MONOGRAFIE PRAWNICZE
Wydawnictwo C.H.Beck OCHRONA TAJEMNICY
PRZEDSIĘBIORSTWA W PRAWIE KARNYM
MATERIALNYM I PROCESOWYM
Monografie Prawnicze to seria, w której ukazują się publikacje omawiające w wyczerpujący sposób określone instytucje czy zagadnienia prawne. Adre- sujemy ją przede wszystkim do prawników poszukujących wnikliwego ujęcia tematu, łączącego teorię (poglądy doktryny, elementy prawnoporównawcze) i praktykę (bogaty wybór orzecznic twa). A tego – ze względu na brak miejsca – nie znajdziemy nawet w komentarzach.
Publikacja poświęcona jest problematyce ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa w prawie karnym materialnym i procesowym. Jej zasadnicza teza, która określiła sposób podejścia i konstrukcję pracy, opiera się na obserwacji, iż przy wyraźnej identyfikacji i stosunkowo silnej ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa na mocy przepisów prawa karnego materialnego, dobro to nie jest bezpośrednio rozpo- znawane i nie doznaje wystarczającego wsparcia na gruncie karnoprocesowym.
Może to rodzić istotne konsekwencje z punktu widzenia systemowej spójności jego ochrony, nie wspominając już o implikacjach natury praktycznej. Wystę- pujący de lege lata brak wystarczającego zorientowania instytucji karnoproce- sowych na dostrzeganie doniosłości ochrony tajemnic przedsiębiorstwa może powodować, że w łańcuchu prawnego zabezpieczenia tych dóbr dziedzina pro- cesu karnego będzie wyjątkowo słabym ogniwem, które wydatnie obniży suma- ryczną skuteczność ochrony prawnej budowanej na innych polach. Co więcej, może nawet dochodzić do niebezpiecznych i bardzo niepożądanych sytuacji, w których podmioty zainteresowane konkurencyjnie uzyskaniem dostępu do tajemnicy cudzego przedsiębiorstwa będą starały się tego dokonać poprzez in- strumentalne wykorzystanie instytucji karnoprocesowych.
„Monografia autorstwa Pana dr. Szymona Pawelca wypełnia lukę, jaką w piśmien- nictwie karnistycznym dało się już obecnie zauważyć. Ta cenna pozycja znaleźć się powinna nie tylko na półkach bibliotecznych karników – materialistów i for- malistów, ale także praktyków pełniących wszystkie funkcje procesowe w postę- powaniu. Jej lekturę należy wszystkim wymienionym gorąco polecić”.
prof. dr hab. Kazimierz Zgryzek Szymon Pawelec – doktor nauk prawnych, adiunkt w Zakładzie Międzynarodowe- go Postępowania Karnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszaw- skiego, jest adwokatem w Izbie Adwokackiej w Warszawie oraz wiceprezesem Rady Naukowej Ośrodka Badawczego Adwokatury Naczelnej Rady Adwokackiej. Absol- went Uniwersytetu Warszawskiego, Szkoły Prawa Angielskiego i Europejskiego Uniwersytetu Cambrige oraz Szkoły Prawa Amerykańskiego Uniwersytetu Floryda.
Stypendysta m.in. Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej.
www.ksiegarnia.beck.pl e-mail: dz.handlowy@beck.pl tel.: 22 31 12 222, fax: 22 33 77 601
OCHRONA TAJEMNICY PRZEDSI ĘBIORSTWA W PRAWIE KARNYM MATERIALNYM I PROCESOWYM
SZ. PAWELECCena: 129,00 zł
ISBN 978-83-255-7914-2
SZYMON PAWELEC
MONOGRAFIE PRAWNICZE
SZYMON PAWELEC • OCHRONA TAJEMNICY PRZEDSIĘBIORSTWA W PRAWIE KARNYM MATERIALNYM I PROCESOWYM
Polecamy nasze publikacje w serii Monografie Prawnicze:
M. Czerwińska, P. Czarnecki (red.)
KATALOG DOWODÓW W POSTĘPOWANIU KARNYM
J. Skorupka, A. Drozd (red.)
NOWE SPOJRZENIE NA MODEL ZAKAZÓW DOWODOWYCH W PROCESIE KARNYM
Ł. Cora
ZATRZYMANIE OSOBY W POLSKIM PROCESIE KARNYM
E. Hryniewicz-Lach
KARA KRYMINALNA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP
J. Konikowska-Kuczyńska
WYKONYWANIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI W SYSTEMIE TERAPEUTYCZNYM WOBEC SKAZANYCH UZALEŻNIONYCH OD ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH LUB SUBSTANCJI PSYCHOTROPOWYCH
www.ksiegarnia.beck.pl
OCHRONA TAJEMNICY PRZEDSIĘBIORSTWA
W PRAWIE KARNYM
MATERIALNYM I PROCESOWYM
SZYMON PAWELEC
WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2015
Wydawca: Natalia Adamczyk
Recenzja naukowa: prof. dr hab. Kazimierz Zgryzek
© Wydawnictwo C.H.Beck 2015
Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
Skład i łamanie: Marta Świerk Druk i oprawa: Elpil, Siedlce
ISBN 978-83-255-7914-2 ISBN e-book 978-83-255-7915-9
V
Spis treści
Wykaz skrótów ... XI Wykaz literatury ... XVII Wykaz orzecznictwa ... XXXVII
Opis założeń badawczych oraz wprowadzenie w strukturę pracy ... 1
Rozdział I. Pojęcie tajemnicy przedsiębiorstwa ... 10
§ 1. Uwagi wprowadzające ... 10
§ 2. Tajemnica ... 13
§ 3. Przedsiębiorstwo ... 15
§ 4. Tajemnica przedsiębiorstwa w świetle ZNKU ... 22
I. Charakter informacji ... 23
1. Wartość gospodarcza informacji ... 23
2. Inne informacje posiadające wartość gospodarczą w rozumieniu art. 11 ust. 4 ZNKU a tajemnica przedsiębiorstwa w świetle art. 551 KC ... 26
3. Rodzaje informacji, problem oceny ich wartości gospodarczej ... 31
II. Szczególne warunki dostępności informacji ... 35
1. Podjęcie niezbędnych działań w celu zachowania poufności... 35
2. Brak ujawnienia do wiadomości publicznej ... 43
§ 5. Informacja nieujawniona w rozumieniu TRIPS a tajemnica przedsiębiorstwa w rozumieniu ZNKU ... 53
§ 6. Pozycja TRIPS w polskim systemie prawnym ... 59
§ 7. Projekt dyrektywy z 28.11.2013 r. i jego geneza na tle gospodarczej doniosłości problemu ochrony tajemnic przedsiębiorstw ... 65
Rozdział II. Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa w aspekcie prawnoporównawczym ... 71
§ 1. Uwagi wprowadzające ... 71
I. Zastrzeżenia dotyczące charakteru prezentowanych rozważań... 71
II. Modele ochrony tajemnic przedsiębiorstwa i uwagi terminologiczne ... 73
VI
Spis treści
§ 2. Prawo niemieckie ... 74
§ 3. Prawo amerykańskie ... 80
§ 4. Prawo angielskie ... 88
§ 5. Prawo francuskie ... 91
Rozdział III. Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa w prawie karnym materialnym ... 94
§ 1. Uwagi wprowadzające ... 94
§ 2. Problem samodzielności przepisów karnych art. 23 ZNKU na tle ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ... 96
I. Uwagi wprowadzające ... 96
II. Relacja art. 23 ust. 2 ZNKU do art. 11 ust. 3 zdanie pierwsze ZNKU ... 100
1. Problem późniejszej utraty dobrej wiary przez nabywcę tajemnicy przedsiębiorstwa ... 106
2. Sposób rozumienia odpłatności – sygnalizacja zagadnienia ... 113
3. Interpretacja przesłanki dobrej wiary ... 116
4. Problem poszanowania reguły nullum crimen sine lege ... 119
III. Przesłanka zagrożenia lub naruszenia interesu przedsiębiorcy z art. 11 ust. 1 oraz art. 3 ZNKU... 122
§ 3. Wybrane zagadnienia interpretacyjne dotyczące znamion typów czynów zabronionych z art. 23 ust. 1 i 2 ZNKU ... 126
I. Strona przedmiotowa typu czynu zabronionego z art. 23 ust. 1 ZNKU ... 126
1. Ujawnienie innej osobie ... 127
2. Wykorzystanie we własnej działalności gospodarczej ... 138
3. Wyrządzenie poważnej szkody przedsiębiorcy ... 144
II. Strona przedmiotowa typu czynu zabronionego z art. 23 ust. 2 ZNKU ... 164
III. Podmioty typów czynów zabronionych z art. 23 ust. 1 i 2 ZNKU ... 171
IV. Strona podmiotowa typów czynów zabronionych z art. 23 ust. 1 i 2 ZNKU ... 176
§ 4. Dylematy dotyczące zbiegu przepisów art. 23 ZNKU z niektórymi przepisami ... 179
I. Z problematyki zbiegu przepisów art. 23 ZNKU w ogólności .. 179
II. Dylematy interpretacyjne dotyczące zbiegu art. 23 ust. 1 ZNKU i art. 266 § 1 KK ... 186
III. Relacja art. 23 ust. 2 ZNKU do art. 267 § 1 KK – częściowa analogia problemu ... 199
VII Spis treści
Rozdział IV. Uwarunkowania wprowadzania tajemnicy przedsiębiorstwa
do postępowania karnego ... 201
§ 1. Uwagi wprowadzające ... 201
§ 2. Zeznania świadków ... 203
I. Ogólne uwagi na temat doniosłości zeznań na okoliczność tajemnicy przedsiębiorstwa ... 203
II. Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa w świetle art. 180 § 1 KPK ... 210
1. Tajemnica przedsiębiorstwa jako tajemnica związana z wykonywaniem zawodu lub funkcji – problemy definicyjne ... 210
2. Źródło tajemnicy zawodowej i funkcyjnej ... 215
3. Względne prawo odmowy zeznań a względny zakaz przesłuchania ... 216
4. Procedura i przesłanki uchylania tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji z art. 180 § 1 KPK w świetle ostatnich nowelizacji art. 180 KPK ... 224
A. Uwagi wprowadzające ... 224
B. Zaskarżalność postanowień ... 226
C. Przesłanka dobra wymiaru sprawiedliwości ... 230
III. Proponowane zmiany w zakresie ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa na gruncie art. 180 KPK ... 236
IV. Tajemnica przedsiębiorstwa a waga sprawy i ustalanych okoliczności ... 247
V. Tajemnica przedsiębiorstwa a zeznania świadka incognito ... 254
§ 3. Wyjaśnienia oskarżonego ... 256
I. Wokół problemu swobody wyjaśniania ... 256
II. Nowa regulacja art. 168a KPK a wyjaśnienia oskarżonego ... 265
§ 4. Opinie biegłych ... 275
§ 5. Dokumenty zawierające tajemnicę przedsiębiorstwa ... 281
I. Wokół pojęcia dokumentu w procesie karnym... 282
II. Ograniczenia w sposobie pozyskiwania dokumentów zawierających tajemnicę przedsiębiorstwa wynikające z art. 225 § 1 KPK ... 292
1. Problem kwalifikacji tajemnicy przedsiębiorstwa jako przedmiotu ochrony ... 292
2. Uwagi na temat konstrukcji art. 225 § 1 KPK ... 294
3. Wyłączenie przewidziane w art. 225 § 2 KPK ... 297
4. Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa na podstawie art. 225 § 1 w zw. z art. 236a KPK ... 299
VIII
Spis treści
III. Żądanie wydania korespondencji... 301
1. Ogólna regulacja kodeksowa ... 301
2. Żądanie wydania korespondencji przesyłanej pocztą elektroniczną ... 302
IV. Żądanie zabezpieczenia danych informatycznych ... 306
V. Kontrola i utrwalanie rozmów ... 307
VI. Ograniczenia w dowodowym wykorzystaniu dokumentów zawierających tajemnicę przedsiębiorstwa – problem stosowania art. 226 KPK ... 310
1. Miejsce art. 226 KPK w systemie prawa dowodowego ... 311
2. Zakres zakazów ujętych w art. 226 KPK ... 316
3. Problem odpowiedniego stosowania art. 180 KPK ... 317
A. Niedoskonałości odpowiedniego stosowania przepisów o świadkach ... 317
B. Wybór pomiędzy uchyleniem tajemnicy przedsiębiorstwa względem świadka a uchyleniem względem dokumentu ... 320
VII. Przekazanie dokumentu zawierającego tajemnicę przedsiębiorstwa z własnej inicjatywy... 321
VIII. Procedowanie z dokumentami zawierającymi tajemnicę przedsiębiorstwa, które nie mogą stanowić dowodu ... 324
Rozdział V. Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa wprowadzonej do procesu karnego w świetle wybranych aspektów jawności postępowania ... 330
§ 1. Uwagi wprowadzające ... 330
§ 2. Wyłączenie jawności zewnętrznej rozprawy ... 334
I. Wyłączenie jawności w związku z przesłuchaniem na okoliczność tajemnicy przedsiębiorstwa i dowodowym wykorzystaniem dokumentów zawierających tę tajemnicę ... 335
II. Wyłączenie jawności na mocy przepisów art. 360 KPK ... 340
1. Ważny interes prywatny a tajemnica przedsiębiorstwa ... 341
2. Wyłączenie jawności na żądanie osoby, która złożyła wniosek o ściganie ... 350
§ 3. Problem jawnego ogłaszania wyroku ... 351
§ 4. Nowa regulacja jawności zewnętrznej posiedzeń sądowych ... 356
§ 5. Dostęp do akt sprawy przez inne osoby niż strony, obrońcy, pełnomocnicy i przedstawiciele ustawowi ... 359
I. Uwagi wprowadzające ... 359
II. Kodeksowe reguły dostępu do akt sprawy a ustawa o dostępie do informacji publicznej ... 362
IX Spis treści
III. Kodeksowe reguły dostępu do akt sprawy przez osoby inne niż strony, obrońcy, pełnomocnicy i przedstawiciele
ustawowi a ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa ... 373
1. Zezwalanie na wgląd w akta przez osoby inne niż strony, obrońcy, pełnomocnicy i przedstawiciele ustawowi a tajemnica przedsiębiorstwa ... 375
2. Przeglądanie akt przez osoby pośrednio dotknięte skutkami przestępstwa na podstawie art. 306 § 1b KPK ... 381
3. Techniczne zasady przechowywania i udostępniania protokołów oraz innych dokumentów zawierających tajemnicę przedsiębiorstwa ... 393
§ 6. Wybrane postulaty dotyczące problemu ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa w świetle jawności wewnętrznej postępowania przygotowawczego ... 401
I. Uwagi ogólne ... 401
II. Należyta weryfikacja statusu pokrzywdzonego ... 410
III. Dostęp do akt postępowania ... 414
IV. Uczestnictwo w czynnościach procesowych ... 420
Rozdział VI. Wnioski końcowe ... 425
Indeks rzeczowy ... 457
