"Istota społecznej opieki nad
zabytkami przeszłości", Stanisław
Szymański, "Ziemia", R. XLI, nr
1-2/595-596 : [recenzja]
Ochrona Zabytków 4/1-2 (12-13), 104
S p o ł e c z n a o p i e k a n a d z a b y t k a m i p r z e s z ł o ś c i (in stru k cje- r eg u la m in y ). P o lsk ie T ow arzystw o K ra jo zn a w cze, W arszaw a 1950. — W ram ach o rg a n iza cy jn y ch P T K p o w sta ł W ydział S p ołeczn ej O pieki nad Z ab ytk am i P r z e szłości, którego zad an iem jest k o n ty n u acja p racy zasłużonego, a n ie w sk rzeszo n eg o w jeg o p ierw otn ej form ie T o w a rzy stw a O pieki nad Z abytkam i P rzeszłości. N o w a rzeczy w isto ść narzuciła organ iza torom W ydziału k on ieczn ość zrew id o w a n ia d o ty ch cza so w y ch form a k cji sp o łecz nej o p iek i nad zab ytk am i i w y p ra co w a n ia n o w y ch . W yrazem tego je s t sp ecja l n a b roszurka, w yd an a przez PT K , z a w ie rająca: 1) R egu lam in W ydziału SO nZ P przy P T K , 2) R eg u la m in Rady W ydziału SO nZ P , 3) R egu lam in P rezyd iu m W y d zia łu SO nZ P, 4) R egu lam in R eferatu SO nZ P , 5) R egu lam in S ek cji SO nZ P, 6) R eg u la m in dla opiek u n a społeczn ego, 7) W sk azów k i tech n iczn e dla o p iek u n ó w sp o łeczn y ch . — N ie trzeba p od k reślać w a g i i zn aczen ia n o w o p o w sta łeg o W y d ziału , k tóry przy p om ocy O p iek u n ów te r e n o w y c h b ędzie w a ln ie w sp iera ł a k cję U rzęd ó w K on serw atorsk ich pod h asłem : „K ażdy zab ytek m a sw ojego sp ołeczn ego o p iek u n a “. D la każdego zaś z nich z a w a r te w b roszurce . W skazów ki te c h n ic z n e “ sta n o w ią tak pożądane i n ieo d zo w n e „ v a d em ecu m “.
ST O L IC A R. V.
Z a c h w a t o w i c z Jan, Sp ołeczn a ro la k on serw atora. N r 14/15 (177/178). — „Z adaniem k on serw atora jest w sk a za n ie isto tn y ch , w a rto ścio w y ch p om n ik ów k u l tury, u p o w szech n ien ie ich znaczenia, tro ska o n a le ż y tą form ę i zach ow an ie oraz w łą c z e n ie do n o w y ch zadań, do n o w ej słu żb y sp o łeczn ej“.
S z y m a ń s k i M ichał, P o d w a rsza w sk ie za b y tk i w słu żb ie społecznej (nr 14/15, il. 57). — N iezw y k le b ogato i w sp a n ia le ilu stro w a n y artyk u ł k on serw atora w o je w ó d z k ie g o w a rsza w sk ieg o , p rzed sta w ia ją c y od b u d ow ę i u ży tk o w a n ie z a b y t k ó w w 22 p o w ia ta ch w la ta ch 1945— 49. O m aw ia n a stęp u ją ce zab ytk i: p a ła ce w J a b ło n n ej, M łocinach, M orysinku, N a to lin ie, O borach, O tw ocku W ielkim , R y - b ien k u , U rsy n o w ie, zam ek w C zersku, k o śc io ły w B roch ow ie, C zerw ińsku, K ar c zew ie, K ob yłce, N o w y m D w orze, Z akro- czym iu , zesp o ły m ia st w G órze K a lw a rii i P u łtu sk u , oraz d w ory w B łęd o w ie C hrzęsnem , D ębinkach, H elen o w ie, J o r- d a n o w ica ch , K askach, Ł azach, M ałej W si, M łoch ow ie, P ęcicach , R a d ziejo w i cach, T arch om in ie i Ż elazow ej W oli.
Ż u r a k o w s k i A lek san d er, R ek o n stru k cja rzeźb za b y tk o w y ch (nr 16/179, il. 17). — K rótk ie o m ó w ien ie d z ia ła ln o ści P a ń stw o w e j P ra co w n i K o n serw a cji Z ab ytk ów R zeźby przy N. D. M. na t e ren ie W arszaw y.
W e r n i c W iesław , D om Z w iązk u Z a w o d o w eg o L itera tó w P o lsk ich , (25/288, il. 10). — K rótk ie o m ó w ien ie rek on stru k cji za b y tk o w ej k a m ien icy P ra żm o w sk ich z X V III w. przy K rak ow sk im P rzed m ie ściu (z której ocalała ty lk o fasada) i o d b u d o w y dla Z. Z. L. P. w g p rojek tu P r a cow ni T rasy W— Z i inż. Jana L aube (w nętrza).
B i e n i e c k i Z d zisław , D a w n e p a ła ce K ra k o w sk ieg o P rzed m ieścia w now ej słu żb ie społecznej (nr 29/292, il. 7).
H. B ., O dbudow a p ałacu P a ca (nr 37/200). — P rojek t: inż. H. B ia ło b rzesk i i inż. C zesła w K onopka.
K. B , P a ła c M ostow sk ich o d b u d ow an y, (41/204, il. 13). — P rojek t: M. K uzm a i Z. S tęp iń sk i.
S e r e d n i c k i J ó zef S ta n isła w , Z a b y tk i G dańska w od b u d ow ie, (nr 45/208, il. 4).
S z y m a ń s k i M ichał, K on serw a cja i rek on stru k cja p o d w a rsza w sk ich ogro d ów za b y tk o w y ch , (nr 46/209, il. 10). — O m ów ion o n a stęp u ją ce zabytki: F a le n ty , G óra, G ucin, Jabłonna, M ała W ieś, M o- rysin , M łocin y. N atolin , O tw ock W ielki, T archom in, W ilan ów i inne.
O d b u d o w a p ałacu w W ila n o w ie, (nr 49/212, il. 13).
Z IE M IA R. X LI.
S z y m a ń s k i S ta n isła w , Isto ta sp o łecznej op iek i nad zab ytk am i p rzeszłości (nr 1— 2/595— 596, str. 2—4 ) . — P rzy P. T. K. p o w sta ł W ydział S p ołeczn y O pieki nad Z ab ytk am i P rzeszłości, k tórego n a czeln y m zad an iem w n o w y ch w aru n k ach n ie je s t p raca n a u k o w a i k on serw atorsk a lecz w y c h o w a m e ca łeg o sp o łeczeń stw a do k o rzy sta n ia z w artości gospodarczych i k u ltu ra ln y ch za b y tk ó w , a przez to do w ła śc iw e g o p rzekazania ich n a stęp n y m p okoleniom .
M a i s e 1 W itold, T ragedia za b y tk ó w w P ozn an iu (nr 12/606, str. 215— 220, il. 7). — L os za b y tk ó w za okupacji h itle r o w sk iej i d ziałań w o jen n y ch z 1945 r. oraz sp ra w o zd a n ie z p o stęp ó w odbudow y.
Z O T C H Ł A N I WIEKÓW. R. X IX . S a r n o w s k a W anda, W p racow n i k o n serw a to rsk iej w O polu (zesz. 3— 4, str. 59— 62). — O pis k o n serw a cji p re h isto ry czn y ch w y ro b ó w z żelaza i d rew na, poch od zących z w y k o p a lisk n a Os trów k u w Opolu.
