Zagadnienie więźniów
niebezpiecznych
Przesłanki kwalifikujące do kategorii więźniów
niebezpiecznych
Za skazanego stwarzającego poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu można uznać skazanego, który popełnił przestępstwo o bardzo wysokim stopniu społecznej
szkodliwości, w szczególności:
1. przestępstwo:
a. zamachu na:
- niepodległość lub integralność Rzeczypospolitej Polskiej,
- konstytucyjny ustrój państwa lub konstytucyjne organy Rzeczypospolitej Polskiej, - życie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
- jednostkę Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej b. ze szczególnym okrucieństwem,
c. wzięcia lub przetrzymywania zakładnika albo w związku z wzięciem zakładnika, d. uprowadzenia statku wodnego lub powietrznego,
e. z użyciem broni palnej, materiałów wybuchowych lub łatwopalnych,
2. podczas uprzedniego lub obecnego pozbawienia wolności stwarzał zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu karnego lub aresztu śledczego, w ten sposób że:
a. był organizatorem lub aktywnym uczestnikiem zbiorowego wystąpienia w zakładzie karnym lub areszcie śledczym,
b. dopuścił się czynnej napaści na funkcjonariusza
publicznego lub inną osobę zatrudnioną w zakładzie karnym lub areszcie śledczym,
c. był sprawcą zgwałcenia, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu albo znęcał się nad skazanym, ukaranym lub tymczasowo aresztowanym,
d. uwolnił się lub usiłował uwolnić się z zakładu karnego lub aresztu śledczego albo podczas konwojowania poza terenem takiego zakładu lub aresztu,
3. przestępstwo w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnianie przestępstw, zwłaszcza z uwagi na jego
kierowniczą lub znaczącą rolę w grupie lub związku
Kryteria kwalifikowania do grupy osadzonych niebezpiecznych ze
względu na osobę skazanego
1. właściwości i warunki osobiste skazanego
2. motywacje i sposób zachowania się przy popełnieniu przestępstwa oraz rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa,
3. sposób zachowania się w trakcie pobytu w zakładzie karnym, 4.stopień demoralizacji lub postępy w resocjalizacji,
5. w wypadku skazanego za przestępstwo popełnione w zorganizowanej
grupie albo związku mających na celu popełnianie przestępstw – zagrożenie dla porządku prawnego, które może wyniknąć z nawiązania przez skazanego bezprawnych kontaktów z innymi członkami grupy, w tym zwłaszcza
zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub dla czynności mających na celu ujawnienie mienia stanowiącego korzyść z popełnienia przestępstwa, oraz fakt, że inni członkowie grupy lub związku przebywają na wolności.
Organy kwalifikujące do grupy osadzonych niebezpiecznych
1. Komisja penitencjarna (art. 76§1 pkt 7 k.k.w.)
2. Sąd penitencjarny (tryb skargowy)
Sędziowski nadzór penitencjarny
Kontrola prawidłowości i legalności kwalifikowania skazanych (art.
88a§4 k.k.w.) oraz tymczasowo aresztowanych (art. 212a§2
k.k.w.) jako tzw. osadzonych niebezpiecznych
Postępowanie z więźniami niebezpiecznymi
1. cele mieszkalne oraz miejsca i pomieszczenia wyznaczone do: pracy, nauki, przeprowadzania spacerów, widzeń, odprawiania
nabożeństw, spotkań religijnych i nauczania religii oraz zajęć kulturalno-oświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu wyposaża się w odpowiednie zabezpieczenia techniczno-ochronne,
2. cele mieszkalne pozostają zamknięte całą dobę i są częściej kontrolowane niż te, w których osadzeni są skazani, wobec których nie podjęto decyzji, o której mowa w art. 76 § 1pkt 7,
3. skazani mogą uczyć się, pracować, bezpośrednio uczestniczyć w nabożeństwach, spotkaniach religijnych i nauce religii oraz korzystać z zajęć kulturalno- oświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu, tylko w oddziale, w którym są osadzeni,
4. poruszanie się skazanych po terenie zakładu karnego odbywa się pod wzmocnionym dozorem i jest ograniczone tylko do niezbędnych potrzeb,
5. skazanych poddaje się kontroli osobistej przy każdorazowym wyjściu i powrocie do cel, 6. spacer skazanych odbywa się w wyznaczonych miejscach pod wzmocnionym dozorem,
7. sposób osobistego kontaktowania się przedstawicieli podmiotów określonych w art. 38 § 1 ze skazanymi określa każdorazowo dyrektor zakładu karnego,
8. widzenia skazanych odbywają się w wyznaczonych miejscach pod wzmocnionym dozorem. Skazani nie mogą korzystać z widzeń w obecności skazanych, wobec których nie podjęto decyzji, o której mowa w art. 76 § 1 pkt 7,
9. widzenia mogą być udzielane w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobami odwiedzającymi, jeżeli zachodzi poważne zagrożenie bezpieczeństwa osób odwiedzających. Decyzje w tej sprawie podejmuje dyrektor zakładu karnego. Nie dotyczy to osób, o których mowa w art. 8 § 3. Jednak na żądanie tych osób widzeń udziela się w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt ze
skazanymi. W czasie korzystania z widzeń skazani nie mogą spożywać artykułów żywnościowych i napojów, 10. skazani nie mogą korzystać z własnej odzieży i obuwia.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 r. w sprawie sposobów ochrony
jednostek organizacyjnych Służby Więziennej
1. Kontrola zachowania osadzonego niebezpiecznego w porze dziennej, nie rzadziej niż co trzy godziny;
2. Obowiązek pełnienia służby - w oddziale dla osadzonych niebezpiecznych - przez dwóch funkcjonariuszy, z których jeden pełni obowiązki oddziałowego;
3. Obowiązek pełnienia służby - w rejonie placów spacerowych - przez co najmniej dwóch funkcjonariuszy, którzy sprawują nadzór nad tymi spacerami;
4. W czasie wykonywania obowiązków służbowych w bezpośrednim kontakcie z osadzonym
niebezpiecznym, oddziałowy i funkcjonariusz z nim współdziałający pełnią służbę w kamizelkach ochronnych i wyposażeni są w osobiste sygnalizatory alarmowe oraz w środki przymusu
bezpośredniego;
5. Celę mieszkalną dla osadzonego niebezpiecznego, wyposaża się w szczególności w:
a) wewnętrzne kraty zainstalowane za drzwiami wejściowymi i przed otworami okiennymi;
b) siatki, a w miarę potrzeb również w przesłony, na zewnątrz otworów okiennych;
c) kraty okienne ze stali o podwyższonej wytrzymałości na przecinanie lub zabezpieczone elektronicznie;
d) sprzęt kwaterunkowy mocowany trwale do ścian i podłóg.
6. Miejsca i pomieszczenia dla osadzonego niebezpiecznego, wyznaczone do
pracy, nauki, widzeń, czynności procesowych, odprawiania nabożeństw, spotkań religijnych i nauczania religii oraz zajęć kulturalnooświatowych z zakresu kultury fizycznej i sportu, wyposaża się odpowiednio w zabezpieczenia techniczno-
ochronne, a także zabezpieczenia uniemożliwiające samowolne ich opuszczenie przez osadzonego;
7. Plac spacerowy zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający samowolne jego opuszczenie przez osadzonego niebezpiecznego, w szczególności poprzez
przykrycie placu siatką, prętami lub drutem;
8. W celi mieszkalnej nie można umieszczać więcej niż trzech osadzonych niebezpiecznych, ani osadzać ich wspólnie z innymi osadzonymi;
9. Osadzony niebezpieczny, porusza się po terenie zakładu pojedynczo. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się poruszanie osadzonych
niebezpiecznych, w grupach nie większych niż trzyosobowe;
10. Poza celą mieszkalną oraz miejscami i pomieszczeniami, o których mowa w § 82, osadzony niebezpieczny, pozostaje pod stałym i bezpośrednim dozorem co najmniej dwóch funkcjonariuszy;
11. Osadzony niebezpieczny, nie może być zatrudniony:
a) przy pracach wymagających posługiwania się przedmiotami niebezpiecznymi;
b) przy obsłudze maszyn i urządzeń umożliwiających wyrób przedmiotów niebezpiecznych lub niedozwolonych;
c) na stanowiskach umożliwiających spowodowanie pożaru, wybuchu lub innych zdarzeń groźnych dla
bezpieczeństwa zakładu;
d) w miejscach umożliwiających ucieczkę lub niekontrolowane kontaktowanie się z innymi osobami.
12. Osadzony niebezpieczny, dokonuje w zakładzie zakupów poprzez złożenie zamówienia wyznaczonemu funkcjonariuszowi lub pracownikowi. Zamówione
przedmioty, artykuły żywnościowe i wyroby tytoniowe dostarcza się osadzonemu do celi;
13. Do konwojowania osadzonego niebezpiecznego, wykorzystuje się samochody więźniarki, a jeżeli stan zdrowia osadzonego tego wymaga samochody sanitarne.
W konwojowanej grupie osadzonych może być tylko jeden osadzony niebezpieczny, a jej liczebność nie może przekraczać 10 osób.
