Pomagamy Sobie w Pracy : opolski kwartalnik informacyjno-metodyczny, 1965 nr 2

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna - Opole Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Katowice

Drw Y

mcc

Pomaąamif

üobia w praeif

Kwartalnik instrukcHjno-metodjjczny

Z E S P Ó Ł R E D A K C Y J N Y

W B P K a t o w i c e — Janina G r o e b l o w a , A n n a R a d z i s z e w s k a , Witold S m o l a r k i e w i c z

W i M B P O p o l e — J a d w i g a W y s z o m i r s k a , Teresa Jakubczak, M i e c z y s ł a w F a b e r

R e d a k t o r w y d a w n i c t w a — Z b i g n i e w B o ż e k

Drukarnia Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Państwowym Zakładzie Wychowawczym dla Dzieci Głuchych Nr 1 im. Konrada Mańki w Lublińcu, ul. Pawła Stalmacha Nr 90.

Nr zamówienia 275 V 65 r. 150Ü egzem. F-14 Pap. pism. kl. 3/80 g. Al.

Zmarł

Bogdan Horodyski

Znaliśmy Go, cenili, darzyli wielką sympatią. Niepospo- litą erudycję łączył z ogromną kulturą wewnętrzną, odpowie- dzialną pracę zawodową z funkcjami społecznymi w najszer- szym zasięgu.

Jeszcze niedawno u nas, w Katowicach, kreślił przed nami śmiałe perspektywy, jeszcze niedawno witał nas w War- szawie, a dziś, choć w to uwierzyć niesłychanie trudno, przy- szło nam czytać Jego nekrologi.

W dniu 24 maja br., przeżywszy lat 61, odszedł na z a w s z e D O C E N T B O G D A N HORODYSKI

Wicedyrektor Biblioteki N a r o d o w e j , P r e z e s Zarządu G ł ó w n e g o S t o w a - rzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Redaktor Naczelny „Przeglądu Bibliotecznego", P r z e w o d n i c z ą c y Sekcji Bibliotek i Czytelnictwa Rady Kultury i Sztuki, Członek Rady N a u k o w e j Centralr>ego Instytutu Informacji N a u k o w o - T e c h n i c z n e j i Ekonomicznej, Członek Rady N a u - k o w e j Ośrodka D o k u m e n t a c j i i Informacji N a u k o w e j P A N , odznaczony K r z y ż e m Oficerskim i K a w a l e r s k i m Orderu Odrodzenia Polski, Meda- l e m Dziesięciolecia, Odznaką Zasłużonego Działacza Kultury.

W zgasłym przedwcześnie Docencie HORODYSKIM utraciliśmy nie tylko wybitnego Bibliotekarza-Pedagoga, znawcę rękopisów polskich i paleografii, nie tylko wytrawnego miłośnika książki, lecz przede wszystkim wypróbowanego od lat Przyjaciela, Człowieka o niezwykłym czarze osobistym.

W poczuciu nieodżałowanej straty skromne wyrazy wielkiego uznania składa Zmarłemu

ZESPÓŁ REDAKCYJNY

Ludmiła Tokarska

WiMBP — Rzeszów

Rozwój i metody pracy bibliotek rzeszowskich

S ieć publicznycii bibliotek powszechnych na Rzeszowszczyź- nie obejmuje obecnie 628 placówek bibliotecznych (łącz- nie z filiami w mieście i na wsi) oraz 1087 punktów bib- liotecznych; przy 262 zorganizowane są czytelnie.

Prawidłowość rozmieszczenia placówek bibliotecznych tak w mieś- cie, jak i na wsi, kształtuje się na ogół wystarczająco w stosunku do potrzeb mieszkańców.

Sieć bibliotek miejskich jest pełna, zachodzi jedynie jeszcze konieczność zorganizowania kilku filii miejskich w Rzeszowie, Ja- rosławiu i Krośnie oraz, kilku oddziałów dla dzieci (Gorlice, Jasło, Łańcut i Tarnobrzeg). Na terenie wiejskim pozostają nam do zorga- nizowania ostatnie dwie GBP oraz dalsze organizowanie filii biblio- tecznych na wsi.

W chwili obecnej działa na terenie Rzeszowszczyzny 402 GBP i 154 filie wiejskie oraz 1030 punktów bibliotecznych. Praktycznie rzecz biorąc, niemal w każdej miejscowości liczącej powyżej 1.000 mieszkańców (w powiatach bieszczadzkich: Sanok, Lesko, Ustrzyki

— powyżej 300 mieszkańców) działa biblioteka gromadzka lub jej filia; w każdym natomiast skupisku ludzkim liczącym powyżej 200 mieszkańców (w powiatach bieszczadzkich — powyżej 50 miesz- kańców) — punkt biblioteczny.

Niemniej, problem organizowania nowych placówek w mieście, a szczególnie na wsi, jest w naszym województwie stale aktualny, uważamy bowiem że maksymalne rozbudowanie sieci bibliotecznej (oczywiście z uwzględnieniem zasad ich ekonomiki) jest pierwszym warunkiem' do czytelniczego uaktywnienia środowisk. Dlatego tez w ostatnim pięcioleciu liczba bibliotek zwiększyła się ogołem o 172, w tym na wsi o 164.

Rozbudowa sieci bibliotecznej w tym czasie pociągnęła za sobą

poważny wzrost liczby czytelników. Podczas gdy w roku 1959 (wg

stanu na 31 XII) biblioteki nasze zarejestrowały ogołem w woje-

wództwie 203.883 czytelników, co stanowiło wówczas 12,6 procent

w stosunku do liczby mieszkańców — to w roku 1964 odnotowały 298.315 czytelników, oo dagę 17,8 procent. W ostatnim więc pięcio- leciu liczba czytelników wzrosła ogółem w województwie o 94 432, procent zaś zwiększył się o 5,2. Wypożyczenia zwiększyły się 0 1.421.279, księgozbiór o 801.895 woluminów.

Analogicznie nastąpił wzrost w pionie bibliotek na wsi. Liczba czytelników zwiększyła się tu o 69.004, liczba wypożyczeń o 865.282, księgoziory o 599.104 woluminy. Czytelnicy wiejscy w r. 1959 tworzyli 10,2% ogółu czytelników naszego województwa, a w r.

1964 już 15,7%, co świadczy o 5,5 procentowym wzroście.

Drugim kierunkiem naszej działalności organizacyjnej były sta- rania o polepszenie warunków lokalowych bibliotek, a efektem ich stało się dość intensywne urządzanie czytelń. W roku 1959 zaled- wie 18 bibliotek posiadało czytelnie (w tym tylko 7 na wsi, zorganizo- wanych w IV kwartale 1959 r.), natomiast w ostatnich pięciu latach powstały 244 czytelnie(w tymi 211 na wsi); a więc w roku 1964 przy 262 bibliotekach i filiach bibliotecznych działały czytelnie, z; czego ' j

. ~7

Przeliczając na procenty, mamy 40 proc. „uczytelnie-

nia" bibliotek, co wpłynęło bardzo wydatnie na wzrost tak ilości jak 1 jakości czytelnictwa.

Równocześnie prowadzone były starania o zabezpieczenie bib- liotekom odpowiedniej bazy finansowej, gdyż — jak doświadczenia wskazują — także i w bibliotekarstwo musi się „inwestować".

Szczególnie ważną sprawą było i jest stałe zabezpieczenie odpowied- nio wysokich kredytów na zakup książek i sprzętu bibliotecznego oraz prenumeratę czasopism., przeznaczenie części kredytów na działalność oświatową (organizacja spotkań autorskich, odczytów, konkursow czytelnicznych itp.), wreszcie zapewnienie odpowiedniej kadry pracowników.

• >

?

Wojewódzka Rada Narodowa w Rzeszowie pod- jęta uchwałę w sprawie ożywienia działalności kulturalno-oświato- wej w środowiskach wiejskich i małych miast. Zobowiązała ona prezydia rad narodowych man. do zagwarantowania bibliotekom od- powiednich lokali, właściwej liczby etatów oraz potrzebnych środ- ków finansowych na wyposażenie i działalność oświatową bibliotek.

Realizacja tej uchwały w czasie do 1962 roku pomogła w bardzo poważ- nym stopniu zwiększyć budżety biblioteczne, szczególnie w odniesieniu do kredytów na zakup książek, sprzętu i prenumeratę czasopism, finan- sowania rożnych form działalności, zwiększenia liczby etatów itp.).

Organiczenia finansowe, jakie nastąpiły w r. 1963, 1964 i

roku

S S T

-

-

"

"

P°wodowały, że w zasadzie budżety

bibliotek pomimo wzrostu ich zadań utrzymują s i

(z; niewielkimi

zmianami na plus) na poziomie lat 1962-1963. Niemniej nakłady

iinansowe są bardzo poważne.

I tak np. jeśli do 1959 r. kredyty na zakup książek kształtowały się w granicach nie przekraczających 2 milionów zł. (na prenumeratę czasopism — 130 tysięcy zł., a na zakup sprzętu bibliotecznego w granicach do 20-30 tysięcy zł. dla całego województwa), to cd 1960-1961 r. nasze biblioteki dysponują kwotami na zakup książek w granicach 3.500.000 — 3.800.000 zł., na zakup sprzętu zaś wydat- kowują do 2 milionów zł., kredyty na prenumeratę czasopism suk- cesywnie z roku na rok wzrastają (stale zwiększająca się liczba czy- telń) i w r. 1964 osięgnęły kwotę 750.000 zł. Należy tu jednak powie- dzieć, że przy stałym wzroście liczby czytelników (około 20.000 rocz- nie) i zadań bibliotek — są one, niestety, wciąż niewystarczające.

Na przestrzeni kilku ostatnich lat nastąpiła również znaczna po- prawa sytuacji lokalowej, chociaż posiadane przez; biblioteki pomiesz- czenia w dalszym ciągu nie odpowiadają, ustalonymi przez przepisy!

n o m o m i wskaźnikom. W omawianym okresie 11 PiMBP (na 19) do-V czekało się zamiany lokali na większe; podobna zmiana nastąpiła i w MBP w Stalowej Woli, w roku zaś bieżącym MBP w Przemyślu 1 przeprowadzi się do własnego, adaptowanego na cele biblioteczne budynku dawnej synagogi. Także 12 MBP (miast małych) i OBP (na łączną ilości 23) otrzymało większe lokale. Jeśli idzie o GBP i ich filie, to lepsze warunki stworzono dla około 60% bibliotek;

w tym wiele pomieszczeń uzyskano w nowych domach ludowych, budowanych przeważnie w ramach czynów społecznych. Również WiMBP w Rzeszowie otrzymała kilka lepszych lokali dla swych filii bibliotecznych, a od 1964 r. zaczęto nam przydzielać lokale w nowym budownictwie. Są to pomieszczenia planowane wyłącznie dla bibliotek w wyniku porozumienia zawartego między WiMBP a Miejskim Wydziałem Budownictwa i Architektury, które inspiro- wane zostało decyzją władz.

Jeszcze jednym ważnym momentem w działalności bibliotek, było intensywne w omawianym okresie wyposażenie ich w sprzęt i urządzenia służące do unowocześnienia form działalności oświato- wej. Stan posiadania bibliotek tzw. pomocy audiowizualnych w r.

1959 równa się zeru. Obecnie w naszych placówkach znajduje się 26 (w tym 19 na wsi) aparatów projekcyjnych do wyświetlania filmów 16 mm; 301 (w tym 248 na wsi) projektorów do wyświetlania prze- źroczy; 23 (w tymi na wsi 4) magnetofony. Poza tymi wiele bibliotek dysponuje w/w aparatami będącymi własnością szkół, świetlic, klubów, kół ZMW itp.

Opisana powyżej baza materialna oraz jej rozwój w okresie

ostatnich 5 lat stworzyła naszym bibliotekom warunki do ożywienia

działalności oświatowej. Duży nacisk położono w tym zakresie na

upowszechnienie literatury popularnonaukowej, zwłaszcza rolniczej

i literatury społecznie zaangażowanej.

Dla osiągnięcia pożądanych efektów, zastosowano szereg różno- rodnych form pracy z czytelnikiem. Tradycyjnie już przy rzeszow- skich bibliotekach pracują w sezonie czytelniczym zespoły czytelni- cze, recytatorskie i samokształcenia rolniczego oraz: .uniwersytety powszechne, (ponad 50, z ilością 2.500 słuchaczy). Do stałych form pracy należy zaliczyć wieczory dyskusyjne, zbiorowe oglądanie wy- branych audycji telewizyjnych, projekcje filmów oświatowych, wie- czory bajek i imprezy kukiełkowe dla dzieci.

Od szeregu lat organizuje się również spotkania czytelników z pisarzami (co rokru około 250) i cykle odczytów (około 2.000 rocznie). Formy te, wprowadzone na szerszą skalę z początkiem lat sześćdziesiątych, zostały w pełni zaaprobowane przez: naszych czy- telników i cieszą się dużą popularnością. „Przyjęły isię" też, organi- zowane przez WiMBP oraz biblioteki powiatowe i miejskie, kon- kursy czytelnicze, obejmujące swą treścią tak literaturę piękną jak i popularnonaukową. Wydaje się, że ta strona działalności oświato- wej bibliotek ma niewątpliwe znaczenie w aktywizacji czytelniczej środowisk, bo, jak już wcześniej wspomniano, biblioteki nasze w ostatnim roku zarejestrowały blisko 300.000 czytelników (co sta- nowi 17,8 proc. mieszkańców, którzy wypożyczyli prawie 5 milio- nów książek; czytelnie odnotowały na swywm koncie pół miliona odwiedzin, a w bibliotecznych imprezach oświatowych uczestniczyło

ponad 300.000 osób.

Tak wyglądają efekty osiągnięte przez nasze placówki w roku ubiegłymi. Błędem jednak byłoby te efekty przypisywać wyłącznie zasłudze bibliotekarzy. Nie pomniejszając ich roli w tym zakresie należy powiedzieć, że notowany w bibliotekach wzrost aktywności czytelniczej mieszkańców naszego województwa jest w dużej mierze wykładnikiem wzrostu poziomu kulturalnego w ogóle, uzyskanego dzięki prowadzonej przez ogromną kadrę działaczy ofensywie kul- turalno-oświatowej na bardzo wielu odcinkach życia.

Artykuł ten nie wyczerpał oczywiście całokształtu działalności rzeszowskich bibliotek. Pominięto' tu szereg ciekawych inicjatyw, prowadzonych lokalnie w odrębie poszczególnych powiatów, szereg form współdziałania z naszymi kontrahentami na polu kultury, wiele cennych doświadczeń itp. Ze względu na to, że jest to pierw- szy głos o rzeszowskich bibliotekach, staraliśmy się zaznajomić na- szych śląskich kolegów z ogólną sytuacją, jaka panuje na rzeszow- skim podwórku, patrząc na swoje biblioteki od strony pozytywów.

Dziękujemy serdecznie dyrekcjom WiMBP w Opolu oraz; WBP w Katowicach, że zaprosiły nas na łamy Waszego ciekawego Porad- nika i wierzymy w to, że zapoczątkowana wymiana doświadczeń między naszymi województwami będzie się korzystnie rozwijać.

o

Zofia Baselides

Wydział Kultury PWRN — Opole

Ocena działalności

publicznych bibliotek powszechnych ujoj. opolskiego tu 1964 r.

I l o ś ć b i b l i o t e k w y r a ż a j ą c a się liczbą 234 i 83 filie w p o r ó w n a n i u z r o k i e m p o p r z e d n i m p o z o s t a ł a bez, zmiain. S t a n o w i to w zasadzie s i e ć p e ł n ą , n a p e - w i e n jeszcze o k r e s w y s t a r c z a j ą c ą , zgodną z p o d z i a ł e m a d m i n i s t r a c y j n y m z t y m , że u z u p e ł n i a j ą ją w 3 m i e j s c o w o ś c i a c h b i b l i o t e k i z w i ą z k o w e (miasto

— Z a w a d z k i e , o s i e d l a — O t m ę t i K u ź n i a R a c i b o r s k a ) . W o b e c b a r d z o ożywio- n e g o j e d n a k r o z w o j u w y m i e n i o n y c h o ś r o d k ó w p r z e m y s ł o w y c h i r o z b u d o w y t y c h m i e j s c o w o ś c i , r o d z i się k o n i e c z n o ś ć o t w a r c i a w mich w n a j b l i ż s z y c h l a - t a c h p u b l i c z n y c h b i b l i o t e k p o w s z e c h n y c h , k t ó r e b ę d ą m o g ł y w' p e ł n i zaspo- k o i ć p o t r z e b y c z y t e l n i c z e z w i ę k s z o n e j l i c z b y m i e s z k a ń c ó w .

U s i l n e s t a r a n i a o p o p r a w ę w a r u n k ó w l o k a l o w y c h bibliotek p r z y n i o s ł y w r o k u s p r a w o z d a w c z y m p o m y ś l n e r e z u l t a t y . W g ł ó w n e j m i e r z e p r z y c z y n i ł o się do t e g o w s p ó ł z a w o d n i c t w o p r e z y d i ó w g r o m a d z k i c h r a d n a r o d o w y c h , k t ó r e d o p r o w a d z i ł o d o o t w a r c i a 52 czytelń, d o w y m i a n y 29 lokali n a lepsze, do r e m o n t u , e s t e t y c z n e g o u m e b l o w a n i a i p r z y s t r o j e n i a w i e l u w i e j s k i c h p l a - c ó w e k .

K o r z y s t n e zmiainy l o k a l o w e n a s t ą p i ł y r ó w n i e ż w P o w . i M i e j s k i e j Bib- liotece P u b l i c z n e j w K l u c z b o r k u , w M B P w G ł u c h o ł a z a c h , B a b o r o w i e , O t m u - c h o w i e , w filiach M B P w B r z e g u . M B P w R a c i b o r z u o t r z y m a ł a w o s t a t n i c h m i e s i ą c a c h o b s z e r n y l o k a l d l a o d d z i a ł u dziecięcego, co u m o ż l i w i z k o l e i roz- s z e r z e n i e w y p o ż y c z a l n i dla d o r o s ł y c h . N a d a l b o r y k a j ą się z p o w a ż n y m i t r u d - n o ś c i a m i W i M B P w O p o l u , P B P w Opolu i R a c i b o r z u , P i M B P w G r o d k o w i e , K r a p k o w i c a c h , N a m y s ł o w i e . P i M B P w P r u d n i k u i S t r z e l c a c h Opolskich i c z e k a j ą z; n i e c i e r p l i w o ś c i ą n a o d d a n i e i m do u ż y t k u n o w y c h pomieszczeń, w k t ó r y c h t r w a j ą j e s z c z e p r a c e b u d o w l a n e .

S z c z e g ó l n i e p o z y t y w n y m z j a w i s k i e m w r o z w o j u sieci p l a c ó w e k bibliote- cznych j e s t z n a c z n y w z r o s t liczby czytelń. W s p r a w o z d a n i u u j ę t o t y l k o te, k t ó r e n a l e ż ą d o b i b l i o t e k . M o ż l i w o ś ć j e d n a k o r g a n i z o w a n i a p r a c y z p r a s ą i k s i ą ż k ą z w i ę k s z a -się p r z e z s ą s i e d z t w o b i b l i o t e k (w k i l k u n a s t u p r z y p a d k a c h ) z' k l u b a m i „ R u c h u " c z y k l u b o - k a w i a r n i a m i .

P e w n e l u k i i s t n i e j ą jeszcze w s i e c i p u n k t ó w bibliotecznych. W n a j b l i ż s z e j Przyszłości t r z e b a z o r g a n i z o w a ć ich jeszcze k i l k a d z i e s i ą t , w t y m około 40

w P G R - a c h . P o n a d t o inaisze p l a n y p r z e w i d u j ą p r z e n i e s i e n i e w i e l u p u n k t ó w

z m i e s z k a ń p r y w a t n y c h d o ś w i e t l i c , k l u b ó w w i e j s k i c h i b i u r k ó ł e k rolniczych.

Zbiory biblioteczne

Księgozbiory b i b l i o t e k w z r o s ł y w 1S64 r o k u t y l k o o 81.194 t o m y (w t y m w b i b l i o t e k a c h g r o m a d z k i c h o 50.756), w r e z u l t a c i e c z e g o o g ó l n o w o j e w ó d z k i w s k a ź n i k 1,4 k s i ą ż k i n a m i e s z k a ń c a w y r a ż a t a k i s a m s t a n , j a k w r o k u p o - p r z e d n i m .

U z u p e ł n i a n i e z b i o r ó w było w t y m r o k u p o w a ż n i e u t r u d n i o n e z p o w o d u b a r d z o szczupłych f u n d u s z y n a t e n cel. P l a n z a k u p u z o s t a ł w y k o n a n y1 t y l k o w 73% i to dzięki d o d a t k o w y m k r e d y t o m , k t ó r e z a d e k l a r o w a ł y p r e z y d i a G R N (około 500.000 zł) w r a m a c h w s p ó ł z a w o d n i c t w a o r a z p r e z y d i a n i e k t ó r y c h p o - w i a t o w y c h i m i e j s k i c h r a d n a r o d o w y c h .

A b y p o p r a w i ć u k ł a d a j ą c ą się p o d o b n i e w r o k u b i e ż ą c y m s y t u a c j ę , W y - dział K u l t u r y w s p i e r a n y p r z e z K o m i s j ę K u l t u r y W R N s i a r a s i ę o zapewinie- nie p o t r z e b n y c h k r e d y t ó w . P r a w i e w s z y s t k i e b i b l i o t e k i p o w i a t o w e złożyły j u ż w n i o s k i o przydział d o d a t k o w y c h k r e d y t ó w n a § 14 w s w o i c h p r e z y d i a c h .

U z u p e ł n i a n i e z b i o r ó w p r z e z b i b l i o t e k i jest n a ogół p r a w i d ł o w e . W c o r a z w i ę k s z y m s t o p n i u i coraz t r o s k l i w i e j zasila się dział k s i ą ż e k p o p u l a r n o n a u - k o w y c h . N a t o m i a s t duże t r u d n o ś c i m a j ą b i b l i o t e k i ze w z b o g a c e n i e m k s i ę g o - zbiorów dziecięcych.

S t r u k t u r a księgozioru m i m o z a k u p y w a n e j d u ż e j ilości k s i ą ż e k niefcele- trystycznych, u t r z y m u j e się n a p o z i o m i e l a t u b i e g ł y c h d l a t e g o , że p r z e p r o w a - dzona w 1963 i 1964 r o k u s e l e k c j a zrobiła n a j w i ę c e j „ s p u s t o s z e n i a " w t e j j e g o części.

Kadry bibliotekarskie

W n a s z y m w o j e w ó d z t w i e d a j e się z a u w a ż y ć p e w n a s t a b i l i z a c j a k a d r b i b - l i o t e k a r s k i c h . W p l a c ó w k a c h , gdzie p a n u j e a t m o s f e r a r z e t e l n e j p r a c y , g d z i e stworzono w a r u n k i s p r z y j a j ą c e z d o b y c i u w y k s z t a ł c e n i a i z a p e w n i o n o p r a c o w - n i k o m możliwie d o b r e u p o s a ż e n i e , z o s t a ł a p o w s t r z y m a n a p r a w i e z u p e ł n i e p ł y n n o ś ć k a d r (Brzeg, Opole, Racibórz).

C z y n n i k i e m silnie w i ą ż ą c y m p r a c o w n i k a z b i b l i o t e k ą o k a z u j e się p r z y - z n a n i e m u wyzszego s t a n o w i s k a po z w o l n i e n i u p r z e z M i n i s t e r s t w o z w y m a g a ń Kwalifikacyjnych Nieliczne w p r a w d z i e , a l e w r z e c z y w i ś c i e u z a s a d n i o n y c h p r z y p a d k a c h -zwolnienia s ą m o r a l n ą r e k o m p e n s a t ą za ofianność w d ł u g o l e t - n p n laZ „ K e g 0 P f 7 n i k a z a c h ę c a d o p o z o s t a n i a w b i b l i o t e c e , s z c z e g ó l - o ń U i S ' ^{0 W e} j o b s t a d/^{i e}' ^{d o b r}y s t a n w a r s z t a t u i t r o s k l i w a , s y s t e m a t y c z n a opieka i n s t r u k c y j n o - m e t o d y c z n a b i b l i o t e k i p o w i a t o w e j .

s p o s t r z e ż e ń i s t n i e j e j e d n a k jeszcze s o o r o k ł o p o t ó w z c z ę s t y m i c ™ o T o ' l o 6 0r O W y m i W n i e k t ó r^c h P l a t a c h . Było"ich w r o k u s ^ r a w o z d a w ' r ^ V , ^ S ^n i ^Z a ł W 0 d 0 T e b i b l i o t e k a r z y u l e g a s t a ł e j p o p r a w i e . w 1964 r o k u ukończyło: szkołę ś r e d n i ą 33 osoby, k u r s P O K K B — 19 W U M L — 3 Studium Kult. 03w. - .5, Studium Nauczycielskie — 1. 1 M'w u i v i J-

s r e d ^ ^ w ' w v ^0" ^1 1"1 1^ , "3 1 1^ 2 5 °S Ó b n a k u r s i e P O K K B , 25 w s z k o ł a c h ś r e d n i c h , 5 w w y z s z y c h u c z e l n i a c h , 3 - n a S t u d i u m K u l t . - O ś w i a t o w y m .

fe f<\ z a i n t e r e s o w a n i e i p o m o c W o j e w ó d z k i e j i M i e j s k i e j B i b l i o t e k i oraz bibliotek p o w i a t o w y c h w s t o s u n k u d o b i b l i o t e k a r z y p o d n o s z ą c y c h s w o j e k w a l i f i k a c j e . O r g a n i z o w a n i e p r a k t y k i d l a n o w o z a t r u d n i o n y c h p r a c o w n i k ó w w o d u P n n f r i T l K ^ r f ^ V ^ p o d s t a w o w £ł f ° r m ą p r z y g o t o w a n i a d o z a - o r a k t v k ^ f i « n l rb l l o t e T k T a c h n a sf w o j e w ó d z t w a o d b y w a ł o 3 - t y g o d m i o w ą p r a k t y k ę 6 s t u d e n t ó w z U n i w e r s y t e t u W a r s z a w s k i e g o o r a z 25 a b s o l w e n t ó w

K o r e s p o n d e n c y j n e g o K u r s u B i b l i o t e k a r s k i e g o « « . u i w e n i o w

O p o l s c y b i b l i o t e k a r z e o d w i e d z i l i w r a m a c h s z k o l e n i a b i b l i o t e k i w Szcze- cinie, R z e s z o w i e , K a t o w i c a c h i C z ę s t o c h o w i e . N a s z e w o j e w ó d z t w o n a t o m i a s t o d w i e d z i ł y i z a p o z n a ł y się z p r a c ą jego b i b l i o t e k z e s p o ł y b i b l i o t e k a r z y z w o j e - w ó d z t w : l u b e l s k i e g o , p o z n a ń s k i e g o , w r o c ł a w s k i e g o i szczecińskiego o r a z 50-osobowa g r u p a b i b l i o t e k a r z y z o k r ę g u o s t r a w s k i e g o w C z e c h o s ł o w a c j i

P r o w a d z o n e w 1964 r o k u a k c j e b y ł y p o b u d k ą do n a s i l e n i a d z i a ł a l n o ś c i i n s t r u k c y j n o - m e t o d y c z n e j w g r o m a d a c h , g d z i e r o z w i n ę ł o się w s p ó ł z a w o d n i c - t w o p r e z y d i ó w G R N , p r z e p r o w a d z o n o k o n k u r s y czytelnicze, s e l e k c j e księgo- z b i o r ó w , w z m o ż o n o a k c j ę s p o t k a ń a u t r o s k i c h p.n.

„Nieprzetarte szlaki".

W r a m a c h p r a c y i n s t r u k c y j n e j p r z y j m u j e się z w y c z a j o r g a n i z o w a n i a w g r o m a d a c h r e g u l a r n y c h s p o t k a ń z k i e r o w n i k a m i p u n k t ó w b i b l i o t e c z n y c h . W p o w i a t a c h G ł u b c z y c e i N a m y s ł ó w o d b y w a się to z a w s z e p o d n a d z o r e m i p r z y p o m o c y i n s t r u k t o r a b i b l i o t e k i p o w i a t o w e j . W z a k r e s i e opieki n a d b i b - l i o t e k a m i z w i ą z k o w y m i W i M B P o p r ó c z r e g u l a r n y c h s e m i n a r i ó w , k t ó r e p r o - w a d z i o d k i l k u lat, u t r z y m u j e z n i m i b e z p o ś r e d n i k o n t a k t i p o m a g a zwłaszcza w o r g a n i z o w a n i u k o n k u r s ó w c z y t e l n i c z n y c h w ś r ó d z a ł ó g f a b r y c z n y c h .

O m a w i a j ą c s p r a w y k a d r o w e , nie s p o s ó b p o m i n ą ć p o w a ż n y c h t r u d n o ś c i , , k t ó r e p o j a w i a j ą się o b o k w y m i e n i a n y c h p o z y t y w n y c h f a k t ó w . W o b e c z n a c z n i e l r o z w i n i ę t e j w c i ą g u o s t a t n i c h l a t sieci p l a c ó w e k b i b l i o t e c z n y c h , w o b e c wzro V s t u k s i ę g o z b i o r u i l i c z b y c z y t e l n i k ó w , w o b e c z w i ę k s z o n y c h w y m a g a ń środo- 1 w i s k i z m i a n y c h a r a k t e r u p r a c y w i e l u b i b l i o t e k — ilość p r a c o w n i k ó w , n i e - z m i e n n a p r a w i e o d s z e r e g u l a t , s t a j e się c o r a z b a r d z i e j n i e w y s t a r c z a j ą c a . W c i ą g u o s t a t n i c h p i ę c i u l a t ilość c z y t e l n i k ó w w b i b l i o t e k a c h p o d w o i ł a się, n a t o m i a s t z a t r u d n i e n i e i f u n d u s z p ł a c w z r o s ł y z a l e d w i e około 30%. T a b e l a u p o s a ż e n i a p r a c o w n i k ó w s ł u ż b y b i b l i o t e c z n e j z 1958 r. n i e p o m a g a w c a l e w z d o b y c i u dla b i b l i o t e k p r a c o w n i k ó w o w y s o k i c h k w a l i f i k a c j a c h , a n i t e ż n i e m o b i l i z u j e z a t r u d n i o n y c h d o p o d w y ż s z a n i a k w a l i f i k a c j i , b o n i e w s p ó ł m i e r n y j e s t w y s i ł e k z a o c z n e g o k s z t a ł c e n i a w s t o s u n k u do korzyści m a t e r i a l n y c h , j a k i e m o ż e o n o p r z y n i e ś ć .

Udostępnianie zbiorów

W 1964 r. k o r z y s t a ł o z b i b l i o t e k p o w s z e c h n y c h w o j e w ó d z t w a opolskiego 154.680 c z y t e l n i k ó w , co s t a n o w i w s k a ź n i k 15,6% w s t o s u n k u d o . l i c z b y m i e s z - k a ń c ó w . W t e j l i c z b i e c z y t e l n i c y do l a t 14 s t a n o w i ą 33%, młodzież od 15 do 20 l a t — 26%, d o r o ś l i — 41%. M ł o d z i e ż u c z ą c a się s i a n o w i 50% w s z y s t k i c h c z y t e l n i k ó w . N i e p o k o j ą c y m z j a w i s k i e m , w y s t ę p u j ą c y m zresztą co r o k u , jest b a r d z o m a ł y p r o c e n t r o l n i k ó w (zaledwie 7%). N a j b a r d z i e j r o z c z y t a n a jest l u d n o ś ć w p o w i a t a c h i m i a s t a c h : Brzeg, N y s a , G r o d k ó w (28% — 19%,), n a j - m n i e j c z y t a j ą w p o w i a t a c h : K r a p k o w i c e , Opole, S t r z e l c e Op. ( 1 1 % — 13%).

D a n e s t a t y s t y c z n e w y k a z u j ą , że c z y t e l n i k b i b l i o t e k i p o w s z e c h n e j w y p o - ż y c z y ł w c i ą g u r o k u p r z e c i ę t n i e 17 k s i ą ż e k . Ciągle jeszcze n a j w i ę k s z y m po- w o d z e n i e m cieszy s i ę w ś r ó d c z y t e l n i k ó w p o w i e ś ć . M i m o s t o p n i o w e g o w z r o s t u z a i n t e r e s o w a n i a k s i ą ż k ą n a u k o w ą (z r a c j i z w i ę k s z a j ą c e j się liczby k s z t a ł c ą - c y c h się) i p o p u l a r n o n a u k o w ą , w y k o r z y s t a n i e j e j w b i b l i o t e k a c h j e s t n a d a l m e z a d a w a l a j ą c e .

W y p o ż y c z e n i a l i t e r a t u r y p i ę k n e j d l a d o r o s ł y c h s t a n o w i ą 50% w y p o ż y c z e ń o g ó ł e m , a w y p o ż y c z e n i a l i t e r a t u r y n i e b e l e t r y s t y c z n e j t y l k o 10%, z t y m że P r z y b a r d z i e j s z c z e g ó ł o w e j a n a l i z i e d o s t r z e g a się w i ę k s z e z a i n t e r e s o w a n i e k s i ą ż k a m i n i e b e l e t r ' y s t y c z n y m i w ś r o d o w i s k a c h m i e j s k i c h , m n i e j s z e — w b i b - l i o t e k a c h g r o m a d z k i c h . D u ż a p o p r a w a s y t u a c j i w t y m z a k r e s i e w i d o c z n a j e s t w p o r ó w n a n i u z l a t a m i u b i e g ł y m i . D u ż y w p ł y w n a to m a s t o s o w a n y c o r a z c z ę ś c i e j w o l n y d o s t ę p do p ó ł e k , s z c z e g ó l n i e d o l i t e r a t u r y n i e b e l e t r y s t y c z n e j .

Z a u w a ż a się t e ż c o r a z p o w a ż n i e j s z e z a i n t e r e s o w a n i e l i t e r a t u r ą w s p ó ł c z e s n ą . D u ż ą rolę o d e g r a ł y w t y m w z g l ę d z i e o r g a n i z o w a n e o s t a t n i o k o n k u r s y c z y t e l - nicze. Jeżeli n a w e t w o g ó l n o k r a j o w e j o c e n i e w y n i k i tych a k c j i w b i b l i o t e k a c h opolskich n i e w y g l ą d a j ą i m p o n u j ą c o , to k i e r u n e k z a i n t e r e s o w a ń c z y t e l n i c z y c h

z p e w n o ś c i ą z m i e r z a k u l e p s z e m u .

Działalność informacyjna i kulturalno-oświatowa bibliotek Czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży

S k u p i a ł a się ona w t y m r o k u szczególnie w o k ó ł t e m a t ó w z w i ą z a n y c h z X X - l e c i e m P R L . G ł ó w n y n a c i s k położono n a o ż y w i e n i e ś r o d o w i s k w i e j s k i c h . W k o n t y n u o w a n e j od 1963 r o k u a k c j i „ N i e p r z e t a r t e s z l a k i " , o d b y ł o s i ę poinad 200 s p o t k a ń a u t o r s k i c h , w t y m p o n a d 130 n a w s i w n o w o o t w a r t y c h c z y t e l - n i a c h . Działalność k u l t u r a l n o - o ś w i a t o w i a w z b o g a c a się p r z e z u n o w o c z e ś n i e - n i e form p r a c y , p r z e z s t o s o w a n i e n o w o c z e s n y c h ś r o d k ó w p r z e k a z u — p r o j e k - t o r ó w filmowych, m a g n e t o f o n ó w itp., w k t ó r e c o r a z l i c z n i e j z a o p a t r y w a n e s ą biblioteki.

W 1964 r o k u wzrosła z n a c z n i e ilość w y p o ż y c z e ń m i ę d z y b i b l i o t e c z n y c h . Do Woj. i M i e j s k i e j B i b l i o t e k i w p ł y n ę ł y 1403 z a m ó w i e n i a , a d u ż ą ilość z a p o - t r z e b o w a ń w t e r e n i e z a s p a k a j a j ą b i b l i o t e k i p o w i a t o w e i b o g a t s z e w k s i ę g o - zbiór n a u k o w y biblioteki m i e j s k i e j , k t ó r e r o b i ą p i e r w s z e p r ó b y i n f o r m o w a n i a się w z a j e m n i e o w a ż n i e j s z y c h p o s z u k i w a n y c h n a b y t k a c h .

T u trzeba z a s y g n a l i z o w a ć t r u d n ą s y t u a c j ę w z a p e w n i e n i u m ł o d z i e ż y p o - t r z e b n e j l e k t u r y . Z a r e z e r w o w a n i e j e j dla szkół nie p o k r y w a z a p o t r z e b o w a n i a , a b r a k j e j w b i b l i o t e k a c h p o w s z e c h n y c h u j e m n i e w p ł y w a ma p o z y s k a n i e m ł o - dego c z y t e l n i k a i w y r a b i a n i e n a w y k u k o r z y s t a n i a z b i b l i o t e k i .

Współpraca ze związkami zawodowymi i organizacjami społecznymi

W y r a ż a się p r z e d e w s z y s t k i m w e w s p ó l n y m o r g a n i z o w a n i u s z k o l e ń . S y s t e m a t y c z n i e o d b y w a j ą się s e m i n a r i a b i b l i o t e k a r z y z w i ą z k o w y c h o r g a n i z o - w a n e przez W i M B P . P r o g r a m s p o r a d y c z n i e o r g a n i z o w a n y c h p r z e z r ó ż n e i n - s t y t u c j e i o r g a n i z a c j e k u r s o k o n f e r e n c j i dla p r a c o w n i k ó w k u l t u r a l n o - o ś w i a t o - w y c h o b e j m u j e r ó w n i e ż z a j ę c i a z z a k r e s u c z y t e l n i c t w a .

W s p ó ł p r a c a w o r g a n i z o w a n i u k o n k u r s ó w c z y t e l n i c z y c h z Z M W i Z M S była niestety d o s y ć słaba, a l e p o c z y n i o n e z o s t a ł y j u ż p e w n e k r o k i w c e l u p o - p r a w i e n i a te] s y t u a c j i .

Koła Przyjaciół Bibliotek

W r o k u s p r a w o z d a w c z y m rozrzeszył s i ę p o w a ż n i e s p o l e r z n v a k t v u r czv- tslniczy. P o w s t a ł y 62 n o w e K o ł a P r z y j a c i ó ł B i b h o t e k M e k t ó r e z nfch w y - p r a c o w a ł y sobie c i e k a w e f o r m y d z i a ł a l n o ś c i (,np w B i a ł e j P r u t o i c k i o z o « a niżowa no zespół i n t r o l i g a t o r s k i , w P a c z k o w i e - ^ S ł I r t y s t v S v W v ^ t J ™ "

Ł T i e T e g ° r 0 d Z a J U i m p r e z a c h a r t y s t y c z n y c h w Ä ^ ' S Ä Dla w y t w o r z e n i a s i l n i e j s z e j więzi m i ę d z y k o ł a m i i p o d b u d o w a n i a i c h

K u s t a n o w i

r

W Ä Ä S o S

M Ś l ą s k u k t ó r e e o Ynn n , K o r a s z e w s k i e g o - z a s ł u ż o n e g o o b r o ń c ę p o l s k o ś c i na biąsKu, k t o r e g o 100-ną r o c z n i c ę u r o d z i n o b c h o d z o n o w t y m r o k u P r a c a

z r e m T o S s k i e r ^ ^ ^ ^

^ ^ a r x y s i T r e ^ S

MATERIAŁY DO PRACY Z CZYTELNIKIEM

Teresa Jarząbek

WiMBP — Opole

Turniaj, czytaLieznif dia dziaci

Wędrujemy po Polsce śladami XX-lecia PRL Zgaduj-zgadula: Przemysł w XX-leciu

N A R R A T O R :

W i t a m serdecznie na dzisiejszej imprezie wszystkich czytelników bib- lioteki, a przede w s z y s t k i m uczestników turnieju czytelniczego „Wędrujemy po P o l s c e ś l a d e m X X - l e c i a " .

Dzisiejsze k o l e j n e spotkanie turniejowe p o d s u m o w u j e Wasze w i a d o - mości o rozwoju p r z e m y s ł u w n a s z y m kraju.

W ciągu 2C-lecia Polski L u d o w e j , zostały zaludnione i zagospodarowane Z i e m i e Zachodnie i Północne, o d b u d o w a n e z ruin w s i e i miasta. Dzięki ofiar- n e j pracy robotników, inżynierów, t e c h n i k ó w powstał wielki przemysł.

Polska, k r a j p r z e d t e m w y b i t n i e rolniczy, stała się k r a j e m przemyslowo-rol- niczym.

Nastąpiła p r z e b u d o w a gospodarcza i społeczna wsi, rolnictwo d ź w i g n ę ł o się z upadku. N a s t ą p i ł r o z w ó j o ś w i a t y i kultury, r o z w i n ę ł a się gospodarka, a wraz z nią przemysł.

A jakie są nasze plamy na przyszłość? W jaki sposób gospodarowano do- tychczas? Gdzie i jakie gałęzie przemysłu rozwijają się najbardziej? Na w s z y s t k i e te pytania o d p o w i e d z ą uczestnicy dzisiejszej zgaduj-zgaduli pod h a s ł e m „20 L A T P R Z E M Y S Ł U W POLSCE LUDOWEJ".

A b y z g a d u j - z g a d u l a odbyła się sprawnie i planowo, proponuję powołanie zespołu s ę d z i o w s k i e g o w o s o b a c h . . .

Wymienia nazwiska sędziów. Następnie prosi ich do stołu, który stoi z boku, aby nie zasłaniać dzieciom występujących osób.

A teraz proszę o w y s ł u c h a n i e piosenek górniczych.

Włącza płyty i wycnoazi ze sceny.

N A R R A T O R :

U W A G A : R o z p o c z y n a m y I etap zgaduj-zgaduli o p r z e m y ś l e w naszym kraju. Każdy z a w o d n i k otrzyma j e d n o pytanie. Za dobrą odpowiedź dostanie

3 punkty. Proszę 10-ciu zawodników. P y t a n i a są ł a t w e i n a p e w n o d a c i e sobie z nimi radę, temat jest W a m znany z zajęć turniejowych.

Narrator odbiera od Komisji sędziowskiej kopertę z pierwszą częścią pytań.

NARRATOR:

A więc są odważni. Proszę o brawa dla nich. P r o s i m y n a s z y c h m i ł y c h uczestników konkursu, aby się w s z y s t k i m przedstawili.

W s z y s c y uczestnicy przedstawiają się wymieniając swoje imię i naz- wisko.

Narrator rozrywa kopertę z pytaniami i kolejno zadaje dzieciom pytania, każdy zawodnik ma minutę czasu do namysłu. Po wyczerpaniu pierwszej serii pytań i wytypowaniu zwycięzców uczestnicy konkursu schodzą na widownię.

Dziękuję serdecznie za udział w konkursie, Proszę zająć s w o j e m i e j s c e , a zwycięzców za chwilę znów w e z w ę do dalszych eliminacji.

A teraz usłyczycie rozmowę „Pyzy i Pinokia", te postacie z a p e w n i e są W a m znane. Posłuchajmy.

Na scenie odpowiednio urządzonej pojawiają się kukiełki Pyzy i Pinokia, akcja odbywa się zgodnie ze scenariuszem z ,,Pomagamy sobie w pracy"

nr 1. z 1964 r.

Przystępujemy obecnie do II etapu naszej zgaduj-zgaduli. Z w y c i ę z c ó w z pierwszej eliminacji proszę na scenę.

j Przebieg konkursu tak samo jak poprzednio: dzieci dostają nowe pytania z koperty sędziowskiej, typuje się zwycięzców.

Narrator: znów prosi się o brawa dla z w y c i ę z c ó w . Zegna ich, wszyscy schodzą ze sceny.

Tyin razem pytania były trudniejsze, ale ś w i e t n i e daliście s o b i e z n i m i radę.

A teraz proszę o wysłuchanie piosenek l u d o w y c h w w y k o n a n i u zna- nego zespołu „Śląsk".

Włącza płytę i wychodzi ze sceny, (należy wybrać piosenki robotnicze).

NARRATOR: Wśród uczestników turnieju są i tacy, którzy ł a d n i e d e k l a - mują, prosimy ich o d w a wiersze związane z naszą imprezą.

Zapowiada tytuł wierszy i imiona recytatorów:

Henryk Baworski

LUDOWEJ POLSCE DEDYKACJA Przyszłaś zgłodniała i naga

i od zgłodniałych i nagich żądałaś trudów i zmagań, miłości i odwagi.

Dałaś nam miasta wysokie, łany nad Odrą i Wisłą, niebo i wiatr u okien,

i całą przeszłość i przyszłość.

Innym ojczyznom po burzy dni rozkwitały pogodne

Twój świt się z dymów wynurzył, wciąż próbowałaś nas ogniem.

Nasze są sady wiśni

i gwiazd migotliwe proso.

Co tylko serce wyśni, co tylko oczy uniosą.

Brałaś nam życie jak swoje.

Kochasz, mówiłaś — więc broń mnie.

Nakarmię cię i ukoję

i żadnej z twych trosk nie zapomnę.

Wszystko, co dałeś nam dotąd, wielkie jest, dumne i ciężkie.

Ciężkie i drogie jak złoto są sny nasze, dni nasze męskie.

I nie zawiodłaś nas nigdy.

Żądałaś i żądasz najwięcej.

ale prócz ciebie nmt by nie dał nam tyle szczęścia.

Lecz stokroć droższe i większe jest to, co czeka nas jutro Uparte są nasze ręce, a jeszcze bardziej się uprą.

Oto jest stal i kamień na domy i na mosty.

Już strop się nie załamie, rzeka popłynie prosto.

Wyszłaś na twardy gościniec z piaszczystych łosu kolein.

Kto ci zaufał — nie zginie, OJCZYZNO DOBREJ NADZIEI.

Kazimierz Sladewski

„NA ŚLĄSKU"

Pod ulicami miast i osiedli,

Pod korzeniami drzew, pod wzgórzami Gąszcz korytarzy — ciemny, rozległy I ludzie w hełmach, burzący ściany . . .

Wała się bryły węgla ogromne, Pękają z hukiem . . . Toczą się, dudnią, Skrzypią wagony, wiozą przez sztolnie

Węgiel skruszony — hutom i ludziom . . .

Czestaw Janczarski

„NA SLĄSKU"

Choć gdzie indziej zboże rodzi pięknie,

choć gdzie indziej jabłoń bujna rośnie —

tutaj za to najbogatszy skarb — węgiel,

ziemia śląska kryje zazdrośnic

Niebo tutaj w mgłach ginie, w dyniach, rzadko bywa jasne i czyste,

Dnie tu dudnią jak koła po szynach, pędząc w noce dżdżyste, gwiaździste.

Rozdzwonimy dzień roztęiniony;

lśnią hutnicze piece jak słońca.

Wagoniki mkną, windy, wagony, błyska iskra i stal dzwoniąca.

Niesłychanej potrzeba pracy, żeby wydrzeć ziemi jej skarby.

I dlatego lud tu, Ślązacy, jest uparty, mocny i twardy.

NARRATOR:

Wiersze ciekawe, prawda? Poeci w paru strofach p o w i e d z i e l i o Śląsku rzeczy najważniejsze, tak że m o ż e m y sobie w y o b r a z i ć p r a c ę w ^ ^ i życie Ślązaków. Teraz przystąpimy już do finału n a s z e j i m p r e z y . o R l a. na scenę zwycięzców I i II etapu konkursu. Za kilka m i n u t ^{t n}i - skiwać najlepszego zawodnika naszej zgaduj-zgaduli. Z a p e w n e j e s i n a s z ej kiem turnieju, który w i e najwięcej z nas o p r z e m y ś l e i j e g o r o z w o j u w

ojczyźnie. iepnej Przebieg konkursu taki sam jak dwa poprzednie: pytania z "a s

koperty. _ _ d a n i e

Prosimy komisję sędziowską o odczytanie listy z w y c i ę z c ó w i roz>

nagród.

Przewodniczący komisji odczytuje listę, podchodzi do zawoa i wręcza nagrody.

Wszystkim serdecznie dziękuję w i m i e n i u o r g a n i z a t o r ó w i w ł a s n y m za uczestniczenie w dzisiejszej imprezie. D o zobaczenia n a n a s t ę p n e j impr turniejowej.

Do widzenia.

SPRAWY ORGANIZACYJNE:

P r o w a d z ą c y i m p r e z ę p o w i n i e n n a l e ż y c i e z a p o z n a ć się z t e k s t e m i m p r e z i rmać p r z y g o t o w a n e p o t r z e b n e m a t e r i a ł y a w i ę c :

O dobry a d a p t e r l u b magnetofon — piosenki g ó r n i c z e i Ś l ą s k a ,

O o p r a c o w a n ą r o z m o w ę „Pyzy i P i n o k i a " w w y k o n a n i u dzieci (Pomagamy sobie w pracy r. 1964),

0 T g a d u l T k 5 i ą Ż e k 0 P o m y ś l e , w y k o r z y s t a n y c h d o o p r a c o w a n i a zgaduj- 0 k o p e r t y z p y t a n i a m i .

PYTANIA 1 ETAP:

1. Gdzie znajdują się znane zakłady przemysłowe M. Cieg*

"

skiego i co produkują?

Odp.: Poznań, silniki okretowe

2. Wymień 3 różne ośrodki przemysłu włókienniczego na Ni- zinie Mazowieckiej?

Odp.: Pabianice, Tomaszów Mazowiecki,

Piotrków Trybunalski, Żyrardów.

3. Który z zakładów przemysłowych Tarnowa warto zwiedzić?

Odp.: Wiekie Zakłady Azotowe imienia Feliksa

4. Gdzie produkuje się lokomotywy w Polsce?

Odp.: W Chrzanowie, w woj. krakowskim.

5. Wymień przynajmniej 4 znane huty w Polsce?

Odp.: Lenina w Nowej Hucie, Bieruta w Częstochowie, Bobrek w Bytomiu, Kościuszko i Batory w Chorzowie, Gen. Świerczewskie- go w Zawadzkiem, Małapanew w Ozimku, Baildon (czyt. Beldon) w Katowicach.

6. Gdzie występują bogate złoża soli w Polsce?

Odp.: Wieliczka i Bochnia na Podkarpaciu i Inowrocław na Kujawach.

7. W jakiej miejscowości powstają „Sany"?

Odp.: Autobusy „Sany" produkuje Fabryka autobusów w Sano- ku w woj. rzeszowskim.

8. Gdzie występuje w Polsce węgiel brunatny?

Odp.: Na Dolnym Śląsku rn.in. w rejonie Turoszowa i w Wiel- kopolsce koło Konina.

9. Z czego znany jest Kędzierzyn?

Odp.: Jest ważnym ośrodkiem przemysłu chemicznego, znaj- dują się tu Zakłady Przemyślu Azotowego.

10. Wymień 3 miasta przemysłowe w woj. opolskim?

Odp.: Kędzierzyn, Racibórz, Ozimek, Zawadzkie, Opole, Prud- nik, Nysa.

11. Jaki surowiec potrzebny dla przemysłu znajduje

i

j j

. licach Jasła i Krosna?

Odp.: Ropa naftowa.

12. Gdzie znajdują się i co produkują zakłady Przemysłowe

„Ursus"?

Odp.: W miejscowości Ursus pod Warszawą. Produkują różne typy traktorów.

H. ETAP.

1. Wymień 3 podstawowe źródła energii?

Odp.: Węgiel, ropa naftowa, woda, energia jądrowa.

2. Co produkuje przemysł chemiczny?

Odp.: Środki lecznicze, nawozy sztuczne, tworzyw,

t

'materiały wybuchowe.

3. Wymień 2 główne ośrodki przemysłu włókienniczego w Polsce?

Odp.: Łódź, Bielsko-Biała, Białystok.

4. Co nazywamy ceramiką szlachetną?

Odp.: Wyroby z porcelany, porcelitu.

5. Przez jakie państwa biegnie rurociąg przyjaźni?

Odp.: przez: ZSRR, Polskę, NRD, Czechosłowację, Węgry.

6. Wymień 2 największe kopalnie węgla brunatnego w Polsce.

Odp.: Konin, Turów.

7. Z czego znany jest Płock?

Odp.: Z olbrzymiego kombinatu rafmeryjno-petrochemicznego.

8. Wymień największy ośrodek przemysłowy Wielkopolski oraz przynajmniej dwie gałęzie przemysłu, które rozwinęły się w tym mieście?

Odp.: Poznań — gałęzie przemysłu: metalowy, chemiczny, elek- troniczny, drzewny, skórzany, odzieżowy.

9. Dla rozwoju rolnictwa wielkopolskiego ogromne znaczenie ma Fabryka Maszyn. Gdzie ona się znajduje?

Odp.: W Starołęce pod Poznaniem — Fabryka Maszyn Rol- niczych.

10. Zakłady Przemysłowe na Lubelszczyźnie mają poważne znaczenie w życiu naszego kraju. Jakie to są zakłady?

Odp.: F-ka samochodów ciężarowych „Lublin" w Lublinie, F-ka samochodów „Star" w Starachowicach, Cementownia „Rejo- wiec" w Rejowcu kolo Chełma, F-ka Łożysk Kulkowych w Kraś- niku.

11. W którym mieście znajduje się wielki kombinat mebli giętych?

Odp.: Wielki nowoczesny kombinat mebli giętych powstał w Radomsku, mieście powiatowym woj. łódzkiego.

III. ETAP.

1. W jakim mieście wojewódzkim znajduje się dzielnica zwana

„Załęże" i czym ona się charakteryzuje?

Odp.: Załęże, to jedna z górniczo-przemysłowych dzielić Ka- towic. Typowa fabryczna zabudowa: Kopalnia „Kleofas", Huta

„Baildon" i inne zakłady przemysłowe.

2. Górnośląski Okręg Przemysłowy posiada 13 miast wydzielo- nych, wymień, kilka z nich?

Odp.: Katowice, Będzin, Bytom, Chorzów, Czeladź, Dąbrowa

Górnicza, Gliwice, Mysłowice, Ruda Slaska, Siemianowice, Sosno-

wiec, Świętochłowice, Zabrze.

3. Jak się nazywa pierwszy statek morski, zbudowany przez polskich stoczniowców po wojnie.

Odp.: „Sołdek" zbudowany w roku 1948, nazwany imieniem znanego przodownika pracy.

4. Które miejsce w świecie ma nasz morski przemysł stocz- niowy?

Odp.: dziewiąte.

5. Gdzie znajduje się największa stocznia okrętowa w Polsce?

Odp.: W Gdańsku; pod względem produkcji zajmuje 5 miejsce w świecie.

6. Gdzie znajdują się zakłady produkcyjne radioodbiorników

„Diora".

Odp.: w Dzierżoniowie — na Dolnym Śląsku.

7. Wyjaśnij skrót zakładu przemysłowego „Pafawag", gdzie on się znajduje?

Odp.: Państwowa F-ka Wagonów we Wrocławiu.

8. Jakie znane w wielu krajach świata fabryki znajdują się w Raciborzu?

Odp.: Raciborska Fabryka Kotłów i Zakłady Elektrod Węglo- wych.

9. Z czego słynny jest Turoszów?

Odp.: Z wielkiego kombinatu paliwowo-energetycznego, który jest nadal rozbudowywany.

O p r a c o w a n e n a p o d s t a w i e k s i ą ż e k :

1. A z e m s k i M. „Zaczęło się w l i p c u " W - w a 1964.

2. B u r z y ń s k i R. „ T u r b i n y i s e r c a " W - w a 1964 r.

3. B u r z y ń s k i R. „W Polsce? A to c i e k a w e " W - w a 1960.

4. X X - l e c i e P o l s k i L u d o w e j . W - w a 1964.

Zaabsorbowani obsługą czytelników, pracami technicz- nymi, statystyką, szkoleniem własnym i propagandą, zapomi- namy często o formach pracy z czytelnikiem stosowanych dawniej z dużymi efektami. WBP w Katowicach, chcąc zwró- cić uwagę i przypomnieć niezawodne i popularne formy, po- święciła im część kwartalnego szkolenia instruktorów. Przed- stawiamy poniżej dwa opracowania: tradycyjny konkurs lite- racki nt. literatury czeskiej, przygotowany przez kol. instr.

Janinę Skowrońską z Sosnowca i nowy przegląd nowości wy- dawniczych z taśmy magnetofonowej, nagrany przez kol.

instr. Henryka Morcinka z Katowic.

Janina Skowrońska

MBP —. Sosnowiec

Bigos literacki"

Przed kilkoma dniami zawitał do nas CYRK HUMBERTO.

Rozgościł się w centrum naszego grodu, na dużym skwerku, tuż przy rzece. Gęsto rozlepione afisze głosiły krótki pobyt cyrku i nagliły do pośpiechu mieszkańców, ażeby mogli zobaczyć ostatni występ wielkiej akrobatki. Premierę cyrkową zapowiedziała głośna SYRE- NA, oraz tak silna iluminacja, że nasz gród wyglądał niczym MIASTECZKO NA DŁONI. SKALAKOWIE, jak zwykle, musieli być na premierze. OSTATNIA ROLA WIELKIEJ GWIAZDY nie dawała im spokoju.

Dlaczego ostatnia? Na afiszu piękna, młoda, zgrabna—dlaczego kończy swoją karjerę? Akrobacja to KRAWĘDŹ życia i śmierci.

PSIE ŻYCIE mają cyrkowcy — powiedział pan Skalak. To sąd

starszego pokolenia — dodała Skalakowa. TAK BYŁO KIEDYŚ,

KONIEC STARYCH CZASÓW nastąpił, dziś cyrkowcy są takimi

samymi artystami, jak artyści z teatru. Mnie interesuje najbardziej

ostatnia rola wielkiej gwiazdy.

Skalakowa użyła całego swego sprytu, ażeby uzyskać jakieś wiadomości o wielkiej akrobatce. I cóż się okazało? Gwiazda akro- bacji wyszła za mąż — MAŁŻEŃSTWO Z ROZSĄDKU — bo z grubo starszym, szpakowatym, obcokrajowcem nie wróżyło pło- miennej miłości. O LEPSZE JUTRO starała się akrobatka, robiąc karkołomne wyczyny na linach. Obcokrajowiec, mąż gwiazdy, jest obywatelem Gwatemali. Na naszą gwiazdę czeka więc UŚMIECH- NIĘTA GWATEMALA.

Państwo Skalakowie rozpostarci w loży, słuchając muzyki, cze- kają niecierpliwie na gong, który zapowie pierwszy występ. Na are- nie wielki ruch, wciągają liny, trapezy, kozły, rozkładają maty.

Gwiazda wpada na arenę zwinna i zgrabna — już jest na linach.

Publiczność z zapartymi tchem śledzi każdy jej ruch. Skalakowa skurczyła się w sobie, jakby zmalała, jej napięte nerwy, wytrzesz- czone oczy zdradzają wielką obawę. Akrobatka stąpa po linach jak dziewczę przechadzające się po deptaku, czekające na swego uko- chanego, nagle spada z lin •—• i już jest na trapezie, uśmiechem wita- jąc publiczność.

Pan Skalak ciężko westchnął i powiedział do żony: widzisz jak ŻYCIE ZWYCIĘŻA ŚMIERĆ? — Skalakowa po długim namyśle rzekła: NAJPIĘKNIEJSZY ŚWIAT jest wtedy, gdy się stąpa po ziemi, a nie po linach.

Konferensjer zapowiada tymczasem następny numer prog- ramu, będzie to KRONIKA ŚMIECHU. Bim i Bom w dowcipny sposób odpowiednio ucharakteryzowani i ubrani opowiadaną KSIĘ- ŻYCOWE PRZYGODY FILIPA I WAWRZYŃCA. Kulminacyjnym punktem przygód są WĘDRÓWKI ZA ZAPACHEM ŚLIWEK W KRAJU GDZIE JUTRO JEST DNIEM WCZORAJSZYM. CZAR- NE ŚWIATŁA sygnalizują koniec spektaklu. Państwo Skalakowie opuszczają cyrk. Na dworze siąpi deszcz. Przytuleni do siebie kroczą ŚLEPĄ ULICZKĄ, dzieląc się nawzajem swoimi spostrzeże- niami i odczuciami. KAPRYŚNE LATO mamy w tym roku—rzekła Skalakowa a oto i nasz, dom-. Wszędzie dobrze, a najlepiej w domu, rzekł Skalak. Powoli wstępują na schody—słyszysz, jak u sąsiadów gra radio na cały regulator? — spiker zapowiada BALLADĘ GÓR- NICZĄ, spieszmy się — chcę jeszcze posłuchać zanim wybije godzi- na dziesiąta — godzina ciszy i spokoju.

W tekście znajdują się 22 tytuły książek dla zorientowania prowadzącego konkurs). <

n a j m n i e j 15 i podać ich autorów.

D1 n ii _i , . n j n u i , /a" ^t k,u j u r y Podajemy autorów w y k o r z y s t a n y c h w „bigosie" ty tu/ów:

1. Ballada górnicza — Maria M a j e r o w a 2. Cyrk Humberto — Edward Bass.

3. Czarne ś w i a t ł a — W a c ł a w Rzezacz.

4. K a p r y ś n e lato — W ł a d y s ł a w Wamczura.

5. Koniec starych c z a s ó w — W ł a d y s ł a w Wanczura.

6. K r a w ę d ź — W a c ł a w Rzezacz.

7. Kronika ś m i e c h u — Jarosław Haszek.

8. K s i ę ż y c o w e przygody, Filipa i W a w r z y ń c a — L u d w i k Pozkenazy.

9. M a ł ż e ń s t w a % rozsądku — Władimir Neff.

10. Miasteczko n a dłoni — Jan Drda.

11. N a j p i ę k n i e j s z y ś w i a t — Maria Majerowa.

12. O l e p s z e jutro — Juliusz Fuczik.

13. Ostatnia rola w i e l k i e j g w i a z d y — Norbert Fryd.

14. Psie ż y c i e — L u d w i k Aszkenazy.

15. S k a l a k o w i e — Alojzy Jirasek.

16. Syreina — Maria Majerowa.

17. Ślepa uliczka — W a c ł a w Rzecacz.

18. Tak było k i e d y ś — I w a n Olbraht.

19. U ś m i e c h n i ę t a G w a t e m a l a — Norbert Fryd.

20. W kraju gdzie jutro jest d n i e m wczorajszym — Juliusz Fuczik.

21. W ę d r ó w k i za z a p a c h e m śliwek — Ludwik Aszkenazy.

22. Ż y c i e z w y c i ę ż a ś m i e r ć — Maria P u j m a n o w a .

Henryk Morcinek

MBP — Katowice

Przegląd nowości z taśimj magnetofonoiuej

rzed bibliotekami stoją poważne zadania upowszechniania , czytelnictwa i kultury. Skuteczność ich działania zależy J. w dużym stopniu cd szerokiego wachlarza i jakości pre-

^-si^jS-L zentowanych społeczeństwu usług, cd stosowanych form pracy z czytelnikiem. Formy te winny być ciągle urozmaicane i unowocześnianie, aby biblioteki mogły dotrzymać kroku innym środkom masowego przekazu, takim jak radio czy telewizja.

Obok szeroko' dyskutowanych na łamach prasy fachowej zadań

informacyjno-bibliograficznych, coraz częściej mówi się O' służbie

audiowizualnej bibliotek publicznych. Właściwie stosowane formy

audiowizualne kryją w sobie duże możliwości. Niestety są one jesz-

cze niepopularne.

P r z y c z y n y t e g o z j a w i s k a t k w i ą w p o z o r n i e d u ż y c h t r u d n o ś c i a c h p r z y o b - s ł u d z e s p r z ę t u , w b r a k u w y s z k o l o n y c h p r a c o w n i k ó w ( z a j m u j ą s i ę t y m i f o r m a - m i i n s t r u k t o r z y , k t ó r z y n i e n a r z e k a j ą p r z e c i e n a b r a k p r a c y ) i w n i e c h ę c i s a - m y c h b i b l i o t e k a r z y do t e g o r o d z a j u „ n o w i n e k b i b l i o t e c z n y c h " . Trudinoiści t e j e d n a k m o g ą i p o w i n n y b y ć p r z e z w y c i ę ż o n e . N a n a s z y m t e r e n i e n p . i s t n i e j e o b e c n i e o d p o w i e d n i a a t m o s f e r a dla s ł u ż b y a u d i o w i z u a l n e j .

M B P w Katowicach m a p e w n e doświadczenia w pracy z m a g n e t o f o n e m , który w y k o r z y s t y w a n y jest w c e l u u ł a t w i e n i a pracy bibliotekarzom w t e r e n i e i uatrakcyjnienia usług biblioteki. Formy przekazu m o g ą być rozmaite: np.

wieczory biblioteczne czy lekcje literackie dla młodzieży. N a j b a r d z i e j racjo- nalną formą wykorzystania magnetofonu, jaką stosujemy, j e s t j e d n a k tzw.

„przegląd nowości". Sporządziliśmy kilka nagrań, w r a m a c h k t ó r y c h o m a w i a - l i ś m y n o w e nabytki beletrystyczne, pozycje trudne, w y m a g a j ą c e zapropago- w a n i a oraz literaturę popularnonaukową. (Seria W i e d z y P o w s z e c h n e j „ S y g - nały"). Odtwarzamy je w placówkach filialnych w c z a s i e t r w a n i a w y p o ż y c z e ń .

Nasze „ p r z e g l ą d y n o w o ś c i " s ą m o n t a ż a m i s l o w n o - m y z y c z n y m i z b u d o w a - n y m i n a z a s a d z i e r a d i o w y c h k o n c e r t ó w r e k l a m o w y c h , t j . k i l k a k r o t n e g o p o w - t a r z a n i a o m a w i a n y c h t y t u ł ó w , b y u t k w i ł y oine w p a m i ę c i c z y t e l n i k a . D o m i n u - j e w n i c h słowo, a n i e m u z y k a . Prizer'ywniki m u z y c z n e s ą k r ó t k i e , w m i a r ę mozinosci z w i ą z a n e t r e ś c i o w o z o m a w i a n ą l e k t u r ą , c o u z a l e ż n i o n e j e s t o d p o - s i a d a n e g o z b i o r u płyt. D l a z w r ó c e n i a u w a g i s ł u c h a c z a t e k s t y c z y t a j ą n a

p r z e m i a n k o b i e t a i m ę ż c z y z n a .

_ A b y p r z e g l ą d y t e s p e ł n i a ł y s w o j ą r o l ę p r o p a g o w a n i a dobrej^ l e k t u r y , w i n n y spełniać p e w n e w a r u n k i . M i a n o w i c i e n a g r a n i a m u s z ą b y ć d o b r e j jakości t e c h n i c z n e j i n i e m o g ą t r w a ć z b y t długo, b y nie n u ż y ł y c z y t e l n i k a .

Oto przykład scenariusza:

(Muzyka)

„Książki, k t ó r e ma w a s c z e k a j ą " . (Muzyka)

i W v d a w n W w ^ s f M i n i s t e r s t w a G ó r n i c t w a , Z w i ą z k u L i t e r a t ó w P o l s k i c h i W y d a w n i c t w a „ Ś l ą s k " ogłoszono w r o k u 1963 o g ó l n o p o l s k i k o n k u r s n a p o - wie, sc współczesną o t e m a t y c e górniczej. ^ " « P u i s k i

KonKurs

u t w ^ v ^ rk,0 n k U X S i? W Z i Tf ° U d z i a ł w i e l u Po l s k ic h p r o z a i k ó w . Z a n a j l e p s z e u o ^ f n"S e, o r a.2 ,t r z> ' n l"c ie ™ & o d y . L a u r e a t a m i t r z e c h n a tezv l o X i L ^ v ® nA ? K °d ! °S t a l i : ~ J a n p i e i'2c h a ł a - za „ D z i e ń z n o c ą

Ä Wflnh ł y ~ ^ M S l etw i e r s k i - : z a "C z a : r n e i b i a ł e p i ó r o p u s z e "

— L e o n W a n t u ł a — za k s i ą ż k ę „ U r o d z e n i w d y m a c h " .

N a g r o d y I I I - c i e o t r z y m a l i : - G u s t a w M o r c i n e k za „ G ó r n i c z y żakom"

p o d d b n i " . ^ ^ Z a "P o c z^e k w a l k i" - J o a n n a ż w i r s k a za „ D o s i e b i e

k u p i o n S ' n a s ^ j b Ł S k T ^ ^ W y d a w n i c t ^ ^ i - t a i y z a - (Muzyka)

„ D z i ^ f ntą r a %

z y

' p ^ l S "

^

* "««>»»*

w i e ń w c z a s o p i s m a c h M e r a c k i c h m l ^ z v L ^ ^{w i}f ^ c e n z j i i o m ó - I I - g i m P o l s k i e g o R a d i a T c z y t a n a w o d c i n k a c h w p r o g r a m i e

t e m a t d o n o w J Ä u r S r ^ r S ^ ^ f ^ ^ ^ o - J . i J ] j a k o

g O T ~ s s ^ r ^ J ^ ä « Ä

ś w i a d c z y s z e r e g z d o b y t y c h n a g r ó d , m i n . n a g r o d y n a k o n k u r s a c h M O N za p o - w i e ś ć „ O c a l e n i e " , za s z t u k ę „ S y m u l a n c i " , z a s c e n a r i u s z f i l m o w y „ P ó ł g o d z i n y p r z y j a ź n i " . A k c j a „Czarnych i Małych pióropuszy" r o z g r y w a się w ś r ó d g ó r n i - k ó w , p o k a z u j e i c h s o l i d a r n o ś ć w obliczu p o ż a r u k o p a l n i . W o p a r c i u o t ę po- wiefrć k a t o w i c k i T e a t r T e l e w i z j i w y s t a w i ł s z t u k ę pt. „ B i a ł e p i ó r o p u s z e w r e - ż y s e r i i T a d e u s z a A l e k s a n d r o w i c z a .

P o w i e ś ć i n ż y n i e r a - g ó r n i k a L e o n a W a n t u ł y „Urodzeni w d y m a c h " p o d e j - m u j e , p o m i j a n y d o t ą d w l i t e r a t u r z e o t e m a t y c e g ó r n i c z e j , t e m a t p r a c y ina h a ł d z i e , m a r g i n e s o w y w y c i n e k życia k o p a l n i . O r y g i n a l n e , ś w i e ż e s p o j r z e n i e n a t e s p r a w y o r a z r z e t e l n a p r a k t y c z n a i c h z n a j o m o ś ć d a ł y w s u m i e p o w i e ś ć b a r w n ą , b o g a t ą f a b u l a r n i e i ż y w ą w a k c j i .

( M u z y k a )

P o w i e ś ć „Początki walki" jest d e b i u t e m k s i ą ż k o w y m Karola Madei, m ł o d e g o r e p o r t e r a t y g o d n i k a i l u s t r o w a n e g o „ P a n o r a m a " . P i e r w s z e l i t e r a c k i e wy r ó ż n i e n i e o t r z y m a ł M a d e y a w r . 1962 w k o n k u r s i e ina o p o w i a d a n i e o t e m a - t y c e m ł o d z i e ż o w e j , z o r g a n i z o w a n y m p r z e z w y d a w n i c t w o „Nasza K s i ę g a r n i a "

i „ Ś w i a t M ł o d y c h ' . W r o k p ó ź n i e j z d o b y w a n a g r o d ę za r e p o r t a ż w s p ó ł c z e s n y w k o n k u r s i e „ P o g l ą d ó w " . „ P o c z ą t e k w a l k i " o b r a z u j e k s z t a ł t o w a n i e się po- s t a w y m o r a l n e j i i d e o w e j b o h a t e r a , u s u n i ę t e g o z u c z e l n i s t u d e n t a , który z n a l a z ł się w k o p a l n i t y l k o w o b a w i e p r z e d służbą w o j s k o w ą .

O s t a t n i a k s i ą ż k a G u s t a w a Morcinka „Górniczy zakon" u k a z u j e d r a m a - t y c z n e d z i e j e Ś l ą s k a n a p r z e s t r z e n i półwiecza, p o s t a w ę i p r a c ę „ z a k o n u gór- n i c z e g o " n a p r z y k ł a d z i e t r z e c h g e n e r a c j i r o d z i n y K u r c ó w . P o w i e ś ć o b f i t u j e w o p i s y ś r o d o w i s k a , jego> o b y c z a j ó w i t y p o w y c h konfliktów. D o s a d n y język w z b o g a c o n y j e s t z w r o t a m i p o t o c z n y m i i g w a r o w y m i . C z y t e l n i c y z n a j d ą w „ G ó r n i c z y m z a k o n i e " w s z y s t k i e u r o k i p r a c y t w ó r c y po-wieści g ó r n i c z e j .

P o w i e ś ć J o a n n y Ż w i r s k i e j „Do siebie podobni" u k a z u j e t r u d n y p r o b l e m w r a s t a n i a w ś r o d o w i s k o d o l n o ś l ą s k i c h g ó r n i k ó w m ł o d e g o chłopca, s y n a c h ł o p a z a b i t e g o p r z e z h i t l e r o w c ó w w czasie p a c y f i k a c j i wsi. P e ł n a n a p i ę c i a a k c j a d z i e j e się n i e m a l bez p r z e r w y w p o d z i e m i a c h k o p a l n i .

C z y t e l n i k u ! Ż ą d a j k s i ą ż e k n a g r o d z o n y c h w o g ó l n o p o l s k i m k o n k u r s i e na p o w i e ś ć w s p ó ł c z e s n ą o t e m a t y c e g ó r n i c z e j : — J a n P i e r z c h a ł a — „Dzień z n o c ą n a t r ę y p o d z i e l o n y " — A l b i n S i e k i e r s k i — „ C z a r n e i białe p i ó r o p u s z e "

— L e o n W a n t u ł a — „ U r o d z e n i w d y m a c h " —. G u s t a w M o r c i n e k — „ G ó r n i - czy z a k o n — K a r o l M a d e y a — „ P o c z ą t e k w a l k i " — J o a n n a Ż w i r s k a — „Do s i e b i e p o d o b n e " .

( M u z y k a ) .

it

P r z y s p o r z ą d z a n i u tego „ p r z e g l ą d u n o w o ś c i " w y k o r z y s t a n o n a g r a n i a Z e s p o ł u P i e ś n i i T a ń c a „ Ś l ą s k " : 1. G d y b y m to ja m i a ł a s k r z y d e ł k a j a k g ą s k a " , 2. „ N a k o p a l n i " , 3. „ S p ó r " , 4. „ D z i a d e k " , oraz g o t o w e r e c e n z j e z o b w o - l u t i k a r t a d n o t o w a n y c h B i b l i o t e k i N a r o d o w e j .

WYMIANA DOŚWIADCZEŃ

Mieczysław Faber

WiMBP^Opöie

O niewykorzystanych możliwościach stosowania środków

audiowizualnych

u; szkoleniu bibliotekarzy

kolegami—bibliotekarzami, którzy w swojej pracy za- wodowej zajmują się dokształcaniem, pragnę podzielić się pewnymi uwagami i sugestiami co do wykorzystania środków audiowizualnych w szkoleniu bibliotekarzy.

J a k w y k o r z y s t u j e się a k t u a l n e m o ż l i w o ś c i o r g a n i z a c y j n e P i M B P , jeśli i d z i e o z e s p o ł o w e d o k s z t a ł c a n i e b i b l i o t e k a r z y w z a k r e s i e z n a j o m o ś c i l i t e - r a t u r y ?

W i e d z ę z t e j dziedziny; p r z e k a z u j e się b i b l i o t e k a r z o m p r z e d e w s z y s t k i m n a s e m i n a r i a c h p o w i a t o w y c h oraz m n i e j s z e m u g r o n u — n a s z k o l e n i a c h w e w n ą t r z z a k ł a d o w y c h w P i M B P . Z w y k l e na k a ż d y m s e m i n a r i u m j e s t co n a j - m n i e j j e d n o z a j ę c i e z t e j d z i e d z i n y , a w i ę c w y k ł a d , p r z e g l ą d nowości, l u b d y s k u s j e n a d k s i ą ż k ą . R ó ż n e są p r e l e k c j e , w i e l e zależy n i e t y l k o od l e k t o r a , a l e t a k ż e i od o r g a n i z a t o r ó w , k t ó r z y n i e z a w s z e p a m i ę t a j ą n a w e t o t a k t r a d y - c y j n y c h i ł a t w y c h do w y k o n a n i a p r a c a c h j a k : u r z ą d z e n i e t e m a t y c z n e j w y - s t a w k i k s i ą ż e k czy t e ż p r z y g o t o w a n i e z e s t a w u bibliograficznego.

W n i e d o s t a t e c z n y m r ó w n i e ż s t o p n i u w y k o r z y s t u j e się do s z k o l e ń s p r z ę t a u d i o w i z u a l n y , c h o ć m o ż l i w o ś c i n a t y m o d c i n k u w c i ą ż r o s n ą i p l a c ó w k i n a s z e p o s i a d a j ą j u ż p e w n ą ilość t e c h n i c z n y c h p o m o c y n a u k o w y c h . Z a s t o s o w a n i e s p r z ę t u a u d i o w i z u a l n e g o n a z a j ę c i a c h n i e t y l k o je u a t r a k c y j n i a a l e r o z b u d z a z a i n t e r e s o w a n i e s ł u c h a c z y , p r z y c z y n i a się do u t r w a l e n i a w i a d o m o ś c i .

E p i s k o p , l u b e p i d i a s k o p u b a r w i ą i o ż y w i ą n p . w y k ł a d z z a k r e s u p o l s k i e j l i t e r a t u r y w s p ó ł c z e s n e j przez „ r z u c e n i e " n a e k r a n i l u s t r a c j i z o m a w i a n y c h k s i ą ż e k , a l b u m ó w , c i e k a w y c h f r a g m e n t ó w t e k s t u , p o r t r e t ó w p i s a r z y , foto- g r a f i i m i e j s c o w o ś c i , w k t ó r y c h r o z g r y w a s i ę a k c j a u t w o r ó w itp. M o ż n a też p o s ł u g i w a ć się n i e k i e d y r e p r o d u k c j a m i m a l a r s k i m i . W i a d o m o p r z e c i e ż , że m i ę d z y l i t e r a t u r ą , a m a l a r s t w e m i s t n i e j ą liczne z w i ą z k i , c z a s e m n a w e t n a - t u r y p e r s o n a l n e j , c z e g o p r z y k ł a d e m j e s t c h o ć b y t w ó r c z o ś ć W y s p i a ń s k i e g o .

D o s k o n a ł e e f e k t y d a j e e p i s k o p p r z y p r z e g l ą d z i e k s i ą ż e k p o d r ó ż n i c z y c h , g e o g r a f i c z n y c h , a t a k ż e z z a k r e s u h i s t o r i i s z t u k i ( m a l a r s t w a , r z e ź b y ) ; o b r a z w z b o g a c a s ł o w o , o ż y w i a w y o b r a ź n i ę , p o z w a l a s z y b c i e j i t r w a l e j z a p a m i ę t a ć .

Zresztą taki prosty zabieg, jak zaprezentowanie na ekranie okładki książki jest na pewno lepszą metodą niż tylko słowne podanie tytułu słucha-