101
Przemysław Ruta
!"#$%&' (& ) *$+,&-$./ )0 &123%!& )4 5%'$ ,6!"1$
„W ciągu ostatnich dwóch, trzech lat podjęto więcej inicjatyw na rzecz kultywowania zagłębiowskiej lokalności i umacniania tożsamości regionu niż na przestrzeni całej minionej dekady! Dowodzi tego np. rozwój sektora organizacji pozarządowych, w tym zwłaszcza organizacji uznających za priorytet kultywowanie zagłębiowskiego lokalizmu. Świadectwem ożywienia naszej »małej ojczyzny« jest także powstawanie coraz to nowych portali internetowych kreujących modę na zagłębiowskość” – mówił dr Michał Kaczmarczyk z Wyższej Szkoły Humanitas podczas konferencji „Wymiary tożsamości zagłębiowskiej”, która odbyła się w WSH 7 października 2009 roku. Sesję, z udziałem naukowców, regionalistów i publicystów, zorganizował Instytut Zagłębiowski WSH we współpracy z Instytutem Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej WSH.
Konferencja miała na celu dokonanie naukowej refleksji nad pojęciem zagłębiowskiej tożsamości oraz jej wyznacznikami. W pierwszej, teoretycznej części dyskutowano m.in. o wielości definicji terminu „tożsamość”, o politologicznym i socjologicznym znaczeniu tego pojęcia oraz o roli mediów i elit intelektualnych w kultywowaniu mody na zagłębiowskość. Referaty wygłosili: prof. WSH dr hab. Jan Iwanek, prof. dr hab. Jacek Wódz, dr Michał Kaczmarczyk, mgr Katarzyna Gebel. -Nie będzie tożsamości zagłębiowskiej bez inteligencji. Tymczasem zagłębiowskie miasta mają problem z jej przyciąganiem, zatrzymaniem u siebie. Ważne są skupiska intelektualistów, ważne by samorządy chciały słuchać ich głosu, brać udział w dyskusjach z ich udziałem – mówił prof. Jacek Wódz, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego.
W części drugiej dyskutanci odnieśli się do konkretnych składników tożsamości Zagłębia. Mówili m.in. o charakterystycznych dla naszego regionu strojach (Dobrawa Skonieczna-Gawlik), lewicowych tradycjach Zagłębia (Kamil Wnuk), preferencjach wyborczych współczesnych Zagłębiaków (Piotr Bielecki), ciekawych odkryciach archeologicznych na terenie Zagłębia Dąbrowskiego (Dariusz Rozmus) i tradycjach Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego w Sosnowcu (Magdalena Tomczyk).
Interesujący, bo oparty na wspomnieniach, okazał się wykład prof.
Włodzimierza Wójcika, który mówił o zagłębiowskiej kuchni – regionalnych potrawach i osobliwościach kulinarnych Sosnowca i Będzina. Prelegent wspominał m.in.
o zagłębiowskich pieczonkach i budyniach, osadzając swoje rozważania w szerokim kontekście literackim i odwołując się do symboli kulturowych. Ważne fakty z historii
102
drugiej wojny światowej w Zagłębiu przypomniał z kolei Szczepan Świątek z Archiwum Państwowego w Krakowie (referat: „Zagłębie Dąbrowskie w zespole akt AK Śląsk”).
Konferencji towarzyszyła pełna emocji dyskusja, w której uczestniczył m.in.
prezydent Sosnowca Kazimierz Górski. Dotyczyła ona kwestii elektryzujących środowiska regionalistów – nazwy metropolii Silesia, sposobu promocji Zagłębia w województwie śląskim i stosunku sosnowieckich samorządowców do kwestii tożsamości lokalnej.
-Proponuję, by tego typu kwestie omawiać na cyklicznych debatach z udziałem prezydenta, przedstawicieli opozycji, naukowców i reprezentantów organizacji pozarządowych – mówił na koniec konferencji dr Michał Kaczmarczyk. -Naszemu miastu brakuje tego rodzaju debat, brakuje forum wymiany poglądów, osiągania kompromisów, wypracowywania wspólnych stanowisk w ważnych dla Zagłębia kwestiach. Instytut Zagłębiowski chętnie podejmie się organizacji podobnych dyskusji – podsumował Kaczmarczyk, zapowiadając, iż pierwsza debata dotyczyć będzie problemu promocji Zagłębia.
Październikowa sesja była kolejną z cyklu konferencji regionalistycznych organizowanych pod egidą Instytutu Zagłębiowskiego Wyższej Szkoły Humanitas.
Poprzednie dotyczyły m.in. wielokulturowości Zagłębia i przeszłości gospodarczej regionu.
Przemysław Ruta
