Rozprawy doktorskiej mgr inz. Roksany Licow-

Katowice, dnta14 wrzęśnia 2018r,

Dr hab. inż. JanuszĆwiek, prof. nzw. PS

W y dział Transportu Politechniki S ląskiej ul. Krasińskiego 8, 40-019 Katowicę

REZENZJA

Rozprawy doktorskiej mgr inz. Roksany Licow-

.,Ocena uszkodzeń powierzchni tocznej szyn kolejowych za pomocą z.jawisk wibroakustycznych"

Promotor: prof. dr hab, inż, Franciszek Tomaszewski

Wykonana na podstawie uchwały Rady Wydziału Maszyn Roboczych i ^Transportu

Politechniki Poznańskiej z dnia 19 czerwca 2018r. oraz pisma Dziekana Wyclziałrr Maszyn Roboczych i Transportu z dnia 10 lipca 201 8r.

1, O gólna oharakteĘrst}*ka rozprawv

Rozprawa dotyczy zagadnienia wykorzystania parametrow wibroakustvcznych - poziomu hałasu i amplitudy przyśpieszenia drgań - do wykryu,ania typowych uszkodzeń powierzchni tocznej szyn kolejorł,ych podczas przejazdl pociągrr. Tematyka podjętych badań jest _ważna i aktualna ze względu na roz\\,ój transpor-tu kolejowego w Polsce i idące za tym prace modernizacyjne infrastruktury kolejowej, zwiększenie pręćlkości eksploatacllnej pociągólv i

linii kolejo\\rych, w,zrastające wymagania odnośnie bezpieczeństw,a transportu koiejowego.

Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa wymaga stosowania nowoczesnych metod diagnostycznych, między innymi przy utrzymaniu nawierzchni kolejorł,ej, Metody, wibroakustyczne mogą być jedną z tnetod wykrywania uLszkodzeń i wad powierzchni toczrrej szyn" które są oclpowiedzialne za powstawanie ok, 20% peknięć i złamań szvn mogącvch prowadzic do wykolejenia pociągorv,

Rozprawa doktorska mgr inz. Roksany Licow została przr.,gotow,ana w układzie klasl,cznvm"

zawierającym: wprowadzenie, przegląd literatury, tezę i cele rozprawy. badania lvłasne 1ił,

tym metodykę badań i aparaturę, obiekty badań, wyniki badań, anallzę wy-ników i rł,nioski), literaturę. Jakkolwiek Autorka wprowadziła na str. 40 swój własny podztał pracy na ttzy części:

. ogólną (rozclztały 1-4').

o badawczo-eksperl,mentalną (rozdztał 5),

. porownawczo-weryfikacyjną (rozdziaŁ 6),

który niezbyt dobrze odzwierciedlarzeczywisty układ i treść pracy.

Rozprawa obejmuje 113 stron oraz36 stron załączników i 119 pozycji iiteratury, przy czym przegląd literatury stanowi ok. 42% objętości rozprawy (liczącbez załącznikow),

W przeglądzie literatury Qozdziały I, 2,4) Autorka przedstawiła i omow,iła na.jlł,azniejsze zagadnienia zw,iązane z tematyką rozprawy. W poszczególnych rozdziałach przedstar,i,iono następuj ąco zagadniełria:

Rozdział 1:dokumenty dotyczące klasyfikacji rvad i uszkodzeń szt,n. instrukc.je prowaclzcnia

badań diagnostycznych nawierzclrni kolejowej, charakterystykę głownvch uszkodzeń powierzohni tocznej szyn (head checking, squat, wybuksowanie, wada nr ż21), metody prowadzenia badań diagnostycznych szyn kole.jowych, metody usurvania wad i ^uszkoclzeń

powierzchni toczrrej.

Rozdział 2: analizę iiości i plzyczlnpowstawania wad/uszkodzeń w,zalezności od warunkow techniczno-eksploatacyj nych dla pięc iu kraj owych 1ini i kolej owych.

Rozdział 3: stan badań z zakresu diagnostyki szyn, tezę i cel placy, zakres pracy.

Rozdział 4: charakterystykę zjawisk wibroakustycznych (drgań i hałasu), źrodła hałasu kolejowego i metody jego zmniej szanla.

Rozdział 5: metodykę badań uszkodzeń powierzchni tocznej lzyn z wykorzystaniem zjawisk lł,ibroakustycznvch dl a wybranyc h

wo ch

ni i ^{ko lej}

h.

Rozclział 6: analizę uzyskanych rvynikow badań ze u,s]tazatlienl możlir,vości rł1,1iot,zy,,stania sygnałów drganiowych do diagnostvki szyn.

Trafny wybór żrodeł literaturor.ł,ych oraz jasne i syntetyczne przedstawienie aktuah-}ego stanu

wiedzy dotyczącego niszczenia porvierzchrri tocznej szvl oraz metod ich wy,kr_vr,vania

świadczy o dobrej znajomości tego zagadnieni a przezAutorkę,

Anallza wynikow badań oraz wl,ciągnięte wnioski wskaztrją na dojrzałość nattkową Autorki roZpIaWy,

Rozprawa zoslala starannie przygotowana pod względem językowym i edycyjnym, a uzyta nomenklatura jest poprawna. Nieliczne zauważone błędy i nieścisłości rł,skazano \\.

,,Szczegółowej analizie rozptawy".

2. Szczegółowa analiza rozprawy

Na podstawie przeprow,adzonej analiz5,literatury oraz badań wstępnych Autorka przedstawiła w rozdziale 3 następującątezę rozplawy:

,,Mozlirł'a jest ocena rł,ybranych roclzajow uszkoclzcń szln kole.jowy,ch rr,opirrciit o \vyblane nliary (estymaty) pro

so w w ibroak

st,vczn1,,

h. "

Przljęta teza, zdaniem recenzenta została postawiona prawidłowo i odnosi się do oryginalnego rozwiązania problemu naukowego polegającego na opracowatriu podstaw

autorskiej metody jakościowej oceny stanu powierzchni toczrrej szyl1 kolejou,ych z wykorzystaniem zj awisk wibroakustycznych.

Dla uciowodnienia przyjętej tezy l osiągnięcia założonvch celow Autorka przygotował i

zrealtzował plan badań terenowych obejmujący pomiary drgań i hałasu generowane przęz

pojazdy szynowe podczas przejazdu po typowych uszkodzeniach powierzclrni tocznej sz.vn.

WYbrano cztery punkty pomiarorł,e na linii 213 Reda-Hel oraz pięć punktow-ponłiarowl,clr na

linii 131 Chorzów Batory - ^{Tczew. Podczas} badań zarejestrowano 97 przejazdów pociągór,v (72Yo pasażerskich i 28% towarowych).

Przylęty plan badari jest poprawny i adekwatny do postaw,iorrej tezy i założonych celorł,, Na podkreślenie zasługuje fakt" Ze wykonano dużą 1iczbę badan,

Przeprowadzony prze,z Ar-rtorkę zakles badań ora,z analiza uzvskal-rl,ch svgnałólr akustycznych i drganiowych wskazuje na jej _szeroką wiedzę teoletyczną i irmiejętrrości praktyczne z zakresu Transportu oraz Budowy i Ekspioatacji Maszyn (w zakresie metod diagnostycznych), atakże umiejętnośc samodzielnego prow,adzennprac naukowych.

Szczegołowa analtza treści rozplawy trasunęła recenzentorł,i następujące urłagi, rł,ątpliw,ości orazpytania. nie mające jednak _{wpłyrł.tr na.iakość} rozpraw\ ijej poz,vt5,wną ocenę:

Rozdział

- str. 10, w. 14 t26, str, 11, w. 12 oraz str. 19, w,17: nieprecyzyjne odniesienie do literatury.

praca [114]jest ogólnym ^adresem strony internetow.ej PKP PLK.

- str, 15,rozdztał 1,3,3:brak jedrroznacznego i jasrrego opisLr w,ady w,ybuksowniat.

- Stl', 18, Metoda defektoskopoi,lzt: nalcżałoby, opisac. .jak rrastęptrje sprzęzcnie sz\.tl\ z głowicą ultradźwiękową,

- str. 19, rozdziń 1.5: w nazwie rozdziału należałoby uzyć,.metody usuwania r,vad" zamiast ,,metody zapobiegania powstawalliu wad", co bardziej odpowiada charakterowi opisarrych metod reprofilacji główki szyn,

- str.2Ż, w. ^14-15: _Powinna bvć .,głębokość skrawania" zatniast ..krawania"; co oznacza ,,powierzchnia jezdna", czy chodzi o krarł,ędż jezdną'?

- str. 23, w, ^1: w podrozdztale dotyczącynr strugania podano zaletl liezowania,

Rozdzlał2.

- str. 35, w. 5-6: wysoka istotność korelacji pomiędzy tl,pen szyn,v aIlczbą wad nie oznacza, ze będzie w niej mniej wad i uszkodzeń.

Rozdział3.

- rozdział 3 Powinien znależc się za obecnym rozdziałem 4. poniervaż rozdztał 4 zarł.iera przegląd 1iteratury dotyczący wibroakustyki.

- str.39: należało by u,skazać cel rraukowy oraz cel uzytkow1,. co byłoby barclziej spojrre z wnioskami poznawczymi i utylitarnymi opisanyrni na stronach 106-108,

Rozdział 4,

- fragment tekstu od str. 48, w. 8 do str. 49. w. 10 nalezałoby przenieśc d,o rozclziałlt 4,3,

- str.49, rv. 5-6: na poziom hałasu generowanego przez pojazdy szynowe ma także wpłylv rodzaj hamulców, na co wskazano w-dalszej części rozprawv (str. 56).

- str, 54-55: nie wyjaśniono, o jaki rodzaj amortyzatoróu, szynowych chodzi,

Rozdział 5.

- str.62. w. 12: pomiary drgari i hałasu wykonano w czterech punktach pomiarorłycl-i (drł,óch hałasu i dwoch clrgań), a nie rł,sześciu,

- str. 62, w. 13: na jakiej podstawie przyjęto, że koła zestawórł, kołowych zuż,y1e był1, w sposób jednoroclny (bez płaskiclr mie.|sc)?

- str.65-66, i rys. 5.4: nie wskazano, ze punkty pomiarowe były umieszczone przy wadach, tzn. odległość wada-przetwornik wzdłuż osi x wynosi 0,

Rozdział 6.

- str. 101, w. 8-() oraz tabela 6.tl, a takze wniosek poznarvczv nI ^12: jaka _{ścisła zaleznośc} tłYstępuje pomiędzy kierunkiern sygnału drganiowego a zakresem częstotliwości występowania określonego uszko dzenia? Są tylko częstotli\Ą.ości. przy których dla ilanego kierunku prawdopodobi eństw-o wykryc

a wady ^j est naj większe.

podsunror,vanie i wnioski

- brak szerszej dyskusji dotyczącej możliwości zastosclwania metod.v vvibroakust1,-cznej

detekcji wad w praktyce olaz ograniczeń metody, jedyrrie we wniosktl nr 2 clotyczącym dalszych badań wskazano, tz będzie to pomiar drgań obudowy łożyska zestaw,Ll kołowego

poj azdu di agnostyc znego,

- Zbrr duża llczba wniosków poznawczych, część z nich nie rłrynika z plzeprowaclzonych badań. a jed.vnie z analizy 1iteraturowej (rvnioski 1-8),

3. Wnioski końcowe

RozPrawę doktorską mgr inz. Roksany Licow _,.Ocena uszkodzeń powierzchni tocznei szi,n kolejowlch Za pomocą zjawisk wibroakr,istycznych" oceniatrr pozl"tyw,nie i urvazam. źe uł-lclsi ona wkład w poszerzenie u,iedzy, dotyczącej utrz,vmania inlrastrukttfy transportu kolejowego.

Autorka rozprawy wykazała się szeroką wiedzą teoretyczną z zakresu 'lransportu oraz samodzielnoŚcią w prowadzeniu badań naukowych, a także umiejętnością wykonania licznych badań z wykorzystaniem nowoczesnych metod.

Pani mgr lnż. Roksana Licow jest _takżę współautorem 3 publikacji nar.rkowych w czasopismach kraj owyclr.

Na tej podstawie Llwazam, ze rozpra\va doktorska spełnia Llsta\Ą,o\ł.e w_vmagania staw,iane kand,vdatorn do stopnia naukowego doktora (Ustawa o stopniach nar,rkowt,ch i ^tvtr_rle

naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki z dnia 14 marca 2003r. z pózniejszymi zmianami) i wnoszę o dopuszczenie jej Autorki, mgr inz. Roksany Licow. do pr,rblicznej

obrony pracy przed Radą Wl,działrr Masz,vn Roboczych i Transportu Politechniki Poznańskie.i, a ^{po pomyślnej} jej _obronie o nadanie stopnia naukow-ego dolttora nauk technicznych w dyscyplinie Transpor1.

,1n' /

\_ *_ ^{1 7.1 o:'}

4