422
s i ł k s .W .K a n ia . W ieczorem z a ś k s .S .L o n g o s z m ia ł w k a p l i c y k o n f e r e n c j ę a s c e t y c z n y : " D o s k o n a ło ś ć c h r z e ś c i j a ń s k a w u j ę c i u
św .B azy le g o " o r a z p r z e p r o w a d z ił a d o r a c j ę N a jś w ię ts z e g o S a k ra m entu słow am i l i t u r g i i b a z y l i a ń s k i e j ; w a u l i s e m i n a r y j n e j od b y ł a s i ę j e g o p r e l e k c j a z p r z e ź r o c z a m i na t e m a t : "C red o k a ta k u m b " . A lum ni S e m in a riu m p r z y g o to w a li n a t e n c z a s o k o l i c z n o śc io w ą g a z e t k ę ś c i e n n ą p o ś w ię c o n ą K a p a d o c ji i św .B a z y le m u . T r z e b a t u ró w n ie ż w spom nieć o dwóch w y g ło sz o n y c h r e f e r a t a c h : k s .S .L o n g o s z a p t . "P raw a d z i e c k a w n a u c z a n iu ś w .B a z y le g o " w d n iu 25 p a ź d z i e r n i k a 1979 ro k u na m ie s ię c z n y m s p o t k a n i u O d d z ia łu P o ls k ie g o T o w a rz y stw a T e o lo g ic z n e g o w T a rn o w ie o ra z "M ary jn e o b l i c z e św .B a z y le g o W i e l k i e g o " ^ k s .W .K a n i na aka d e m ii m a ry jn e j 8 g r u d n i a 1979 r . w a u l i W yższego S em in ariu m Duchownego w T a rn o w ie . N ie można w r e s z c i e p o m in ąć f a k t u , że 25 l i s t o p a d a 1979 r . w jednym z za b y tk o w y c h k o ś c io łó w ta rn o w s k l c h / n a T e r l i k ó w c e / dokonano u r o c z y s te g o p o ś w ię c e n ia nowej ik o n y św .B azy l e g o , u fu n d o w an ej p r z e z p a r a f i a n z a s t a r a n i e m k s .W .K a n i, p o p rz e d z o n e g o p r z e z tr id u u m , z k r ó t k i m i k o n f e r e n c ja m i p a t r y s t y c z n y m i .
k s . S t a n i s ł a w L ongosz
2 . SYMPOZJUM BAZYLIAŃSKIE W LUBLINIE
M iędzyw ydziałow y Z a k ła d B adań nad A ntykiem C h rz ę ś c i j a ń skim KUL p rz y w s p ó łp ra c y z S e k c ją P a t r y s t y c z n ą p rz y K o m is ji E p is k o p a tu P o l s k i do Spraw N auki K a t o l i c k i e j o r a z K a te d r ą
423
i Zakładem P a t r o l o g i i ATK z o r g a n iz o w a ł w L u b lin ie w d n ia c h 1 5 - i 7 maja 1979 r . o g ó ln o p o ls k ie sympozjum naukowe p o św ięco n e o s o b ie ś w .B a z y le g o /w zw iązk u z obchodami 1600 r o c z n ic y j e g o ś m i e r c i / o r a z problemom sp o łe c z n y m IV w ie k u . Obradom p r z y ś w ie c a ł a d e w iz a ś w .B a z y le g o - " U6tv p ś tp o v 6pK Jtov ".
W p rzem ó w ien iu wstępnym H ektor KUL, o .p r o f .A .K r ą p ie c , s c h a r a k te r y z o w a ł z a s ł u g i św .B azy le g o d la c h r y s t i a n i z a c j i my ś l i a n t y c z n e j : na u s ł u g i E w a n g e lii p r z e j ą ł on c a ł ą ów czesn ą ś p u ś o iz n ę f i l o z o f i c z n ą , naukową i k u lt u r a ln ą ; w i e l k i e t e ż by ł o j e g o z n a c z e n ie w p ó ź n ie j s z y c h w ie k a c h , a z w ła s z c z a w do b i e R e n e sa n su . N a to m ia st k s .p r o f .B .P y l a k , b isk u p o r d y n a r iu s z l u b e l s k i i k a n c le r z KUL, z w r ó o ił s z c z e g ó ln ą uwagę na d z i a ł a l n o ść d u s z p a s t e r s k ą i c h a r y ta ty w n ą b isk u p a C e z a r e i. S e r d e c z n i e t e ż z a c h ę c a ł do s t u d io w a n ia p a t r o l o g i i , p o n iew aż w d z i s i e j s z e j d o b ie z a i s t n i a ł o n ie w ą t p liw ie s z c z e g ó ln e z a p o t r z e bow anie na w y p o w ied zi Ojoów K o ś c i o ł a . Na z a k o ń c z e n ie cerem o n i i o t w a r c ia ś . p . p r o f.L e o k a d ia M ałunowiczówna o d c z y t a ła l i s t B a z y le g o , praw osław n ego m e t r o p o lit y Warszawy i c a ł e j P o l s k i , k tó r y n ie mogąc p r z y b y ć o s o b i ś c i e , p r z e s ł a ł u c z e stn ik o m sym pozjum ż y c z e n ia w i e l u ła s k B ożych z a w sta w ien n ictw em św .B a z y
l e g o W ie lk ie g o .
P o s t a ć Ś w ię te g o r o zp a try w a n a b y ła na s z e r o k i m ,t l e h i s torycznym p r z e z b a d a c z y różn y ch s p e c j a l i z a c j i . P r o f . P . S i n i s - o a lo o /R z y m /, o p ie r a j ą c s i ę g łó w n ie na h o m ilia c h z IV w. mó w i ł o sto su n k u ; ó w czesn y ch c h r z e ś c i j a n do ś w ia ta stw o r z o n e g o i dóbr d o c z e s n y c h ^ . K s .d o c . W.Schenk / L u b l i n / w r e f e r a c i e
i Opublikowany p t . " C złow iek wobec ś w ia t a . A spekty r e l i g i j n e , e ty c z n e i s p o łe c z n e u p is a r z y c h r z e ś c i j a ń s k i c h IV w iek u " , TTK 2 7 / 1 9 8 0 / z . '4, 1C 7-178.
- 434
p t . " L itu r g ia na t l e k u ltu r IV w." omówił wpływy se m ic k ie , h e l l e n is t y c z n e i rzym skie na l i t u r g i ę IV w. Z kręgu wpływów synagogalnyoh p r e le g e n t z w r ó c ił uwagę na poohodzenle k a le n darza c h r z e ś c ija ń s k ie g o , modlitwy w spólnego d z ię k c z y n ie n ia wywodząoe s i ę z u c z t p a sch a ln y ch , śpiew psalmów w s t y l u res*- ponsóryjnym, m odlitwy g ed ^ in , sposób g rz eb a n ia zm arłych i t p . Wyrazem wpływu h ellen iz m u na l i t u r g i ę są n ie k tó r e elem enty oerem oniału dw orskiego /n p . u kłon y, p o d p iera n ie z dwu s tr o n k a p ła n a /. O ddziaływanie za ś rzym skie za z n a c zy ło s i ę w s t o s o waniu ś w i a t ł a , k a d z id ła , s z a t , s z t u k i , muzyki oraz n ie k tó ry ch składników k u ltu m is te r y jn e g o . K s.Schenk p r z e d s ta w ił ta k że z a sa d n ic z e r ó ż n ic e w s t y l u l i t u r g i i Wschodu i Zachodu, sch a rak teryzow ał cz y n n ik i warunkujące odrębnośó ty c h typów l i t u r g i i ; doc.M .Gawlikowski w o p a rciu o najnowsze w yk op alisk a p r z e d s ta w ił komunikat p t . "Koniec kultów p ogańskich w S y r ii IV w." bogato ilu str o w a n y p rzeźro cza m i, k s .d r M .S tarow ieysk i /T a rsza w a / w y g ło s ił p r e le k c j ę p t . "T arcia sp o łe c z n e w R egule św .A ugustyna". Nadesłany z Bonn p rzez p r o f.J .S tr a u b a r e f e r a t ;
2
"W spraw ie przełom u K onstantyńsk iego" z o s t a ł rozdany u c z e s t nikom w tłu m a czen iu p o lsk im .
W iększość jednak re fer a tó w i komunikatów p o r u sz a ła zagad n ie n ia łą c z ą c e s i ę b ezp ośred n io z osobą i d z i a ł a ln o ś c i św.Ba z y le g o : o.J.G ribom ont OSB /Rzym / - "Święty B a z y li, r e w o lu c jo n i s t a ew angeliczny"^; k s .d o c W.Eborowioz / P e l p l i n / - "Sw.Ba z y l i a św.Augustyn"^; k s .d r R .A ndrzejew ski /W ło cła w ek /
-2 Opublikowany w HTK -2 7 /1 9 8 0 / z . 4 , 1 5 7 -1 6 6 . 3 Tamże, s . 18 3 -1 9 8 .
425
-"Myśl s p o łe c z n a św .B azy le g o w nauce św.Ambrożego"^; p r o f .d r L .M ałunow iczów na / L u b l i n / - "Problem c i e r p i e n i a u ś w .B a z y le go"^; k s .d r J.G órny / O l s z t y n / - "Wpływ ó w .B a z y le g o na rozw ój ż y c i a m on astyczn ego IV w ." ? ; k s .d r S .L o n g o sz /T arn ów /-" P rob lem r o d z in y u św .B a z y le g o " ^ . Na z a k o ń c z e n ie b a z y l i a n i n o .d r J .B a - ły k /P r z e m y ś l / w y g ł o s i ł kom unikat: " B a z y lia n ie w P o ls c e " ^ .
Po r e f e r a t a c h i kom unikatach w yw iązyw ała s i ę ożyw ion a d y s k u s ja z u d z ia łe m g o ś c i z a g r a n ic z n y c h . Na z a k o ń c z e n ie p ie r w s z e g o d n ia obrad odpraw ione z o s t a ł o u r o c z y s t e ekum eniczne na b o żeń stw o w ie c z o r n e z elem en tam i l i t u r g i i ó w .B a z y le g o w c e r kwi p r a w o s ła w n e j. U c z e s t n ic y sympozjum s p o t k a l i s i ę z ks.bpem B .P y la k ie m , W ielkim K anclerzem KUL w j e g o r e z y d e n c j i .
Warto z a z n a c z y ć , że zo rg a n iz o w a n e w L u b lin ie sympozjum b y ło jednym z p ie r w s z y c h obchodów r o c z n ic o w y c h ku c z c i św .B a z y le g o w ó w i e c i e .
A ndrzej M alinow ski
5 Opublikowany w RTK 2 7 / 1 9 8 0 / z . 4 , 1 7 9 -1 8 2 . 6 Opublikowany w RTK 2 8 / 1 9 8 1 / z . 4 , 1 6 9 -1 8 2 . 7 Publikow any w n in ie j s z y m z e s z y c i e , 2 9 8 -3 1 2 .
8 Fragm ent p t . "Rodzinne wychow anie d z ie c k a w edług ś w .B a z y le g o " , "Currenda" 1 3 0 /1 9 8 0 / 2 4 9 -2 5 8 . C a ło ś ć r o z s z e r z o n a p t . "R odzina w c z e s n o o h r z e ś o lj a ń s k a i j e j z a d a n ia w n a u c z a n iu ś w .B a z y le g o W ie lk ie g o " , RTK 2 8 / 1 9 8 1 / 1 4 9 -1 6 8 .
