DZIEŃ POMORSKI
ii
BEZPARTYJNE PISMO CODZIENNE
na idBlnjBs* fi
ohk¿*er ,,<a* W >ir tgo U1"
regu-
■U.ZO- azczę^*
^lok IV
> 1 jew 1 oddC biiaci
Cgr«* numeru w Toruniu Inaprowmcjl
>'ia<.4c <>, xe..«Ktut puyitnuje
-o<łl'ennłe aooi l?-> w poi Wydawca; Pomorski SpMcile »1« W «ławnicza Aonto czekoweP.K- O Nr 16L-31-
i^CKooi« » nte /»race » eealicj» Administracja: Toruń, Szeroka 11 te.. KedaKcp zienn,4UZ, nocny 211
telefon R mlnistraet ?*■
J — ga_. Coriłk, ^«actcreben 7, itleion »14.34 - Gdynia, ul. 13 iut«i9, tel. 15«ł* - drills ale, Sienkiewicza S, tu*. 442.
VQmZFcHJF • Welnerewo, Cdafse 4. t»l. £4, — ByUgoszrz, ul. Mostowa 6, tal. 22-18, —Inouroc* -w, ul. Mar Piłsudskiego 4a, te!. 302.
i»
Toruń, piątek 25 marca 1932 Nr. 70
B
aa Tak dalej bgć nic może!
Polska nigdy nic zgodzi się na jawne uszczuplanie swych praw w Gdańsku
ern pa sk Ch
odpo
demo Warszawa, 24. 3, (PAT.). W polsko- tom bańskiej umowie warszawskiej przyzna- ikłado Gdańskowi szereg bardzo poważnych n czyatępstw, licząc na lojalność Gdańszczan
fonk* pracy nad rozwojem gospodarczym udziefrspólnego obszaru celnego. 10-letnia je- ust&iiak praktyka wykazała, że ZAMIAST owegąOJALNEJ WSPÓŁPRACY Z POL
dajiKĄ, SENAT GDAŃSKI PRZECI-
™iejVNIE NA KAŻDYM KROKU ŁAMIE rtantfMOWĘ WARSZAWSKĄ, dotkliwie 32/3B«ltodząc tem życiu gospodarczemu ob
rani celnego i wytwarzając sytuację zTęcz niezgodną z konwencją paryską i
raktatem wersalskim.
*dd| W dziedzinie celnej naprzyklad Gdańsk trudnią i uniemożliwia inspektorom cel zannym wykonywanie kontroli nad dzałal f dlaością gdańskich władz celnych, nie wy.
ekraonał zarządzeń polskiego centralnego Nfa-arządu celnego samowolnie wydawał 1 »^rozporządzenia, zwalniał od cel, zezwalał reonni obrót uszlachetniający i t. d. Wresz.
atówie gdańskie władze celne odmówiły po- hiszeństwa polskiemu zarządowi celne.
nu. Doprowadziło to faktycznie do stwo- 'zenia na jednym obszarze celnym dwóch idministracyj celnych, podległych jedna Ministerstwu Skarbu, a druga senatowi l^l^dańskiemu. Mało tego administracja 0 zo-{dańska uprawia swą własną politykę go- zcci*ipodarczą, nie licząc się zupełnie z cen- nichjralnemi władzami celnemi, przyczeni po- 1. Oityka ta stale prowadzona jest w duchu iwnomtypolskim, czego najlepszym dowodem
lest fakt, że cała gdańska administracja :elna należy do bojowych organizacyj an.
ypolskich. — TAKI STAN RZECZY TRWAĆ NADAL NIE MOŻE, GDYŻ FEST on JAWNEM USZCZUPLE- y^NlEM PRAW POLSKICH, określonych
^jtraktatem wersalskim, konwencją pary.
I q tką jak i późniejszemi postanowieniami Narodów. Słusznie też postąpił rząd dolski, występując z chwilą, gdy minął rycb ’rtnin> przewidziany umową warszawską e;v a wystąpień o zmianie postanowień tej nowy w nocie do wysokiego komisarza igi Narodów o podporządkowanie gdań-
Nowi wiceministrowie
Warszawa, 24. 3. (PAT.). Na wniosek Ra
dy Ministrów p. Prezydent Rzplitej mianował w dniu wczorajszym p. Wacława Karwackiego, posła na Sejm Rzplitej podsekretarzem stanu w Min. Reform Roln. oraz inż. Józefa Gallota podsekretarzem stanu w Min. Komunikacji.
skiej administracji celnej polskiemu za.
rządowi celnemu. Nota rządu polskiego z dn. i marca wysunięta została w try
bie art. 39 konwencji paryskiej i jest wbrew insynuacjom senatu gdańskiego całkowicie zgodna zarówno z konwencją paryską jak i z traktatem wersalskim. — W nocie tej przedstawiony jest sposób zatrudnienia gdańskich funkcjonarjuszów
w służbie polskiego zarządu celnego na tych samych zasadach, na jakich urzędni
cy Rzeszy Niemieckiej przyjmowani są do obecnej gdańskiej administracji cel
nej. Gdańska administracja celna musi być służbowo podporządkowana polskie
mu zarządowi celnemu, inaczej wbrew postanowieniom traktatu wersalskiego mielibyśmy faktycznie dwa obszary celne.
W trosce o dalszy rozwój Gdyni
Ważne uchwały Rady Flinisirów
(o) Warszawa, dn. 24. 3. (Tel. wł.).
Rada Ministrów powzięła na wtorkowem posiedzeniu szereg uchwał dotyczących rozbudowy Gdyni i zapewnienia temu miastu warunków i możliwości dalszego’
rozwoju. • ' )
Uchwały te idą w kierunku scentrali
zowania wszystkich prac objętych ogól
nym planem rozbudowy Gdyni, stworze
nia podstaw dla wykonania tego planu, udzielenia miastu ulg w spłatach rat i pro
centów zadłużeń w bankach państwowych oraz zapewnienia miastu dalszego roz
woju.
Znaczenie istnfne dla rozwoju Gdyni posiadać bę«lzie projektowana ustawa, nadająca miastu na własność grunty pań
stwowe, leżące w sferze interesów gdyń-
--- 1 11——— !■!
skich oraz zapewnienia już obecnie moż
ności użytkowania tych gruntów.
Rada Ministrów poleciła poszczegól
nym ministrom opracowanie szeregu ustaw dotyczących kwestji rozbudowy Gdyni, budowania w mieście ulic, insty- tucyj użyteczności publicznej, jak rów
nież udzielenia Gdyni całego szeregu kon.
cesyj w celu podniesienia dochodowości miasta i uzyskanie na tej drodze podstaw dla dalszych możliwości rozbudowy por
tu i miasta Gdyni.
Powyższe uchwały są wyrazem po
wszechnego zainteresowania z jakiem Rząd i całe społeczeństwo odnosi się to portu i miasta Gdyni oraz jej dalszego rozwoju.
7 miKonów czystego zysku
przyniósł Bank Gospodarstwa Kratowego za rok 1931
Wicemln. Siamirowski
pozostaniew Prczudlum Rady HDntsirdw
(o) Warszawa, 24. 3. (Tsh wł.). W swo
im czasie podawała prasa waiszawska w a doraoić o rzekomo z&ofeerz&sem mianowa
niu p. Stam.rawskiego wiceministrem Pr.
i Op. Społ. Jak się dowiadujemy, wiado
mość ta jest bezpodstawna.
Przed połączeniem ł*lintsier»iwv Komunłkacll
ł Robdf Publ cznych
(o) Warszawa, 24. 3. (Tel. wt). Dow'*- dujemy się, że Min. Kom, Kuhn powie«
rzyl podsekretarzowi stanu Gallołowi o*
pracowanie ustawy, jednoczącej agendy mi msterstwa komunikacji i robót publicznych w jedno ministerstwo. W tym cehi została powołana specjały komisja z podsekr.
stanu Gallotem na czele, która do 1 czerw
ca ma opracować odpowiedni statut Powitanie min. Ludkiewicza
Warszawa, 24. 3. (PAT) W dniu wczoraj*
szym o godz. 14 odbyło się w sali marmurowej Min. Rolnictwa powitanie nowego ministra roi nictwa i ref. roln. p. Seweryna Ludkiewicza. — W imieniu urzędników powitał p. ministra pod sekretarz stanu p. Leśniewski. P. minitser w 8wcm przemówieniu podkreśli! dwa najważniej sze zadania na najbliższą przyszłość, a miano*
wicie zunifikowanie Ministerstw Rolnictwa i Reform Roln. oraz akcję centralnego koinite*
tu finansowo » rolniczego i komitetów woje»
wódzkich dla oddłużenia rolnictwa. — Jedno
cześnie odbyła się prezentacja nowego podse®
kretarza stanu Min. Ref. Roln. p. Wacława Karwackiego, który będzie prowadzi! dalej ak cję komitetów wojewódzkich do oddłużenia roi nictwa i centralnego komitetu finansowo*rolni*
czego, jako zastępca p. ministra Ludkiewicza, Karwacki urzędować będzie w Min. Roln.
p.
Bilans Banku Polskiego
Wgkazalc wzro«i zapa sów złota
[|^| Warszawa, 24. 3. (PAT.). Bilans Banku Pol
skiego za drugą dekadę marca b. r. wykazał za
pas złota na sumę 605.450 milj. zŁ, t. j. o 47.000 zł. więcej, niż w poprzedniej dekadzie. Pienią
dz» i należności zagraniczne, zaliczone do po
krycia wzrosły o 1S.661.000 zŁ do sumy 35.795.000 zł«, natomiast nio zaliczone do pokrycia zmniej
szyły się o 4.951.000 zł. do sumy 124.488.000 zł.
Portfel wekslowy wykazał wzrost o 15.123.000 zł.
i wynosi 644.257.000 zł. Stan pożyczek zastaw nych zwiększył się o 415.000 zł. do sumy 116 milj.
*72.000 zł. Aktywa wynoszą kwotę 136.875.000 zł., wykazując tpadek o 1.260.000 zł., pasywa po
za spłatami zobowiązań zwiększyły się o 41 milj.
970.000 zł. (237.909.000 zł.), obieg biletów ban
kowych zmniejszył się o 35.235.000 zł. (1 miljard 76.486.000 zł.). Stosunek procentowy obiegu bi
letów i natychmiast płatnych zobowiązań Banku wyłącznie złotem wynosi 46.29 proe. (16,29 proc.) ponad pokrycie statutowe, pokrycie kruszeowe wynosi 49,01 proc. (9,01 proc.) ponad pokrycie statutowe. Wreszcie pokrycie złotem samego tylko obiegu biletów bankowych wynosi 56,52%.
blepa dyskontowa Banku wynosi 7 i pół proc., lombardowa 0 i pół pici.
ycb adz i z de«
źe ię- cu
ra i
Warszawa, 2-1. 3. (PAT.). Pod przewodnic
twem prezesa dr. Romana Góreckiego odbyło się w dn. 22 bm. posiedzenie rady nadzorczej Banku Gcspod. Kraj., na którera rada po przy
jęciu do wiadomości sprawozdania z komisji rewizyjnej zatwierdziła bilans Banku z dn. 31 grudnia 1931 r. oraz rachunek strat i zysków za rok 1932. Bilans Banku z końcem r. 1931 zamyka się sumą zł. 2.154.176.000 zł., a łącz
nic z pozycją inkasa gwarancji i akceptacji z sumą zł. 2.183.366.000 w porównaniu z r. 1930 wzrosła smna bilansu o 52 milj. zł. Czysty zysk, wykazany przez Bank za rok operacyjny 1931 wynosi 6.991.000 zł. Zysk ten uchwaliła rada podzielić zgodnie z rozporządzeniem Pre
9
zydenta Rzplitej z dn. 3 grudnia 1931 r. w spo
sób następujący : 35 proo. na specjalną rezer
wę emisyjną, t. j. 2.447.000 zł., 20 proc, na fundusz rezerwowy, t. j. 1.398.000 zł., 10 proc.
U8 różne cele, przewidziane w statucie 699.000 zł., 35 proc, do rozporządzenia rządu, jako udział skarbu państwa w zyskach Banku Gosp.
Ki aj., t. j. 2.447.000 zł. Jeżeli chodń o udział skarbu państwa w zyskach Banku Gospod.
Kraj, za rok 1931 zauważyć należy, że jest on prawie o miljon zł. wyższy, aniżeli wynosi kwota z tego tytułu w budżecie Banku, gdzie dochód skarbu państwa z zysków Banan Gosp Kraj, został uchwalony w wysokości 1.5C0.000 złotych.
Ozlcń przui^tni »»ohko- csioiHkci
Tallin, 24. 3. (PAT) W Narwie odbył si<
„dzień przyjaźni polsko c estońskiej w obec*
ności posła Libickiego.
W ramach uroczystości odbyła się akade*
mja, a następnie premjera sztuki Zofji Nal«
kowskiej „Dom kobiety“, na którą przybyła autorka. Sala była przepełniona, a krytyka przyjęła sztukę autorki polskiej z entuzja
zmem. — Również akademja zgromadziła sze»
rokle rzesze społeczeństwa i wielu przedsta«
wicieli armji. Następnego dnia odbyła się pre*
mjera „Domu kobiet“ w Dorpacie, przyjęta również entuzjastycznie.
Picrwszg sukces
Centralnej Komisji finansowo - Rolnej
Obniżenie oprocentowania kredgiów rolniczych
daczy większych pakietów długotermi nowych obligacyj rolniczych wyrazili zgodę również na obniżenie procen*
tów, należnych im od posiadanych obligacyj. Banki państwowe, Bank Go (o) Warszawa. 24. 3. (teł. wł.) Cena
tralna Komisja FinansowosRolna zała«
twila sprawę obniżenia oprocentowa
nia kredytów rolniczych. To warzy*
stwa Kredytowe Ziemskie w Warsza» __ _ .
wie, Lwowie i Poznaniu oraz Wileński spodarstwa Krajowego i Państwowy Bank Ziemski zadeklarowały obniżę* Bank Rolny obniżyły procenty od nie na okres roczny oprocentowania udzielonych przez siebie pożyczek w pożyczek długoterminowych, udzielo*. listach zastawnych o 20/®, czyli na 60/® nych rolnictwu. Obniżenie to nastąpi« i 5r/* rocznie,
ło do sumy 6’/e. Przedstawiciele posia I C * * _
¡yczek w
’li na 60/<
Zasadniczym rysem obecnego ure>
gulowania sprawy oprocentowania kredytów jest to, że opiera się ono na dobrowolnem porozumieniu i układzie zainteresowanych czynników. Zazna«
czyć należy, że ustawa ta nie jest ana*
logiczną do niemieckich ,,Notverord’ nungen“. Sprawa uregulowania opro*
centowania nie będzie załatwiona w drodze dekretu Prezydenta, gdyż już jest załatwiona.
2 PIĄTEK, DNIA 25 34ARCA 1932 R.
Pierwszy etap
konferencji rozbrojeniowej
Pierwszy akt Konferencji Rozbroje
niowej został zakończony. Następny roz- pocznie się dopiero w dniu ii kwietnia.
Jak zgodnie świadczą głosy wszystkich delegatów państw, zebranych w Genewie,
— dotychczasowy dorobek Konferencji przedstawia się z punktu widzenia real
nych wyników stosunkowo skromnie. Po za daleko posuniętemi pracami organiza- cyjnemi i proceduralnemi, nie rozpoczęto nawet jeszcze właściwego omawiania merytorycznych zagadnień. Jak na dług, okres obrad tego rodzaju, wyniki nie u- sposabiają zbyt optymistycznie do dal
szego toku konferencji. Min. Tardieu słu
sznie podkreślił w swem przemówieniu na komisji generalnej, że opinja publicz
na zaniepokojona jest powolnem tempem prac Konferencji i że, jeżeli tak dalej pój.
dzie, zaufanie do niej będzie się propor
cjonalnie zmniejszać. Aby uniknąć tej ewentualności, należy w ciągu feryj świą
tecznych wykończyć ostatecznie wszyst
kie wnioski dla poszczególnych komisyj, by następnie przystąpić do właściwej dy
skusji.
Jest to niewątpliwie pocieszający ob
jaw dla przyszłości konferencji. Liczenie się z moralną presją opinji publicznej, obcej wszystkim zawiłym i ukrytym, a poza kulisami konferencji ścierającym się prądom politycznym, — świadczy skąd
inąd o tern, że dzisiaj nie może już być mowy o zbagatelizowaniu dalszych prac konferencji. Zbyt wiele nadziei przywią
zuje się do jej znaczenia, jako czynnika stabilizacji współżycia pokojowego. To też nad ubiegłą sesją, choć mało wydaj
ną, nie można mimo wszystko przejść do porządku dziennego.
O ile bowiem zważy się te trudności natury formalnej, jakie jej towarzyszyły przy ukonstytuowaniu się całości Konfe
rencji, o ile następnie przypomniemy so
bie skomplikowaną przedwstępną pracę nad zgrupowaniem i rozdzieleniem ma.
. terjału pomiędzy poszczególne Komisje i Komitety, jeżeli wreszcie zdamy sobie sprawę z rozbieżności zapatrywań na jej program i zadania, — to w tern dopiero , świetle nąbiorą właściwego znaczenia do
tychczas osiągnięte rezultaty.
Dadzą się one ująć pokrótce w sposób następujący: — Aparat jest już zmonto
wany, materjał dyskusyjny również przy
gotowany i to nietylko w surowym sta
nie, lecz pod kątem widzenia kolejności najważniejszych zagadnień. Do nich na
leżą: — ustalenie metod, według których poszczególne państwa opracowały swoje odpowiedzi o stanie i wysokości zbrojeń.
Powołano ekspertów, którzy drogą bez
pośrednich pytań wyjaśnili różnicę w in
terpretowaniu pojęcia „przeciętnych sta
nów dziennych“. W wyniku tych prac osiągnięto obfity zasób danych dla komi
sji. Dalszym ważnym krokiem naprzód jest przyjęcie wniosku polskiego, posta
nawiającego wezwać delegatów państw do szczegółowego przedstawienia swych systemów budżetowych. Sprawa ta, jak wiadomo, jest dość drastyczną, zwłaszcza w odniesieniu do tych państw, które ma
skowanie wydatków wojskowych w in
nych działach budżetu wprowadziły jako stały i normalny system, nie poddający się jakiejkolwiek kontroli na przyszłość.
To też publiczna analiza tego najważniej
szego bodaj zagadnienia wyświetli nie
wątpliwie „wstydliwe“ strony zbrojeń.
Sprawa lotnictwa została zakreślona w szerokich ramach. Nie wyznaczono dotąd wyraźnego kierunku rozwiązania tego za
gadnienia, dając możność przyjęcia wszel
kiej formy. Komisja morska od początku swej pracy była uzależniona od wyników porozumienia się poszczególnych państw, dyskutowanych na komisji politycznej, wobec czego nie mogła dotąd wyjść poza uzgodnienia technicznych danych. Jeżeli dc tego dodamy jeszcze utworzenie spe
cjalnej podkomisji dla prac nad moralnem rozbrojeniem, co należy uważać za po
ważny sukces Polski o międzynarodo- wem znaczeniu, — to otrzymamy całko
wity i realny przegląd osiągniętych przez konferencje wyników.
W tej chwili delegaci rozjeżdżają się na świąteczne wywczasy. Pozornie bio- rąc, nowa serja winna gładko potoczyć się po wytkniętej iuż drodze.
Jeżeli jednak wnikniemy w najbliż
szą przyszłość, jeżeli uwzględnimy wy
padki, które rozegrają się niedługo w nie
których państwach, to wielkanocna przer
wa Konferencji może przeciągnąć się do niewiadomych granic, Przedewszystkiem skomplikowane w ostatnich czasach po
łożenie Niemiec spotęgowało się jeszcze więcej przez wybory prezydenta Rzeszy.
Gdyby nawet wybór padł na osobę Hin- denburga, — fakt ten w niczem nie prze
sądzi jeszcze o sytuacji wewnętrznej Rze.
szy. Może to groźnie zaważyć na atmo
sferze możliwego porozumienia i względ
nie dobrych chęci, uzyskanych z takim trudem w pierwszym etapie prac Konfe
rencji Rozbrojeniowej. Z drugiej strony akcja przedwyborcza we Francji wcho
dzi obecnie w najgorętsze stadjum. Dzia
łalność rządu francuskiego musi się z tern liczyć, jeśli nie zechce on podzielić losu gabinetu Lavala. Stan ten stwarza nastrój pewnego prowizorjum i uchylania się od
Niemcom nie podoba sic projekt Polski o rozbrojeniu moralnem
Ostatni przedświąteczny tydzień prac kon«
ferencji rozbrojeniowej minął pod znakiem rozbrojenia moralnego. Wnioski, jakie w tej materji zgłosił rząd polski, uzasadnione obszer»
niej w przemówieniu delegata polskiego na ko«
misję polityczną, min. Szumlakowskiego, zo*
stały jednogłośnie przekazane do specjalnego komitetu, złożonego z 11 państw, który oprą«
cować ma gotowe projekty konwcncyj między«
narodowych.
Prace tego Komitetu rozpoczęły się natych«
miast i odbywają się całkowicie w ramach pro«
pozycji rządu polskiego, który na komitecie przedstawił konkretny projekt konwencji o roz brojeniu moralnem.
Jak było do przewidzenia, opinja niemiecka,(
oddawna manifestująca swój wrogi stosunek do idei rozbrojenia moralnego, zareagowała b.
ostro na polskie propozycje, przedstawione ko, mitetowi 11 państw. Zacytujmy dla przykładu wyjątek z depeszy, zamieszczonej na łamach
„Deutsche "Allgemeine Zeitung“ (z dn. 16. 3.
b. r.), której korespondentem w Genewie jest
200 mll|. Ir. pożyczki od francjl
na budowę magistrali kolejowej Śląsk—Gdynia
Od pewnego czasu toczyły się rozmo
wy w Paryżu i rokowania w sprawie dal
szej pożyczki w związku z budową linji kolejowej Śląsk — Gdynia. W wyniku przeprowadzonych rokowań Towarzy
stwo Kolejowe Polsko-Francuskie, które jak wiadomo objęło budowę linji kolejo- wej Śląsk — Gdynia uzyska w najbliż
szym czasie pożyczkę w wysokości 200 milj. fr. (około 65 milj. zł.) od rządu fran.
cuskiego. Pożyczka udzielona będzie za gwarancją rządu polskiego i w formie za
liczki na poczet drugiej transzy pożyczki kolejowej.
Jak wiadomo, umowa pożyczkowa przewiduje dwie transze pożyczki, pierw
szą na sumę 400.000.000 fr., drugą na
SSSsgiiHSSSSHSSSSES-"
Stosunki polsko-niemieckie
w oświetleniu londyńskiego „Times’a“
„Times“, omawiając sprawę taryfy maksy«
malnej niemieckiej, która ma być zastosowana do państw bądź to nieposiadających z Niemca«
mi traktatu handlowego, bądź też upośledzają«
cych u siebie przywóz towarów niemieckich, wskazuje, iż taryfa ta skierowana jest głównie przeciw Polsce i Kanadzie.
Z dwóch innych krajów, nieposiadających traktatów handlowych z Niemcami, Szwajcarja korzysta de facto z korzyści, płynących z klau»
żuli największego uprzywilejowania prawdopo*
dobnie tylko dlatego, że bilans obrotów szwaj»
carsko«niemieckich był dotychczas wybitnie ko rzystny dla Niemiec. Australja, która w roku 1931 wywiozła do Niemiec towarów wartość’
100 miljonów mk., ą przywiozła stamtąd za su*
mę 42 milj. mk., zredukowała u siebie cła na przywożone towary niemieckie w okresie po®
decyzji, które mogłyby mieć wpływ na wyniki wyborów. Niepewność najbliższej przyszłości nie może wpływać dodatnio na wznawiane w dniu 11 kwietnia prace konferencji. To też nic będziemy dalecy od rzeczywistości, jeśli już dzisiaj zary
zykujemy twierdzenie, biorąc pod uwagę powyższe przewidywania, że data ii-go kwietnia może zostać przesunięta na póź
niejszy termin.
W każdym .bądź razie, przed wyświet
leniem sytuacji wewnętrznej Francji i Niemiec zebranie się nowej sesji będzie m alo piawde.podobne. Gdyby jednak po
mimo wszystko, nastąpiło ono, to jednak nie należy się łudzić, by w tych warun
kach można było liczyć na normalne funkcjonowanie obrad.
Warto o tern pamiętać nietylko w ca
łej Polsce, ale szczególnie na Pomorzu, jako tym odcinku, który jest kluczem po
koju europejskiego.
znany p. Beer, długoletni szef wywiadu nie*
mieckiego w Szwajcarji w czasie wojny, a do niedawna członek sekcji informacyjnej sekre«
tarjatu Ligi Narodów.
Oto jak ocenia p. Beer polską inicjatywę w sprawie rozbrojenia moralnego.
„Wnioski polskie zmierzają oczywiście do tego, aby przebieg prac rozbrojeniowych od«
chylić od ich istotnego celu, a ponadto skiero«
wanc są, jak wiadomo, przedewszystkiem prze*
ciw powszechnemu przekonaniu, panującemu w niemieckiej opinji publicznej, która nie może pogodzić się z granicą wschodnią Rzeszy — oraz przeciw mniejszościom, zamieszkującym Polskę“.
Widzimy tedy, że prasa niemiecka, której p. Beer jest jednym z najwybitniejszych przed«
stawicieli w Genewie, zareagowała na wnioski polskie o rozbrojeniu moralnem ze szczerą zło*
ścią. Złość ta jest najlepszym dowodem, jak bardzo na czasie są polskie propozycje, tyczące się praktycznej realizacji idei rozbrojenia mo*
ralnego.
300.000.000 fr. Pierwsza transza została już zrealizowana w czerwcu 1931 r., przez wypuszczenie we Francji obligacyj To
warzystwa kolejowego i obligacje te zo
stały w bardzo krótkim przeciągu czasu całkowicie wykupione.
Obecnie przypadł według umowy ter
min wypuszczenia transzy następnej. Nie
stety, sytuacja na rynku finansowym we Francji uległa w tym czasie pogorszeniu na tyle, że emitowanie nowych obligacyj nie jest w danej chwili wskazane.
W tych warunkach, wobec znaczne
go zaawansowania robót przy budowie kolei i nie chcąc dopuścić do przerwy, względnie opóźnienia prac przewidzia
nych umową, Towarzystwo kolejowe w
przedzającym ogłoszenie maksymalnej taryfy niemieckiej, wobec czego cła maksymalne nie będą stosowane do jej przywozu do Niemiec.
Długotrwała wojna celna polsko«niemiecka doprowadziła — zdaniem „Times*a“ do tego, że (według statystyki niemieckiej) w r. 1931 war«
tość wywozu z Niemiec do Polski wyniosła 141 milj. mk., a z Polski do Niemiec — 111 milj. mk. Niemcy widocznie spodziewali się na skutek ogłoszenia taryfy maksymalnej cof*
nięcia przez Polskę ograniczeń przywozowych z dnia 1 stycznia r. b., wobec tego Jednak, że Polska postanowiła dawać ustępstwa jedynie w formie cła za cła, sprawa rokowań jest dość zaciemniona. Należy mieć jednak nadzieję, — kończy pismo że prowadzone rokowania po«
zwolą uniknąć dalszego pogOTszenja wzajem«
nych stosunków miedzy obu krajami.
Wodzi pionierzy ku czci narszalka Pisndskicgo
W dniu 19 bm. odsłonięto przed „Domem Zol nierza" na Pradze pomnik Marszalka Józefa Piłsudskiego. Pomnik ten ufundowany zostai
ze składek członków Związku Młodych Pionierów.
noillwoSci eksportowe do Stanów Ztedn.
Państwowy Tnstytut Eksportowy komuni«
kuje, że w St. Zjednoczonych istnieją widoki zbytu na różne drobne wyroby drzewne pro«
dukcji rzemieślniczej i chałupniczej jak łyżk’, talerze, szkatułki i t. d., zwykle i ozdobne, cu*
kierki i czekoladę oraz na szereg artykułów spożywczych. Bliższych informacyj w spra«
wach eksportu tych artykułów udziela Pań«
stwowy Instytut Eksportowy.
Sprawy zbożowe
W ministerstwie spraw wewnętrznych od*
była się konferencja pod przewodnictwem p.
nacz. Jegielskiego, na której poruszono szereg spraw, dotyczących obecnej sytuacji na rynku zbożowym. Jednocześnie odbyło się posiedzę«
nie rady administracyjnej państwowych zakła*
dów przemysłowo«zbożowych, na którem dy*
rekcja złoży sprawozdanie rachunkowe z dzia*
lalności zakładów w roku ubiegłym. Ponadto omawiano program polityki zbożowej na naj*
bliższą przyszłość.
porozumieniu z rządem polskim postano
wiło odroczyć II emisję obligacyj i po
trzebne fundusze uzyskać w drodze po
życzki od rządu Francji.
Rokowania, które w tej sprawie są prowadzone, doprowadziły już do ustale
nia najważniejszych warunków i będą la
da dzień sfinalizowane. - ; • Minister Zawadzki, który jeszcze w charakterze wiceministra skarbu wyje
chał, w związku z rokowaniami, do Pary
ża, znajduje się w drodze powrotnej dc Warszawy.
Wraz z prof. Zawadzkim, czynny u- dział w pertraktacjach wziął' dyr. Banku Polskiego Leon Barański.
Rada nadzorcza Towarzystwa kolejo
wego polsko-francuskiego, która odbyła w Paryżu posiedzenie, uchwaliła przed- stawić akcjonarjuszom wniosek o przy
znanie za r. 1931 dywidendy w wysoko, ści 6 proc. Posiedzenie akcjonarjuszów odbędzie się w Paryżu dn. 12 maja.
W uznaniu zasług położonych w To
warzystwie kolejowem polsko - francu- skiem, min. Jan Piłsudski zgłosił do władz kapituły orderu „Polonia Restitu- ta“ wniosek o odznaczenie członka grupy francuskiej w Towarzystwie p. Peychez, oraz dyrektora tow. Schneider et Creuzot p. Verne; jak wiadomo, firma Schneider et Creuzot jest głównym akcjonariuszem y Towarzystwa kolejowego.
£c^jon JKłodych
Pomor sfii Ü
PIĄTEK. DNIA 25 MARCA 1932 R,
3
Moskwa atakuje!
Belgia organizuje obronę przed Oolszewizmem
W Brukseli odbyła się przed paru dnia
mi wielka manifestacja pod hasłem l(Mo‘
drwa «Ukoję**.
Bełfja b{erze udz ał w kontrofensyw e przeciw destrukcyjnej międzynarodowej ak eji sowieckiej, celem zaś tej kampanii jest
•ferosta wolności narodowej i bezpieczeń
stwo ludzkiego.
Dyrektorem cyklu konferencyj p, tyt.
„Moskwa atakuje** jest mjr. de Launoy. W man lęstacji, o której mowa, brał udz ał de legat patriotycznych organizacyj W Bry
tanii, przedstawiciel Francji Reuaud i p.
BaezmakoH przedstawiciel emigrantów ro
syjskich z całego świata.
P. Baazmakoff, znakomity lingwista, pia atujący obecnie katedrę etnografjt w Sor
bonie parysk ej, ¿badał naukowo tajniki psychiki bolszewickiej i zna jej wszystk e sekrety. Twierdzi on, że komunizm już się przeżył, gdyż doktryna Lenina stała się przedm otem nienawiści wszystkich warstw społeczeństwa' które się gnębi i prześladu je w jego imieniu. Przedstawiciel Francji Reuaud, w silnem przemówień u naszkico
wał obraz straszliwej nędzy ludów podleg
łych systemowi sowieckiemu. — „Wiemy,
— oświadczył mówca, — czem jest bolszo- wizm i co reprezentują ludzie, zaprzężen do jego działalności. Godło jego ma wy
mowę. Sierp, który ścina, —- i młot który miażdży, — krzyżują się na polu czer.wo- n®m od pożarów, od krwi i tortur, za które odpowiedzialny jest ten bolszewćzm o któ rym można powiedzieć, że jest jedynie ni’
szczycielem ognisk i ojczyzn".
BolszewŁzm usiłuje zrealizować r.ajtra- giczniejszy pogrom chrześcijaństwa. Zni
weczenie ojczyzny czy ojczyzn, to n e jest doktryna — to zbrodnia przeciw życiu oby wateli 1 przeciw niepodległości państw.
Nad cywilizacją zachodu wisi śmiertelne niebezpieczeństwo, Ze wszystkich stron otwierają się szczerby, baztjony walą się.
Stoimy wobec nowej plagi, nowego bicza Bożego, Lecz od czasów Atylli zrobiliśnęr już pewne postępy i nauczyliśmy się sta
wiać czoło najeźdźcom! Musi nastąpić kru
cjata ojczyzn, Wióg jest w twierdzy**.
„Zamordował cywilizację rosyjską, usi
łuje zadusić cywilizację hiszpańską — na kogoś teraz kolej? Na Włochy? Czy Bel- gję? Czy Francję?
Krucjata ojczyzn niema czasu do stracę niia. W tej kontrofenzywie przeciwsowiec- kiej nie może być miejsca na antysemityzm fudeołobię, — jednak nie wolno zapominać o potędze judeo-germano-amerykańskiej,
Oddziały sowieckie w Mandżurii
„Szanghajskaja Zaria" podaje, że rosyjskie białe“ oddziały, które utworzone zostały dla pełnienia funkcji policyjnych w obrębie kolei Południowo«Mandżurskiej, znajdują się obecnie w miejscowościach: Mukden, Gnobandzy, Sin»
nintun, Czinczżon. Każdy z tych oddziałów Ii»
czy 150 osób. W Mukdenie tworzony jest ro»
syjski oddział lotniczy i utworzona została szkoła dla wyszkolenia pilotów narodowości rosyjskiej. W najbliższej przyszłości oczeki*
wane Jest zorganizowanie rosyjskiego oddziału lotniczego i szkoły lotniczej w Charbinie. Woj»
skowi rosyjscy, którzy należą do tych oddzia*
łów, ubrani są w mundury straży ochronnej ko, fei Południowo»Mandżurskiej. Pierwszy od»
dział rosyjski, który przybył do Gnobandzy z Charbina, powitany był uroczyście przez od, dział kawalerji japońskiej.
Za ofiarna prace
Ustanowioną w związku z powszechnym spi eem iudności odznakę honorową „Za ofiarną pracę“ otrzymać mogą, poza komisarzami spi«
¿owymi, również inne osoby prywatne i funk«
cjonarjusze publiczni, którzy brali udział w akcji spisowej.
Ostateczny termin zgłaszania w tej sprawie wniosków przez Wojewodów do Głównego U*
rzędu Statystycznego mija z dniem 31 b. in.
Zgon wcierana z 1864 r.
Z Tucholi donoszą: W miejscowości Raciąż zmarl w 9-1 roku życia Remus, weteran wojen z lat 1864, 1866 i 1870/71.
która kupuje sumienna, prowokuje rozpęty wuje wojny. We Francji Sowiety oblegają ministerstwo handlu. Chcą, by Francja sub wencjonowała absurdalną „pdatdetkę". Mo skwa atakuje: — nie dyskutuje się jednak z bandą zbrodniarzy“.
Gorąca mowa przedstawiciela Francji
3 kwietnia o godz. 12-ie|
Hàiler®wcy zapowiadaj przełomowy dzieh w walce
W artykule pod tytułem „Nowa akcja*' zapowiada hitlerowski „Angriff" z 22 bm.
szereg nowych wyczynów w celu przepro
wadzenia ostatecznego zwycięstwa swego
„bóstwa“ tj. H llera, którego laury n<ec>o przywiędły po ostatnich nieudałych wybo
rach prezydenta Rzeszy.
Wyczyny te zapowiadają się niezwykle interesująco, „Angriff" przyobiecuje zasto sowania „nadzwyczajnych środków", spo
wodowanych nadzwyczajną sytuacją.
—- „Jeśli nas przeciwnicy spodziewają się, że skłonią nas do bezczynności, to w najbliższym czasie przekonają sdę, że są w błędzie*' — oświadcza butnie organ „Wtel- k ego Adolfa". Różnimy się od frontu Hin denburga przedewszystkicm tern, że rozpo
rządzamy absolutnie silną organizacją, któ ra w swej propagandowej sile uderzeń jest tak elastyczna, że może być użyta do roz
wiązania powikłań pozornie nieroewiązal- nych...
U nas n ema tak, jak po tamtej stronie, dzikiej gromady partyj grup i związków, które łączy chwilowa trwoga. Partja nasza wzrosła w walce, zna wszystkie niebezpie’
czestwa, które w ciężkich sytuacjach gro
żą ludziom ’ stronnictwom.«**
Dalej oświadcza „Angriff**, że partja na rodowo-isocjalistyczna zdecydowana jest
Bankruclwa i nędza na Śląsku Opolskim
82.223 gospodarstw zadłużone na 75 mili. mk.
W odbytym ostatnio w Raciborzu sejmiku prowincjonalnym rejencji opolskiej przema«
wiał nadprezydent rejencji opolskiej dr. Luka«
schek.
Mowa jego była prawdziwym lamentem. Stwier dził mianowicie, że w prowincji panuje wielka nędza; na dobroczynność publiczną komun ska, zanych jest 118.927 bezrobotnych, co razem z ich rodzinami czyni 350.000 osób. Pochłania to dziesiątki miljonów, które trzeba wydoby*
wać z miast, albowiem państwo, które dotych»
czas ponosiło dwie trzecie tych kosztów, wya, sygnowało w tym roku zaledwie 15 mllj. marek dla całej Rzeszy niemieckiej, co oznacza obcię*
cie o 30 procent.
Sumy te rosną z dnia, na dzień, uniemożli*
Echa imienin Marsz. Piłsudskiego
W Zagrzebiu urządziły wieczorek, poświę«
eony Marszałkowi, Polsko«Jugoslowiańskie To, warzyst-wo oraz Ognisko Polskie dla swych członków i gości, a w radjostacji zagrzebskiej wygłosił odczyt o Marszałku dr. Kołodziej. Za»
znaczyć należy, żę w bieżącym roku poraź pierwszy uroczyście obchodziła imieniny p.
Marszalka młodzież akademicka, zrzeszona w towarzystwie „Jugoslovcnska Akadcmska Li«
taonica".
Obchody na cześć Marszalka urządzono tak że w Lublanie, Mariborze, Splicie; odbyły się one również w wielu kolonjach osadnictwa poi»
skiego w Bośni z inicjatywy „Ogniska Polskie»
go".
Dzienniki lublańskie i zagrzebskic, przyno»
sząc fotografję Marszalka, podają życiorys So*
lenizanta oraz podkreślają wielkie Jego zasługi dla odrodzonej Polski.
W Budapeszcie z inicjatywy p. Csordasa, prezesa Akademickiego Stowarzyszenia Przy«
jaciół Polski, wygłosił w dniu 20 b. m. na unb wersytecie w Pecs dr. Franciszek Sarga, czlo*
nek Akademickiego Związku Studentów im Szechenyi‘ego odczyt o życiu i czynach Mar»
szalka Piłsudskiego, ilustrowany obrazami
przyjęta była entuzjastycznie.
Działalność organizacyj pod hasłem
„Moskwa atakuje" wzbudza żywy odruch społeczeństw wszystkich narodów, a zwła
szcza witano gorące zainteresowanie wzbu
dzić w Polsce bezpośrednio narażonej na trucicielski wpływ czerwonej propagandy.
prowadzić walkę z „systemem** wszelldemi sposobami i bez pardonu.
Czas świątecznego „zawieszenia broni"
przeznaczony jest na przygotowanie walki wewnątrz organizacji.
We wtorek po świętach „pierwsza fa
la“ hitlerowska zaszumć..,.
Na fali tej popłyną „aktywn " członko wie partji.
Potem odbywać się będzie „Kleinar
beit", — robota drobna,— aż wresze’e 3-go kwaetaia o godz. 12*tej nozpocznie się wiel ka akcja.
Zwrócona ona będzie bezpośrednio ku jak najszerszym warstwom ’ będą w niej zastosowane nowe „metody propagando
we naiEupełniej dotąd w Niemczech niezna ne". (Zupełnie a la Wallace! Amatorów e sensacyj cieszcie się!!) „Wrogowie nasi — kończy „Angrif* — triumfowali przedwcze śnie".
Manifest Angrifu zredagowany jest zu
pełnie w stylu propagandowych afiszów fed mowych: —- Zapowiada „supergćganlyczne najwspanialsze gwoździe sezonu", „coś, czego dotąd nie było“, — arcymonumental- ne, przebojowe „dreszcze zgrozy".
A no, zobaczymy 3 kwietnia o godz nie 12-tej...
wlając jakiekolwiek obliczenia i czyniąc budżet nierealnym. Naciskana podatkami ludność sta»
jo się coraz bardziej niezdolną do samodzielnej gospodarki; siła podatkowa wysycha. Dr. Lu«
kaschek podkreślił w dalszym ciągu, źc zapóź»
no zaczęto oszczędzać. Mniej krótkowzroczna polityka finansowa, która obracałaby się więcej w ramach własnych dochodów, byłaby dopo«
mogła do zmniejszenia zła, ale gospodarowano
„z pełnego", pożyczano na wszystkie strony, a teraz jest źle.
Przemysł górnośląski jest zrujnowany, a nie*
mniej zrujnowane jest rolnictwo: 82223 gospo«
darstw jest niewypłacalnych na ogólną sumę 75 1 pól miljona marek.
Zupełne fiasko poniosła akcja osiedlania by»
zagranicą
świetlnemi z życia Marszałka oraz zdjęciami z Polski. Na odczyt przybyło grono profeso«
rów z rektorem, słuchacze uniwersytetu oraz liczna publiczność.
Z okazji imienin Marszałka Piłsudskiego odprawiona została w kościele polskim w Koe«
bania uroczysta msza, po której p. Bartel, prze woduiczący Związku Polaków, wygłosił prze«
mówienie, w którem scharakteryzował zasługi Marszalka Piłsudskiego. Uroczystość zakoń»
czyła się wykonaniem polskiego hymnu naro»
dowego.
W Rio de Janeiro z okazji imienin Marszał«
ka Józefa Piłsudskiego odbył się w towarzy«
stwie „Polonja“ uroczysty wieczór, na którym wygłoszono szereg przemówień na cześć Mar«
szalka Piłsudskiego. W uroczystości wzięli udział: poseł Grabowski z członkami poseł«
stwa, przedstawiciele T»wa Polsko«Brazylijskie*
go i kolonji polskiej.
W Lille we Francji z inicjatywy miejscowe«
go nauczycielstwa i ks. kan. Zaleskiego, b. ka»
pelaua Legjonów. odbył się w Marles«les»Mines uroczysty poranek dziecinny, poświęcony ob»
chodowi imienin Marszałka Piłsudskiego. Im«
preza ta zgromadziła około półtora tysiąca
Bank
Polska Kasa Opieki
Znacznu rozwól oszczręilnoSrl Bank Polska Kasa Opieki powołany do ży«
cia w r. 1930 przez Pocztową Kasę Oszczędno«
ści, wykazuje w dalszym ciągu znaczny roz«
wój tak w dziedzinie oszczędności, jak również przekazów.
Stan wkładów Oddziału Banku P. K. O. w Paryżu wynosił na 1. I. 1931 r. frs. 3.414.482,77, a w ciągu roku wzrósł o kwotę frs. 3.800.127,09, czyli o Ul,3°/o i wynosił na dzień 1. 111. 1932 r.
frs. 6.826.189,19. Ilość książeczek oszczędno«
ściowych wzrosła w tym czasie o 93,2% na 1.
L 1931 r. wynosiła 637 sztuk, a w dniu 1. III.
1932 r. 1.250 sztuk. Również znacznie wzrosłs ogólna kwota przekazów, gdyż o kwotę frs.
9.371.719,31. Na 1. I. 1931 r. kwota ta wynosi«
la frs. 1395.343,11, a w dniu 1. III, 1932 r. frs.
10.967.062,42.
Również pod względem ilościowym gdy na 1. I. 1931 r. dokonano 1.379 wszystkich przeka«
zów, to na dzień 1. III. 1932 r. ilość ta podnio«
sła się do 8.064 sztuk. Najbardziej w ciągu te«
go czasu wzrosła ilość i kwota przekazów kra«
jowych: na 1.1. 1931 r. kwota ich wynosiła frs.
299.189,30, a ilość 474 sztuk, w dniu 1. III. 1932 kwota tych przekazów podniosła się do sumy frs., 4.944.479,11, a ilość do 3,609 sztuk, czyli kwota przekazów krajowych wzrosła przeszło szesnastokrotnie.
Cyfry te świadczą o systematycznym roz«
woju Banku P. K. O. oraz wykazują dobitnie, jak bardzo celowem było stworzenie tego ro«
dzaju instytucji dla potrzeb naszych emigran«
tów.
Psychologia nawrocch
„Nuova Antologia“, jedno z czołowych pism literackich Włoch, ogłasza długi artykuł Papi«
ni‘ego, słynnego pisarza z Florencji, o „Histo«
rji Europy", wydanej przez Benedykta Cro«
ce‘go, historyka i znanego krytyka. Croce w swojem dziele zrobił ubliżające aluzje do kon«
wertytów. Papini, wyraźnie poruszony i do«
tknięty broni nawróceń, zarzucając historyko*
wi, że niedość zgłębił temat, o którym się tak złośliwie wyraża. Zdaniem autora „Historji Europy", konwertyci -— to ludzie zniechęceni, osłabieni walką z życiem, którzy uciekają do katolicyzmu, aby znaleźć schron przeciw sprzecznościom, jakie nasuwa życie. Papini od*
powiada na te zarzuty jasno, dobitnie, przeko«
nywująco. Ostatnich kilka stron artykułu po«
święcą własnym przeżyciom w dobie nawraca*
nia. Jest to fakt znamienny, albowiem od lat 10»ciu Papini tej kwestji nie poruszał. Na za»
kończenie zwraca się do Croce‘go i radzi mu, by dokładniej badał tak subtelne kwcstje, przy czem wyraża nadzieję, że i dla niego wybije godzina oświecenia, a wtedy porozumieją się napewno.
łych wojskowych na pograniczu; tam, gdzie miał być wał ochronny, jest rozpacz i nędza.
Tak samo zniszczone Jest rzemiosło. Dr. Lu«
kaschek nie czyni żadnej nadziei tym, którzy spodziewają się rządowej pomocy: prowincja nie może pomóc, gdyż najważniejsze™ zada» \ niem jest zrównoważenie budżetu.
dzieci polskich oraz przedstawicieli władz ko»
palnianych i Polonji. Władze polskie repre»
zentowal p. attaché Małęczyński w zastępstwie konsula generalnego R. P. w Lille. ,
W Paryżu w sali Instytutu Oceanograficzne
go odbyła się uroczysta akademja z okazji imię nin Marszalka Piłsudskiego. Estrada wraz z po»
piersiem Marszałka Piłsudskiego przybrane by»
ły zielenią. Na sali ustawały się poczty sztan»
darowe organizacyj polskich na wychodźiwie.
Przy stole prezydjalnym zasiedli ambasador Chłapowski i attache wojskowy płk. Błeszyń»
ski. Wszyscy oficerowie polscy, znajdujący się na sali, byli w mundurach.
Zebranie zagaił ambasador Chłapowski, po*
czem znany poeta legjonowy oraz tlómacz dziel Marszałka Piłsudskiego na język francu*
ski mjr. Tesslar wygłosił odczyt p. t. „Marsza, lek Piłsudski i jego metoda działania “. Prele»
gent podkreślił wyjątkowe znaczenie dzisiej»
szej uroczystości dla życia kolonji polskiej w Paryżu, na której zgromadzili się uictylko przedstawiciele władzy, ale i wszystkich insty*
tucyj i stowarzyszeń społecznych, ażeby zapo
czątkować pod sztandarem Marszałka Piłsud
skiego zjednoczenie wszystkich Polaków w pra cy państwowej i społecznej wc Francji.
