roby, skalę satysfakcji z Życia, Inwentarz Radzenia sobie ze stresem Mini-cOPe, skalę Vas do oceny natężenia bólu oraz au- torski

roku życia zgłaszających się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej oraz zwrócenie uwagi na istnienie problemu zaburzeń funkcji poznawczych w tej grupie chorych, co

Istotą koncepcji krzywdy progowej jest bowiem założenie, że powołując kogoś do istnienia, wyrządza mu się krzywdę, jeśli poziom jakości życia (pomyślności, dobrostanu) 23

Kościół (Kościoły) jest (są) nośnikami pamięci także jako instytucje - w ich strukturze odbijają się bowiem nawarstwienia kolejnych wieków.. W dzisiejszym kształcie