MBDB

(1)

H N O O 70 ■

• •!

50-, l 40]

lh

500 : 3»0 1000 3500 3000 7500 1500 4000

12 PROBLEMY

KRYMINALISTYKI

211 A

60■' i

- nowy

analog amfetaminy

na rynku poSskim

ją zbliżone lub takie same działanie bio

logiczne, jak kontrolowane narkotyki.

Przede wszystkim dotyczyto efedronu (N-metylokatynonu)- homologu

katyno-nu (kontrolowany w Polsce, grupa IP),

który pojawia się coraz częściej na pol skim rynku, oraz

metylenodioksyamfe-taminy (MDA, grupa IP) i jejhomologów:

metylenodioksymetamfetaminy(MDMA, grupa IP) imetylenodioksyetamfetaminy

MDEA, niekontrolowana). MDMA jest najbardziej popularną substancją z tej grupyiznana jestpod nazwami „Eksta za"i„XTC". Jestto substancja psycho tropowa zaliczana do grupy narkotyków nieprzewidywalnych, tzn. narkotyków,

któremajązmienny prógtolerancji.Nie bezpieczeństwo związane z jej używa niem jest zatem ogromne,bowiem „nor

malna" dawka może okazać się dawką

śmiertelną.

MDA i jej N-podstawione pochodne zaliczanesą do klasyhalucynogennych

amfetamin, któreuzyskały ogromną po

pularność jako tzw. rekreacyjne narkoty ki,ze względu na swoje biologiczne dzia

łanie, a przede wszystkim nazdolność

eliminowania stresów i zahamowań w

Ryc. 1. Tabletka MBDB Fig. 1. MBDB tablet

Nielegalny rynek narkotyczny w Pol sce jest faktem. Nieróżni się onniczym od tego typu rynkówwkrajach Europy Zachodniej. Coraz szybciej pojawiają się na nimnowe substancjei nowe postacie znanych narkotyków. Daje się na nim

zauważyć zjawisko znane od dawna; swoistego wyścigu między regulacjami

prawnymi a pojawianiem się nowych, niekontrolowanych substancji, które

ma-Ryc. 2. Wzory chemiczne: a - MBDB, b - MDEA Fig. 2. Chemical formnlae: a - MBDB, b - MDEA

ści teofiliny. Porównanie wzorów MBDB i jego izomeru konstytucyjnego MDEA ukazuje ryc. 2.

Z punktu widzenia chemicznego MBDB jest prostym homologiem MDA, a jeżeli chodzi o działanie biologiczne jest to nowa klasa związków psychofarma- ceutycznych, tzw. entactogenów. Na zwa klasy wywodzi się z greckich słów „en"-wewntąrz i „gen"-wytwarzać oraz z łacińskiego „tactus" - dotyk. Entacto- geny to zatem nowa grupa związków, które wytwarzają odczucia wewnętrzne i które pozbawione są prawie całkowicie

i

T

“1

I! I

I

kontaktachinterpersonalnych.Związki z

tej grupy wykazują zarówno działanie stymulujące, jak i przy wyższych da wkach - halucynogenne. Działaniehalu cynogenne jest jednakzupełnie inne niż wywołane zażyciem LSD i meskaliny. Popularność, jaką uzyskałyte związki,

szczególnie w środowisku młodzieżo

wym,spowodowałaobjęcie ich między narodową kontrolą.

WpraktycelaboratoryjnejCentralne go Laboratorium Kryminalistycznego KGP wielokrotniespotykano się zMDA, jak i jejhomologami MDMA czy MDEA.

Ostatnio do Centralnego Laborato rium Kryminalistycznego KGPtrafiłatab- letka ze znakiem $po jednej stronie (ryc. 1). Bardzo podobne tabletki, zabezpie czone przez policję włoską w Parmie, zostały opisane w „Microgram" w listopa dzie 1995 roku (Vol. XXVIII, No 11) O

Ryc. 3. Widmo IR tabletki w zakresie 4000-370 cm’1 wykonane techniką pastylkowania z bromkiem potasu (spektrofotometr FTIR PERKIN ELMER2000)

Fig. 3. IR spectrum fora tablet (rangę of4000 - 370 cm'1), madcbymcans of polassium bromidepellets (FTIR PERKIN ELMER2000specirophotometer)

pojawieniu się tego związku na krajo wychrynkach donosząostatniorównież

przedstawiciele policji amerykańskiej,

izraelskiej i hiszpańskiej („Microgram"

Vol. XXVIII No. 9; Vol. XXVII No. 11).

Opisywanatabletka została przekazana

przez Laboratorium Kryminalistyczne

Komendy Stołecznej Policji,jakoniezna

na substancja, która w teście Marąuisa

dawała zabarwienieciemnogranatowe,

prawie czarne. Badaniainstrumentalne

wykazały, że jest to mieszaninaN-mety-

lo-1-(3,4-metylenodioksyfenylo)-2-buty-loaminy (MBDB),laktozy i niewielkiej

ilo-■ W-i

/

/ '

CH2~

ch I • CH3

') I

W

' i

CH- CH 2 3

(2)

70 60 50 *0 A 20 10' 0 1*03 1300 1200 1100 1000 000 TDo" 1600 1500 0i | 1

'I

10 ■ 20 i 2 1000 800 1600 1500 1400 1200 1100 000 MBDB 11018070 TIC T T icT 10 ii 6 8 0 10

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 211

13

31205111! § c*

i

a

Badania

metodą

spektrofotometrii

w podczerwieni

działania halucynogennego. Chociaż

związki z tej klasy mają znacznie mniej

sze działanie biologiczne niż tzw. rekre acyjne narkotyki, to jednak coraz czę

ściej fachowa literaturakryminalistyczna

odnotowuje występowanie na nielegal

nym rynku MBDB,jako pojedynczej sub

stancji lubjej mieszaniny z kofeiną.

Badania instrumentalne,jakimpodda

no otrzymanątabletkę, obejmowały na

stępujące metody:

-spektrofotometrięwpodczerwieni

-spektrometrię masową(GCMS).

Ryc. 4.WidmoIR tabletkiw zakresie1600 - 650 cm’1 wykonane technika pastylkowaniaz bromkiem po tasu (spektrofotometr FFIRPERK1N ELMER 2000) Fig.4. IRspectrumfor atablet in rangę 1600 - 650 cm"1, madęby means ofpotassium bromule pellcts (FT1R PER-

KIN ELMER 2000 spectrophotometer)

Badaniawykonano przy użyciu spe ktrofotometru FT1R PERKIN ELMER

2000, metodątransmisyjną

(pastylkowa-nie z bromkiem potasu). W widmie IR

obecne sązarównopasma pochodzące odMBDB (1506, 1260, 1042, 938 i 812 cm’1), jaki laktozy (1038, 1020, 1072, 10931116 cm"1). Widmo IR tabletki uka zują ryc.3 i 4, zaś ryc.5 obrazuje widmo MBDB uzyskane w wyniku komputero

wego odjęcia widma laktozy od widma

tabletki.Ze względu nadość dużepodo

bieństwo w widmach pomiędzy pochod

nymi metylenodioksyamfetaminy a MBDB należy zachować dość dużą ostrożność w interpretacji widm IR.

(ooFiitno

L

MDbO

Ryc. 6. Chromatogramyuzyskane z badania metanolowegoekstraktutabletki (spektrometrGC/MS Shimadzu QP5000):a - kolumna kapilarnaBP-1(30 m, 0,22 mm), temperatura kolumny od 100°C do 240°Cz przyrostem12°C/mini od 240°C do 280°C zprzyrostem 15°C/min,b- kolumna kapilarna BP-1 (30m, 0,22 mm), temperatura kolumnyod170°C do 280°C z przyrostem9°C/min

Fig. 6.Chromatogranis obtained fromthe examination ofmethanol cctract of a tablet (speclromelcr GCMS, SHIMADZU QP5000): a- capillary column BP-1 (30 m, 0,22 mm),

temperaturę ofthe column fromlOCPC to 240°C increasing 12°C/min and from 240°C to 280°C increasing 15°C/min,b-capillary column BP-1(30 m,0f22 mm),temperaturę of the column from170°C to 28CPC increasing 9°C/min

J

700 A ( \

U

.

1

■ /«

i

■i

i

1300

di

A

p

i

id

/“

p

y

s

0

Ryc.5.Widmo IRMBDBw zakresie1600 -650 cm’ po komputerowymodjęciu widma laktozy od widma tabletki

Fig.5.IRspectrum forMBDB(rangę ofl600-650cm'1)after Computersubtraction of laciasespectrumfrom tablet

spectrum

^\ \

l\

J

!

I

w

S/L

i

w

i

(3)

Badania

metodą

GCMS

72 89 ₁₄₈ _2ZS 160 80 <Spectrum > 72 44 89 147 80 <Spectrum> 95 68 28 41 67 123 151 60 40 80 120 140 wodzenie. PROBLEMY KRYMINALISTYKI 211 14 180 96 100 Ryc. 7. Widmo masowe MBDB

Fig. 7. Mass spectrum of MBDB

Ryc. 8. Widmo masowe MDEA Fig. 8. Mass spectrum of MDEA

15°C/min.Temperatura komory nastrzy-kowej 250°C. Gaz nośny -hel. Nastrzyk 1 ml. Split 1:40.

W wyniku analizy uzyskano

chroma-togramyprzedstawione na ryc. 6a i 6b. Główny składnik mieszaniny zidentyfi

kowano jako N-metylo-1-(3,4-metyle-

nodioksyfenylo)-2-butyloamina(MBDB).

Widmomasowe MBDB (ryc.7)jest pra wie identyczne jak widmo metylenodio-ksyetamfetaminy (MDEA) (ryc. 8) z pi-Metanolowy ekstrakt z tabletkipodda no badaniom na urządzeniu GC/MS

(chromatograf gazowy sprzężony ze spektrometrem masowym) model

QP-5000 firmy SHIMADZU. Zastosowano

kolumnę kapilarnąBP-1 o długości 30m

i średnicy wewnętrznej 0,22 mm. Tem

peraturę kolumny programowano od

100°Cdo240°C z przyrostem12°C/min i od 240°C do 280°C z przyrostem

w Polsce. Jestto o tyle groźne, że dla wielu młodych ludzi spotkanie się po raz

120 120

SUMMARY

The research analysts examine the first case ot the appearanceon the Polish mar ket of N-methyl-1-(3,4-metylendioxyphe-

nyl)-2-butylamine (MBDB) asa tablet

be-aring a $sign onone side.

105 100 135 140 56 60 135 140 105 100 121 120 163 160 205 200 57 ■ I 60 I <Sp»ctnjm>

Ryc. 9. Widmo masowe i wzór strukturalny teofiliny

Fig. 9. Mass spectrum and structura! formula of theophylline

cznie na zwalczanie narkotyków po

przez rozszerzanie listy substancji kon- pierwszy z tak „łagodnym”związkiem ja- trolowanych z góry skazane sąna niepo- kim jest MBDB może być przyczynkiem

do sięgnięcia po bardziej niebezpieczne postacie środków odurzających i psy

chotropowych. Opisany przypadekjest

również ciekawy z punktu prawnego. Substancja ta jestbowiem nie kontrolo

wana ani przezprawo polskie, ani prawo międzynarodowe. Jest znakomitym nie tych związków jestjednak możliwe

na podstawie różnicy czasów retencji; dla MDEA wynosi on 11,5 min a dla

MBDB 11,96 min. W badanym ekstra

kciestwierdzonorównież-teofilinę(ryc. 6b),której widmomasowe ukazuje ryc.

9.

Opisywany przykład jestpierwszym

odnotowanym przez nasze służbypoli

cyjne przypadkiem pojawienia się MBDB

190 180

160 180

kiem podstawowym 72odpowiadającym przykładem wyścigu pomiędzy rozwią-grupie CH3NHCHCH2CH3. Rozróżnię- zaniami prawnymi (penalizacja produ

kcji,sprzedaży i posiadania narkotyków

orazprania „brudnych" pieniędzy) a ol brzymimi zyskami osiąganymi przez pro

ducentów i handlarzy narkotyków; jest

swoistym dowodem, że tylko komple ksowe programy zwalczania narkoma

nii, obejmujące zarówno działania praw

ne, jak i szeroko rozumianą profilaktykę

mogą odnieść sukces. Jak wykazały ostatnie lata, działania skierowane