Załącznik
Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Załącznik Kulturoznawczy 3/2016
RUBRYKA OKOLICZNOŚCIOWA
5222016 Załącznik Kulturoznawczy ▪ nr 3
WSPOMNIENIE O PROFESORZE EDWARDZIE KASPERSKIM
Ewa Szczęsna
Profesora Edwarda Kasperskiego poznałam w 1994 roku, kiedy to w ra- mach studiów doktoranckich rozpoczęłam pracę nad rozprawą doktor- ską. Z prośbą o opiekę nad moimi badaniami zwróciłam się wówczas do prof. Zofii Mitosek, która była promotorką mojej pracy magisterskiej. Jako że prof. Mitosek wyjeżdżała wówczas na kilkuletni staż naukowy do Paryża, podpowiedziała mi, bym udała się do prof. Kasperskiego, i dodała: „To niezwykła umysłowość, wybitny uczony – tylko pani na tym skorzysta”.
Bardzo szybko przekonałam się, że miała rację.
Profesor Kasperski z Uniwersytetem Warszawskim związany był od 1 października 1959 roku, kiedy to stanął na jego progu jako student filolo- gii polskiej, aż do 27 lutego 2016 roku, kiedy to na kilka dni przed swoim odejściem, mimo cierpienia, walcząc ze śmiertelną chorobą, wygłosił ostatni w swoim życiu wykład – był to wykład z zakresu krytyki artystycznej.
Pięćdziesiąt siedem lat związku z warszawską Polonistyką – w tym ponad pół wieku pracy naukowo-dydaktycznej – to znakomita większość ludz- kiego życia.
O wczesnych latach swej naukowej kariery mówił, iż jego zainteresowa- nia badawcze rozwinęły się już w latach studenckich, kiedy to studiował polonistykę i przez trzy lata równolegle filozofię na UW. Zainteresowania te, związane wówczas z formalizmem, strukturalizmem, semiotyką, za- wdzięczał – jak sam twierdził – w niemałym stopniu nauczycielom, wśród których wymieniał prof. Marię Renatę Mayenową, prof. Kazimierza Budzyka i prof. Stefana Żółkiewskiego, związanych w latach 60. z Katedrą Teorii Literatury. Podkreślał, iż do młodszych pracowników i osób współpra- cujących wówczas z Katedrą należeli tacy znani później i wybitni uczeni, jak prof. Teresa Kostkiewiczowa, prof. Janusz Sławiński czy prof. Michał Głowiński.
PROFESOR EDWARD KASPERSKI (1942-2016)
523
Załącznik ▪ www.zalacznik.uksw.edu.pl
Profesor Kasperski na warszawskiej Polonistyce przeszedł przez wszystkie etapy kariery – od magisterium o Popiele i diamencie Jerzego Andrzejewskiego, przez obronę doktoratu na temat świata wartości Norwida w roku 1974 (rozprawa ta została nadzwyczaj wysoko oceniona przez prof. Stefanię Skwarczyńską), następnie habilitację – w roku 1990 – skon- centrowaną na zagadnieniach dialogu i dialogizmu, po profesurę „belwe- derską“ w 2002 oraz profesurę zwyczajną w 2004 roku.
Tu również prowadził z sukcesem wykłady, seminaria, ćwiczenia. Był świetnym dydaktykiem: rzetelnym i kompetentnym, inspirującym dokto- rantów i studentów, otwartym na ich pomysły badawcze, serdecznym dla nich, a przy tym wymagającym. Był recenzentem w przewodach doktorskich i habilitacyjnych, promotorem dziewięciu prac doktorskich i ponad dwustu magisterskich.
Swoje badania przez długi czas Profesor realizował w Zakładzie Teorii Literatury i Poetyki, którego pracami kierował w latach 1997-2000, następ- nie w Zakładzie Romantyzmu, by ostatecznie w 2008 roku zostać (wraz z prof. Mieczysławem Dąbrowskim i ze mną) współzałożycielem i pierw- szym kierownikiem Zakładu Komparatystyki. Nowo powstały zakład Profesor traktował niemal jak swoje kolejne intelektualne dziecko. Z wielkim zaangażowaniem przystąpił do opracowania planu prac naukowych oraz programów zajęć, wykazów lektur i pytań egzaminacyjnych na kolejne lata.
Z troską i właściwą sobie wolą walki, nawet za cenę wejścia na drogę sporów, podjął się trudnego wówczas zadania organizacji zespołu oraz negocjowania godzin zajęciowych dla Zakładu. Swoją determinacją, nieugiętą postawą i niezwykłą dynamiką działań nadał wówczas Zakładowi Komparatystyki wyrazisty, indywidualny charakter.
Warto przy tym pamiętać, iż Profesor, pracując na Uniwersytecie Warszawskim, nawiązywał w różnych okresach działalności akademickiej żywe kontakty naukowe z wieloma zagranicznymi ośrodkami uniwersy- teckimi i akademickimi z Danii, Niemiec, Ukrainy, Rosji, Czech, Białorusi, Litwy, Węgier, Bułgarii czy Słowenii.
Profesor Kasperski był wybitnym uczonym, nagradzanym za swoje osiągnięcia nagrodami Ministra. Śmiało można powiedzieć, iż był tyta- nem pracy naukowej – liczący prawie trzysta pozycji wykaz jego publikacji jest imponujący. Odnaleźć tu można znaczące książki autorskie, z któ- rych wymienię tylko najważniejsze Świat wartości Norwida (1981), Dialog
EWA SZCZĘSNA
5242016 Załącznik Kulturoznawczy ▪ nr 3
i dialogizm. Idee, formy, tradycja (1994). Dyskursy romantyków. Norwid i inni (2003), Kierkegaard. Antropologia i dyskurs o człowieku (2003), Świat człowieczy. Wstęp do antropologii literatury (2006), Kategorie kompara- tystyki (2010). Są tu również bardzo liczne artykuły naukowe, przekłady drukowane w wydawnictwach zbiorowych oraz czasopismach, a także redagowane i współredagowane tomy prac zbiorowych. Na tym ostat- nim polu Profesor współpracował z wieloma badaczami, między innymi z prof. Eugeniuszem Czaplejewiczem, dr. hab. Olafem Krysowskim, dr.
Tomaszem Mazurkiewiczem, dr hab. Żanetą Nalewajk, dr hab. Brygidą Pawłowską-Jądrzyk czy piszącą te słowa.
Prace badawcze Profesora mają nie tylko ogromny walor poznawczy, ale też imponują umiejętnym doborem metod badawczych, a często wręcz ich skutecznym i sfunkcjonalizowanym kreowaniem. Jako uczony, Profesor z niemal młodzieńczą pasją podejmował nowe tematy badawcze, które traktował jak wyzwania i dla których znajdował oryginalne i wartościowe poznawczo realizacje. Przy tym był człowiekiem o silnym, wyrazistym, niepowtarzalnym charakterze – niezmiernie ambitnym uczonym, stawiają- cym karierę naukową i pracę akademicką na pierwszym miejscu, gotowym podporządkować im inne sprawy i cele. W sprawach nauki Profesor był niezłomny – zawsze gotowy na konstruktywną krytykę i polemikę z innymi, zawsze inspirujący młodszych kolegów, konsekwentnie i z uporem dążący do wyznaczonego celu, wymagający najpierw i przede wszystkim od siebie, a dopiero później od innych.
Sadzę, że właśnie takim go zapamiętamy.
