Rafa³ WIDERSKI
The liberalization of the electricity market as an oportunity for developing of services
Abstract
This article answers the following research question: how does the process of liberalization of the electricity market affects the development of services related to the electrical sector? The article starts by presenting a brief genesis of the liberalization of electricity markets around the world, which began in the UK. The article also reviews the difficult classification of the growing portfolio of services defined by the World Trade Organization WTO, which are present in liberalized electricity markets.
This aspect was also emphasized in relation to the Polish Classification of Goods and Services (PKWiU) and the Polish Classification of Activities (PKD).
The first part of the article presents the functioning of the European electricity market, the major players in the market, and the structure of the European electricity trading market. The limitations of the European electricity market is functioning were also presented, limitations which are due to the limited number of cross border network connections and their insufficient capacity for certain European countries.
The second part of the article presents the complicated structure of and the rules for operating within the liberalized electricity market in Poland. It begins with a community description and the local legal basis provided by the rule of unbundling, ending with competitive and market forms of electrical energy trading.
The third part of the article presents the dynamic development of services resulting from the liberalization of the electricity market in Poland. Different types of services were divided into three groups. The first group consists of basic services, which include transmission and distribution as well as trade. The second group consists of the additional basic services such as data transmission via the electricity networks. The third group includes external services such as consulting, advisory, or energy audits.
The analysis concludes that liberalization of the electricity market significantly accelerates the development of services provided in the electrical sector. In addition, can be concluded that WTO and Polish classifications of services have not kept up with the dynamic development of the services electricity market, so future changes are certain.
KEY WORDS: electricity, energy markets, power exchanges, transmission, distribution, retail, services, liberalization, classifications.
Rafa³ WIDERSKI*
Liberalizacja rynku energii elektrycznej szans¹ na rozwój us³ug
STRESZCZENIE. Artyku³ w swoim za³o¿eniu odpowiada na postawione pytanie badawcze: jak proces liberalizacji rynku energii elektrycznej wp³ywa na rozwój us³ug œwiadczonych w bran¿y elektroenergetycznej? Na wstêpie praca przedstawia krótk¹ genezê pierwszego w Europie procesu liberalizacji rynku energii elektrycznej, który by³ zapocz¹tkowany w Wielkiej Bry- tanii. Ponadto zosta³y opisane trudnoœci z klasyfikacj¹ coraz wiêkszej iloœci us³ug obecnych na liberalnych rynkach energii elektrycznej wed³ug œwiatowej organizacji handlu (WTO).
Aspekt ten zosta³ podkreœlony równie¿ w odniesieniu do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Us³ug (PKWiU) oraz Polskiej Klasyfikacji Dzia³alnoœci (PKD).
W czêœci pierwszej przedstawiono funkcjonowanie europejskiego hurtowego rynku energii elektrycznej, podmioty na nim obecne, strukturê wytwórcz¹ i g³ówne rynkowe centra handlu energi¹ w krajach cz³onkowskich Unii Europejskiej (UE). Nastêpnie zosta³ poruszony pro- blem ograniczaj¹cy funkcjonowanie europejskiego rynku energii w UE, który polega na ma³ej iloœci i niewystarczaj¹cej zdolnoœci przesy³owej istniej¹cych sieciowych po³¹czeñ trans- granicznych, zw³aszcza wœród pañstw z Europy Œrodkowo-Wschodniej.
W drugiej czêœci zaprezentowano ogóln¹ strukturê i zasady funkcjonowania zliberalizo- wanego rynku energii elektrycznej w Polsce. Pocz¹wszy od opisu wspólnotowych i krajowych podstaw prawnych, poprzez zasadê unbundlingu, a koñcz¹c na konkurencyjnych i rynkowych formach handlu energi¹ elektryczn¹.
W trzeciej czêœci zaprezentowano dynamiczny rozwój us³ug wynikaj¹cy z procesu libe- ralizacji rynku energii elektrycznej w Polsce. Poszczególne rodzaje us³ug zosta³y podzielone na trzy grupy. Pierwsz¹ grupê stanowi¹ us³ugi podstawowe, na które sk³adaj¹ siê przesy³ i dystrybucja oraz handel. Drug¹ grupê stanowi¹ uzupe³niaj¹ce us³ugi dodatkowe w postaci transmisji danych sieciami elektroenergetycznymi. Trzecia grupa to us³ugi zewnêtrzne, takie jak np. consulting czy audyt energetyczny.
Artyku³ zakoñczony jest konkluzj¹ mówi¹c¹, ¿e proces liberalizacji rynku energii elek- trycznej znacznie przyspiesza rozwój us³ug œwiadczonych w bran¿y elektroenergetycznej.
Jednoczeœnie mo¿emy stwierdziæ, ¿e zarówno œwiatowe jak i polskie klasyfikacje us³ug nie nad¹¿aj¹ za dynamicznym liberalnym rozwojem rynku energii elektrycznej i w przysz³oœci raczej pewne s¹ zmiany rozszerzaj¹ce te klasyfikacje.
S£OWA KLUCZOWE: elektroenergetyka, rynek energii, gie³dy energii, przesy³, dystrybucja, handel, us³ugi, klasyfikacja, liberalizacja
