R O C Z N IK I G L E B O Z N A W C Z E T. X X X V I N R 4, S. 4^—52, W A R SZ A W A 1985
CZESŁAW KUDUK
WPŁYW NAWOŻENIA KORĄ SOSNOWĄ NA POCZĄTKOWE FAZY WZROSTU PSZENICY I WŁAŚCIWOŚCI GLEBY LEK K IEJ
K atedra Botaniki i Fizjologii Roślin Akademii Rolniczej we Wrocławiu
W ostatnich latach uwagę badaczy zajm uje problem w ykorzystania kory, która stanowi m ateriał odpadowy w zakładach przem ysłu drzew nego. Za najbardziej racjonalny sposób w ykorzystania kory uważa się stosowanie jej do nawożenia gleb. jednakże ze względu na niekorzystny stosunek ilościowy С : N, znaczną zawartość garbników i niewielką ilość składników pokarm ow ych w korze bezpośrednie jej użycie jako nawozu organicznego nie znalazło szerszego zastosowania. Zaleca się natom iast kompostowanie kory i wzbogacanie jej w składniki pokarmowe [7]. P ra ce w tym zakresie prowadzono m.in. w Nadleśnictwie Chocianów, w w y niku których uzyskano korę kompostowaną m ającą zawężony stosunek С : N, obniżoną zawartość garbników, rozluźnione tkanki i wyższe pH. [3].
Również w yniki dość licznych badań szklarniowych w skazują na ko rzystny wpływ dodatku kory w podłożu na produkcję warzyw i kwiatów [5, 6, 7, 8, 9]. Z kolei doświadczenia wykonywane w w arunkach polo- w ych świadczą, że nawożenie korą nie kompostowaną miało dodatni w pływ na plony w arzyw i właściwości gleby [1].
Celem niniejszej pracy było prześledzenie w pływ u surowej kory sos nowej Pinus silvestris L., dodanej w różnych dawkach do gleby lekkiej, na wczesne fazy w zrostu pszenicy sianej bezpośrednio po nawożeniu oraz po okresie 3 i 12 miesięcy jej przebyw ania w glebie, a także określenie w pływ u kory na właściwości gleby.
OPIS DOŚWIADCZENIA I METODYKA BADAŃ
Doświadczenie przeprowadzono w ściśle kontrolowanych w arunkach laboratoryjnych. Do badań użyto surową (świeżą) korę sosnową, otrzy m aną z korowania kopalniaków na sucho. Zmieloną na proszek korę m ie szano z glebą lekką, którą pobrano z pola uprawnego po zbiorze jęcz
44 C. Kuduk
mienia. Zastosowane ilości kory w przeliczeniu na 1 ha wynosiły: 0, 10, 20, 50, 100 i 300 t. Do każdego wazonu dano po 1,5 kg gleby z odpowied nią dawką kory. Zastosowano dodatek azotu (w formie mocznika) w y noszący 1% suchej masy kory. Doświadczenie założono w trzech pow tórzeniach. Rośliną testową była pszenica odmiany Kolibri, kórej do każ dego wazonu wysiewano po 30 ziarniaków. Wprowadzono 3 term iny sie w u roślin: bezpośredni oraz po trzech i dw unastu miesiącach po nawo żeniu korą. Przez cały okres trw ania eksperym entu utrzym yw ana była w glebie wilgotność na poziomie 80% pojemności kapilarnej, a tem pe ra tu ra pomieszczenia około 20°C. Rośliny hodowano przez 4 tygodnie, prowadząc w tym czasie obserwacje wschodów i pom iary wzrostu. Po tym okresie rośliny ścinano, mierzono długość liści i korzeni oraz ozna czano suchą masę. Po zakończeniu doświadczenia oznaczono w glebie: azot metodą K jeldahla w modyfikacji ParnasaW agnera, fosfor i potas m e todą Egnera-Riehm a i węgiel metodą W esterhoffa. Pojemność wodną gle by oznaczono na podstawie podsiąkania. Badano również aktywność mi kroorganizmów celulolitycznych w glebie: bezpośrednio po wprowadze niu kory oraz po upływie 1, 2 i 12 miesięcy — metodą bibułową. Ilości wydalanego C 0 2 z gleby oznaczono metodą Statnow a [2].
WYNIKI BADAŃ
W P Ł Y W K O R Y N A R O Ś L IN Y
Nawożenie gleby lekkiej świeżą korą sosnową wpływało na rozwój pszenicy zależnie od wielkości dawki i od term inu siewu. Pszenica wy siana bezpośrednio po nawożeniu gleby korą, reagowała w yraźnie ujem nie. Przy wyższych dawkach kory wschody się opóźniały. I tak na przy kład w 6 dni po siewie najwyższe wschody (93%) miała pszenica wysiana w glebę bez dodatku kory; na dawkach kory odpowiadających 10 i 20 t na hektar wschody wyniosły 86 i 83% roślin, natom iast przy 50 i 100 t kory w przeliczeniu na hektar wzeszło tylko 67 i 53% siewek. Najsłabsze kiełkowanie, wynoszące 30%, zaobserwowano u pszenicy rosnącej w gle bie z najwyższą dawką kory, tj. 300 t/ha (rye. 1). Jak wiadomo, w korze świeżej, obok małej zawartości składników pokarmowych i niekorzyst nym stosunku С : N, w ystępują również garbniki ham ujące kiełkowanie,
wzrost roślin, a także rozwój mikroorganizmów celulolitycznych. Tym
można tłumaczyć najlepszą dynam ikę w zrostu pszenicy hodowanej w glebie nie nawożonej korą oraz nawożonej m ałymi dawkam i kory (10 i 20 t. na 1 ha), natom iast po dodanu jej w większych ilościach (50, 100 i 300 t) wzrost roślin był słabszy (ryc. 2, A). Stąd też w glebie z korą w dawce 300 t/h a rośliny były zawsze najniższe ,a w chiwli zakończenia doświadczenia miały wysokość 9,8 cm, gdy tym czasem rośliny na glebie
Wpływ kory sosnowej na wzrost pszenicy 45
Dni-Days
Rye. 1. Dynam ika w schodów pszenicy w w azonach po bezpośrednim nawożeniu korą w ilościach odpowiadających na 1 ha gleby
1 — O t , 2 - 10 t, 3 — 20 t, 4 — 50 t , 5 — 100 t , в — 3 0 0 t
Fig. 1. W heat em ergence dynamics in pots directly after fertilization w ith bark at the rates of
I — 0 t, 2 — 10 t , 3 — 20 t, 4 — 50 t, 5 — 100 t, 0 — 300 t
bez nawożenia, jak również nawożone małymi ilościami kory (10 i 20 t) osiągnęły w tym czasie wysokość 18,6— 18,9 cm.
W ystąpiła również w yraźna zależność pomiędzy długością korzeni a dawką kory w glebie. Najdłuższe korzenie (9,6 cm) m iały rośliny ze brane z kombinacji I (gleba bez kory), natom iast pod wpływ em rosnących dawek kory długość korzeni malała (8,4— 4,0 cm), a w glebie nawożonej daw ką 300 t/ha uległy one kilkukrotnem u skróceniu (2,6 cm). W ynikiem ujemnego w pływ u świeżej kory sosnowej była mniejsza masa zbieranych roślin (tab. 1).
Inaczej przedstaw ia się dynam ika w zrostu pszenicy, którą wysiano po upływ ie 3 miesięcy od chwili wprowadzenia kory do gleby (ryc. 2, B). W tym przypadku najlepszym wzrostem odznaczała się pszenica rosnąca w glebie z mniejszym i dawkami kory (10 i 20 t/ha), a nieco gorszym — na pozostałych kombinacjach. Obserwuje się tu już w yraźne zawężenie rozpiętości pomiędzy roślinami najwyższym i — 22,3 cm, a najniższymi — 18,7 cm. Z kolei masa części nadziemnych roślin zebranych z kombina cji nawożonych korą była większa od 28 do 62% od tej, którą uzyskano z nie nawożonych korą. W glebie już po 3-miesięcznym okresie przeby w ania kory nie zauważono ujemnego jej wpływu na korzenie, a naw et
Rye. 2. Dynam ika wzrostu pszenicy w wazonach
A — po b e z p o śre d n im n a w o ż e n iu k o rą , В — po 3 m ie sią c a c h , С — po 12 m ie s ią c a c h od ch w ili w p ro w a d z e n ia k o r y do g le b y , w ilo ś c ia c h ja k w ry e . 1
Fig. 2. Wheat growth dynamise in pots
A — d ir e c tly a f te r f e r tiliz a tio n w ith b a r k , В — a f te r 3 m o n th s , С — a f te r 12 m o n th i iin c e b rin g in g b a r k in to soil, a t th e r a te s as in F ig . 1
W skaźniki w zro stu p e z e n ic y o la n e j w tr z e c h term inach w g le b ę z różnymi dawkami kory / ś r e d n ie z 3 p o w tó rzeń /
Growth in d io e s o f wheat sown a t th r e e d a te a in e o i l f e r t i l i z e d w ith d if f e r e n t r a t e s o f bark /mean f o r 3 r e p l i c a t i o n s / K oabinacje Dłu ко:' en lon t'th ,cm Sucha masa g Dry n a t t e r , g Wscho dy Emer gen ce % D łu gość cm le n g t h , om Sucha masa g Dry m a t t e r ,g Wscho dy Emer gence % D łu g o ść cm lenfeth,cm Sucha masa g Dry m a t t e r ,g Wscho dy Emer gen ce % T reatm ents l i ś c i e le a v e s k orze n ie r o o t3 l i ś c i e le a v e s k o rze n ie r o o tö l i ś c i e le a v e s k orze n ie r o o t s l i ś c i e le a v e s k orze n ie r o o t s l i ś c i e le a v e s k o rze n ie r o o t s l i ś c i e le a v e s k o rze n ie r o o t s B ezpośredn io po naw ożeniu korą
D ir e c t ly a f t o r f e r t i l i z a t i o n w ith bark Po 3 m ie sią c a c h A fto r 3 months Го 12 A fter : m ie sią o a ch 12 months
Gleba bee kory S o i l w ith o u t bark 1 8 ,9 9 ,6 0 ,3 3 0 ,3 0 94 2 0 ,4 9 ,4 0 ,4 7 0 ,2 8 96 2 0 ,1 1 0 ,2 0 ,4 5 0 ,2 8 98 G leba + 10 t /h a kory S o i l + 10 t /h a o f bark 1 3 ,7 3 , 3 0 ,3 5 0 ,2 3 90 2 1 ,2 1 2 ,4 0 ,6 3 0 ,3 4 96 2 0,7. 1 4 ,4 0 ,5 2 0 ,3 9 94 Qleba + 20 t /h a kory S o i l + 20 t /h a o f bark 13 ,6 8 ,4 0 ,3 5 0 ,1 9 94 2 2 ,3 1 3 ,4 0 ,7 6 0 ,3 6 87 2 3 ,0 16 ,8 0 ,5 8 0 ,3 6 94 G leba + 50 t /h a kory S o i l + 50 t /h a o f bark 1 5 ,7 5 ,4 0 ,3 3 0 ,1 9 8 9 2 0 ,2 1 2 ,2 0 ,6 3 0 ,3 9 8 3 2 1 ,1 1 3 ,8 0^53 0 ,3 3 92
Gleba + 1CO t /h a kory
S o i l + 100 t /h a o f bark 1 3 ,3 4 ,0 0 ,2 9 0 ,1 9 8 4
1 8 ,7 1 2 ,0 0 , 6 0 0 ,3 2 8 3 2 1 ,5 1 3 ,4 о , S3 0 ,3 3 88 Q leba + 300 t /h a kory
S o i l + 300 t /h a o f bark 9 ,0
48 C. Kuduk
był on korzystny; uwidoczniło się to 28—42-procentowym zwiększeniem ich długości oraz wzrostem masy o 11 do 39% (tab. 1).
K olejny siew pszenicy przeprowadzono po 12 miesiącach od nawoże nia gleby korą. Tutaj zawsze lepszą dynam ikę w zrostu miała pszenica wysiana w glebę z korą, przy czym najlepiej działała w dawkach 20 i 300 t/ha (ryc. 2, C). Najwyższe rośliny zebrane z kombinacji III miały 23,0 cm, najniższe zaś z kombinacji bez nawożenia — 20,1 cm. Z kolei korzenie pszenicy rosnącej w glebie nawożonej różnymi daw kam i kory były dłuższe od 3,2 do 6,6 cm w porów naniu z korzeniami pszenicy kom binacji bez kory. Pod wpływem nawożenia wzrosła również masa pędów (11—29%) i korzeni (19—39%). Wyniki te świadczą o tym , że w m iarę w ydłużania się czasu przebyw ania kory w glebie popraw iają się w arunki w zrostu roślin, a ujem nie wpływające na nie składniki (garbniki, fenole) ulegają w ypłukaniu lub rozkładowi.
W PŁ Y W K O R Y N A G L EB Ę
Nawożenie korą miało duży wpływ na niektóre właściwości gleby lek kiej. Po bezpośrednim wprowadzeniu kory do gleby zaobserwowano b ar
dzo w yraźne obniżenie aktywności mikroorganizmów celulolicznych;
najsilniej rozkładana była bibuła w glebie bez dodatku kory (33,7%), słabiej w glebie z mniejszymi ilościami kory, natom iast na najwyższych dawkach (100 i 300 t/ha) ubytki celulozy były nieznaczne, tj. 1,5 i 3,2%. Wraz z upływem czasu różnice te malały. I tak, już po upływie jednego miesiąca rozkład celulozy w glebie z korą w dawkach 100 i 300 t/ha, choć był jeszcze w yraźnie m niejszy (17,0 i 7,3%) niż w yniki uzyskane na pozostałych kom binacjach (23,9—28,2%), to i tak wzrósł on 5-krotnie. Postępujące w yrównyw anie różnic w rozkładzie celulozy obserwowano po 2-miesięcznym przebyw aniu kory w glebie. W tym przypadku jeszcze nie co niższy rozkład celulozy (27,5%) w ystąpił tylko w glebie z korą 300 t/ha, na pozostałych zaś kombinacjach z korą (II—V) był on już większy (32,2—36,1%) niż w samej glebie (30,2%). Po 12 miesiącach n a wszyst kich kombinacjach z korą ubytki celulozy były większe (32,7—37,2%) niż w glebie bez nawożenia korą (30,2%).
Nawożenie korą wpływało na wydzielanie C 0 2 z gleby; wraz ze wzro stem dawki kory rosła ilość wydzielonego C 0 2. I tak bezpośrednio po n a wożeniu korą wzrost ten wynosił od 6 do 69%, natom iast po upływie jednego roku zmalał do 3—22% w stosunku do wyników uzyskanych w glebie bez nawożenia korą (tab. 2).
W glebie nawożonej korą stwierdzono wzrost ilości niektórych skład ników chemicznych; szczególnie w yraźnie uwidoczniło się to w odniesie niu do potasu, w mniejszym zaś stopniu do węgla organicznego i azotu. I tak w glebie bez kory potasu było 13,3 mg, natom iast w w yniku
nawo-Wpływ kory sosnowej na wzrost pszenicy 49
fi b a 1 a 2 K o z k îa d c e l u l o z y or:1.:, w y d z ie l a n i e CO., v: £:la b v po bo :T ' o ś r o d n ia rv.vo/.cr.iu ко г л
or-.?, po u p ły w ie 1, i 1Г: r;l- ?- i.-с у
C e l l u l o 3 8 d« с с in :'/0 3 i t io n in :-.nd CG,, s e c r e t i c n from r r - il d i r e c t l y :.r'tor r i::-t tio r. w it h b m k and a f t e r 1, 2 ana 1.: a o n th a K om binacja T re a tm e n t Üb y tK i co l u ło z y C e l l u l o s e 1озь*са • % 'A yd;:i2i:ir:i‘.' w nr; CCg/h C 02 s e c r e t i o n ir. ng/ra .. " /h b e z p o ś r e d n io d i r e c t l y po 1 m ie n i ą ca a f t e r 1 month c.ic h a f t e r 2 m onths po 12 s i e s i ń ca c h a :‘t e r 12 m on ths b o z p o - ::r-'* i r i o d ir -‘:C-= Iy 4 L U -Cll a :’:*;r 1 EO.-.t:: с ach a : 4 e r 2 r .o r th e po 12 n i e n i a - ca ch а Гt o r 12 m onths G leb a b e z kory S o i l w it h o u t Ьыгк 3 3 ,7 2 6 ,2 3 0 ,2 3 0 ,2 2Ô2 - - 2 6 7 G le b a 10 t / h a kozy S o i l ♦ 10 t / h a o f b ark 2 3 ,5 2 7 ,8 3 6 ,1 3 7 ,2 273 - - 275 G leb a + 2 0 t / h a kory S o i l ♦ 20 t / h a o f bark 2 5 ,0 2 7 , 0 3 3 ,7 3 3 ,a 28 9 - - 205 Gl o b а + 50 t / h a kory S o i l -ь 5 ö z/h u o f ичгк 1 5 ,2 2 3 ,9 3 4 ,0 ^ 4,7 214 - - 305 G leb a + 100 t / h i kory S o i l t -Ю0 t / h a o f bark. 3 ,2 1 7 ,0 X>,2 3 2 ,7 375 - - 3 12 G leb a + 300 t / h a kory S o i l ♦ 300 t/h a o f b ark 1.5 7 ,3 2 7 ,5 3 6 ,0 4 42 *• 325 T a b e l a 3
îf i e k t û r e w ł a ś c i w o ś c i g le b y n a w o ż o n e j różnym i dawkami kory Some p r o p e r t i e s o f s o i l f e r t i l i z e d w it h d i f f e r e n t r a t e s o f bark
K oabinacja С N P К Ca pi! P o jem n o śćx .-.p ila fn a T re a tm e n t m g /100 6 g l e b y - n g /Ю О g o f s o i l н 2о KE1 C a p i l l a r y c a p a c i t y , % G leb a b e z k o zy S o i l w it h o u t b a rk 1420 1 0 0 ,4 1 4 ,8 1 3 ,3 3 0 ,4 7 , 2 7 ,1 3 1 ,4 G leb a + 10 t / h a k o zy S o i l + 10 t / h a o t b a r k 1 610 1 0 6 ,4 1 4 ,8 1 9 ,9 3 9 ,3 7 , 4 7 , 3 3 7 , 4 G le b a + 2 0 t / b a k o zy S o i l ♦ 2 0 t / h a o f b a z к 1670 1 0 8 ,0 1 5 ,0 2 3 ,2 3 5 ,7 7 , 6 7 , 4 3 7 ,6 G le b a + 5 0 t / h a k ozy S o i l + 5 0 t / h a o f b azk 1 9 8 0 1 0 9 ,2 1 5 ,3 4 3 , 2 3 3 ,9 7 , 5 7 , 4 4 0 , 4 G le b a ♦ 1 0 0 t / h a k ory S o i l + 100 t / h a o f b a zk 2 3 4 0 1 1 5 ,0 1 5 ,3 6 3 ,1 3 3 ,9 7 , 3 7 , 2 4 1 ,8 G leb a + 300 t / h a k ozy S o i l + 3 0 0 t / h a o f b a zk 2 8 0 0 1 3 5 ,8 1 5 ,9 6 9 , 7 4 1 ,6 6 , 8 6 , 4 5 0 , 3
żenią korą zawartość jego rosła, by w glebie z najwyższą dawką uzyskać w zrost praw ie 5-krotny (69,7 mg K). Obserwowano również w yraźną za leżność pomiędzy dawką kory w glebie a ilością węgla organicznego; w zrost te n wynosił od 13°/<> w glebie z dawką 10 t do 97% po nawożeniu 300 t/ha. Nawożenie korą spowodowało zwiększenie ilości azotu od 3 do 35%>.
50 C. Kuduk
Nawożenie korą miało wpływ na stosunki wodne gleby, w tym rów nież na kapilarną pojemność wodną. I tak w glebie bez kory pojemność ta wynosiła 31,4%, natom iast w glebie z różnymi daw kam i kory była większa i w ahała się od 37,4 do 50,3%. Pojemność wodna była w yraźnie skolerowana z zawartością kory w glebie (tab. 3).
WNIOSKI
Reakcja pszenicy na nawożenie świeżą korą sosnową była zależna od wysokości dawki i term inu siewu roślin.
1. Pszenica wysiana bezpośrednio po nawożeniu korą zareagowała ujem nie na duże jej dawki w glebie, co uwidoczniło się opóźnieniem i zm niejszeniem wschodów, obniżeniem dynam iki wzrostu, naw et kilku krotnym skróceniem długości korzeni oraz zmniejszeniem masy liści i ko rzeni pszenicy.
2. U pszenicy wysianej po upływie 3 miesięcy od chwili nawożenia korą zaobserwowano: polepszenie dynam iki wzrostu roślin, zwiększenie długości korzeni (28—42%), masy pędów (28—62%) i korzeni (11—39%).
3. Badane wskaźniki wzrostu pszenicy wysianej w 12 miesięcy po wprowadzeniu kory do gleby były większe na kom binacjach z korą niż bez kory, co uwidoczniło się w długości liści (wzrost o 3—14%) i korzeni (3 1—65%) oraz w suchej masie części nadziem nnych (15—29%) i korze ni (18—40%).
4. Aktywność mikroorganizmów celulolitycznych była uzależniona z jednej strony wysokością dawki kory, a z drugiej — czasem pozosta w ania jej w glebie. Po bezpośrednim wprowadzeniu kory w wyższych dawkach rozwój tej grupy mikroorganizmów był bardzo silnie ham owa ny, zaś w raz z w ydłużaniem czasu znajdowania się jej w glebie — po lepszał się.
5. W m iarę w zrostu dawki kory w glebie rosło wydzielanie C 0 2, przy czym większe różnice w ystąpiły bezpośrednio po nawożeniu korą, po upływie zaś 12 miesięcy uległy one zmniejszeniu.
6. Nawożenie korą spowodowało w yraźny wzrost zawartości potasu, a także węgla organicznego i azotu w glebie.
7. W glebie nawożonej korą zwiększyła się, zależnie od jej wielko ści, kapilarna pojemność wodna (w glebie bez kory wynosiła 31,4%, na kombinacjach zaś z korą — od 37,4 do 50,3%).
LITERATURA
[1] B a u m a n n E., K e i m J.: Der Einfluss der Düngung m it unkom postierten Entrindungsabfällen auf den Ertrag von Feldgem üsepflanzen und einigen Eigenschaften eines Sandbodens. A rchiv für Gartenbau 20, 1972, 3, 2X1—227.
Wpływ kory sosnowej na wzrost pszenicy 51 iß2] В i г e с к 1 М., К u 1 m a n n A.: U ntersuchungsm ethoden des Bodenstruktur
zustandes. Berlin 1968.
[3] F i l i p e k Z., D u d a J., K o m a r A.: Z badań nad kom postowaniem sosnowej kory odpadowej. S ylw an 1978, 3, 39—41.
[4] H a b e r Z.: Zawartość m ikroflory w korze sosnow ej w zależności od w iek u i sposobu jej składowania. B iuletyn inform . Torf 4/5Ш 6, 12—10.
£5} H a b e r Z., O s z k i n i s o w a K., G r a b o w s k i K.: M ożliwości w ykorzysta nia kory sosnowej świeżej w św ietle doświadczeń uprawow ych z roślinam i ozdobnymi. B iuletyn inform. Torf 4/54/77, 15—26.
IpJJ H a b e r , Z., O s z к i n i s o w a K., G r a b o w s k i K.: W yniki badań nad w y korzystaniem kory sosnowej z Ostrołęki jako składnika podłoży torfowych do uprawy 20 gatunków doniczkowych roślin ozdobnych. Cz. II. B iuletyn in form. Torf 4/54/77, 8—21.
[7] O s t a 1 s к i R.: Trendy i perspektyw y w ykorzystania kory dla celów rolni czych i leśnych. Sylw an 1976, 12, 19—27.
[8] P u d e 1 s к i T.: M ożliwości długotrwałego wykorzystania podłoży torfowych i ich m ieszania z innym i m ateriałam i organicznymi i nieorganicznym i oraz kom postu z kory sosnowej w szklarniowej uprawie w arzyw. B iuletyn inform. Torf 4/39/73, 8—18.
[9] P u d e l s k i T. : M ożliwości długotrwałego w ykorzystyw ania podłoży torfowych i ich m ieszania z innym i m ateriałam i organicznym i i nieorganicznym i oraz kompostu z kory sosnowej w szklarniowej uprawie w arzyw. B iuletyn inform. Torf 1/40/74, 1—4. 4 . КУДУК ВЛИЯНИЕ УДОБРЕНИЯ СОСНОВОЙ КОРОЙ НА НАЧАЛЬНЫЕ ФАЗЫ РОСТА ПШЕНИЦЫ И НА СВОЙСТВА ПОЧВЫ ЛЕГКОГО МЕХАНИЧЕСКОГО СОСТАВА Кафедра биологии и физиологии растений Сельскохозяйственной академии во Вроцлаве Р езю м е В сосудном опыте исследовали влияние свежей сосновой коры внесенном в качестве удобрения в дозах 0,10, 20, 50,100 и 300 т на гектар на начальные фазы роста пшеницы и на некоторые свойства почвы легкого механического состава (песок со слбой примесью глины). Пшеницу сеяли в три срока: непосредственно после внесения коры в почву и через 3 и 12 месяцев пребывания коры в почве. Уборку растений проводили после их 4-месячного роста. Почву анализировали после окончения опыта, при определении содержания N , Р и К, органического углерода, капиллярной влагоемкости, разложения клетчатки и дыхания почвы. Пшеница посеянная непосредственно после внесения коры в почву всходила позже и ха рактеризовалась более слабой динамикой роста, более короткой корневой системой и малой массой собранных растений. Эти признаки были более ззаметными в случае внесения в почву более высоких количеств коры. Чем длиннее был период от времени внесения удобрения до срока посева, тем были благоприятнее условия роста растений, которые были выше, а их корни длиннее. В удобряемой корой почве заметно повышалось содержание калия, а в меньшей степени содержание углерода и азота. Повышалась также капиллярная влагоёмкость и количество выделяемого из почвы С 0 2. Наблюдались также изменения в активности целлюлолити- ческой микрофлоры, которая была более слабой непосредственно после внесения коры в почву, а повышалась с временем пребывания ее в почве.
52 C. Kudiik C. KUDUK
EFFECT OF FERTILIZATION WITH PINE BARK ON INITIAL WHEAT GROWTH PHASES AND ON PROPERTIES OF LIGHT SOIL
Departm ent o f Biology and Plant Physiology A gricultural U niversity of W rocław
S u m m a r y
The effect o f fresh pine bailk applied at the rates corresponding approxi m ately to 0, 10, 20, 50, 100 and 300 t per hectare on in itial growth phases of w heat and on selected properties of light soil (slightly loam y sand) was investigated in a pot experim ent. Wheat w as sow n at three dates: directly after fertilization of soil w ith pine bark and after 3 and 12 m onths of staying bark in soil. The harvest took place after 4-w eek growth of plants. The soil was exam ined after com pletion o f the experim ent w h ile determ ining th e content of N, P and K, organic carbon, capillary w ater capacity, cellulose decom position and soil respiration.
In w heat cultivated on soil directly after its fertilization w ith bark a delay o f em ergence, w eaker growth dynamics, shortening of roots and reduded mass of the plants harvested w ere observed, these chnges being more distinct in case o f higher bark rates. A long w ith the lenght o f tim e from te m om ent o f retilization to that of sow ing the plant growth conditions improved; the plants w ere taller and developed longer roots.
In soil fertilized w ith bark increased distincly the content o f potassium and to a less degree that o f carbon and nitrogen. Increased also the capillary water capacity and the am ount of secreted C 0 2 in the soil fertilized w ith bark. Also changes in th e cellulolytic m icroflora activity occured: the activity decreased di rectly after bringing bark into soil and increased along w ith the length of staying bark in soil.
Dr C zeslaw K u du k Wpłyn ęło do red a k cji w grudniu 1983
K a ted ra B otaniki i F izjologii R oślin AR W rocław , ul. C ybulskiego 32
