Andrzej Wiśniewski
"Zarys prawa zobowiązań. Część
ogólna", W. Czachórski, Warszawa
1962 : [recenzja]
Palestra 6/9(57), 73-74
Nr 9 (57) P rzegląd w y d a w n ic tw pra w n iczych 73
te j dyscypliny, k tó rzy s ta r a ją się o k reślić p ro b lem y badaw cze te o rii p a ń stw a i p r a w a w ta k i sposób, ab y w y niki tych b a d a ń m ogły być p rz y d a tn e d la poszcze gólnych gałęzi n a u k i p ra w a , a jed n o cześn ie zachow ały sw ój o d ręb n y c h a ra k te r. T ym w ła śn ie g en e raln y m za d an io m n a u k i p ra w a , a w szczególności tecriii p ra w a p ośw ięcona je s t o m a w ian a książka, k tó ra w m yśl założeń a u to ra p o w in n a zapo cz ątk o w a ć sz ero k ą d y sk u sję n a te m a t za g ad n ień m etodologicznych w n au ce p ra w a . K sią ż k a s k ła d a się z d w u części. Część p ie rw sz a z a ty tu ło w a n a „P łaszczyzny p ra w a i jego b a d a n ia ” z a w ie ra ro zw aż an ia o w arto śc i ju ry s p ru d e n c ji ja k o n a u k i, 0 m e to d ac h i k ie ru n k a c h b a d a ń ju r y s p ru d e n c ji w św ietle k ry ty cz n ej a n a liz y b u r- ż u a z y jn e j te o rii p ra w a i o zw iązkach różn y ch asp ek tó w p raw a.
W części d ru g ie j za ty tu ło w a n e j „S ystem p ra w a i system n a u k p ra w n y c h ” a u to r o m a w ia sy stem p ra w a , system p o d z ia łu n a u k p ra w n y c h , d a je k ry ty k ę ogólnej te o rii p a ń s tw a i p ra w a , p o ró w n u je filozofię p ra w a , ju ry s p ru d e n c ję an a lity c z n ą 1 te o rię p ra w a . O sta tn i d s ia ł k siążk i pośw ięcony je st p ro b lem aty c e h isto rii d o k try n politycznych.
W. C z a c h ó r s k i : Z a rys praw a zobow iązań. C zęść ogólna. P W N . W arszaw a 1962,
s. 360.
D ni naszego k o d ek su zobow iązań z 1933 r. są ju ż policzone. Nie zm n iejszy to oczyw iście zn aczen ia p ra w a zobow iązaniow ego, k tó re w ra m a c h całości system u p ra w a cyw ilnego m ajątk o w e g o w y n ik a z ro li, ja k a p rz y p a d a w życiu codziennym sto su n k o m w y m ia n y dó b r i u słu g m iędzy p o d m io tam i p ra w a cyw ilnego. Społeczne fo rm y k o rz y sta n ia z dó b r m a jątk o w y c h , w k tó ry c h w y m ia n a dó b r i usług o d g ry w a ta k is to tn ą rolę, w y m a g a ją o ch ro n y p ra w n e j, k tó ra p o śred n io m oże p rzy c zy nić się do efe k ty w n o ści sam ej w y m ian y . R ola in s ty tu c ji p ra w a zobow iązań w te j dziedzinie sta le w z ra sta , gdyż ce’.em tego p ra w a je s t to, aby w m ia rę -m ożności k a ż d a sizkoda poniesiona bez (należytego u s p ra w ie d liw ie n ia a z m n ie jsz a ją c a m a ją te k je d n o stk i czy też o rg a n iz a c ji społecznej zo stała n a p ra w io n a , aby k a ż d e nie u s p r a w iedliw ione p rze su n ięc ie m a ją tk o w e nie było o b o jętn e z p u n k tu w idzenia cyw ilno praw n eg o .
T oteż je d n ą z p ro je k to w a n y c h k sią g przyszłego ko d ek su cyw ilnego PRL. je s t k się g a o zobow iązaniach. O b ejm u je o n a m a te rie p o dstaw ow ych in s ty tu c ji i zasad p ra w a o bligacyjnego p rzy u w zg lęd n ien iu istn ie ją c y c h stosunków ek o n o m ik i i jej orzyszłego rozw oju.
K sią żk a p ro f. W. C zachórskiego m a c h a r a k te r podręcznikow y, zm ierza w ięc do p rz e d sta w ie n ia in sty tu c ji części cgólnej p ra w a zobow iązań w sposób zw ięzły. J a k czytam y w e w stę p ie au to rsk im , u p o d sta w o p rac o w a n ia leżały d w a zało żen ia: po pie rw sz e — dążen ie do p rz e d sta w ie n ia ogólnej te o rii zobow iązań zaró w n o d la sto su n k ó w o b ro tu uspołecznionego, ja k i n ie uspołecznionego w obecnym sta d iu m ich ro zw o ju ; po dru g ie — d ążenie do stw o rze n ia pom ostu m iędzy m a te ria łe m n o rm aty w n y m legis latae a m a te ria łe m n o rm aty w n y m , k tó ry sta n ie się w n ie d ługim czasie p raw em o bow iązującym na p o d sta w ie p ro je k tu k o d ek su cyw ilnego P R L w re d a k c ji z r . 1961.
D la zre aliz o w an ia tych n ie ła tw y c h założeń a u to r p rz y ją ł u k ła d m a te ria łu częici ogólnej zobow iązań w ed łu g sc h e m a tu o d p o w iad a ją ce g o p ro je k to w i k o d ek su cy w ilnego. S pow odow ało to m.i. p rze rz u cen ie p ro b le m a ty k i zobow iązań p o w sta jąc y ch z bezp o d staw n eg o w zbogacenia i z czynów niedozw olonych do a n e k su .
74 A n d r z e j W i i n t e i o i k i Nr 9 (57)
C ałość w y k ła d u p rz e d sta w io n a je s t w ta k i sposób, a b y p o w ołanie się n a p rz e pisy p ra w a ob o w iązu jąceg o sta n o w iło k a n w ę w yw o d ó w o b raz u ją c y c h n ie tyle sam ą treść n o rm , ile isto tę p ro b lem ó w p ra w n y c h , k tó re te n o rm y ro zstrz y g a ją . W w y p a d k a c h n a jisto tn ie js z y c h odchyleń p ro je k tu k o d ek su cyw ilnego P R L od p ra w a obow iązującego, a u to r w sk a z u je w p rz y p isk a c h n a k ie ru n e k tych odchyleń. U ła tw ia to cz y te ln ik o w i z o rie n to w a n ie się, co w p rzy sz ły m p ra w ie sta n o w ić będzie
n o v u m w p o ró w n a n iu z dotychczas obow iązu jący m i p rze p isam i. P ozw oli to je d n o
cześnie n a p rz e jśc io w e po słu g iw an ie się k sią ż k ą ta k ż e po w ejściu w życie now ego k o d ek su cyw ilnego PR L .
Po p rz e d sta w ie n iu n a w stę p ie k sią żk i p o ję cia o ra z społeczno-gospodarczej ro li p ra w a zobow iązań, a ta k ż e źró d eł tego p r a w a a u to r o m a w ia k o le jn o : isto tę zobo w iąz ań , tre ść św iadczeń, w ielość w ierzy cieli i dłu żn ik ó w , p o w sta n ie zobow iązań, p rze jście p r a w i obow iązków w y n ik ając y ch z zobow iązań, w y k o n an ie zobow iązań, s k u tk i ich n ie w y k o n a n ia , w y g aśn ięcie zobow iązań i o c h ro n ę w ierzy cieli w ra z ie n ie w y p łac aln o śc i d łu ż n ik a. A neks z a w iera d w a d o d atk o w e rozd ziały pośw ięcone b ez p o d sta w n em u w zbo g acen iu i czynom niedozw olonym .
U staw a o S ą d zie N a jw yższym , i re g u la m in S ą d u N a jw yższeg o . T e k s ty u sta w . W y d . P raw n. W a rsza w a 1962, s. 28.
K siążeczka z a w ie ra te ltst u sta w y z d n ia 15 lu te g o 1962 r. o Sądzie N ajw yższym i te k s t u ch w a ły R a d y P a ń s tw a z d n ia 22 m a ja 1962 r. w sp raw ie re g u la m in u S ą d u N ajw yższego.
P rz e p isy ogólne u sta w y sta n o w ią m i., że S ąd N ajw yższy je s t n aczeln y m o rg a nem sądow ym , k tó ry s p ra w u je n ad z ó r n a d działaln o ścią sądów p o w szechnych i szczególnych w za k re sie o rze k an ia . W sk ład S ąd u N ajw yższego w chodzą: P ie r w szy P rezes, p rez esi i sędziow ie. S ąd N ajw y ższy dzieli się n a izby: C yw ilną, K a rn ą , P ra c y i U bezpieczeń Społecznych o ra z W ojskow ą. N a czele S ąd u N ajw yższego stoi P ie rw sz y P rezes, a p ra c a m i k a ż d e j z izb k ie ru je je d e n z prezesów .
D alsze p rz e p isy u sta w y dotyczą w y b o m S ąd u N ajw yższego i odw oływ ew ia jego sędziów , tr y b u w y k o n y w a n ia n a d z o ru przez S ąd N ajw yższy, sądów d y s c y p lin a r nych o raz p o sta n o w ie ń w p ro w a d za jąc y ch i przejściow ych.
R e g u la m in iSądu N ajw yższego izaw iera — p o za p rze p isam i ogólnym i, p rz e jśc io w ym i i końcow ym i — p rze p isy o po sied zen iach sądow ych, o sp ra w a c h d y sc y p li n a rn y c h , o B iurze O rzecznictw a, b iu rze p re z y d ia ln y m i- s e k re ta ria ta c h o raz p rze p isy szczególne dotyczące Izby W ojskow ej.
M. G e r s d o r f , J. I g n a t o w i c z : U staw a o sp ółdzielniach i ic h zw ią zk a c h oraz ro zp o rzą d zen ie w y k o n a w c ze . K o m e n ta rz. W y d . P raw n. W arszaw a 1962, s. 288.
U sta w a z d n ia 17 lu teg o 1961 r. o spółdzielniach i ich zw ią zk a ch w eszła w życie 5 czerw ca tegoż ro k u . W niosła ona do p ra w a spółdzielczego szereg zm ian. W iele isto tn y ch d la p r a k ty k i tzagadnień u reg u lo w a n y ch w n ow ej u sta w ie w y m ag a ło szerszego om ów ienia. Z a d a n ia tegc p o d ję li się a u to rz y o m a w ia n e j p ra c y , z n a n i ju ż czytelnikom z licznych nnych o p rac o w a ń .
