Augustyn Barbara

1

-

m ^' 35^_{' .'R}

‘Sfer

‘ ^{^ . - «}

.

: ^,•- * "

.

/ -: ••;"■' - ■ ■: .■ ■

V ~ . * ■

'

■?-??"

- .

■

■

.

0* & Ay■:

■ y.-:>-x : ; - ' S;‘

-yy "■ S: ' -•

,

: ' - ■ ■'

. .■. •

1 ’^:$

mrtz

SPIS ZAW ARTO ŚCI TECZKI — ...

. QjJ. )qsuJ. ^.•€__<...

...3 3 . S * .

1/1. Relacja v/

I/2. Dokum enty (sensu stricto) dotyczące osoby relatora O

I/3. Inne m ateriały dokum entacyjne dotyczące osoby relatora

II. M ateriały uzupełniające relację iy

/ 111/1 - Materiały dotyczące rodziny relatora

III/2 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r.

III/3 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) III/4 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r.

III/5 - inne...

IV. Korespondencja ( /

V. Nazwiskowe karty inform acyjne t

VI. Fotografie

_______

•-V~ V '•

W ,

V

.

I

-s S l

r ;

m

-y

_ ;■

rJr, ^,-a

---

. I:-;*: ' . ■ . . . . ■_ _ ... .

■ ■■ : - ■ j . : -

• ' ■ ' ■' • ■ - ■ ■ :r ■ * ...

V. •i ; -

■

*

■ ■

■^{- .} ,’fs' '~:Ż ' ~7’- i - i ; ? : _.... ^{. . . .} 2

3

opiece. ^ ^ V ' ^ X ^ )C-W d^ 2, f ! / , , u,»a **£_£. ^> CK^^M(P u s Cx

w t)(n/£vł/c^ / __ , , <2' AUGUSTYN B a rb a ra (1888 - 1943)'* • > / JćY<*^0*

Barbarą Augustyn urodziła się 18 marca 1888 r., jako córka Piotra. Brak o niej jakichkolwiek bliższych danych biograficznych poza tym, że mieszkała we wsi Grudnd Kępska, gmina Biecz pow. Gorlice we własnym gospodarstwie. Przeprowadzone tam w 2002 r. poszukiwania wśród sąsiadów pozwalają stwierdzić, że miała pięcioro mieszkających z nią w czasie wojny dorosłych dzieci, dwóch synów i trzy córki. Brak informacji o jej mężu. Cała rodzina była związana z Gwardią Ludową, synowie byli partyzantami. R o d an a znana była z lewicowych poglądów i we wsi nazywano ich komunistami. W jej domu przebywali ludzie z konspiracji, partyzanci GL i sowieccy, zaopatrywała ich w żywność, często u niej nocowali.

17 września 1943 r. żandarmeria niemiecka, w poszukiwaniu partyzantów otoczyła jej dom. W tym czasie przebywali u niej Stefan Dębież ps. „Wacek” z Krakowa (dowódca grupy wypadowej IV Krakowskiego Obwodu GL, Podokręg Gorlice, która wykonywała akcje sabotażowe) oraz Anatol Wasilewski ps. „Tadek” (zbiegły z obozu jeniec radziecki, przerzucony z lubelskiego). Doszło do wymiany ognia. W starciu polegli obaj partyzanci, a jeden z Niemców został ranny. W tym czasie Barbara z córkami zdołała zbiec i ukryć się u sąsiadów. Kiedy wróciła następnego dnia wpadła w zastawioną przez Niemców zasadzkę i została zastrzelona podczas próby ucieczki. Dom Niemcy spalili. Na tym miejscu stoi obecnie pomnik upamiętniający to wydarzenie.

Uchwałą Rady Państwa nr 0/179 z dnia 4.06.1959 r. Barbara Augustyn została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderem- Wojennym VIRTUTI MILITARI. We wniosku odznaczeniowym Podkomisji przy Zarządzie ZBoWiD w Rzeszowie do spraw b. członków PPR i AL. podano: „ Tom>. Augustynowa została rozstrzelana przez gestapo koło domu. Przed śmiercią zachowała się po bohatersku, gdyż mimo dokonyw>anych tortur przez gestapo nikogo nie zdradziła. Zginęła śmiercią bohaterską na polu chw>aly. ”

Dzieci Barbary to: Jakub Franciszek (1909-1993) - wchodził w skład dowództwa Okręgu GL Podkarpacie, Maria (1910-1988), Anna (1912-1990), Jan (1913-1982) - również partyzant GL, S t e f a n i a ^ { J r r ^ k

A KHK, ko. Augustyn B.; AĘAK, T: 3347/W SK (w tym Klęba G. - wywiad środowiskowy);

BKiOKPRP, Im. spis VM PRL 1, s. 19, poz. 29 (tamże mylnie podana data urodzenia 12 sierpnia 1909 r.); tamże, Wniosek o nadanie odznaczenia B. Augustyn;

4

Daszkiewicz A., Ruch oporu w regionie Beskidu Niskiego, W-wa 1975, s. 181; Dusza L, Kryptonim Nadleśnictwo 14, W-wa 1981, s. 193; Jasło oskarża. Zbrodnie hitlerowskie w regionie jasielskim 1939-1945, red. S. Cynarski, W-wa 1973, s. 151; Przewodnik po miejscach męczeństwa i walki, Rzeszów 1969, s. 44; Sł. uczestniczek..., s. 22; Wesołowski, PRL Kaw. FM.., s. 8.

5

1 Om* X<Ł«1

)} r?

M

AUGUSTYN Barbara (1888- 1943)

Barbara Augustyn urodziła się 18 marca 1888 r., jako córka Piotra. Brak o niej jakichkolwiek bliższych danych biograficznych poza tym, że mieszkała we wsi Grudna

Kępska, gmina Biecz pow. Gorlice we własnym gospodarstwie. Przeprowadzone tam w 2002 r. poszukiwania wśród sąsiadów pozwalają stwierdzić, że miała pięcioro mieszkających z nią w czasie wojny dorosłych dzieci, dwóch synów i trzy córki. Brak informacji oj ej mężu. Cała rodzina była związana z Gwardią Ludową, jsynew ie-b-yli partyzantami-. Rodz-i n a znana była z lewicowych poglądów i we wsi nazywano ich komunistami. W jej domu przebywali ludzie z konspiracji, partyzanci GL i sowieccy? zaopatrywała ich w żywność, często u niej nocowali.

17 września 1943 r. żandarmeria niemiecka, w poszukiwaniu partyzantów otoczyła jej dom. W tym czasie przebywali u niej Stefan Dębież ps. „Wacek” z Krakowa (dowódca grupy wypadowej [V Krakowskiego Obwodu GL, Podokręg Gorlice, która wykonywała akcje sabotażowe) oraz Anatol Wasilewski ps. „Tadek” (zbiegły z obozu jeniec radziecki, przerzucony z lubelskiego). Doszło do wymiany ognia. W starciu polegli obaj partyzanci, a jeden z Niemców został ranny. W tym czasie Barbara z córkami zdołała zbiec i ukryć się u

sąsiadów. Kiedy wróciła następnego dnia wpadła w zastawioną przez Niemców zasadzkę i została zastrzelona podczas próby ucieczki. Dom/Niemcy spalili. Na tym miejscu stoi obecnie pomnik upamiętniający to wydarzenie. . :

Uchwałą Rady Państwa nr 0/179 z dnia 4.06.1959 r. Barbara Augustyn została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderem Wojennym VIRTUTI MILITARI. We wniosku odznaczeniowym Podkomisji przy Zarządzie ZBoWiD w Rzeszowie do spraw b. członków PPR i AL. podano: „ Tow. Augustynowa została rozstrzelana przez gestapo koło domu. Przed śmiercią zachowała się po bohatersku, gdyż mimo dokonywanych tortur przez gestapo nikogo nie zdradziła. Zginęła śmiercią bohaterską na polu chw>ały. ”

Dzieci Barbary to: Jakub Franciszek (1909-1993) - wchodził w skład dowództwa Okręgu GL Podkarpacie, Maria (1910-1988), Anna (1912-1990), Jan (1913-1982) - również partyzant GL. Stefania {?fr ( r * 4 i „

A KHK, ko. Augustyn B.; APAK. T: 3347/WSK (w tym Klęba G. - wywiad środowiskowy);

BKiOKPRP, Im. spis VM PRL 1, s. 19, poz. 29 (tamże mylnie podana data urodzenia 12 sierpnia 1909 r.); tamże, Wniosek o nadanie odznaczenia B. Augustyn;

6

Daszkiewicz A., Ruch oporu w regionie Beskidu Niskiego, W-wa 1975, s. 181; Dusza L, Kryptonim Nadleśnictwo 14, W-wa 1981, s. 193; Jasło oskarża. Zbrodnie hitlerowskie w regionie jasielskim 1939-1945, red. S. Cynarski, W-wa 1973, s. 151; Przewodnik po miejscach męczeństwa i walki, Rzeszów 1969, s. 44; SI. uczestniczek..., s. 22; Wesołowski, PRL Kaw. FM.., s. 8.

X

7

AUGUSTYN Barbara - )^v h ' i *1

Urodziła się 18 marca 1888r., jako córka Piotra (w/g danych Urzędu Gminy Biecz pow.

Gorlice, a 12 sierpnia 1909, jako córka Jana wg nadania odznaczenia). Miejscowość urodzenia nieznana. Mieszkała w Grudnej Kępskiej, gmina Biecz. M iała dwóch synów i trzy córki. Brak informacji o je j mężu. W czasie wojny była związana z Gwardią Ludową, również cała jej rodzina - synowie byli partyzantami. Rodzina znana była z komunistycznych poglądów i we wsi nazywano ich komunistami. W jej domu przebywali ludzie z konspiracji, partyzanci GL i sowieccy, zaopatrywała ich w żywność, często u niej nocowali

17 września 1943r. Niemcy otoczyli jej dom. W tym czasie przebywali u niej Stefan Dębież ps. „Wacek” z Krakowa - dowódca grupy wypadowej GL, która wykonywała akcje sabotażowe oraz Anatol Wasilewski ps. „Tadek” - zbiegły z obozu jeniec radziecki, przerzucony z lubelskiego. Doszło do wymiany ognia. W starciu polegli obaj partyzanci, a jeden z Niemców został ranny. W tym czasie Barbara z dziećmi zdołała zbiec i ukryć się u sąsiadów. Kiedy wróciła następnego dnia wpadła w zastawioną przez Niemców zasadzkę, została zastrzelona podczas próby ucieczki. Dom spalili. N a tym miejscu stoi pomnik upamiętniający to wydarzenie.

Dzieci Barbary: Jakub (1909 - 1993), partyzant GI^ M aria (1910 - 1988), Anna (1912 - 1990), Jan (1913 - 1982), partyzant GL, Stefania ( ? ). Po wojnie zajmowały stanowiska partyjne i państwowe. Czworo z nich było ateistami, nie założyli rodzin i nie mieli dzieci.

Ożenił się tylko Jan, dzieci też nie miał.

Uchwałą Rady Państwa nr. 0/179 z dnia 4.06.1959r. Barbara Augustyn została odznaczona Orderem Wojennym VIRTUTI MILITARI.

Źródła: A KHK - ; APAK - T .../ (w tym Klęba G. - relacja z wywiadu środowiskowego); Cynarski S. (red.), Jasło oskarża. Zbrodnie hitlerowskie w regionie jasielskim 1939 - 1945, 1974,, s. 151, 151; Daszkiewicz A., Ruch oporu w regionie Beskidu Niskiego, 1975, s. 181; Dusza L„ Kryptonim Nadleśnictwo 14, 1981, s. 193; Przewodnik po miejscach męczeństwa i walki, Rzeszów 1969, s. 44; Słownik uczestniczek..., s. 22;

Wesołowski Z., Kawalerowie Orderu VM, PRL, s. 8

Opracowała: Krystyna Wojtowicz Kraków, 2 kwietnia 2003r.

8

+Augustyn Barbara ( ? -1 9 4 3 ) — wS h

Ur. 12 sierpnia 1909r., córka Jana (a według drugiego źródła ur. 18 marca 1888r. córka Piotra). Brak o Barbarze, zamieszkałej w e w si Grudna Kępska pow. Gorlice, jakichkolw iek dalszych danych biograficznych.

Dnia 17 września 1943r. żandarm eria niemiecka poszukiwała w tej wsi partyzantów z oddziału Gwardii Ludowej Obwodu Kraków, Podobwód Gorlice, ukrywających się tam po niedawnej, pobliskiej potyczce.

Rewidując dom Barbary odkryli dwóch u niej ukrytych partyzantów, Stefana Dębieża (?) i zbiegłego jeńca radzieckiego nazyw anego „Tadek”.

Niem cy zabili ich w walce; Barbarę oraz kilku innych m ieszkańców wsi zastrzelili a dom Barbary spalili.

U chwałą Rady Państwa nr 0/179 z dnia 4 06 1959r. Barbara została odznaczona Orderem W ojennym Yirtuti M ilitari

? ? ? ? ? ?

Daszkiewicz A., Ruch oporu w rejonie Beskidu Niskiego, s.181; Jasło oskarża, Zbrodnie hitlerowskie w rejonie jasielskim , s. 151; Dusza K., Kryptonim N adleśnictwo 14 s.193; Słownik U zestniczek ..., s.22; Z.

W esołwski, K aw alerow ie O. VM, PRL, s. 8; EpitMium ... >

9

10

11

12

13

Dyrektor Szkoły Podstawowej w Harklowe, p. Grażyna Klęba, przekazała dodatkowe informacja dot. dzieci B.A.: Jakub ur. 12.08.1909., zmarł 14.11.1993r., Maria ur. 1.12.1910r., zmarła 1988r., Anna ur. 11.05.1912r., zmarła 31.10.1990r., Jan ur. 13.12.1913r., zmarł 19.11.1982r. Pochowani są na cmentarzy parafialnym w Harklowej. Brak informacji o Stefanii. Brak w księgach zmarłych informacji o ojcu, zapewne też nie były tam chrzczone, bo nie ma zapisów w księdze urodzeń pod odp. datami. We wsi Grudna Kępska krążą pogłoski, że A.B. nigdy męża nie miała. Rodzina cieszyła się złą opinią i wszyscy, zapewne i dalsza rodzina zerwały z n ią kontakt. Żyje tam jeszcze starsza osoba o nazwisku Augustyn, ale twierdzi, że nie jest spokrewniona z B.A.

AUGUSTYN BARBARA

Na podstawie rozmowy telefonicznej z dyr. Grażyną Klęba informacje spisała K. Wojtowicz.

Kraków, 2 kwietnia 2003r.

14

Barbara AUGUSTYN —

#>S1

Ur. 12 sierpnia 1909 r., córka Jana. Należała do GL.

Uchwałą Rady Państwa Nr 0/179 z dnia 4 czerwca 1959 r.

odznaczona pośmiertnie Krzyżem Srebrnym Orderu W ojennego Virtuti Militari.

Źródła:

Uchwała Rady Państwa Nr 0/179 z 4. VI. 1959 r.

W ewidencji PESEL nie figuruje.

15

K rzyż V i r t u t ^ M i l i t a r i CjO 1ZK Kraków /

Brzozów A u g u s ty * A d ^ ła , ps« " L ip a " ^{^}

K a r t o t e k a p e r s » ^{n r ,} 13716

z,r ó d ł o : B i o g r a f i c z n a Baza Komputerowa O d d z i a ł u Muzeuii H i s t o r y c z n e g o ^{m .} Krakowa,

Kraków* u l . Pom orska 2 K .W o jt., 2002.

16

KARTOTEKA PERSONALNA

NAZWISKO: Augustyn IMIONA:

PSEUD:

Adela Lipa BIBLIOGRAFIA:

ORGANIZACJA:

PRZYDZIAŁ:

BIBLIOGRAFIA Aresztowanie:

Opuścił Monte:

Data śmierci:

1554 Str:

Ludowy Związek Kobiet Brzozów

BIBLIOGRAFIA

Muzeum Historyczne m. KraKowa O d d z ia ł „U lica P om orska"

W a lk a i m ęczeństw o P o lakó w w la ta c h 1939 -1956 30-039 Kraków, ul. P o m o rsk a 2

lei. 633-14*14

13716

184

1554 Str: 184

BIBLIOGRAFIA:

BIBLIOGRAFIA J

SYMBOL: K FOTO:

członkini kierownictwa powiatowego [735/176]

Ź r ó d ła :

1554 / 1 8 4 - C h r e b a c z y ń s k i J a c e k , T a jn e n a u c z a n i e na P o d k a r p a c i u ^{/ W} Wejskowy P r z e g l ą d H i s t o ­ r y c z n y nr* 1> s . 172 de 187> Warszawa 1982 735 / 1 7 6 - Matusewa B a r b a r a , Ha p a r t y z a n c k i p e s z ł y

b ó j , Ludowa S p ó ł d z i e l n a W ydawnicza, War­

szawa 1970, s . 176

17

18

19

20

21

_ ! / v l / » 2 I 0 V

Barbara Augustyn-Żołnierz GL-AL, Grudna- Kępska, powiat Gorlice

W Grudnej-Kępskiej, małej podkarpackiej wsi (powiat Gorlice), w czasie okupacji hitlerowskiej, w domu Augustynów w 1942 roku powstał oddział Gwardii Ludowej, dowodzony przez Jakuba Augustyna.

Matka Jakuba, Barbara została łączniczką jednocześnie zajmując się zakwaterowaniem i leczeniem rannych partyzantów. To ona niejednemu uratowała życie, ale własne straciła w

1943 roku.

Jak do tego doszło?

Gestapo wyśledziło miejsce zakwaterowania partyzantów GL. Tym razem był to dom Barbary. O godz. 2-giej w nocy dom został otoczony przez gestapo. Wywiązała się walka.

Dwóch partyzantów GL zginęło. Pozostałym udało się wydostać z płonącego domu.

Barbara wpadła żywa w ręce gestapo. Oprawcy poddali j ą okrutnym torturom, żądając ujawnienia innych miejsc zakwaterowania partyzantów. Straciła przytomność. Oprawcy widząc, że nie zdradzi - konającą zamordowali. Cały dobytek, dom i zabudowania gospodarcze doszczętnie spalono.

W miejscu tej tragedii miejscowa ludność za własne pieniądze zbudowała skromny pomnik poświęcony Gwardzistom.

C h o ra chodziłaś do p arty zan ck ich kryjów ek Iłn ty ś M am o ocaliła R ozum nym słow em, cichym męstwem U czytai j a k służyć ojczyźnie w potrzebie

Po nocach słyszę płacz bezgłośny, O n m oich snów m ąci cisze.

W pustym , pełnym zgliszcz cm entarzysku Z £ « je »łę z e wciąż k rzy k T w ó J słyszę

Nie uchroniłem C iebie M am o O d w ojennych d ró g ciernistych.

O d Iluż nocy przepłakanych M am o J a k w y trzy m ałaś , ze n ie pękło C l serce?

Syn p arty zan t zran io n y w Tw oich ko n a ram io n ach

Józef Stępień

M

Napad hitlerowskich Niemiec na nasz Kraj w 1939r.

rozpoczął długą zbrodniczą okupację.

NIE BYLIŚMY BIERNI

Tysiące mieszkańców miast i wsi poszło na wielką partyzancką wojnę.

Nikt z nas nie wybierał nazwy oddziału. Trafialiśmy do GL, AK, BCH, AL oraz innych zgrupowań

partyzanckich, które powstawały w miejscu naszego zamieszkania.

Kiedy faszystowskie hordy niszczyły ogniem Fmleczem nasze miasta i wsie, nie miały znaczenia

nazwy partyzanckich formacji.

KIEROWALIŚMY SIĘ WTEDY NIESKAZITELNYM CZYSTYM PATRIOTYZMEM Krew przelana za Polskę była jednakowo droga.

Łączyła nas wola walki z okupantem.

22

23

F U N D A C J A

h i'v;-rn P o m o r s k i e A r m i i K r a j o w e

W , G ^ r b a r y 2 , t e l . 6 5 - 2 2 - 181 f\ f

bMOO TGRljŃ ^ 1-Ł

m V

Toruń 1 7 X 2 0 0 2 r.

1 , d z ' s 3 7 6 5 WSK 2 0 0 2

V

Pani Irena Augustyn ul. St. Anioła 7

33-101 Tarnów Mościce

Szanowna Pani,

W nawiązaniu do wcześniejszej korespondencji, która mam nadzieje do Pani dotarła, chciałam jeszcze raz podziękować za relację. Relacja ta znajduje się w Pani teczce osobowej o numerze inwentarza 990/WSK. Zwracam się do Pani z prośbą o uzupełnienie teczki i przesłanie przynajmniej kserokopii legitymacji wymienianych przez Panią odznaczeń, a także wszelkich innych dokumentów związanych z Pani osobą (np. metryka urodzenia, oświadczenie świadków, świadectwo ślubu, świadectwa pracy itp.). Zapewniam, że materiały u nas zgromadzone są udostępniane jedynie w celach naukowych.

Szanowna Pani, zwracam się także do Pani z prośbą w imieniu prof. Elżbiety Zawackiej. Pani Profesor pracuje obecnie nad Słownikiem kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari (jest ich ponad 300). Wśród nich jest Barbara Augustyn, ur. 12

9W £Sv cW lTM

VIII 1909 r., córka Jana, w czasie wojny działająca w Ol^ na terenie Okręgu Kraków, zamordowana w 1943 r. Czy jest to może Pani krewna? Czy może Pani udzielić o niej jakichkolwiek informacji? Będziemy wdzięczni za wszelkie dane.

Przesyłam Pani najnowsze materiały o Fundacji i tworzonym właśnie Muzeum Wojskowej Służby P o le k /H '^ za p ro s ze n ie na x il Sesję FAPAK połączoną ze zjazdem kombatantek. Załączam serdeczne pozdrowienia.

Z a ł :

- B i u l .w y d .sp . - z a p r . X I I S es j a - U i . O M u z . W S P - s c h .r e i . u 1 . o Fund . reg, M e m . G M W

p o w s t . i d z i a ł . M G M W z g ł o s z . d o Mem.

y

U

V

i/

Z wyrazami szacunku

Dokumentalistka Archiwum WSK

24

l ^ & J O / 0 X. k. tw

F U N D A C J A

A R C H I W U M P O M O R S K I E A R M I I K R A J O W E J

BIURO FUNDACJI • 87-100 TORUŃ • UL. W IELKIE GARBARY 2 • TEL./FAX (0-56) 65-22-186 http://www.um .torun.pl/AK, e-mail: AK@ um .torun.pl

K O N T O : W I E L K O P O L S K I B A N K K R E D Y T O W Y SA W T O R U N I U , NR 1 0 9 0 1 5 0 6 - 4 6 7 5 - 1 2 8 - 0 0 - 1

Toruń 6 XII 2002 r.

Wójt Gminy Gorlice pow. Gorlice

woj. małopolskie

Ir

Szanowny Panie,

Memoriał Generał Marii Wittek, działający przy Fundacji „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej” w Toruniu przygotowuje do opublikowania Słownik kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. W śród przeszło 300 kobiet odznaczonych tym wysokim orderem znajduje się Augustyn Barbara, ur. 12 VIII 1909 r., córka Jana (według drugiego źródła ur. 18 III 1888 r. jako córka Piotra), zamieszkała we wsi Grudna Kępska pow. Gorlice;

w czasie wojny działająca w Gwardii Ludowej na terenie Okręgu Kraków, Podobwodu Gorlice. Dnia 17 IX 1943 r. została zamordowana przez Niemców za ukrywanie partyzantów, a jej obejście spalone. Niestety posiadamy o niej bardzo mało danych biograficznych.

Zwracamy się z prośbą do Pana o odszukanie w aktach gminnych, może parafialnych metryki urodzenia i adresów krewnych Augustyn Barbary, może udałoby się spowodować, aby ci przekazali do nas informacje dotyczące przebiegu jej życia. Czy we wsi Grudna Kępska żyje jeszcze rodzina Augustyn? Zależy nam bardzo na zdobyciu ich adresu. Może żyje ktokolwiek kto mógłby przekazać jakieś informacje o Barbarze Augustyn, której postawa w czasie wojny uhonorowana tak wysokim odznaczeniem jest powodem do dumy dla mieszkańców jej gminy.

Dziękując z góry za pomoc przekazuję wyrazy szacunku

L~l ^ r-'-LA^L -K_

Pwf. dt hab. Elżbieta Zuwacka

ul. Gagarina 136 m 26, tel. 65-17-344 87-100 TO R U Ń

25

URZĄD GMINY GORLICE ul 11 Listopada 2

\ 0 . W płyr-"' d,uo

SO-5118-1-106/02

Gorlice, 2002-12-20

L.Az.

V

Zgodnie z a r t . 65 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r . - Kodeks postępowa­

nia administracyjnego (Dz.U. z 2000 r . Nr 98, poz. 1071) przekazuję, według właściwości, pismo Fundacji Archiwum Pomorskie Armii Krajowej w Toruniu z dnia 6 grudnia 2002 r . w sprawie zm. AUGUSTYN Barbary o s t. zam. w Grudny Kępskiej, leż-ącej na teren ie administracyjnym gminy Biecz. W szczególności zaś chodzi o informacje dotyczące przebiegu j e j życia it p .

Zał. 1 + informacja pisemna o muzeum Wojskowym Służby Polek w Toruniu.

Otrzymuje do wiadomości (bez z a ł .) igrJan Kwarciński

"KIEROWNIK REFERATU Spraw Obywatelskich

Fundacja Archiwum Pomorskie Armii Krajowej

Biuro Fundacji, u l. Wielkie Garbary 2 87- 100 TORUŃ

26

F U N D A C J A

"Archiwum i f& K u m Pomorskie Armii Krajowej oraz Wciskowej Służby Polek*

Wpłynęło dnia: . . . A T - ® 1

Wpłynęło dnia:

U R Z Ą D G M I N Y _2003-01-14

w B i r c z o

° 8 - 2 5 0 B ie c z , R y n e k 20

tei. 213 Załączniki: .4... Eundacja

rf<Archiwum Pomorski^ Armii Krajowej Toruń

Ł

5 3 / o 2 O 0 3

W odpowiedzi na pismo w sprawie danych osobowych Augustyn Barbary, Urząd Gminy Ewidencja Ludności w Bieczu informuje:

- Augustyn Barbara c. Piotra urodzona 18. 03. 1888 .

W załączeniu przesyłamy kserokopię notatek pochodzących z kroniki wsi Grudna Kępska dotyczących Augustyn Barbary:

Nadmieniamy, że nie możemy podać innych danych, nikt z tej rodziny nie żyje kto mógłby przekazać jakieś informacje .

V

27

Harkłowa.26.03.03 r.

Szanowna Pani

Krystyna Wojtowicz.

Zgodnie z obietnicą przesyłam Pani informacje dotyczące Barbary Augustyn .Bardzo przepraszam, że tak długo to trwało, ale nie przewidziałam, Ze na blisko trzy tygodnie choroba przykuje mnie do łóżka i uniemożliwi mi jakiekolwiek działanie.

Ponieważ nie mam doświadczenia w takiej pracy postanowiłam opisać Pani sposób gromadzenia materiałów i przekazać wszystkie informacje jakie udało mi się zdobyć na temat tej rodziny. Przesyłam też zdjęcia pomnika upamiętniającego rozstrzelanie Barbary Augustyn i dwóch partyzantów przebywających tej nocy w jej domu. Został on wzniesiony w miejscowości Grudna Kępska w miejscu, gdzie stał dom Barbary' Augustyn, który doszczętnie spłonął.

Po nieudanych próbach odnalezienia rodziny lub bliskich tej osoby przez dzieci z kółka historycznego i bardzo znikomych efektach ich działań / dzieci odnalazły byłego sąsiada, który jako dziecko był światkiem tego zdarzenia i którego opowieść o nim przytoczę później/ sama zabrałam się do pracy.

Pojechałam do Grudnej Kępskiej i poszukiwania zaczęłam od okolic pomnika.

Stoją tam trzy domy, które były własnością dzieci Barbary Augustyn, obecnie są puste. W najbliższym sąsiedztwie mieszkają ludzie, którzy ju ż tamtych czasów nie pamiętają, często przyjezdni. Nikt nic nie chciał na ten temat mówić.

Postanowiłam działać inaczej.

Na cmentarzu parafialnym w Harklowej odnalazłam nagrobek Barbary Augustyn na którym zamieszczono napis: "Barbara Augustyn z Grudnej Kępskiej, która przeżyła 55 l a t , a zginęła w dniu 17.IX. 1943 r. z rąk okupanta hitlerowskiego za wolność lud i socjalizm. Cześć Jej pamięci.” Liczyłam, że w ten sposób uda mi się ustalić dokładną datę jej urodzin, a może nazwisko rodowe. Niestety nic z tego nie wyszło. Można tylko obliczyć rok urodzenia — 1888.Obok znalazłam groby jej dzieci Jakuba, Anny, Marii, Jana i jego żony Emilii. Pozostało mi już tylko prosić o pomoc księdza. Wspólnie, wertując dostępne nam księgi parafialne próbowaliśmy dysponując datą urodzin i zgonu dzieci i matki ustalić jej dane. Jednakże bezskutecznie. Jak się później dowiedziałam wszystkie dzieci, nie żyje także córka Stefania, miały świeckie pogrzeby i pewnie nie były chrzczone w kościele.

Jedna ze starszych sąsiadek, też nosząca nazwisko Augustyn, ale nie spokrewniona z Barbarą, opowiedziała mi trochę o jej dzieciach. Dzięki niej

28

zrozumiałam też dlaczego tak trudno jest czegokolwiek się dowiedzieć o tej rodzinie. Wszyscy we wsi nazywali ich komunistami, zresztą tak jest do dzisiaj.

Po wojnie dzieci Barbary zajmowały jakieś stanowiska partyjne lub państwowe, otrzymywały wysokie wynagrodzenia, a później renty i emerytury'. Nie były łubiane, czwórka z nich była ateistami, co w tak małym środowisku wywoływało oburzenie. Ta czwórka nie założyła własnej rodziny, nie miała potomstwa. Ożenił się tylko Jan, ale też zmarł nie pozostawiając po sobie potomka. Nie żyje też jego żona. Kiedy zapytałam tą panią o męża Barbary Augustyn odpowiedziała mi, że o nim nigdy nic nie słyszała. Tak więc najprawdopodobniej nikt z najbliższej rodziny Barbary Augustyn ju ż nie żyje, nie żyją też ludzie, którzy ją znali.

Pan Zbigniew Wójcik mieszkał w sąsiedztwie tej rodziny. W czasie wojny był małym dzieckiem. O wydarzeniach tamtej nocy wie od rodziców, słyszał też strzały i zapamiętał pożar. Według jego relacji synowie Barbary' Augustyn działali w partyzantce. W ich rodzinnym domu często przebywali ludzie z ruchu oporu, tam zaopatrywali się w żywność, nocowali. W zasadzie cała rodzina współdziałała z partyzantami i sąsiedzi o tym wiedzieli. Nad ranem 17.09.1943r.

dom otoczyli hitlerowcy. Akurat w tym czasie u Barbary Augustyn ukrywało się na strychu dwóch partyzantów. Jeden z nich wyrzucił przez okno granat, który ranił kilku Niemców. Barbara wraz z dziećmi uciekła i schroniła się u sąsiadów.

Rano przyszła zobaczyć co zostało z domu. Wpadła w zasadzkę, podczas ucieczki została zastrzelona.

To w zasadzie wszystko, czego udało mi się do tej pory dowiedzieć o Barbarze Augustyn. Zdaję sobie sprawę, że nie jest tego wiele, ale mam nadzieję, że chociaż trochę Pani pomogłam.

Z poważaniem Grażyna Klęba

29

BIURO FUNDACJI • 87-100 TORUŃ • UL. W IELKIE GARBARY 2 • TEL./FAX (0-56) 65-22-186 http://w w w .um .torun.pl/AK, e-mail: AK@ um .torun.pl, fapak@ wp.pl

K O N T O : W IE L K O P O L S K I B A N K K R E D Y T O W Y S A W T O R U N IU - N R R A C H U N K U 8 2 1 0 9 0 1 5 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 5 0 0 2 0 2 4 4

W, vj-q ^

F U N D A C J A

ARCHIW UM l MUZEUM POMORSKIE ARMS! KRAJOWEJ SKOWEJ SŁUŻBY POLEK

2 Toruń 1 6 IV 2003 r.

I

^

Pani Grażyna Klęba

Dyrektor Szkoły Podstawowej w Harklowej k/ Jasła

Szanowna Pani Dyrektor,

Za pośrednictwem przedstawicielki Memoriału Generał Marii W ittek p. Krystyny Wojtowicz z Krakowa otrzymaliśmy zgromadzone przez Panią materiały biograficzne dotyczące Barbary Augustyn, odznaczonej Orderem Wojennym Virtuti Militari. Do tej pory nie posiadaliśmy prawie żadnych danych na jej temat. Dziękujemy za trud, jaki Pani włożyła w zdobycie tych informacji. Cieszymy się, że znalazł się ktoś, kto zechciał pomóc nam w tym trudnym zadaniu. Pierwszy tom Słownika Kobiet odznaczonych Virtuti Militari, w którym znajdzie się biografia B. Augustyn, ukaże się w tym roku, gromadzenie potrzebnych materiałów jest więc już bardzo pilne i każda pomoc jest dla nas niezwykle cenna.

Korzystając z okazji składamy Pani najlepsze życzenia zdrowych i miłych Świąt Wielkanocnych.

Z poważaniem

Pfof. drkab. E'źhh^ 7

3 7 - 1 0 0 ' 0 4 4

TORUŃ

30

1. Imię i nazwisko, pseudonim: Barbara Augustyn 2. Data i miejsce urodzenia: lat 62

3. Rodzice:

4. Stopień:

5. Data i miejsce aresztowania: 17 DC 1943 r.; Grudna Kępska pow. Gorlice.

6. Funkcja:

7. Data i miejsce śmierci: 17 DC 1943 r.; Grudna Kępska.

8. Miejsce pochówku: cmentarz w Harklowej.

10. Uwagi: Zastrzelona wraz z dwoma partyzantami---, --- A

Sowietem ps. „Tadek” za to, że udzieliła im w swoim domu schronienia. Zwłoki ofiar pochowano na cm. w Harklowej.

11. Źródło: OKBZpNP w Rzeszowie. Rejestr miejsc i faktów zbrodni hitlerowskich z pow.

Gorlice 1939-1945, sygn 191, k. 42. (W zasobie: IPN O/Rzeszów) 9. Czy była ekshumacja: nie wiadomo.

Opracował: Ryszard Ziobroń (IPN Rzeszów)

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

A U G U ST Y N B A R B A R A ( ? - 1 7 IX 194 3 ), zam.

we wsi Grudna Kępska w pow. gorlickim ; zam ordo­

wana przez żandarmerię niem iecką za ukrywanie partyzantów z oddziału G L Obwodu Kraków Pod- okręgu G orlice; zabudowania spalono, 2 ukrywają­

cy się tam partyzanci zginęli w walce.

^ 273, s. 181; 330, s. 151.

48

1. AUGUSTYN Barbara c. Jana, ur. 12. 08. 1909r., pośmiertnie V Uchwała Rady Państwa N r 0/179 z dnia 4. 06. 1959r.

„Imienny spis odznaczonych orderem wojennym YirtutiMilitari w latach 1943 — 1959" s.19, poz.29.

Biuro Kadr iOdznaczeń Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

49

50

51

52

53

I

54

55

56

57

58

59