Spis treści
Wstęp 11 Część I. Zagadnienia i n t e r p u n k c y j n e
1. Charakter polskiej interpunkcji a praktyka piszących po polsku 15 2. Wewnętrzne ustalenia redakcyjne a ogólnopolska norma
interpunkcyjna 18 3. Hiperpoprawność interpunkcyjna a praktyka z a w o d o w a r e d a k t o r ó w
językowych i k o r e k t o r ó w 19 4. Niefortunne, szkolne f o r m u ł k i 20 5. Repetytorium interpunkcyjne: konteksty t y p o w e 21
6. Repetytorium interpunkcyjne: konteksty trudniejsze 24
7. Funkcje kropki 48 7.1. Funkcja oddzielająca kropki 49
7.2. Kropka na końcu skrótu 49 7.3. Zastosowanie kropki po cyfrze 52 7.4. Obligatoryjne pomijanie kropki 52
8. Użycie średnika 57 9. Konteksty wymagające postawienia albo pominięcia przecinka 59
9.1. Użycie przecinka w zdaniu podrzędnie złożonym 60 9.1.1. Przecinki przy imiesłowowych równoważnikach zdania . . . 61
9.1.2. Przecinki w wypowiedzeniach wielokrotnie złożonych . . . 67
9.1.3. Problem pozornych orzeczeń 68 9.2. Użycie przecinka w zdaniach współrzędnie złożonych 70
9.3. Użycie przecinka w zdaniu pojedynczym 72 9.3.4. Interpunkcja najprostszych szeregów składniowych 73
9.3.5. Użycie przecinka przed spójnikiem a w zdaniach
pojedynczych 74 9.3.6. Inne utrudnienia interpunkcyjne w zdaniach
pojedynczych 75 9.4. Wydzielanie wtrąceń lub dopowiedzeń (nie tylko) przecinkami . . . 76
9.5. Inne utrudnienia dotyczące postawienia albo pominięcia
przecinka 82 10. Zastosowanie znaku zapytania 86
10.1. Typowe konteksty wymagające znaku zapytania 87 10.2. Zbiegnięcie się znaku zapytania z innymi znakami
interpunkcyjnymi 88
11. Zastosowanie znaku w y k r z y k n i e n i a 89 11.1. Typowe konteksty w y m a g a j ą c e znaku w y k r z y k n i e n i a 90
11.2. Zbiegnięcie się znaku w y k r z y k n i e n i a z innymi znakami
interpunkcyjnymi 91 12. Zastosowanie w i e l o k r o p k a 92
12.1. Zbiegnięcie się w i e l o k r o p k a z innymi znakami
interpunkcyjnymi 93 13. Zastosowanie d w u k r o p k a 94
13.1. D w u k r o p e k przed w y l i c z e n i e m 95 13.2. D w u k r o p e k przed cytatem 103 13.3. Inne konteksty w ł a ś c i w e d w u k r o p k o w i 103
14. Zastosowanie myślnika 104 14.1. Myślnik eliptyczny, czyli sygnalizujący p o w t ó r z e n i e 107
14.2. Myślnik w p r o w a d z a j ą c y w y j a ś n i e n i e 109 14.3. Myślnik porządkujący składnię 110 14.4. Myślnik konstruujący wyliczenia 111
14.5. Myślnik (i) w dialogach 115 14.6. Inne konteksty w y m a g a j ą c e myślnika 11ó
14.7. Zbiegnięcie się myślnika z innymi znakami interpunkcyjnymi. . . 117
15. Użycie c u d z y s ł o w u 118 15.1. Cudzysłów a cytaty 122 15.2. Inne konteksty w y m a g a j ą c e c u d z y s ł o w u 125
15.3. Zbiegnięcie się cudzysłowu z innymi znakami
interpunkcyjnymi 134 16. Zastosowanie nawiasu 136
16.1. Wstawka nawiasowa 137 16.2. Inne funkcje nawiasu 137 16.3. Zbiegnięcie się nawiasu z innymi znakami interpunkcyjnymi . . . 138
17. Znaki nieinterpunkcyjne 139 17.1. Użycie apostrofu 140 17.2. Użycie łącznika 140 10. Najtrudniejsze konteksty interpunkcyjne 141
18.1. Interpunkcja przy wyrazach funkcyjnych niż, zamiast 141 IG.2. Interpunkcja zdań z konstrukcjami tak, aby oraz [,] tak aby . . . 145
10.3. Interpunkcja przydawek rozwiniętych 148 10.4. Interpunkcja szeregów p r z y d a w k o w y c h 156 18.5. Interpunkcja szeregów okolicznikowych . . . 180 18.6. Interpunkcja konstrukcji p o r ó w n a w c z y c h 187 18.7. Interpunkcja przy p o d w o j o n y m wyrazie czy 206 Część ii. Zagadnienia o r t o g r a f i c z n e
1. Natura polskiej ortografii 219 1.1. Zasada konwencjonalna 222 1.2. Zasada historyczna 223
1.3. Zasada m o r f o l o g i c z n a 224 1.4. Zasada fonetyczna 225 2. Użycie wielkiej albo małej litery 226
2.1. Użycie w i e l k i e j litery ze w z g l ę d ó w s k ł a d n i o w y c h 227 2.2. Użycie wielkiej litery ze w z g l ę d ó w grzecznościowych 228 2.3. Użycie wielkiej litery ze w z g l ę d ó w graficznych 228 2.4. Użycie wielkiej litery ze w z g l ę d ó w semantycznych 229
2.4.1. Pisownia nazw o s o b o w y c h i ich o d p o w i e d n i k ó w 229 2.A.2. Pisownia nazw geograficznych i a d m i n i s t r a c y j n y c h 233
2.4.3. Pisownia t y t u ł ó w u t w o r ó w 236 2.4.4. Pisownia nazw o b i e k t ó w miejskich . 238
2.4.5. Pisownia nazw instytucji, urzędów oraz organizacji 239 2.4.6. Pisownia nazw f i r m i marek a pisownia n a z w p r o d u k t ó w
p r z e m y s ł o w y c h 241 2.4.7. Pisownia innych p o d g r u p nazw w ł a s n y c h 242
2.4.B. Pisownia p r z y m i o t n i k ó w 247
2.5. Użycie małej litery 247 2.5.1. Pisownia nazw przedziałów czasowych 248
2.5.2. Pisownia nazw w y d a r z e ń historycznych 248 2.5.3. Pisownia r z e c z o w n i k ó w utworzonych od nazw o s o b o w y c h 249
2.5.4. Pisownia p o d g r u p r z e c z o w n i k ó w o s o b o w y c h 250 2.5.5. Pisownia p o d g r u p nazw g a t u n k o w y c h 251 2.5.6. Pisownia innych p o d g r u p r z e c z o w n i k o w y c h 253 2.5.7. Pisownia p o d g r u p p r z y m i o t n i k o w y c h 254
2.6. Fakultatywne użycie wielkiej litery 255
3. Pisownia łączna lub rozdzielna 257
3.1. Pisownia łączna 261 3.1.1. Pisownia łączna cząstki nie- 261
3.1.1.1. Cząstka nie- w połączeniach z rzeczownikami . . . 262 3.1.1.2. Cząstka nie- w połączeniach z p r z y m i o t n i k a m i
w stopniu r ó w n y m 263 3.1.1.3. Cząstka nie- w połączeniach z p r z y s ł ó w k a m i
o d p r z y m i o t n i k o w y m i w stopniu r ó w n y m 264 3.1.1.4. Cząstka nie- w połączeniach z i m i e s ł o w a m i
o d m i e n n y m i ( p r z y m i o t n i k o w y m i ) 265
3.1.2. Pisownia łączna cząstki - b y 267 3.1.2.1. Cząstka -by w połączeniach z f o r m a m i
czasownika 267 3.1.2.2. C z ą s t k a - b y w połączeniach z p a r t y k u ł a m i 268
3.1.2.3. Cząstka ~by w połączeniach ze s p ó j n i k a m i 269
3.1.3. Pisownia łączna cząstek -że (-ż) oraz -li 270 3.1.4. Pisownia z r o s t ó w a pisownia zestawień 270 3.1.5. Pisownia w y r a ż e ń p r z y i m k o w y c h 271 3.1.6. Pisownia p r z y i m k ó w złożonych 272
3.1.7. Pisownia wyrażeń zaimkowych 273 3.1.8. Użycie łącznika w zestawieniach i złożeniach 273
3.2. Pisownia rozdzielna 278 3.2.1. Pisownia rozdzielna cząstki nie 278
3.2.1.1. Cząstka nie w połączeniach z f o r m a m i
czasownika 279 3.2.1.2. Cząstka nie w połączeniach z zaimkami 280
3.2.1.3. Cząstka nie w połączeniach z przysłówkami
nieodprzymiotnikowymi 281 3.2.1.4. Cząstka nie w połączeniach z przymiotnikami
i przysłówkami w stopniu wyższym i najwyższym 281 3.2.1.5. Cząstka nie w połączeniach z innymi częściami
mowy 282 3.2.1.6. Cząstka nie w konstrukcjach wyrażających
przeciwstawienie 282 3.2.2. Pisownia rozdzielna cząstki by (bym, byś, byśmy itp.) . . . 283
3.2.2.1. Cząstka by w połączeniach z nieosobowymi
formami czasownika 283 3.2.2.2. Cząstka by w połączeniach z zaimkami 284
4. Pisownia litery h a pisownia dwuznaku ch 285 5. Pisownia litery i a pisownia dwuznaku rz 286 6. Pisownia litery ó a pisownia litery u 289 7. Zapisywanie głosek nosowych 290
7.1. Pisownia litery ą 291 7.2. Pisownia litery ę 292 7.3. Pisownia połączeń liter om, on oraz em, en 293
8. Zapisywanie głosek miękkich 294 8.1. Wielofunkcyjność litery i 295 8.2. Pisownia litery i a pisownia litery j na początku wyrazu 296
8.3. Pisownia liter i oraz j po literach samogłoskowych 297 8.4. Pisownia liter i oraz j po literach spółgłoskowych 297 8.5. Pisownia f o r m fleksyjnych rzeczowników zakończonych na ~ia
albo -jo 298 8.6. Oddawanie w zapisie upodobnień głosek pod w z g l ę d e m
miękkości 300 8.7. Pisownia połączeń ge, ke oraz gie, kie 301
8.8. Pisownia połączeń gę oraz kę 301 8.9. Pisownia połączeń by, hi oraz chy, chi • 302
9. Pisownia wybranych grup spółgłoskowych i samogłoskowych 302
9.1. Pisownia połączeń nz oraz ns 303 9.2. Pisownia połączeń gz oraz ks 303
9.3. Pisownia litery x 304 9.4. Pisownia form fleksyjnych rzeczowników zakończonych na ~eja. . . 305
9.5. Pisownia form fleksyjnych rzeczowników zakończonych na ~ea . . . 306 9.6. Pisownia form fleksyjnych rzeczowników zakończonych na ~ua . . . 307
10. Pisownia w y b r a n y c h przedrostków oraz przyrostków i zakończeń . . . 307
10.1. Pisownia p r z e d r o s t k ó w z-, s~, ś- 308 10.2. Pisownia p r z e d r o s t k ó w wz-, wez-, ws-, wes-, wsz-, wś- . . . . 309
10.3. Pisownia innych przedrostków zakończonych na spółgłoskę . . . 310
10.A. Pisownia r z e c z o w n i k ó w z przyrostkiem -ba 310 10.5. Pisownia r z e c z o w n i k ó w zakończonych na ~ca 310
10.6. Pisownia zakończenia ~ski 311 10.7. Pisownia zakończeń ~cki oraz -dzki 313
10.0. Pisownia zakończeń -czyzna 315 10.9. Pisownia zakończeń ~two 317 11. Pisownia zakończeń n i e k t ó r y c h f o r m czasownika 321
11.1. Zakończenie bezokolicznika jako p r o b l e m ortograficzny 321 11.2. Pisownia zakończeń f o r m 3. os. Ipoj. czasu p r z e s z ł e g o
c z a s o w n i k ó w rodzaju męskiego 323 11.3. Pisownia zakończeń i m i e s ł o w ó w p r z y s ł ó w k o w y c h uprzednich 324
11.4. Oboczności t y p u trzepoczę - trzepocę 325
12. P o d s u m o w a n i e 325 Część III. Inne z a g a d n i e n i a p o p r a w n o ś c i j ę z y k o w e j
1. Błędy w odmianie w y r a z ó w pospolitych 331
2. Odmiana nazwisk 340 3. Błędy w składni zgody 349
3.1. Składnia z w i ą z k u g ł ó w n e g o przy podmiocie s z e r e g o w y m 350
3.2. Skrótowce 363 3.3. Konflikt zgody f o r m a l n o g r a m a t y c z n e j z realnoznaczeniową . . . . 367
3.4. Nazwy o c h a r a k t e r z e m e t a f o r y c z n y m 370 3.5. Rzeczowniki żeńskie o d p o w i a d a j ą c e m ę s k i m w m i a n o w n i k u
liczby pojedynczej 372 3.6. Dopowiedzenia 375 3 . 7 . A p o z y c j e 377 3.8. Nieuzgadnianie e l e m e n t ó w w w y p o w i e d z e n i a c h w i e l o k r o t n i e
złożonych 378 4. Błędy w składni rządu 379 5. Skróty s k ł a d n i o w e 388 6. Błędy szyku w w y p o w i e d z e n i a c h pojedynczych 394
7. Błędy kompozycji w w y p o w i e d z e n i a c h złożonych 401 8. I m i e s ł o w o w e r ó w n o w a ż n i k i zdania jako p r o b l e m redakcyjny 407
9. Homonimia s k ł a d n i o w a - n o r m a skodyfikowana a praktyka
w y d a w n i c z a 438 Bibliografia 459
