View of Spożycie alkoholu przez kierującego pojazdem jako czynnik ryzyka w transporcie publicznym

(1)

EH]SLHF]HęVWZRLHNRORJLD

0DJGDOHQD3âDFKHFND

6SRķ\FLHDONRKROXSU]H]NLHUXMÇFHJRSRMD]GHP

MDNR F]\QQLN U\]\ND Z WUDQVSRUFLH SXEOLF]Q\P

JEL: R41. DOI: 10.24136/atest.2018.272.

DDWD]JâRV]HQLD: 28.06.2018. DDWDDNFHSWDFML: 09.08.2018.

3UREOHPDW\NDSURZDG]HQLDSRMD]GX]DUyZQRSRVSRŮ\FLXDONRKROX

MDNLZVWDQLHQLHWU]HŬZRŒFLVWDQRZLZRVWDWQLFKODWDFKSU]HGPLRW

]DLQWHUHVRZDQLDMHGQRVWHNLQVW\WXFMLRUJDQyZDGPLQLVWUDFMLSXEOLF]- QHMUHDOL]XMĉF\FKG]LDâDQLDQDU]HF]SRGQLHVLHQLDEH]SLHF]HĽVWZD

UXFKXGURJRZHJRZ3ROVFH$VSHNWQLHWU]HŬZ\FKNLHUXMĉF\FKQDOHŮ\

UR]SDWU\ZDýZVSHNWUXP]GURZLDSXEOLF]QHJRSRQLHZDŮ]SRZRGX

Z\SDGNyZGURJRZ\FKVSRZRGRZDQ\FKSU]H]QLHWU]HŬZ\FKNLHUXMĉ- F\FKŒPLHUýSRQRV]ĉVHWNLRVyEDW\VLĉFH]RVWDMHUDQQ\FK:FHOX

EXGRZDQLDŒZLDGRPRŒFLNLHUXMĉF\FKSRMD]GDPLPHFKDQLF]Q\PL

ZGUDŮDQHVĉSURJUDP\LQLFMDW\Z\LDNFMHSURSDJXMĉFHLFKWU]HŬZRŒý

&HOHPDUW\NXâXMHVWSUH]HQWDFMDLRFHQDG]LDâDĽSRGHMPRZDQ\FKQD

U]HF]SRSUDZ\EH]SLHF]HĽVWZDXF]HVWQLNyZUXFKXGURJRZHJR]H

V]F]HJyOQ\PXZ]JOĘGQLHQLHPSXEOLF]QHJRWUDQVSRUWXDXWREXVRZH- JR2PyZLRQRG]LDâDQLDLLQLFMDW\Z\SRGHMPRZDQHQDV]F]HEOXNUD- MRZ\PSU]\F]\QLDMĉFHVLĘGRSRSUDZ\EH]SLHF]HĽVWZDGURJRZHJR

6âRZDNOXF]RZH EH]SLHF]HĽVWZR DONRKRO NLHUXMĉF\ DXWREXVDPL

:VWĘS

=MDZLVNR SURZDG]HQLD SRMD]GX Z VWDQLH QLHWU]HŬZRŒFL OXE SR XŮ\- FLX DONRKROX QLH W\ONR ]RVWDâR MXŮ GDZQR GRVWU]HŮRQH DOH SUR- EOHP WHQ QDUDVWD L REHFQLH QLNW QDG FHORZRŒFLĉ SHQDOL]DFML WDNLFK F]\QyZ QLH G\VNXWXMH (OLPLQDFMD ] UXFKX GURJRZHJR NLHURZFyZ ]QDMGXMĉF\FK VLĘ SRG ZSâ\ZHP DONRKROX MHVW QLHZĉWSOLZLH VâXV]- QD 0RŮOLZRŒFL U]HF]\ZLVWHJR HOLPLQRZDQLD ] UXFKX GURJRZHJR RGXU]RQ\FK NLHURZFyZ SRSU]H] ]DVWRVRZDQLH VDQNFML NDUQ\FK

Z\PDJDMĉ MHGQDN NODURZQ\FK L VSyMQ\FK QRUP SUDZQ\FK : FLĉJX ostatnich kilkunastu lat publiczna nietolerancja dla prowadzenia pojazdu po spoŮ\ciu alkoholu wzrosâa co uwidoczniâo siĘ w dzia- âalnoŒci Pniejsz\ch orJanizacji Pin 0atki 3rzeciwko 3ijan\P .ierowcoP oraz duŮ\ch struktur np .oPisji (uropejskiej >@

3ijani kierowc\ sĉ takŮe powaŮn\P problePeP spoâeczn\P w 3ol- sce .aŮdeJo roku osob\ prowadzĉce pojazd w stanie nietrzeŬwo- Œci prz\cz\niajĉ siĘ do ŒPierci lub uszkodzenia ciaâa t\siĘc\ ludzi

>@ 6tat\st\ki plasujĉ 3olskĘ w Jrupie paĽstw o najwiĘksz\P wskaŬniku w\padkyw i oÀar ŒPierteln\ch bĘdĉc\ch skutkieP jaz- d\ saPochodeP pod wpâ\weP alkoholu = dePoJraÀcznej cha- rakter\st\ki pijan\ch kierowcyw dokonanej na podstawie ryŮn\ch i liczn\ch badaĽ naukow\ch w\âania siĘ obraz przeciĘtneJo nie- trzeŬweJo kierowc\ ktyr\P jest najczĘŒciej PĘŮcz\zna w wieku

² lat o niskiP statusie spoâeczno-ekonoPiczn\P saPotn\

lub rozwiedzion\ sâabo w\ksztaâcon\ >@

3rezentacja konsekwencji prawn\ch prowadzenia pojazdyw Pe- chaniczn\ch pod wpâ\weP alkoholu oraz inicjat\w sprz\jajĉc\ch poprawie bezpieczeĽstwa ruchu droJoweJo poprzez eliPinowa- nie nietrzeŬw\ch uczestnikyw ruchu droJoweJo jest zasadnicz\P celeP art\kuâu : analizie zwrycono szczeJylnĉ uwaJĘ na kieru- jĉc\ch autobusaPi ,ch zachowanie Pa bowieP istotn\ wpâ\w na bezpieczeĽstwo przewoŮon\ch pasaŮeryw oraz inn\ch uczestnikyw ruchu drogowego.

5HJXODFMHSUDZQH

: polskiP prawie prowadzenie pojazdu Pechanicznego pod wpâ\- weP alkoholu stanowi cz\n zabronion\ kwaliÀkowan\ jako

¡ w\kroczenie z art. kodeksu w\kroczeĽ >@

¡ przestĘpstwo z art. a kodeksu karnego >@.

.waliÀkacja cz\nu zaleŮ\ od pozioPu zawartoŒci alkoholu w or- ganizPie sprawc\. :\ryŮnia siĘ pozioP\ stĘŮenia alkoholu we krwi od ktyr\ch zaleŮ\ odpowiedzialnoŒý sprawc\. 3ierwsz\ stan

² zdeÀniowan\ w art. ust. 8staw\ z dnia paŬdziernika

 r. RZ\FKRZDQLXZWU]HŬZRŒFLLSU]HFLZG]LDâDQLXDONRKROL- ]PRZL >@ ² zachodzi gd\

¡ stĘŮenie alkoholu we krwi w\nosi od Æ do Æ

¡ obecnoŒý alkoholu w w\d\chan\P powietrzu w\nosi od Pg do Pg w dP.

6tan nietrzeŬwoŒci zachodzi wywczas gd\

stĘŮenie alkoholu we krwi w\nosi pow\Ůej Æ

obecnoŒý alkoholu w w\d\chan\P powietrzu w\nosi pow\- Ůej Pg w dP art. ust. c\towanej ustaw\ art.

k.k. > @.

'o koPpetencji IorPacji polic\jnej naleŮ\ zalicz\ý czuwanie nad bezpieczeĽstweP i porzĉdkieP ruchu na drogach kierowa- nie rucheP i jego kontrolowanie >@. 3rzeprowadzana przez po- licjĘ kontrola uczestnikyw ruchu drogowego opiera siĘ P.in. na sprawdzaniu trzeŬwoŒci. =godnie z obowiĉzujĉc\Pi przepisaPi zawartoŒý alkoholu w organizPie PoŮe zostaý ustalona dziĘki badaniu:

¡ wydychanego powietrza;

.RQWURODWU]HŬZRŒFLNLHUXMĉFHJRDXWRNDUHPSU]HZRŮĉF\PG]LHFL

)RWZZZSROLFMDSO

(2)

¡ krwi >@;

¡ Poczu >@.

%adanie wydychanego powietrza przeprowadza siĘ w sposyb nieinwazyjny przy uŮyciu urzĉdzenia elektronicznego dokonujĉce- go poPiaru stĘŮenia alkoholu w wydychanyP powietrzu Petodĉ:

¡ spektrometrii w podczerwieni;

¡ utleniania elektrochemicznego >@.

: tym przypadku stosuje siĘ najczĘŒciej nastĘpujĉce urzĉ- dzenia elektroniczne znajdujĉce siĘ na wyposaŮeniu jednostek organizacyjnych policji:

¡ dziaâajĉce na podstawie pomiaru spektrometrii w podczerwieni $lkometr $ . $lcomat $lcotest ;

¡ dziaâajĉce na zasadzie utleniania elektrochemicznego $lcotest

$lco-test plus 56 $lco-6ensor ,9 $lcometer 6'-

oraz $lco4uant ;

¡ analizatory bez ustnika niewyposaŮone w cyIrowĉ prezentacjĘ wyniku pomiaru.

6WDQEH]SLHF]HĽVWZDUXFKXGURJRZHJRZ3ROVFH

6tan bezpieczeĽstwa na polskich drogach systematycznie poprawia siĘ. -est to eIekt wielu dziaâaĽ podejmowanych przez organy paĽstwa instytucje naukowe organizacje pozarzĉdowe media

podmioty gospodarcze oraz przez osoby prywatne >@. 1adal jednak poziom bezpieczeĽstwa na polskich drogach jest relatywnie niski >@. 3olska mimo poprawy bezpieczeĽstwa drogowego w ostatnich latach zaliczana jest do grupy krajyw o wysokim wskaŬniku ryzyka bycia oÀarĉ Œmiertelnĉ wypadku drogowego >@.

6zczegylnie istotne znaczenie majĉ dziaâania prowadzone w celu eliminowania z ruchu drogowego kierowcyw zagraŮajĉcych innym jego uczestnikom w tym zwâaszcza kierowcyw prowadzĉ- cych pod wpâywem alkoholu lub Œrodkyw odurzajĉcych. %adania potwierdzajĉ bowiem Ůe istnieje korelacja pomiĘdzy zawartoŒciĉ alkoholu we krwi a poziomem ryzyka wypadku. W przypadku za- wartoŒci alkoholu we krwi na poziomie mgml jest to dopusz- czalna wartoŒý w niektyrych paĽstwach ryzyko wypadku jest

razy wiĘksze niŮ w przypadku trzeŬwego kierowcy. =awartoŒý alkoholu na poziomie mgml powoduje Ůe ryzyko wypadku jest

razy wiĘksze niŮ u trzeŬwych kierowcyw. &zynnikami zwiĘksza- jĉcymi ryzyko wypadkyw jest zaŮywanie narkotykyw i niektyrych lekyw. 6zczegylnie niekorzystny wpâyw na bezpieczeĽstwo ruchu drogowego ma poâĉczenie alkoholu i narkotykyw >@. W tej sytu- acji .omisja (uropejska podejmuje liczne inicjatywy zmierzajĉce

do poprawy stanu bezpieczeĽstwa w tym wyeliminowania z ruchu nietrzeŬwych kierowcyw >@. 0ajĉ one swoje Ŭrydâo w europejskiej polityce transportowej >@.

/iczba wypadkyw z udziaâem nietrzeŬwych kierowcyw spadâa o ponad tys. w przeciĉgu ostatnich lat spadek o tj. z ogyâu wypadkyw w r. do w r. 8dziaâ wypadkyw z udziaâem nietrzeŬwych kierujĉcych wydaje siĘ niezbyt duŮy. Warto jednak zwryciý uwagĘ Ůe nietrzeŬwi kierujĉcy stano- wili relatywnie niewielkĉ grupĘ kierowcyw poddanych badaniu na zawartoŒý alkoholu. 2soby bĘdĉce pod wpâywem alkoholu najczĘ- Œciej uczestniczyây w zdarzeniach drogowych w dni weekendowe:

soboty i niedziele >@. 1iewĉtpliwie wpâyw na to ma Iakt Ůe sĉ to dni wolne od pracy ktyre sprzyjajĉ spotkaniom towarzyskim i imprezom okolicznoŒciowym podczas ktyrych spo- Ůywany jest alkohol.

3oprawa stanu bezpieczeĽstwa ruchu drogowego uzaleŮniona jest od dziaâaĽ podejmowanych przez policjĘ. 2bejmujĉ one m.in.:

¡ organizowanie nadzorowanie i realizacjĘ zadaĽ prewencyjnych na rzecz bezpieczeĽstwa w ruchu drogowym;

¡ udziaâ jednostek policji w ogylnopolskich i regionalnych progra- mach prewencyjnych;

¡ wzrost liczby policjantyw peâniĉcych sâuŮbĘ bezpoŒrednio na drodze >@.

W celu poprawy poziomu bezpieczeĽstwa Iunkcjonariusze policji ² w ramach swoich codziennych czynnoŒci sâuŮbowych ² przeprowadzajĉ kontrole kierujĉcych pojazdami pod kĉtem stanu trzeŬwoŒci. 6tatystykĘ przeprowadzonych przez policjĘ kontroli w latach ² przedstawiono w tab. .

W ostatnich latach liczba przeprowadzonych przez Iunkcjo- nariuszy policji kontroli pod kĉtem stanu trzeŬwoŒci kierujĉcych pojazdami mechanicznymi w tym autokarami wzrosâa -krot- nie: z poziomu mln w r. do poziomu mln r.

2znacza to Ůe ujawnienie kierujĉcego pojazdem pod wpâywem alkoholu wymagaâo w roku przeprowadzenia kontroli natomiast w roku naleŮaâo przeprowadziý kontroli celem ujawnienia nietrzeŬwego kierowcy. $naliza przeprowadzonych przez Iunkcjonariuszy policji kontroli stanu trzeŬwoŒci obejmuje

-letni okres badawczy z uwagi na brak dostĘpnoŒci danych z lat

i .

/iczba ujawnionych kierujĉcych po uŮyciu alkoholu zanotowaâa spadek o tys. w przeciĉgu ostatnich lat tj. z tys. do

tys. spadek o . 'la porywnania w badanym okresie liczba ujawnionych nietrzeŬwych kierujĉcych pojazdami spadâa

5\V:\SDGNLGURJRZH]XG]LDâHPQLHWU]HŬZ\FKNLHUXMĉF\FKZODWDFK²

7DELLF]EDSU]HSURZDG]RQ\FKSU]H]SROLFMĘNRQWUROLVWDQX

WU]HŬZRŒFLZODWDFK²

Rok /LF]EDkoQWUoOLVWDQXWU]HĩZoğFL

2008 1 775 186

2009 2 305 582

2010 3 351 716

2011 5 679 959

2012 7 383 915

2013 8 879 522

2014 15 413 556

2015 17 701 833

2016 17 942 523

ūrydâo: oprac. wâasne na podst. >@.

(3)

z tys. do tys. spadek o . 'iametralny spadek liczby ujawnianych sprawcyw przestĘpstw wynika z wprowadze- nia zaostrzonych wobec nich sankcji karnych w postaci zakazu prowadzenia pojazdyw mechanicznych na okres lat Œwiadcze- nia pieniĘŮnego w kwocie zâ oraz kary grzywny. 3omimo

wprowadzonych zmian przepisyw karnych corocznie liczba ujawnianych sprawcyw przestĘpstw dokonanych przez kierowcyw jest bardzo wysoka.

6tatystykĘ wypadkyw drogowych z udziaâem pojazdyw nie- trzeŬwych kierujĉcych przedstawiono w tab. . W ostatnich

latach udziaâ wypadkyw z autobusami jest relatywnie niski. 2d- noszĉc liczbĘ oÀar Œmiertelnych i rannych do realizowanej pracy przewozowej transport autobusowy uznaý moŮna za bezpiecznĉ gaâĉŬ transportu. WŒryd kierujĉcych autobusami ² podobnie

jak w innych grupach kierowcyw ² wystĘpujĉ osoby prowadzĉce pojazdy pod wpâywem alkoholu. ,ch udziaâ jest jednak znacznie niŮszy niŮ Œrednio w caâej populacji kierowcyw. Wynika to z zaostrzonych procedur kontrolnych wobec kierowcyw przewoŮĉcych dzieci. Wiele przedsiĘbiorstw sprawdza trzeŬwoŒý kierowcy przed wyjazdem z bazy. 2rganizatorzy wycieczek i rodzice czĘsto proszĉ 3olicjĘ o sprawdzenie stanu technicznego autokaru i trzeŬwoŒci kierowcy w miejscu w ktyrym rozpoczyna siĘ wycieczka. 7o doŒý skutecznie eliminuje nietrzeŬwych kierowcyw przed rozpoczĘ- ciem wycieczki. =darza siĘ jednak Ůe kierowcy spoŮywajĉ alkohol w trakcie wycieczki. =darzeĽ takich jest jednak relatywnie maâo.

W latach ² nietrzeŬwymi sprawcami wypadkyw byâo zaledwie kierowcyw. Wypadki spowodowane prowadzeniem w stanie nietrzeŬwoŒci stanowiây ok. wypadkyw z udziaâem autobusyw. 3omimo relatywnie niskiego poziomu wypadkowoŒci z udziaâem autobusyw naleŮy podkreŒliý rolĘ ich kierujĉcych po- noszĉcych duŮĉ odpowiedzialnoŒý za przewoŮonych pasaŮeryw.

1ajwiĘcej wypadkyw kierujĉcy bĘdĉcy pod wpâywem alkoholu spowodowali na skutek niedostosowania prĘdkoŒci do warunkyw ruchu wszystkich wypadkyw. 3ozostaâe wypadkyw za- leŮaâo od: nieudzielenia pierwszeĽstwa przejazdu nieprawidâo- wego wyprzedzania oraz niezachowania bezpiecznej odlegâoŒci miĘdzy pojazdami.

3URJUDP\QDU]HF]SURSDJRZDQLDŒZLDGRPRŒFLWU]HŬZRŒFL

XNLHUXMĉF\FKDXWRNDUDPL

3olicja zrealizowaâa szereg przedsiĘwziĘý na rzecz poprawy bezpieczeĽstwa ruchu drogowego. .luczowe dziaâania opisano poniŮej.

. =DFKRZDMWU]HŬZ\XP\Vâ ² jest to kampania ktyrej celem jest promowanie konstruktywnych postaw zdrowego stylu Ůycia oraz atrakcyjnych dla dzieci i mâodzieŮy zachowaĽ prospoâecznych jako alternatywy wobec wielu patologii szczegylnie picia alkoholu.

-ednym z jej gâywnych elementyw jest promocja bezpieczeĽstwa w ruchu drogowym. 3rogram kampanii jest realizowany poprzez wspyâpracĘ z samorzĉdami lokalnymi w caâym kraju. 'o zaan- 7DE:\SDGNLVSRZRGRZDQHSU]H]NLHUXMĉF\FKEĘGĉF\FKSRGZSâ\ZHPDONR-

KROX²ZJURG]DMXSRMD]GX

Rok

RoG]DMSoMD]GXQLHWU]HĩZHJokLHUXMĆFHJo

6DPoFKyG osobowy Motocykl Motorower Rower 6DPocKyG cLċīDrowy Autobus &LĆJQLk rolniczy Inny pojazd

2006 2 817 137 91 398 139 8 39 0

2007 2 719 138 112 288 115 2 31 0

2008 2 785 177 151 262 94 2 2 27

2009 2 428 120 138 186 69 4 22 40

2010 1 891 122 155 189 55 2 14 27

2011 2 075 124 175 244 51 1 26 21

2012 1 744 120 159 206 49 2 25 32

2013 1 617 105 153 206 44 2 18 20

2014 1 311 89 157 212 35 1 12 20

2015 1 119 84 121 177 33 1 16 2

2016 1 138 93 150 214 60 1 13 17

2017 1097 93 135 192 39 1 17 29

7DE*âyZQHSU]\F]\Q\Z\SDGNyZVSRZRGRZDQ\FKSU]H]NLHUXMĉF\FKEĘGĉF\FKSRGZSâ\ZHPDONRKROX

Przyczyna/Rok 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

1LeGRstRsRZaQLe SUĊGNRĞFL GR ZaUXQNyZ Ma]G\ 1 787 1 966 2 073 1 841 1 474 1 702 1 437 1 324 1 100 920 890 848

1LeXG]LeOeQLe SLeUZs]eĔstZa SU]eMa]GX 421 406 402 313 277 280 250 221 204 166 171 171

-a]Ga SR QLeZáaĞFLZeM stURQLe GURJL 221 182 224 151 120 129 132 96 82 60 E.G. E.G.

1LeSUaZLGáRZe

– Z\SU]eG]aQLe 136 163 141 144 97 97 84 92 71 77 68 55

– RPLMaQLe 84 104 86 69 56 57 58 52 43 35 32 31

– sNUĊFaQLe E.G. 94 93 79 70 81 51 59 58 52 49 42

– Z\PLMaQLe 104 91 85 53 59 56 59 50 37 28 52 62

1LeSUaZLGáRZe ]aFKRZaQLe ZREeF SLes]eJR 47 121 112 99 87 92 79 56 67 51 63 54

1Le]aFKRZaQLe Ee]SLeF]QeM RGOeJáRĞFL E.G. 127 124 119 95 108 78 82 78 76 67 74

7DELLF]EDNLHUXMĉF\FKZVWDQLHSRXŮ\FLXDONRKROXLZVWDQLHQLHWU]HŬZRŒFL

ZODWDFK²Z3ROVFH Rok/Naruszony

przepis art 87 kw art 178 kk 2JyâeP

2006 26 364 174 828 201 192

2007 23 745 135 601 159 346

2008 24 927 143 685 168 612

2009 27 878 145 446 173 324

2010 29 146 136 739 165 885

2011 35 003 148 485 183 488

2012 35 226 135 794 171 020

2013 33 869 129 308 163 177

2014 34 630 106 573 141 203

2015 30 077 98 919 128 996

2016 25 235 90 400 115 635

2017 20 440 109 405 129 845

(4)

gaŮowanych w akcjĘ miast i gmin traÀajĉ zestawy edukacyjne w postaci ryŮnorodnych wydawnictw proÀlaktycznych adresowa- nych do dzieci rodzicyw i nauczycieli. .ampania zostaâa objĘta patronatem .omendanta *âywnego 3olicji.

. %H]SLHF]QLHFKFHVLĘŮ\ý ² akcja polega na organizacji semi- nariyw na rzecz bezpieczeĽstwa ruchu drogowego. %yâa to kampania dotyczĉca niechronionych uczestnikyw ruchu drogowego

skierowana do ogyâu spoâeczeĽstwa w szczegylnoŒci osyb w wieku od do lat oraz osyb w wieku . 2soby w wieku ²

lata to grupa kierowcyw najczĘŒciej powodujĉcych wypadki drogowe natomiast osoby w wieku to grupa pieszych powodujĉ- cych najwiĘcej wypadkyw i stanowiĉcych najwyŮszy odsetek oÀar Œmiertelnych. &elem bezpoŒrednim kampanii byâo podniesienie ŒwiadomoŒci niechronionych uczestnikyw ruchu drogowego oraz kierujĉcych pojazdami w szczegylnoŒci zwrycenie uwagi na ko- niecznoŒý zachowania szczegylnej ostroŮnoŒci przez pieszych przy wchodzeniu na jezdniĘ oraz koniecznoŒci ustĘpowania pierw- szeĽstwa pieszym na pasach przez kierowcyw a w konsekwencji

² spadek liczby wypadkyw z udziaâem niechronionych uczestnikyw ruchu drogowego.

. %H]SLHF]QHZDNDFMH ² w okresie przerwy wakacyjnej Iunkcjo- nariusze policji prowadzĉ wzmoŮone kontrole autobusyw przewo- Ůĉcych dzieci. &elem tych dziaâaĽ jest zapewnienie bezpiecznego wyjazdu na wypoczynek dzieci i mâodzieŮy. 5ealizacja nastĘpuje we wspyâpracy z ,nspekcjĉ 7ransportu 'rogowego. Wakacje to okres wzmoŮonego ruchu autokarowego. )unkcjonariusze policji prowadzĉ w tym czasie liczne kontrole szczegylny nacisk kâadĉc na stan techniczny pojazdyw czas pracy oraz trzeŬwoŒý kierujĉ- cych. 3ojazdy sĉ sprawdzane na wyznaczonych punktach kontrolnych w miejscach odjazdu jak rywnieŮ na trasie na gâywnych szlakach komunikacyjnych. 0imo Ůe poprawia siĘ stan techniczny pojazdyw kierowcy i przewoŬnicy sĉ coraz bardziej odpowie- dzialni inspektorzy w dalszym ciĉgu wykrywajĉ naruszenia podczas kontroli drogowych. =atrzymujĉ teŮ pojazdy ktyre sĉ w zâym stanie technicznym.

. %H]SLHF]Q\DXWRNDU ² jest to akcja prowadzona od r.

przez ,nspekcjĘ 7ransportu 'rogowego. W ramach inicjatywy inspektorzy kontrolujĉ autokary ktyre przewoŮĉ dzieci i mâodzieŮ na wypoczynek. WzmoŮone kontrole prowadzone sĉ podczas wakacji Ierii zimowych wyjazdyw na zielone szkoây oraz w okresie dâugich weekendyw. .ontrole pojazdyw przeprowadzane sĉ w przygotowanych punktach oraz bezpoŒrednio na drogach gdzie inspektorzy oceniajĉ stan techniczny przygotowanie autokaryw do trasy ale takŮe czas pracy i trzeŬwoŒý kierowcyw.

. %ezpieczny autobus ² to usâuga Œwiadczona przez 0inisterstwo

&yIryzacji ktyra pozwala sprawdziý podstawowe dane na temat autobusu lub autokaru. 'ziĘki niej moŮna uzyskaý bezpâatnĉ in- IormacjĘ na temat waŮnoŒci badaĽ technicznych danych technicznych samochodu czy teŮ aktualnej polisy odpowiedzialnoŒci cywilnej posiadaczy pojazdyw.

. 3aĽstwowa $gencja 5ozwiĉzywania 3roblemyw $lkoholowych podejmuje dziaâania na rzecz przeciwdziaâania nietrzeŬwoŒci kierowcyw na poziomie lokalnym. 7o przede wszystkim dziaâania edukacyjne dziaâania interwencyjno-sprawdzajĉce oraz dziaâa- nia resocjalizacyjne wobec kierowcyw pojazdyw mechanicznych

w tym autobusyw zatrzymanych za jazdĘ w stanie nietrzeŬwoŒci.

5ola samorzĉdyw lokalnych polega na nawiĉzaniu staâej wspyâ- pracy z zakâadami pracy zatrudniajĉcymi zawodowych kierowcyw np. korporacjami taksywkarskimi Àrmami przewozowymi i transportowymi. &elem przeprowadzanych szkoleĽ kierowcyw jest dostarczenie wiedzy na temat metabolizmu oraz wpâywu

alkoholu na organizm kierujĉcego. (dukacja obejmuje inIorma- cje na temat prawnych konsekwencji prowadzenia samochodu po alkoholu w zakresie prawa karnego oraz odpowiedzialnoŒci cywilno-prawnej).

Wypadek w .amieniu 3omorskim w ktyrym zginĘâo osyb

Œmierý nastolatkyw pod &heâmnem oraz dziewczynek pod áukowem to wypadki drogowe ktyrych moŮna byâo uniknĉý. We wszystkich przypadkach byli Œwiadkowie ktyrzy wiedzieli Ůe osoba wsiadajĉca za kierownicĘ piâa alkohol. Å3owstrzymaj pi- janego kierowcĘµ ² to hasâo dziaâaĽ inIormacyjno-edukacyjnych prowadzonych przez 3aĽstwowĉ $gencjĘ 5ozwiĉzywania 3roble- myw $lkoholowych. 'o ich podjĘcia zostaây zaproszone wszystkie samorzĉdy.

. $OFRORFN jest montowanym w pojeŬdzie urzĉdzeniem do ba- dania zawartoŒci alkoholu w wydychanym powietrzu. %lokada uniemoŮliwia uruchomienie pojazdu w przypadku gdy poziom stĘŮenia alkoholu w wydychanym przez kierujĉcego autokarem powietrzu jest wyŮszy niŮ ustanowiony limit. 6tanowi to najsku- teczniejszy sposyb zabezpieczenia samochodyw przed nietrzeŬ- wymi kierowcami.

3RGVXPRZDQLH

7ransport publiczny uwaŮany jest za jeden z najbezpieczniejszych sposobyw podryŮowania i rzeczywiŒcie odgrywa centralnĉ rolĘ w dobrze zorganizowanych spoâecznoŒciach: zmiana preIerencji podryŮowania na rzecz transportu publicznego pozwala na zre- dukowanie liczby wypadkyw drogowych a sam transport publiczny traktowany jest jak stwierdzono w strategii 0iĘdzynarodowej 8nii 7ransportu 3ublicznego 8,73) jako podstawa nowoczesnego spoâeczeĽstwa. $by transport publiczny byâ powszechnie wybie- rany przez obywateli muszĉ oni mieý poczucie bezpieczeĽstwa i Iaktycznie byý bezpieczni przez caâĉ swojĉ podryŮ. =apewnienie bezpieczeĽstwa powinno wiĘc byý postrzegane zarywno jako in- westycja w osiĉgniĘcie wspomnianego wyŮej celu oraz jako istot- ny element obsâugi pasaŮeryw opierajĉcy siĘ rywnomiernie na udziale pracownikyw technologii i procedur ² po to aby zmniej- szyý liczbĘ przestĘpstw oraz poczucie zagroŮenia przestĘpczoŒciĉ w transporcie publicznym.

%LEOLRJUDÀD

. &airney 3. 2llier 6. .lein 5. 4uimby $. 6huey 5. 6tyles 7.

Taylor R., 'ULQNLQJDQG'ULYLQJ$URDGVDIHW\PDQXDOIRUGHFL- VLRQ²PDNHUVDQGSUDFWLFLRQHUV, *enewa : http:www.

who.introadsaIetyprojectsmanualsalcohol-,ntroduction.

pdI dostĘp: .. r.).

. Dyr T., (XURSHMVNDSROLW\NDWUDQVSRUWRZDQDSLHUZV]ĉSRâRZĘ

;;,ZLHNX, Å$utobusy ² Technika, (ksploatacja, 6ystemy Trans- portoweµ , nr .

. Dyr T., -aŬdzik-2smylska $., .ozâowska 0., (NRQRPLF]QHLVSR- âHF]QHDVSHNW\EH]SLHF]HĽVWZDUXFKXGURJRZHJRZ8QLL(X- URSHMVNLHMLZ3ROVFH, ÅWiadomoŒci 8bezpieczenioweµ , nr , D2,: .cereI...

. Dyr T., =iyâkowska .., -aŬdzik-2smylska $., .ozâowska 0., (FR- QRPLFVDIHW\DVSHFWVRIWKHURDGWUDIÀFLQ3RODQG, „Central Eu- ropean ReYiew oI Economics )inanceµ , 9ol. , 1o. , D2,: .cereI...

. .omunikat .omisji do 3arlamentu Europejskiego, Rady, Eu- ropejskiego .omitetu Ekonomiczno-6poâecznego i .omitetu Regionyw :NLHUXQNXHXURSHMVNLHJRREV]DUXEH]SLHF]HĽVWZD

UXFKXGURJRZHJRNLHUXQNLSROLW\NLEH]SLHF]HĽVWZDUXFKXGUR- JRZHJRQDODWD², C20 ).

(5)

. 3asman-*reen 1., 2IIWKH5RDGV RXWRIWKH&RXUWV(QWHU

D7HFKQRORJ\)L[IRU'UXQN'ULYLQJ, „-ournal oI /aw and +ealthµ

, 9ol. , 1o. .

. 3âachecka 0., %H]SLHF]HĽVWZRG]LHFLZSRGUyŮDFKWXU\VW\F]- Q\FKDXWRNDUDPL, „$utobusy ² Technika, Eksploatacja, 6ystemy Transportoweµ , nr , D2,: .atest...

. 3âachecka 0., (IHNW\G]LDâDĽQDU]HF]SRSUDZ\EH]SLHF]HĽVWZD

SXEOLF]QHJRZ3ROVFH, „$utobusy ² Technika, Eksploatacja, 6ystemy Transportoweµ , nr .

. RaczyĽska-%uâawa E., %H]SLHF]HĽVWZRZUXFKXGURJRZ\P

Z(XURSLH]DâRŮHQLDSROLW\NL8(LRFHQDSRGHMPRZDQ\FKG]LD- âDĽ]SHUVSHNW\Z\GDQ\FKVWDW\VW\F]Q\FK, „$utobusy ² Techni- ka, Eksploatacja, 6ystemy Transportoweµ , nr .

. Rozporzĉdzenie 0inistra =drowia z dnia grudnia r.

ZVSUDZLHEDGDĽQD]DZDUWRŒýDONRKROXZRUJDQL]PLH: Dz. 8.

z r., poz. .

. Tokarczyk E., 3V\FKRORJLF]QHLNU\PLQRORJLF]QHDVSHNW\NLHUR- ZDQLDSRMD]GHPZVWDQLHQLHWU]HŬZRŒFL, 3edagogium, Warsza- wa .

. 8stawa z dnia czerwca r. 3UDZRRUXFKXGURJRZ\P:

Dz. 8. z r., poz. .

. 8stawa z dnia maja r. .RGHNVZ\NURF]HĽ: Dz. 8.

z r., poz. , .

. 8stawa z dnia paŬdziernika r. RZ\FKRZDQLXZWU]HŬ- ZRŒFLLSU]HFLZG]LDâDQLXDONRKROL]PRZL: Dz. 8. z r., poz. , .

. 8stawa z dnia czerwca r. .RGHNVNDUQ\: Dz. 8. z r., poz. , , .

. 8stawa z dnia kwietnia r. R3ROLFML: Dz. 8. z r., poz. .

. :\SDGNLGURJRZHZURNXZ3ROVFH, .omenda *âywna 3olicji, %iuro Ruchu Drogowego, Warszawa .

$OFRKROFRQVXPSWLRQE\WKHGULYHUVDVDULVNIDFWRULQSXEOLFWUDQVSRUW ,VVXHVWRGRZLWKGULYLQJYHKLFOHVDIWHUGULQNLQJDOFRKRODVZHOODV

EHLQJLQDVWDWHRIVREULHW\KDVEHHQWKHVXEMHFWLQXQLWVLQVWLWX- WLRQVRUJDQVRISXEOLFDGPLQLVWUDWLRQVZKLFKFDUU\RXWDFWLRQVWR

LQFUHDVHWKHVDIHW\RIURDGWUDIÀFLQ3RODQG7KHDVSHFWRIGUXQN

GULYLQJVKRXOGEHFRQVLGHUHGRQWKHSXEOLFKHDWKVSHFWUXPDVDUH- VXOWRIDFFLGHQWVFDXVHGE\GUXQNGULYLQJKXQGUHGVRISHRSOHGLH

DQGWKRXVDQGVDUHOHIWVHYHUHO\LQMXUHG,QRUGHUWREXLGDZDUHQHVV

DPRQJSHRSOHGULYLQJPRWRUYHKLFOHVSURJUDPVLQLWDWLRQVDQGGLI- IHUHQWSURSDJDQGLFDFWLRQVDUHLQWURGXFHGWRUDLVHWKHLPSRUWDQFH

RIQRWGULYLQJDIWHUGULQNLQJDOFRKRO7KHSXUSRVHRIWKLVDUWLFOHLVWR

SUHVHQWDQGDVVHVVDFWLRQVPDGHWRLPSURYHWKHVDIHW\RISHRSOH

SDUWLFLSDWLQJLQURDGWUDIÀFZLWKSDUWLFXODUHPSKDVLVRQSXEOLFWUDQV- SRUWHJEXVHV7KHDFWLRQVDQGLQLWLDWLYHVWDNHQDWWKHQDWLRQDOOHY- HOKDYHEHHQGLVFXVVHGZKLFKZLOOLPSURYHDQGLQFUHDVHURDGVDIHW\

.H\ZRUGV road safety, alcohol, bus driver.

$XWRUND

mgr 0DJGDOHQD3âDFKHFND ² 8niwersytet Technologiczno-+uma- nistyczny w Radomiu, Wydziaâ 1auk Ekonomicznych i 3rawnych

7DGHXV]'\U.DUROLQD=LyáNRZVND

5R]ZyMLQIUDVWUXNWXU\HNRQRPLF]QHMMDNRF]\QQLNNRQNXUHQF\MQRŒFL

UHJLRQyZ

I6%1----

LLF]EDVWURQ:

)RUPDW:%

OSUDZD:WZDUGD 5RNZ\GDQLD:

&HQD]âZW\P9$7

:SXEOLNDFMLWHMQDWOHUR]ZDĪDĔWHRUHW\F]Q\FKSU]HGVWDZLRQRZ\QLNLEDGDĔSU]H- SURZDG]RQ\FK]Z\NRU]\VWDQLHPPRGHOLHNRQRPHWU\F]Q\FKLQDU]ĊG]LVWDW\VW\F]Q\FK

GRW\F]ąF\FK]UyĪQLFRZDQLDSU]HVWU]HQQHJRNRQNXUHQF\MQRĞFLUHJLRQyZLUR]ZRMXLQ- IUDVWUXNWXU\HNRQRPLF]QHMRUD]ZVSyá]DOHĪQRĞFLZ\VWĊSXMąF\FKSRPLĊG]\W\PLNDWH- JRULDPL6WDQRZLüPRĪHRQD]DWHPĨUyGáRZLHG]\GODHNVSHUWyZZW\PSUDFRZQLNyZ

DGPLQLVWUDFMLSXEOLF]QHM]DMPXMąF\FKVLĊSUREOHPDW\NąUR]ZRMXUHJLRQDOQHJRRUD]

SURJUDPRZDQLDLQZHVW\FMLLQIUDVWUXNWXUDOQ\FK2GELRUFDPLPRJąE\üWDNĪHSUDFRZQLF\

QDXNRZLLVWXGHQFLNLHUXQNyZWDNLFKMDNHNRQRPLDJRVSRGDUNDSU]HVWU]HQQDORJLVW\ND

LWUDQVSRUWRUD]LQQHRVRE\]DLQWHUHVRZDQH]DJDGQLHQLDPLNRQNXUHQF\MQRĞFLUHJLRQyZ

7$'(86='<5.$52/,1$=,Ïà.2:6.$

5R]ZyMLQIUDVWUXNWXU\HNRQRPLF]QHM

MDNRF]\QQLNNRQNXUHQF\MQRĞFL

UHJLRQyZ

3HâQDRIHUWDZ\GDZQLF]D:ZZZLQZVSDWLXPSO