Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu

(1)

inteligentnego i zrównoważonego

rozwoju sprzyjającego włączeniu

społecznemu

Rocznik Integracji Europejskiej nr 4, 345-381

(2)

Dok. 3.

Europa

2020.

Strategia

na

rzecz

inteligentnego

i

zrównoważonego

rozwoju

sprzyjającego

włączeniu społecznemu1

1 Analiza zob. art. M. Kubickiej.

KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, 3.3.2010 KOM (2010) 2020 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020

Słowo wstępne

Rok 2010 musibyćrokiem nowego początku. Moim pragnieniem jest, abyEuropa wyszła z kryzysugospodarczego i finansowego silniejsza. Na przykładzieświatowych skutków kryzysu finansowego wyraźniewidać, że warunki gospodarcze zmieniają się szybciej niż sytuacja polityczna.Musimy zaakceptować fakt, żezwiększona współzależ ność gospodarczawymagabardziej zdecydowanych i spójnych działań również na po ziomie politycznym. Przez ostatnie dwa lata miliony ludzi straciły pracę, wzrosło zadłużenie, którebędzie wyrównywane przez lata, a nasza spójność społeczna została

wystawiona na próbę. Te dwa lataujawniły również pewne podstawoweprawdyopro blemach, z jakimiboryka się europejskagospodarka. Jednocześnie gospodarka świato

wa zmierza naprzód. Przyszłość Europy zależy odtego, coteraz zrobimy.

Kryzysbył dzwonkiem alarmowym, dzięki któremu zorientowaliśmy się,że jeśli ni czego niezmienimy, skażemysię na stopniową utratęznaczeniai spadniemy dodrugiej

ligi nowego światowego porządku. DlaEuropy nadszedł moment prawdy i czas na działania stanowczeiambitne.

Naszympriorytetem krótkoterminowym jestpomyślne wyjściezkryzysu. Trudny okres jeszcze się nieskończył, aleniema wątpliwości, żesobie poradzimy. Postępjest

już odczuwalny wlikwidowaniu złych aktywów, w korygowaniurynków finansowych,

a także jeśli chodzi o porozumienie co do konieczności silnejkoordynacji polityki

w strefieeuro.

Jednak aby zbudować zrównoważoną przyszłość, musimyjuż terazwyjśćpoza hory zont celów krótkoterminowych. Europa musi wrócić naścieżkęrozwoju,anastępnie na

niej pozostać. Takijestcelstrategii Europa 2020.Jej założenia towięcejmiejsc pracy iwyższy standard życia. Strategia pokazuje,że Europa może się rozwijać wsposóbinte

ligentny izrównoważony, może sprzyjaćwłączeniu społecznemu, umie znaleźć sposób

na stworzenie nowych miejsc pracy i określić kierunek rozwoju naszych społeczeństw. Europejscy przywódcy wyciągnęli zkryzysupodobne wnioski. Wszyscy zgadzamy

się również codo tego, żenowe wyzwania są bardzopilne i teraz wspólnie staramy się stawić im czoła. Europa ma wiele silnych stron: zdolnych pracowników, solidnąbazę

(3)

przetrwać załamanie, oraz wypróbowaną społeczną gospodarkę rynkową. Musimy wierzyćw nasze możłiwości wytyczenia ambitnego programu,a następnieuruchomić

wszystkie wysiłki, aby gozreałizować.

Komisja proponuje pięć wymiernych cełów UEna rok 2020,którenadadzą kierunek

całemuprocesowi i zostaną przełożonena cełe krajowe. Obejmują one zatrudnienie,

badania i innowacje,zmiany kłimatu i energię, edukację oraz wałkę z ubóstwem. Poka

zująkierunek, w którym powinniśmy zmierzać, i będą miarąnaszego sukcesu. Cełe te

są ambitne, ałe łeżą w naszym zasięgu. Towarzyszą im konkretne propozycje, mające

zagwarantować ich osiągnięcie.Projekty przewodnie przedstawione w niniejszym do

kumencie są dowodemzdecydowanejwolidziałania UE. Mamydo dyspozycji potężne

narzędzia wpostacinowych metod zarządzania finansami, wspartych rynkiem wew

nętrznym, mamy budżet, wymianę handlową i zewnętrzną politykę gospodarcząoraz trwałe zasadyunii gospodarczej i walutowej.

Warunkiem naszego powodzeniajest pełne zaangażowanie europejskich przywód ców i instytucji. Do realizacji nowej strategii potrzebne sąskoordynowane działania w całej Europie, obejmujące również partnerów społecznych i przedstawicieli spo łeczeństwaobywatelskiego. Tylko dzięki współpracy Unia może przezwyciężyć kryzys

i wyjśćz niego wzmocniona. Dysponujemy nowyminarzędziami imamy nowe ambicje. Nadszedł czas, by jewspólnie urzeczywistnić.

José Manuel BARROSO

STRATEGIAEUROPA2020

Streszczenie

Europęczeka czas zmian. Kryzys zniweczył wyniki wielu lat postępu gospodarczego i społecznego oraz odsłonił strukturalne słabości europejskiejgospodarki. Jednocze śnieświat zmienia się bardzoszybko, adługofalowe problemy, takiejak globalizacja, rosnące zapotrzebowanie na ograniczone zasoby i starzenie sięspołeczeństw,stają się coraz bardziej naglące. Europa musi zatroszczyć się o swoją przyszłość.

Europa możeodnieśćsukces, jeśli będzie działać wspólnie, jako Unia. Potrzebu jemy strategii, dzięki którejwyjdziemy z kryzysu silniejsi, gospodarka UE stanie się inteligentna i zrównoważona, będzie sprzyjać włączeniu społecznemu, będzie się mogła pochwalić wysokimi wskaźnikami zatrudnienia i wydajności oraz większą spójnością społeczną.Europa 2020 to wizja społecznej gospodarki rynkowej dla Eu ropyXXI wieku.

Strategia Europa 2020 obejmuje trzy wzajemniezesobąpowiązanepriorytety: - rozwój inteligentny: rozwójgospodarki opartej na wiedzy i innowacji;

- rozwój zrównoważony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystającejz zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej;

- rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: wspieranie gospodarki owysokim po ziomiezatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną.

(4)

UE musi określić,gdziechcesię znaleźćwroku 2020. W tym celu Komisja propo nuje wytyczenie kilku nadrzędnych, wymiernychcelówUE:

- wskaźnikzatrudnieniaosób w wieku 20-64 latpowinien wynosić 75%; - na inwestycjewbadaniai rozwójnależy przeznaczać 3% PKBUnii;

- należy osiągnąć cele „20/20/20” wzakresieklimatu i energii (w tymograniczenie emisji dwutlenku węgla naweto 30%, jeśli pozwolą na to warunki);

- liczbę osóbprzedwcześnie kończących naukę szkolnąnależyograniczyć do 10%, a co najmniej 40% osób z młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wy kształcenie;

- liczbę osóbzagrożonych ubóstwemnależy zmniejszyć o 20 min.

Powyższe wymierne cele są ze sobąwzajemniepowiązane i to właśnie od ich osiągnię cia zależećbędzienasz sukces. Aby każde państwo członkowskie mogło dopasować strategięEuropa 2020do swojej szczególnej sytuacji, Komisja proponuje, abypowyż sze wymierne cele unijne przełożyć na krajowe celeimetodydziałania.

Powyższe cele szczegółowe wpisująsięw realizacjętrzech ogólnych priorytetów - rozwoju inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniuspołecznemu. Ich lista nie jest jednak wyczerpująca: aby jeurzeczywistnić, potrzebnebędą liczne działania prowadzone na poziomie krajowym, unijnym i międzynarodowym. Komisja przedstawiasiedem projektów przewodnich, które umożliwią postępywramach każ dego zpriorytetów tematycznych:

- „Unia innowacji” -projekt na rzecz poprawy warunków ramowychi dostępu do fi nansowania badańi innowacji,tak by innowacyjnepomysłyprzeradzałysię w nowe produktyi usługi,które z kolei przyczynią siędo wzrostu gospodarczego itworzenia nowychmiejscpracy;

- „Młodzież w drodze” - projekt na rzecz poprawywyników systemówkształcenia oraz ułatwiania młodzieży wejścia na rynekpracy;

- „Europejska agenda cyfrowa” - projekt na rzeczupowszechnienia szybkiegoInter netu i umożliwienia gospodarstwom domowymi przedsiębiorstwom czerpania ko rzyściz jednolitegorynku cyfrowego;

- „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” - projektna rzecz uniezależnienia wzrostugospodarczego od wykorzystaniazasobów,przejściana gospodarkę nisko- emisyjną, większego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, modernizacji transportuorazpropagowania efektywności energetycznej;

- „Polityka przemysłowaw erzeglobalizacji” -projekt na rzeczpoprawy otoczenia biznesu, szczególnie wodniesieniu do MŚP, oraz wspierania rozwoju silnej i zrówno ważonejbazy przemysłowej,przygotowanejdo konkurowaniana rynkachświatowych; - „Programna rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” - projekt na rzecz moderni

zacji rynków pracy i wzmocnienia pozycji obywateli poprzez rozwój kwalifikacji przezcałe życie w celuzwiększenia współczynnika aktywności zawodowej ilepsze go dopasowania popytu do podaży na rynku pracy, międzyinnymi dzięki mobilności siły roboczej;

- „Europejski program walkiz ubóstwem” -projekt na rzeczzapewnieniaspójności społecznej i terytorialnej, takaby korzyści płynące ze wzrostugospodarczego i za trudnieniabyły szeroko dostępne, a osoby ubogiei wykluczone społecznie mogły żyć godniei aktywnie uczestniczyć w życiu społeczeństwa.

(5)

Wrealizację siedmiupowyższych projektów przewodnich będziezaangażowana zarówno Unia Europejska, jak i państwa członkowskie. Dorozwiązania największych problemówi osiągnięciacelówstrategii Europa2020 w pełniwykorzystanezostaną in strumenty, jakimi dysponujemy na poziomie UE, przede wszystkim jednolityrynek,in strumenty finansowe i narzędzia polityki zewnętrznej.Wpierwszej kolejnościKomisja musi określić, co jest niezbędne, aby przygotowaćwiarygodną strategię wyjścia zkry zysu,kontynuować reformę systemu finansowego, przeprowadzićkonsolidację budże tową na potrzebydługofalowego wzrostu gospodarczego orazzwiększyć koordynację działańwramach uniigospodarczeji walutowej.

Do osiągnięcia zaplanowanych wyników będziemy potrzebować silniejszego mo delu zarządzania gospodarczego. StrategiaEuropa2020będzie sięopierać na dwóch fi larach: przedstawionympowyżej podejściu tematycznym,łączącymogólne priorytety i służące ich realizacjiwymierne cele, oraznasprawozdaniachpaństw członkowskich, które mają pomóc im w opracowaniu własnych strategiipowrotudotrwałego wzrostu i stabilnych finansów publicznych. Na poziomie UE przyjęte zostaną zintegrowane wytyczne, obejmujące unijne priorytety ogólne i wymierne cele. Poszczególnym pań stwom członkowskim przekazanezostaną zalecenia. W przypadku niepodjęciaodpo wiednich działań przewiduje się możliwość wystosowania ostrzeżenia.Podsumowanie osiągnięć strategii Europa 2020 i ocena paktu stabilności i wzrostu będą prowadzone jednocześnie, jednak instrumenty te będą funkcjonować niezależnie od siebie i zacho wana zostanie integralność paktu.

Sercem strategiii instytucją całkowiciezaangażowanąwjejrealizacjębędzie Rada Europejska. Komisja będzie nadzorować postępy w osiąganiu wytyczonych celów, ułatwiać wymianę polityczną oraz przedstawiać wnioski legislacyjne konieczne do nadawania właściwego kierunku i realizacji projektów przewodnich. Zadaniem Parla mentuEuropejskiego będzie zmobilizowanieobywatelioraz współudział w uchwaleniu najważniejszych inicjatyw legislacyjnych. Takie partnerskie podejście powinnoobjąć równieżkomitety UE, parlamenty narodowe,władze krajowe, lokalne i regionalne, part nerów społecznychorazinne zainteresowanepodmioty i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, tak aby wszyscy wzięli udziałw realizacji przedstawionej tu wizji.

Komisja proponuje, aby Rada Europejskaw marcu przyjęła ogólnykształt strategii iwymiernecele UE, a w czerwcuzatwierdziła szczegółowe parametry strategii, w tym zintegrowane wytyczne i cele krajowe. Aby strategia Europa 2020 mogła przynieść oczekiwane rezultaty, Komisja liczy również nauwagi iwsparcie Parlamentu Europej skiego.

1.CZAS ZMIAN

Kryzys zniweczył wyniki długotrwałych postępów Obecnykryzys gospodarczy nie miał w czasach naszego pokoleniaprecedensu. Nieprzerwany postęp pod względem wzrostu gospodarczego i rosnącego zatrudnienia, towarzyszący nam przez ostatnie dziesięciolecie, został zaprzepaszczony- PKBskurczyłsię w 2009 r. o 4%, produkcja przemysłowa spadła do poziomu z lat 90-tych,a23 miliony osób (czyli 10% aktywnej zawodowo ludności UE) jest bez pracy. Kryzys był szokiem dla milionów obywateli i ujawnił pewne fundamentalne słabości naszej gospodarki.

(6)

Z powodu kryzysu trudniejsze będzie również zagwarantowanie wzrostu gospo darczego w przyszłości.Przeszkodą w uzdrowieniu gospodarkijest wciąż słaba kondy cja naszego systemu finansowego, przez coprzedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe mają trudności z zaciąganiem kredytów, ostrożnie podchodzą dowydatków i inwesty cji.Bardzoucierpiały nasze finanse publiczne - deficyt budżetowy wynosi średnio 7% PKB, apoziom długu przekracza 80% PKB. Dwa latakryzysu przekreśliły20lat kon solidacjibudżetowej. Kryzyszmniejszył nasz potencjał wzrostu o połowę.Wiele pro jektów inwestycyjnych, talentów i pomysłów najprawdopodobniejprzepadnie zpowodu niepewności,słabego popytui brakufinansowania.

Odsłonięte zostały strukturalnie słabe punktyEuropy. Najpilniejszym zadaniem j est wyjście zkryzysu,jednak nienależy ulec pokusie powrotu do sytuacji sprzed kryzysu. W porównaniu z resztąświata,Europa, nawetprzedkryzysem,wwielu obszarach nie rozwijała sięw wystarczającymtempie:

- średnia stopa wzrostuwEuropie była strukturalnie niższa w porównaniu z naszymi największymi partnerami gospodarczymi, głównie zuwagi na różnicew poziomach wydajności, rosnące w ciągu ostatniegodziesięciolecia. Wynikato w dużym stopniu zróżnic w strukturach biznesowych, niższego poziomu inwestycji wdziałalność badawczo-rozwojową i innowacje, niewystarczającego wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych, niechęci częścinaszychspołeczeństwdowprowa dzania innowacji, trudnościw dostępie do rynku i mniej dynamicznego otoczenia biznesu;

- mimo postępów, wskaźniki zatrudnienia w Europie - średnio 69%dla osób w wieku 20-64 lat- są wciąż znacznie niższe niżw innych częściach świata. Pracuje tylko 63%kobiet, podczas gdy zatrudnienie mężczyzn wynosi 76%. Spośród osób star szych(osobywwieku 55-64lat)zatrudnionychjest 46%-dla porównania, w Sta nachZjednoczonychi Japonii wskaźnik ten wynosi 62%. Ponadto Europejczycy pracują średnio 10% czasu mniej niż pracownicy w USA lub Japonii;

- społeczeństwa starzejąsię corazszybciej. Wrazz odchodzeniem na emeryturę pokolenia wyżu demograficznego liczbaosóbaktywnych zawodowozaczniesięwUE zmniejszać począwszyod2013/2014 r. Liczbaosóbwwiekupowyżej 60 latrośnie dziśw tempie dwa razy szybszymniż przed rokiem2007, tj. ook. 2min osób rocznie -wcześniej był to

1 minrocznie.Mniejszaliczbaludności czynnej zawodowoi wzrost liczby emerytów bę dziedodatkowym obciążeniem dlanaszych systemów opieki społecznej.

Coraz trudniejsze wyzwania na arenie międzynarodowej Europamusi wzmocnić swoje strukturalnie słabe strony, ale jednocześnie trzebapamiętać, że cały światzmie niasiębardzo szybko i za dziesięć lat będziewyglądać zupełnieinaczej:

- nasze systemy gospodarcze są coraz bardziej współzależne. Europa będzie nadal czerpać korzyści z tego, że jej system gospodarczy jest jednymznajbardziejotwar tych na świecie,ale konkurencja ze strony krajówrozwiniętych i wschodzącychjest coraz ostrzejsza. Kraje takie jak Chiny i Indie poważnie inwestują wbadania itech nologie,pragnąc, aby ichprzedsiębiorstwa znalazły się wyżej włańcuchu wartości, i dążąc do zdobycia lepszej pozycjiwgospodarce światowej. Wszystko to wywiera presję konkurencyjną na niektóre sektory naszej gospodarki, ale każde zagrożenie może przerodzić sięwszansę: wraz z rozwojem tych krajów nowerynki otworzą się także dlawielu firm europejskich;

(7)

- światowy system finansowy wciąż wymaga naprawy.Dostępność łatwych kredytów, krótkowzrocznośći nadmierne ryzyko narynkach finansowych na całym świecie sprzyjałyspekulacjom i doprowadziły do wzrostu opartego na bańcefinansowejido poważnej nierównowagi. Europa bierze udział w opracowywaniu globalnychroz wiązań na rzecz skutecznegoistabilnegosystemu finansowego;

- wyzwania związane ze zmianami klimatu i zasobami wymagają zdecydowanych działań.

Uzależnienie od paliwkopalnych,takich jak ropanaftowa, oraz nieefektywne wyko rzystywanie surowców wystawiają naszych konsumentów i przedsiębiorców na bole snyszok cenowy, jednocześnie zagrażając naszemu bezpieczeństwugospodarczemu i przyczyniając się do niekorzystnych zmian klimatu. Wzrost liczby ludności świata z 6 do 9mld zaostrzy światową konkurencję wzakresiezasobównaturalnych i zwięk szy presjęna środowisko. UEniepowinna ustawać w nakłanianiu partnerów zcałego świata do wspólnego poszukiwaniarozwiązania problemów wynikających ze zmian klimatu,j ednocześnie realizując swóją uzgodnioną strategięwzakresieklimatu i ener giinaterytorium całej Unii. Europa musi działać, aby nie utracić znaczenia.

Z kryzysumożemy wynieśćnastępujące doświadczenia:

- systemy gospodarcze27 państw UE są w dużym stopniuzależne odsiebienawza jem: kryzysuwidoczniłich bliskie związki i wzajemne oddziaływanie,szczególnie w strefie euro. Jak pokazałyostatnie wydarzenia, reformy lub ich brak w jednym kra jumają wpływ nawyniki wszystkichpozostałych.Ponadto na skutek kryzysu i po ważnegoograniczeniawydatkówpublicznych niektóre państwaczłonkowskie miały problemy zzapewnieniem wystarczającego finansowania podstawowej infrastruktu ry, nieodzownejw obszarach takich j ak transporti energia,nie tylkona potrzeby roz wojuswojejwłasnej gospodarki, ale również po to, aby mócw pełni uczestniczyć w wewnętrznym rynku;

- współpraca w ramach UE przynosi rezultaty: nasza reakcja na kryzys pokazała, że jesteśmy dużo bardziej skuteczni, jeśli działamy wspólnie. Udowodniliśmy to wspólnymi działaniamina rzeczstabilizacjisystemubankowego i przyjmuj ącEuro pejski plan naprawygospodarczej.W dzisiejszym zglobalizowanym świecie żaden kraj nie jest w stanie skutecznie przezwyciężać trudności w pojedynkę;

- EUmoże zaoferować wartośćdodaną na arenie ogólnoświatowej.Będzie j ednakmiała wpływ na globalną politykę tylko podwarunkiem wspólnego działania. Silniejsza re prezentacja nazewnątrz będzie musiałaiśćw parze zlepszą koordynacją wewnętrzną.

Kryzys nie był tylko jednorazowymciosem, po którym można się podnieść i wrócić do wcześniejszych metod działania. Wyzwania, przedjakimi stoi dziś Unia, są dużo większe niżprzed recesją,podczas gdy naszepolemanewru jest ograniczone. Cowię cej, reszta świata nie stoi z założonymi rękoma. Większa rola grupy G20 dowodzi rosnącego znaczeniagospodarczego i politycznego krajów wschodzących.

Europa stoi przed wyraźną, choć trudną alternatywą. Możemy wspólnie stawić czoła najpilniejszemu wyzwaniu, jakimjest naprawa gospodarcza, oraz innym wyzwa niom długoterminowym - takimjakglobalizacja, rosnące zapotrzebowanie na ograni czone zasoby i starzenie się społeczeństw - abywten sposób wyrównać najświeższe straty, odzyskać konkurencyjność, zwiększyć poziom wydajności i skierować UE na drogę prowadzącą do dobrobytu („trwała odbudowa”).

(8)

Możemy też nadal realizowaćpowolne i w większościnieskoordynowane reformy, ryzykując całkowite zaprzepaszczenie dobrobytu i spowolniony wzrost(„spowolniona odbudowa”), co najprawdopodobniejdoprowadzi do wysokiego bezrobocia i niepoko jów społecznych oraz utraty znaczenia na arenie międzynarodowej („stracona dekada”).

Trzyscenariusze dlaEuropyna okres do roku 2020

Scenariusz 1: trwała odbudowa- Europa całkowicieodzyskuje wcześniejszą dynami kę wzrostu imoże się dalej rozwijać.

Scenariusz2:spowolnionaodbudowa - Europadoświadcza stałego spadkudobrobytu i kontynuuje wzrostz dalekiegobloku startowego.

Scenariusz3: stracona dekada -Europa doświadczastałego spadku dobrobytu itraci możliwość przyszłego wzrostudynamika wzrostuprzed kryzysem.

Europamoże odnieść sukces

Europa ma wiele silnych stron: możemyliczyć na talent i kreatywność naszych oby wateli, silną bazęprzemysłową,energicznysektorusług, dobrze prosperujące iwyso kiej jakości rolnictwo, silne tradycje morskie, jednolity rynek i wspólną walutę, pozycję największego blokuhandlowego na świecie i największegobeneficjenta bez pośrednich inwestycji zagranicznych. Możemy być dumnirównież z naszych silnych wartości, instytucji demokratycznych, poważania dla spójnościi solidarnościgospo darczej, społecznej i terytorialnej, poszanowania środowiska naturalnego, naszej róż norodnościkulturowej i poszanowania równouprawnienia, by wymienić tylko kilka elementów. Wiele państw członkowskich UE należy do najbardziej innowacyjnych i rozwiniętych krajów świata. Niezależnie od tego największą szansą Europy napowo dzenie jestdziałanie wspólne,jakoUnia.

W przeszłości w obliczu trudności UE i jej państwa członkowskie zdołały stawić czoła problemom. Wlatach90-tychwEuropie utworzono największy na świecie jed nolity rynek ze wspólną walutą.Kilka lat późniejskończył się podział Europy;doUnii przystąpiłynowepaństwa członkowskie, ainnerozpoczęły starania o członkostwolub bliższe stosunki z Unią. Działaniapodejmowane przez ostatnie dwa lata w samym środkukryzysuwramachEuropejskiego planu naprawygospodarczej pomogły zapo biec zapaścigospodarczej,a nasze systemy opiekispołecznej chroniły obywateli przed jeszcze większym ubóstwem.

Europapotrafi sięzmobilizowaćwchwilikryzysu i dostosować swoją gospodarkę i społeczeństwo do nowej sytuacji. Dziś Europejczycy muszą znowu zmierzyć się ze zmianą, aby zapobiecefektomkryzysu,naprawić strukturalnie słabepunkty Europy i poradzić sobie zcoraz poważniejszymi wyzwaniamina arenie międzynarodowej.

Wyjście z kryzysu musi być jednocześnie przejściemdo innej gospodarki. Aby naszepokolenieikolejne mogły nadalcieszyćsię wysokąjakością życia, opartą na uni katowych europejskich modelach społecznych, musimy zacząć działać już teraz. Po trzebujemywtym celu strategii, dzięki której gospodarkaUE stanie się inteligentna, zrównoważona i będziesprzyjać włączeniu społecznemu, co zaowocuje wzrostem za trudnieniai wydajnościoraz większą spójnościąspołeczną. Wszystko to oferuje nam

(9)

strategia Europa 2020. Jest to program dla wszystkich państwczłonkowskich, który uwzględnia ich różne potrzeby, różne pozycje startowe i inne cechy szczególne, mający na celu pobudzeniewzrostuw całej Unii.

2. INTELIGENTNY I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ

SPRZYJAJĄCY WŁĄCZENIU SPOŁECZNEMU

Jaka jestnasza wizja Europyw roku 2020?

U podstaw strategii Europa2020 powinny leżeć trzypriorytety1:

1 Zaproponowane zakresy tematyczne spotkały się z pozytywnym przyjęciem w trakcie konsul tacji publicznych przeprowadzonych przez Komisję. Ze szczegółami odpowiedzi nadesłanych w toku konsultacji można zapoznać się na stronie: http://ec.europa.eu/eu2020/index_en.htm.

- rozwój inteligentny - rozwój gospodarki opartej na wiedzyi innowacji;

- rozwój zrównoważony- wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z za sobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej;

- rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki charaktery zującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.

Trzypowyższe priorytetysą zesobą wzajemnie powiązane; dają one obraz europej skiej społecznej gospodarkirynkowej wXXIw.

Powszechnie uważa się, że wramach ukierunkowania naszychdziałań i dopingo wania do postępów, UEpowinnauzgodnić ograniczonąliczbę wymiernych celów na rok 2020. Cele te powinnywpisywać sięw motyw przewodni, jakim jest inteligentny i zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. Powinny być onemierzal ne, odzwierciedlaćróżnorodność sytuacji, w jakichznajdują się państwa członkow skie, iopierać się na wystarczającowiarygodnych danychdo celów porównawczych. Na tej podstawie wybrano następującecele -od ich osiągnięciazależeć będzie nasz sukces doroku 2020:

- stopa zatrudnienia osób wwieku20-64latpowinna wzrosnąć z obecnych69%doco najmniej 75%, między innymiwskutek zwiększenia liczby pracujących kobiet iosób starszychorazlepszej integracjimigrantów narynkupracy;

- obecny cel UE w zakresie inwestycji w działalność badawczo-rozwojową(B+R) wynosi 3% PKB. Udałosię dzięki niemu zwrócićuwagę na to, jak ważne sąpublicz-ne i prywatne inwestycje w B+R, jednak wiąże się on raczej z wielkością wkładu początkowego niż z wywieranymwpływem. Bez wątpienia trzeba poprawić warunki prywatnej działalności badawczo-rozwojowejw UE itemu właśnie służy wieleśrod ków zaproponowanych wniniejszej strategii. Jasne jest również, że tworząc spójne podejście do działalności badawczo-rozwojowej i innowacji,mielibyśmydodyspo zycji większyzakres środków, co miałoby większeprzełożeniena działaniabizneso wei czynniki pobudzające wydajność. Komisja proponuje, abyutrzymać 3% cel, a jednocześnie pracuje nad wskaźnikiem, który odzwierciedlałby intensywność działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej;

(10)

- emisję dwutlenku węgla należyograniczyćconajmniej o20% w porównaniu zpo ziomem z 1990 r. lub,jeśli pozwoląna to warunki1, nawet o 30%; należyzwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w naszymcałkowitymzużyciu energiido20% oraz zwiększyć efektywnośćwykorzystania energii o 20%;

- celzwiązany z edukacją, dotyczący problemu osóbprzedwcześniekończących na ukę szkolną, obejmuje ograniczenie wskaźnikaprzerywania nauki do 10% w po równaniu z obecnym poziomem 15% oraz zwiększenie do 2020 r. odsetka osób wwieku 30-34 lat posiadających wyższe wykształceniez 31%doco najmniej40%; - liczbę Europejczyków żyjących poniżej krajowej granicy ubóstwa należy ograni

czyć o 25%, co będzie wymagaćwydobycia z ubóstwaponad 20min osób2.

1 Na szczycie w dniach 10-11 grudnia 2009 r. Rada Europejska stwierdziła, że UE - w ramach globalnego, kompleksowego porozumienia dotyczącego okresu po roku 2012 - podtrzymuje swoją warunkową ofertę dotyczącą osiągnięcia do 2020 roku 30-procentowej redukcji w porównaniu z po ziomem z 1990 roku, o ile inne kraje rozwinięte zobowiążą się do porównywalnych redukcji emisji, a kraje rozwijające się wniosą odpowiedni wkład na miarę swoich zadań i możliwości.

2 Za krajową granicę ubóstwa przyjęto próg 60% krajowej mediany rozporządzalnego dochodu w każdym państwie członkowskim.

Powyższe cele są ze sobą wzajemnie powiązane. Na przykład lepsze wykształcenie przekłada się na większe szansena rynku pracy, azwiększanie stopy zatrudnienia przyczyniasiędo zmniejszaniaubóstwa. Większe możliwości wzakresiedziałalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej we wszystkich sektorach gospodarki oraz efek tywniejszekorzystaniez zasobów poprawiąnaszą konkurencyjność i będą sprzyjać tworzeniunowychmiejscpracy. Dzięki inwestycjom wczyste iniskoemisyjnetechno logie poprawi się stan środowiska naturalnego,będziemy mogli skuteczniej przeciw działać zmianom klimatu oraz zwiększać potencjał w zakresie przedsiębiorczości izatrudnienia.Całą nasząuwagępowinniśmypoświęcićosiągnięciu tychcelów. Zmiana postaw i metod działania w UE, prowadzącado opisanych wyżejwyników, będziewy magać silnegoprzywództwa,zaangażowania i skutecznych mechanizmówrealizacji.

Przedstawione tu cele są reprezentatywne, aichlistanie jest wyczerpująca. Poka zują one, jaka powinna być, zdaniem Komisji, ogólna kondycja Unii Europejskiej w 2020 r. pod względem najważniejszych parametrów. Nie jest to podejściepolegające na„mierzeniu wszystkich jedną miarą”. Każde państwo członkowskie jest inne, aUE złożona z 27członków jest dziś dużo bardziej różnorodna niż dziesięć lattemu. Zdaniem Komisji zaproponowane cele są istotne dla wszystkich państw członkowskich, bez względu na ich staż w Unii i różnicewrozwoju i poziomie życia.Inwestycjewdziałal ność B+Ri innowacje,w edukacjęoraz wtechnologie umożliwiające efektywne korzy stanie z zasobów wpłyną korzystniezarówno na tradycyjne sektorygospodarki iobszary wiejskie,jak i na gospodarkiopartena usługach,wktórych ceni się wysokie kwalifika cje.

Poprawiąone spójność i solidarność gospodarczą, społeczną i terytorialną. Aby każ de państwo członkowskiemogło dopasować strategię Europa2020 do swojej szcze gólnej sytuacji, Komisja proponuje, abypowyższecele unijne przełożyć na krajowe celei metodyrealizacji, co umożliwi odzwierciedleniesytuacji panującej w każdym państwie członkowskim oraz tego,na ile ambitniemoże sięono włączyć dowspólnych wysiłkówna rzecz osiągnięcia wytyczonych celów.W uzupełnieniu do działańpaństw

(11)

członkowskich Komisja zaproponuje także szereg ambitnych inicjatyw na poziomie UE, kierujących UE na nową ścieżkę trwalszego rozwoju. Połączone działania UE i poszczególnych krajówpowinny się wzajemnie wspierać.

Inteligentny rozwój- gospodarka oparta na wiedzy i innowacji

Inteligentny rozwójoznacza zwiększenie roliwiedzy i innowacji jako sił napędo wych naszego przyszłegorozwoju. Wymaga to podniesienia jakości edukacji,poprawy wyników działalności badawczej, wspierania transferu innowacji i wiedzy w Unii, pełnegowykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych, a takżezadbania oto,by innowacyjne pomysłyprzeradzały sięwnowe produkty i usługi, które przyczy niałybysiędo zwiększenia wzrostu, tworzenia nowych miejsc pracy i rozwiązywania problemów społecznych wEuropie ina świecie. Jednak aby projekt tensię powiódł, konieczne sąrównież takie elementyjak przedsiębiorczość, środki finansowe oraz uwzględnienie potrzeb użytkowników imożliwości oferowanych przezrynek.

Działania, jakie Europa musipodjąć:

- Innowacje: wydatki nadziałalność badawczo-rozwojową w Europie wynosząponi żej 2%, podczas gdy wUSAjest to 2,6%, a w Japonii 3,4%; różnica bierzesię głównie z niższego poziomu inwestycjisektora prywatnego. Liczy się nie tylko wysokość kwot przeznaczanych na działalność B+R - Europa musi zastanowićsięnadwpły wem istrukturą wydatków na badania oraz poprawić warunki prywatnejdziałalności badawczo-rozwojowej w UE. Połowa różnicyw stosunkudo USA wynikaz mniej szej liczby europejskich firmw branży zaawansowanych technologii.

- Kształcenie,szkolenie i uczenie się przezcałe życie:co czwarty uczeńnie potrafido brze czytać, aco siódmy młody człowiek przerywa proces kształcenia i szkolenia przedwcześnie. Około połowa uczniówzdobywa kwalifikacje na średnim poziomie, które jednak często niezaspokajają potrzebrynku pracy. Mniejniż jedna trzeciaosób między25a34 rokiemżyciama wykształcenie wyższe, w porównaniu z 40% wUSA i ponad50% w Japonii. Zgodnie zrankingiemUniwersytetu Shanghai Jiao Tongtyl kodwa europejskie uniwersytety są pośród 20najlepszych uczelni świata.

- Społeczeństwo cyfrowe: wartość globalnego rynku technologii informacyjno-komu-nikacyjnych wynosi 2 000 mld EUR; firmy europejskie zaspokajają tylko jedną czwartą tego popytu.Europa pozostaje w tyle również pod względem szybkiego In ternetu, co negatywnie wpływa na jejpotencjał innowacyjny, również na obszarach wiejskich, oraz na rozpowszechnianiewiedzy za pośrednictwem sieci i na interne towąsprzedaż produktów i usług.Działania podjętew ramachtego priorytetuuwol niąeuropejski potencjał innowacyjny, poprawią rezultatyprocesukształcenia oraz jakość i wyniki instytucji edukacyjnych, atakże pozwolą wykorzystać gospodarcze i społeczne możliwości społeczeństwacyfrowego. Ich realizacjapowinna przebie gać na poziomie regionalnym,krajowym iunijnym.

Projekt przewodni: „Unia Innowacji”

Celemprojektu jest wykorzystywaniedziałalności badawczo-rozwojowej i inno wacyjnej do rozwiązywania takich problemów jak zmiany klimatu, efektywność ener

(12)

getycznai pod względemzasobów, zdrowie oraz zmiany demograficzne. Konieczne jest wzmocnienie każdego elementu procesu innowacji, począwszy od wstępnych projektówbadawczych aż po komercyjne wykorzystanie ichwyników.

Na poziomie UEKomisja podejmuje się:

- ukończyć tworzenie europejskiej przestrzeni badawczej, opracować strategiczny programdziałalności badawczej skoncentrowany wokół takichkwestiijak bezpie czeństwo energetyczne, transport,zmianyklimatu,efektywnekorzystanie z zasobów, zdrowieistarzeniesię społeczeństw, przyjazne środowiskumetody produkcjiigo spodarowaniegruntami, a także wzmocnićrolę wspólnegoplanowania z państwami członkowskimi i regionami;

- poprawić warunki ramowe prowadzeniadziałalności innowacyjnej przezprzedsię biorstwa (tj. utworzyćjednolity patent UE i specjalny sąd patentowy, poprawić prawodawstwo wobszarze praw autorskich i znaków towarowych, poprawić do stęp MŚPdo ochronyprawwłasności intelektualnej, przyspieszyć opracowywanie standardów interoperacyjnych, poprawić dostępdokapitału i w pełni wykorzysty waćstrategie tworzenia popytu,np.poprzezzamówienia publiczne i inteligentne re gulacje;

- utworzyćeuropejskie partnerstwainnowacyjne między podmiotami działającymi na poziomieUE i w państwach członkowskich w celu szybszego opracowywaniaiwy korzystywania technologii potrzebnych do rozwiązania określonych problemów. Pierwszetakie partnerstwa obejmąnastępujące kwestie: „zbudowaniebiogospodarki do roku 2020”, „najważniejsze technologie wspomagające,kształtujące przyszłość europejskiego przemysłu”oraz „technologieumożliwiająceosobom starszym samo dzielneżycie i aktywne funkcjonowanie w społeczeństwie”;

- nieustającowzmacniać rolę instrumentów UE mających wspierać innowacje (np. funduszy strukturalnych, funduszy rozwoju obszarów wiejskich, badawczo-rozwo jowych programów ramowych, programu ramowego na rzecz konkurencyjnościi in nowacji (CIP), planu EPSTE) między innymi poprzez ściślejszą współpracę zEBI i sprawniejsze procedury administracyjne w celu ułatwienia dostępu do funduszy, szczególnieMŚP, orazwprowadzeniainnowacyjnych mechanizmów zachęcających do inwestowaniazwiązanych zrynkiem uprawnieńdo emisji dwutlenku węgla, szczególniedlapodmiotów szybkorozwijających się;

- wspierać partnerstwaw obszarzewiedzy i umacniać powiązaniamiędzy światem nauki,biznesu,badańiinnowacji, między innymi zwykorzystaniem Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii, orazwspierać innowacje,między innymi z wyko rzystaniemEuropejskiego Instytutu Innowacji i Technologii,orazwspierać przed siębiorczość, pomagając młodyminnowacyjnym przedsiębiorstwom.

Na poziomie krajowympaństwa członkowskiebędą musiały:

- zreformować krajowe (i regionalne) systemy prowadzeniadziałalnościbadawczo-ro zwojowej iinnowacyjnej, aby sprzyjały one rozwijaniu doskonałości i inteligentnej specjalizacji, zacieśnić współpracę między uczelniami, społecznością badawczą i biznesem, realizować wspólne planowanie, atakże poprawićwspółpracęwobsza rach, gdzie UE może zaoferowaćwartość dodaną, i odpowiedniodostosować krajo we procedury finansowania,tak aby zapewnić rozprzestrzenianie się technologii na całe terytoriumUE;

(13)

- zapewnićodpowiednią liczbęabsolwentów nauk ścisłych, wydziałów matematycz nych i inżynieryjnychorazwprowadzić do programówszkolnych elementy kreatyw ności, innowacji i przedsiębiorczości;

- promowaćwydatki na wiedzę, między innymi stosując ulgi podatkowe i inne in strumenty finansowe umożliwiające wzrost prywatnych inwestycji w badania i rozwój.

Projekt przewodni: „Młodzieżw drodze”

Celemprojektu jest poprawa wynikówi podniesienie atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższegona arenie międzynarodowej oraz podniesienie jakości wszyst kichpoziomów kształcenia i szkolenia w UE, łącząc doskonałość z ideą sprawiedliwo ści, poprzez wspieranie mobilności studentów i stażystów oraz poprawę sytuacji młodzieży na rynku pracy

- zintegrować i usprawnić działanieeuropejskich programów wzakresiemobilności, współpracymiędzyuczelnianej i badawczej (takich jakErasmus, Erasmus Mundus, Tempus i Marie Curie) ipołączyć je zprogramami i zasobami krajowymi; - ożywić program modernizacji szkolnictwa wyższego (programów nauczania, za

rządzania ifinansowania), międzyinnymi poprzezporównywanie wyników uczelni irezultatów procesukształceniaw skali globalnej;

- zbadać możliwości propagowania idei przedsiębiorczości zwykorzystaniem prog ramówmobilności dla młodych specjalistów;

- działać na rzecz oficjalnego uznaniauczenia się nieformalnego i pozaformalnego;

- zainicjować opracowanie zasad ramowych dotyczących polityki zatrudnienia osób młodych, określających strategięna rzecz zmniejszenia bezrobocia wśródmłodzie ży. Realizowane wspólnie z państwami członkowskimi i partneramispołecznymi, zasady te powinny sprzyjać wchodzeniu młodzieży na rynek pracy dzięki stażom, praktykomi innym metodom zdobywania doświadczenia zawodowego, wtym również programowi („Twoja pierwsza praca z EURES-em”) mającemu na celu zwiększenie możliwości zatrudnienia młodzieży poprzez sprzyjanie mobilnościna terenie UE.

- zapewnić odpowiedni poziom inwestycji w systemy kształcenia i szkolenia na wszystkich poziomach(od przedszkolnego do wyższego);

- poprawićrezultatyprocesu kształcenia, stosując zintegrowanepodejściew każdym segmencie systemu (kształcenie przedszkolne, podstawowe, średnie, zawodowe i wyższe), uwzględniając kluczowe kompetencje i dążąc do ograniczenia liczbyosób przedwcześnie kończących naukę szkolną;

- zwiększyć otwartość i znaczeniesystemów kształcenia poprzez utworzeniekrajowej struktury kwalifikacji ilepsze łączenie rezultatów procesu kształcenia z potrzebami rynkupracy;

- ułatwić młodzieży wchodzeniena rynek pracypoprzezzintegrowane działaniaobej -mujące m.in. udzielanie informacji, doradztwo, staże.

(14)

Projekt przewodni:„Europejskaagenda cyfrowa”

Celemprojektujest osiągnięcie trwałych korzyściekonomicznych i społecznych zjednolitegorynku cyfrowego płynącychz szybkiegoi bardzo szybkiego Internetu iaplikacjiinteroperacyjnych; w praktyceoznacza to szerokopasmowy dostęp do In ternetu dla wszystkich do roku 2013, dostęp do łączy o dużo większej prędkości transmisji danych (30 Mb/s iwięcej) dla wszystkich do roku 2020 oraz dostęp do łączy o prędkości powyżej 100Mb/s dla conajmniej 50%europejskich gospodarstw domowych.

- opracować stabilne ramy prawne pobudzające inwestycje w otwartą i konkurencyjną infrastrukturę szybkiego Internetu i usługipowiązane;

- opracować skuteczną politykęwidma radiowego;

- ułatwićwykorzystanie funduszy strukturalnych UE na potrzebyrealizacji tego projektu;

- stworzyć faktycznyjednolity rynek treści i usług on-line (co oznacza ponadgranicz-ny i bezpiecznyunijnyrynek zasobów cyfrowych iusług w sieci cieszący siędużym zaufaniem,racjonalneramyprawne wyraźnie regulujące kwestie praw, propagowa nie licencji wieloterytorialnych, odpowiednią ochronę iwynagrodzeniewłaścicieli praw, aktywne wsparcie cyfryzacji bogatego europejskiego dziedzictwa kulturowe go oraz stworzenie koncepcji globalnego zarządzania Internetem);

- zreformować fundusze badawczei innowacyjne oraz zwiększyć wsparcie wobsza rze technologii ICT, aby uwypuklić silne strony Europy w zakresie technologii w najważniejszych strategicznych sektorach i stworzyć warunki umożliwiające szybko rozwijającym się MŚP pociągnięcie za sobą rynków wschodzących i pobu dzanieinnowacjiwobszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych we wszyst kichsektorach;

- propagować powszechny dostęp do Internetui korzystanie z niego przezwszystkich obywateli europejskich, szczególnie poprzezdziałania na rzeczpodnoszeniaumie jętności informatycznychi dostępu do sieci.

- sporządzićstrategieoperacyjne dotyczące szybkiego Internetuikierować środki pu bliczne, szczególnie fundusze strukturalne, na obszary nie w pełni obsługiwane przez inwestorów prywatnych;

- stworzyć ramyprawne służącekoordynacji działań publicznych,aby obniżyć koszty procesu upowszechniania Internetu;

- propagować stosowanie i korzystanie z nowoczesnych usług on-line (takich jak e-administracja, e-zdrowie,inteligentny dom, umiejętności informatyczne, bezpie czeństwo).

Zrównoważonyrozwój - wspieranie gospodarki efektywniej korzystaj ącej zzaso bów, bardziej przyjaznej środowisku ibardziej konkurencyjnej Zrównoważony rozwój oznacza budowanie zrównoważonej i konkurencyjnej gospodarki efektywnie korzy stającej zzasobów,wykorzystującdotegopierwszoplanowąpozycję Europy w wyści gu do nowych procesówi technologii, w tym technologiiprzyjaznych środowisku, przyspieszaj ącwprowadzanie inteligentnych sieci opartychna technologiachICT, wy-

(15)

korzystając możliwościsieciobejmujących całąUE, a także wzmacniając przewagę konkurencyjną europejskiego biznesu,szczególnie sektoraprodukcji i MŚP,orazpoma gając klientomdocenićwartość efektywnego korzystania zzasobów. Dzięki takiemu podejściu Europabędzie mogła prosperować w niskoemisyjnym świecie ograniczo nych zasobów,jednocześnie zapobiegając degradacji środowiska, utracie bioróżno-rodności i niezrównoważonemuwykorzystywaniu zasobów. Działania te zwiększą również spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.

- Konkurencyjność:UEprosperujedzięki handlowi - eksportuje na cały świat i impor tuje zarówno surowce, jak i wyroby gotowe. W obliczu ogromnej presji konkurencyj nej na rynkach eksportowych w odniesieniu do coraz większej liczby surowców musimy stać się bardziej konkurencyjni względem naszych głównych partnerów handlowych poprzezzwiększenie wydajności. Będziemy musieli zająć się kwestią względnej konkurencyjności w strefieeuro i w całejUE. Uniazwykle przodowała pod względem rozwiązańekologicznych, teraz jednak jej pozycji zagrażają istotni konkurenci,jakChiny i Ameryka Północna.UE powinna utrzymać prowadzenie na rynku technologii przyjaznych środowisku, cozapewniefektywne korzystanie z za sobów w całej gospodarce, a jednocześniepowinna usuwać przeszkody wdziałaniu najważniejszychinfrastruktur sieciowych, zwiększając w ten sposób konkurencyj ność naszegoprzemysłu;

- Przeciwdziałanie zmianom klimatu: aby osiągnąć cele wobszarzeklimatu, musimy w najbliższym dziesięcioleciu ograniczać emisję gazów cieplarnianych znacznie szybciej niż w poprzednim, atakże w pełni wykorzystywać możliwości nowych technologii, takichjak wychwytywanie dwutlenkuwęgla i sekwestracja. Bardziej efektywne korzystanie z zasobów w dużym stopniuprzyczyniłobysię doogranicze nia emisji, oszczędności ipobudzenia wzrostu gospodarczego. Dotyczy to wszyst kich sektorów gospodarki, nie tylko tych wysokoemisyjnych. Musimy również wzmocnić odporność naszych systemów gospodarczychna zagrożenia związane zklimatemoraz zwiększyć możliwości zapobiegania klęskomżywiołowymi reago wania na nie;

- Czysta i efektywna energia: osiągnięcie celówwzakresieenergii pozwoliłoby nam zaoszczędzić do 2020 r. 60mld EUR na imporcieropynaftowej i gazu. Nie są to tyl ko oszczędności finansowe:chodziteżonasze bezpieczeństwoenergetyczne. Dal szaintegracjaeuropejskiego rynkuenergii może przynieść dodatkowe 0,6% do0,8% PKB.Dzięki osiągnięciucelu UE mówiącego o 20% energii ze źródeł odnawialnych moglibyśmy stworzyć wUEponad600000 miejsc pracy. Jeślidodamy do tegocel dotyczący20% efektywności energetycznej, możnamówićjuż o milionienowych miejsc pracy. Priorytet ten będziewymagał od nastakiej realizacji naszych zobo wiązańwzakresie ograniczenia emisji,abymaksymalnie wykorzystać zaletytego procesu iutrzymaćjego koszty najaknajniższym poziomie,między innymi poprzez szerzenie innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Powinniśmy takżedążyćdo uniezależnienia wzrostu odwykorzystania energii i budować gospodarkę, którabar dziejefektywnie korzystaz zasobów, co nie tylkozapewni Europie przewagę konku rencyjną,ale również zmniejszy jejzależność od zewnętrznych źródeł zaopatrzenia w surowceitowary podstawowe.

(16)

Projekt przewodni: „Europa efektywniekorzystającazzasobów” Celemprojektu jest wsparciezmiany wkierunku niskoemisyjnegoi efektywniej korzystającego z zasobów społeczeństwa, które racjonalnie korzysta ze wszystkich swoich zasobów.Będziemy dążyćdouniezależnienianaszego wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów i energii,do ograniczenia emisji CO2, zwiększeniakonku rencyjności oraz działaćnarzecz większego bezpieczeństwa energetycznego.

- wykorzystaćinstrumentyfinansoweUE (np. rozwójobszarów wiejskich, fundusze strukturalne, program ramowy dotyczący działalności badawczo-rozwojowej,sieci TEN, EBI) jakoelementy konsekwentnej strategiifinansowania,łączącejpubliczne iprywatne środkiUE i państw członkowskich;

- poprawićramyprawne stosowania instrumentów rynkowych (np. handel emisjami, przegląd zasad opodatkowania energii, pomoc państwa,sprzyjanie szerszemu wyko rzystaniu ekologicznychzamówień publicznych);

- przedstawić wnioski legislacyjnedotyczące modernizacji sektora transportu i zmniej szeniajego udziałuw emisji związków węgla,co przyczyni się do zwiększenia kon kurencyjności. Można to osiągnąć poprzez szereg działań, takich jak działania w zakresie infrastruktury (np. wczesne tworzenie infrastruktury sieci mobilności elektrycznej), inteligentne zarządzanie ruchem, lepszalogistyka, dalsze ogranicza nie emisji CO2pojazdówdrogowychoraz w sektorze lotniczym imorskim, w tym opracowanie europejskiej inicjatywy ekologicznych samochodów mającej na celu promowanie nowych technologii obejmujących samochody z napędem elektrycz nymihybrydowym, łącząc wtym celu działalnośćbadawczą,opracowanie wspól nychstandardówi rozwój niezbędnej infrastruktury;

- przyspieszyć realizacj ę strategicznychprojektów zdużąwartościądodaną ze stronyEuro py, mającychna celu rozładowanie największychprzeciążeń, przedewszystkim na odcin kach transgraniczncyh i wwęzłach intermodalnych(miasta, porty, platformy logistyczne); - ukończyć tworzenie wewnętrznego rynku energiioraz zrealizowaćeuropejskistrate

giczny plan w dziedzinie technologii energetycznych (plan EPSTE); priorytetem byłobytakże wspieranie odnawialnychźródeł energiina jednolitym rynku;

- przedstawić wniosekw sprawie unowocześnienia sieci europejskich, wtym transeu ropejskich sieci energetycznych, i ich transformacji wkierunku europejskiej „super sieci”, sieci inteligentnychi połączeń międzysystemowych, szczególnie połączeń między siecią i odnawialnymi źródłamienergii(przy wsparciufunduszy struktural nych i EBI). Pociąga to za sobą konieczność wspierania projektów inwestycyjnych o dużym strategicznym znaczeniu dla UEw regionie MorzaBałtyckiego, na Bałka nach,w basenieMorzaŚródziemnegoi wEurazji;

- przyjąć i zrealizować zmieniony Plan działania na rzecz racjonalizacji zużycia ener gii i propagować podstawowyprogramna rzeczefektywnego korzystania zzasobów (wspierając zarówno MŚP,jak igospodarstwa domowe) z wykorzystaniem funduszy strukturalnych i innych, abypozyskać nowe środki woparciu ojuż działające i bar dzo skuteczne innowacyjne modele programów inwestycyjnych. Powinno to - wykorzystaćinstrumentyfinansoweUE (np. rozwójobszarów wiejskich, fundusze

(17)

TEN, EBI) jakoelementy konsekwentnej strategiifinansowania,łączącejpubliczne iprywatne środkiUE i państw członkowskich;

- poprawićramyprawne stosowania instrumentów rynkowych (np. handel emisjami, przegląd zasad opodatkowania energii, pomoc państwa,sprzyjanie szerszemu wyko rzystaniu ekologicznychzamówień publicznych);

- przedstawić wnioski legislacyjnedotyczące modernizacji sektora transportu i zmniej szeniajego udziałuw emisji związków węgla,co przyczyni się do zwiększenia kon kurencyjności. Można to osiągnąć poprzez szereg działań, takich jak działania w zakresie infrastruktury (np. wczesne tworzenie infrastruktury sieci mobilności elektrycznej), inteligentne zarządzanie ruchem, lepszalogistyka, dalsze ogranicza nie emisji CO2 pojazdówdrogowychoraz w sektorze lotniczym imorskim, w tym opracowanie europejskiej inicjatywy ekologicznych samochodów mającej na celu promowanie nowych technologii obejmujących samochody z napędem elektrycz nym i hybrydowym, łącząc wtym celu działalność badawczą,opracowanie wspól nychstandardówi rozwój niezbędnej infrastruktury;

- przyspieszyć realizacjęstrategicznych projektów zdużą wartością dodanązestrony Europy,mającychna celurozładowanienajwiększychprzeciążeń,przedewszystkim na odcinkach transgraniczncyh i wwęzłach intermodalnych (miasta,porty,platfor mylogistyczne);

- ukończyć tworzenie wewnętrznego rynku energiioraz zrealizowaćeuropejskistrate giczny plan w dziedzinie technologii energetycznych (plan EPSTE); priorytetem byłobytakże wspieranie odnawialnychźródeł energiina jednolitym rynku;

- przedstawić wniosekw sprawie unowocześnienia sieci europejskich, wtym transeu ropejskich sieci energetycznych, i ich transformacji wkierunku europejskiej „super sieci”, sieci inteligentnychi połączeń międzysystemowych, szczególnie połączeń między siecią i odnawialnymi źródłamienergii(przy wsparciufunduszy struktural nych i EBI). Pociąga to za sobą konieczność wspierania projektów inwestycyjnych o dużym strategicznym znaczeniu dla UEw regionie MorzaBałtyckiego, na Bałka nach,w basenieMorzaŚródziemnegoi wEurazji;

- przyjąć i zrealizować zmieniony Plan działania na rzecz racjonalizacji zużycia ener gii i propagować podstawowyprogramna rzeczefektywnego korzystania zzasobów (wspierając zarówno MŚP,jak igospodarstwa domowe) z wykorzystaniem funduszy strukturalnych i innych, abypozyskać nowe środki woparciu ojuż działające i bar dzo skuteczneinnowacyjne modele programów inwestycyjnych. Powinno to przy czynić się do zmiany wzorców produkcji i konsumpcji;

- opracować wizjęzmian strukturalnych i technologicznych, jakie będąmusiały zajść doroku2050, abyśmy mogli przejść na gospodarkę niskoemisyjną, efektywnieko rzystającąz zasobów i odporną na zmiany klimatu, dzięki czemu UE będzie mogła osiągnąćcelewzakresie ograniczenia emisji i bioróżnorodności. Działania te obej mują zapobieganie klęskom żywiołowymi reagowanienanie,wykorzystanie do przeciwdziałaniuzmianom klimatu polityki spójności, rolnictwa,rozwoju obszarów wiejskich i polityki morskiej, szczególnie poprzezśrodki dostosowawczeoparte na bardziej efektywnym korzystaniuz zasobów, co przyczyni się również dozwiększe nia światowego bezpieczeństwa żywnościowego.

(18)

- stopniowo wycofywać dotacje szkodliwe dla środowiska, stosując wyjątki jedynie w przypadkuosób w trudnej sytuacjispołecznej;

- stosowaćinstrumenty rynkowe, takiejak zachętyfiskalnei zamówienia publiczne, w celuzmiany metod produkcji ikonsumpcji;

- stworzyć inteligentne, zmodernizowanei wpełni wzajemniepołączone infrastruktu ry transportowei energetyczne orazkorzystać zpełni potencjału technologii ICT; - zapewnić skoordynowaną realizację projektówinfrastrukturalnych w ramach sieci

bazowej UE, którebędąmiałyogromneznaczeniedlaefektywności całegosystemu transportowegoUE;

- skierować uwagę na transport w miastach,któresą źródłemdużego zagęszczenia ru chui emisji;

- wykorzystywać przepisy,normywzakresieefektywności energetycznej budynków i instrumenty rynkowe takie jak podatki, dotacje i zamówieniapubliczne w celu ograniczenia zużyciaenergii i zasobów, a takżestosować fundusze strukturalne na potrzeby inwestycji w efektywność energetyczną w budynkachużyteczności pu blicznej i bardziej skuteczny recykling;

- propagować instrumenty służące oszczędzaniu energii, które mogłyby podnieść efektywność sektorów energochłonnych, jak np. instrumenty oparte na technolo giach informacyjno-komunikacyjnych.

Projekt przewodni: „Politykaprzemysłowaw erzeglobalizacji”

Kryzys gospodarczyboleśnie uderzyłw przemysł, a szczególnie w MSP.Wszystkie sektory stojąteraz wobliczu problemówzwiązanychz globalizacją iprzystosowaniem procesówprodukcjii produktów do wymogów niskoemisyjnejgospodarki. Skutkitych problemów będą różne dla różnych sektorów; niektórebędą być możemusiałyokreślić sięna nowo, jednak przed innymi mogąotworzyć się nowe możliwości. Komisja będzie ściśle współpracować z zainteresowanymi podmiotami z różnych sektorów (środowiskami biznesu, związkamizawodowymi, środowiskiem akademickim, orga nizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami konsumenckimi) i opracujeramypraw ne nowoczesnej polityki przemysłowej mające na celu wsparcie przedsiębiorczości, oferujące wskazówki i pomoc wsprostaniunowymwyzwaniom, wsparcie konkuren cyjności europejskiego przemysłu podstawowego, sektora wytwórczego i sektora usług orazpomoc w wykorzystaniumożliwości, jakie niesie ze sobą globalizacja i go spodarka przyjazna środowisku. Przepisy te będą obejmowały wszystkie elementy coraz bardziej międzynarodowegołańcuchawartości, od surowców aż po usługipo sprzedażne.

- opracować politykę przemysłowąumożliwiającą stworzenie środowiska służącego utrzymaniu i rozwijaniu silnej,konkurencyjnej i zróżnicowanej bazy przemysłowej wEuropie orazwspierającą przejście sektorów wytwórczych na efektywniejszeko rzystaniez energii i zasobów;

- opracować horyzontalne podejście do polityki przemysłowej z wykorzystaniem różnych instrumentów (takich jak tzw.inteligentne regulacje, dostosowanedono

(19)

wych warunków zamówieniapubliczne i reguły konkurencji oraz ustanawianie norm);

- poprawić otoczenie biznesu, szczególniew odniesieniu doMŚP,między innymipo przez ograniczenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w Europie, wspieranie klastrówi ułatwienieniedrogiego dostępu do finansowania;

- wspierać restrukturyzację sektorów znajdujących sięw trudnejsytuacji wkierunku rodzajów działalności dobrze rokujących na przyszłość, między innymi poprzez szybkie przesunięciakwalifikacjido nowych, szybko rozwijających sięsektorów i rynków, z wykorzystaniem unijnego systemu pomocy państwa lub Europejskiego FunduszuDostosowania do Globalizacji;

- wspierać takie technologiei metodyprodukcji, którepozwalają ograniczyć wyko rzystanie zasobów naturalnych, oraz zwiększyćinwestycje w istniejąceunijne dobra naturalne;

- wspierać umiędzynarodowienie MŚP;

- zadbać o to, by siecitransportowei logistyczne umożliwiałysektorowi przemysłu w Unii skuteczny dostęp dojednolitego rynku i rynków międzynarodowych; - opracować skuteczną politykę kosmiczną, co pozwoli nam zająć się niektórymi

z najważniejszych problemów globalnych i przede wszystkimzrealizować projekty Galileooraz globalnego monitoringu środowiskai bezpieczeństwa;

- zwiększyć konkurencyjnośćeuropejskiejturystyki;

- dokonaćprzeglądu przepisów, aby pomócsektorowi usług i wytwórczemu bardziej efektywniekorzystać z zasobów,między innymi zwykorzystaniembardziej efektyw nych metod recyklingu; poprawić proces ustanawiania norm europejskich i międzyna rodowych, aby przyczyniłyby się one do zwiększenia długotrwałej konkurencyjności europejskiego przemysłu.Działaniate będą obejmowały komercyjne wykorzystanie iprzejmowanienajważniejszych technologii wspomagających;

- wznowić strategięUE propagującąspołeczną odpowiedzialność biznesu, którastano wi ważny elementzasobów,między innymi z wykorzystaniem bardziej efektywnych metod recyklingu; poprawić proces ustanawiania norm europejskichimiędzynaro dowych, aby przyczyniłyby się one do zwiększenia długotrwałejkonkurencyjności europejskiego przemysłu.Działaniate będą obejmowały komercyjne wykorzystanie iprzejmowanienajważniejszych technologii wspomagających;

- wznowić strategię UE propagującąspołeczną odpowiedzialność biznesu, która sta nowiważnyelement zapewnienia sobiedługotrwałego zaufaniapracowników i kon sumentów.

- poprawić otoczenie biznesu, szczególnie w odniesieniu do innowacyjnych MŚP, między innymiz wykorzystaniemzamówień publicznychmaj ących na celu wspiera nie inwestycji;

- poprawić warunkiwykonywania praw własności intelektualnej;

- zmniejszyć obciążenie administracyjneprzedsiębiorstw i poprawić jakość przepi sów w zakresie działalności gospodarczej;

- ściśle współpracowaćz zainteresowanymi podmiotamiz różnych sektorów (środo wiskiembiznesu,związkamizawodowymi, środowiskiem akademickim, organizacja mi pozarządowymi, stowarzyszeniami konsumenckimi), aby rozpoznać problemy

(20)

i wspólniezastanowić się,jak utrzymaćsilną bazę przemysłowąi bazę wiedzy oraz uczynić UE światowym liderem zrównoważonegorozwoju.

Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - gospodarka charakteryzująca się

wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniająca spójność gospodarczą,

społeczną i terytorialną

Rozwój sprzyjającywłączeniu społecznemuoznacza wzmocnienie pozycji obywateli poprzez zapewnienie wysokiego poziomuzatrudnienia, inwestowanie wkwalifikacje, zwalczanieubóstwa oraz modernizowanie rynków pracy, systemów szkoleń iochrony socjalnej, aby pomócludziom przewidywać zmianyi radzić sobie z nimi oraz móc budo wać spójne społeczeństwo.Ważne jest również, aby korzyści zewzrostu gospodarczego rozkładały się równo w całejUnii, w tym w regionach najbardziej oddalonych, zwięk szającwten sposóbspójność terytorialną.Chodzi o to, aby każdyobywatel przez całe swojeżycie miałprzed sobąotwarte możliwości. Aby poradzićsobie z problemami starzejącego się społeczeństwai rosnącej światowej konkurencji, Europa musi w stu procentach wykorzystać potencjał swojej siły roboczej. Jeśli chcemy zwiększyć współczynnik aktywnościzawodowej, potrzebnebędą strategie na rzecz zwiększenia równouprawnienia płci. Przyczynisię to do większego rozwoju i spójności społecznej.

- Zatrudnienie: w związkuze zmianami demograficznymi naszasiła roboczawkrótce się skurczy. W UE pracuje dziś tylkodwietrzecie osób czynnych zawodowo, pod czas gdy w USA i Japonii liczbata wynosi ponad70%. Szczególnie niskiesą wskaź niki zatrudnieniakobiet i osób starszych. Kryzys dotknął szczególnieludzi młodych - bezrobociewynosi wśród nich ponad 21%. Istnieje duże ryzyko, że ludzie bez pra cy lub pracujący okazjonalnie stracą swoją pozycję na rynku pracy.

- Umiejętności:ok. 80 min osób ma niskie lub podstawowe kwalifikacje, aniezależnie od tego z uczeniasię przez całe życie korzystajągłównie najbardziej wykształceni. Do roku 2020w kolejnych16 minmiejscpracypotrzebne będą wysokiekwalifikacje; jednocześnieliczba miejsc pracy wymagającychtylkoniskich kwalifikacji spadnie o 12min. Również wydłużona aktywność zawodowamoże się wiązać zkonieczno ścią nabywania nowych umiejętnościprzez całeżyciezawodowe.

- Walka z ubóstwem: przed kryzysem zagrożonych ubóstwem było 80 min osób, z czego 19min to dzieci. 8% ludzi pracujących nie zarabiawystarczająco dużo,aby przeskoczyć próg ubóstwa. Szczególnie zagrożeni są bezrobotni. Realizacja tego priorytetu będzie wymagaćmodernizacjii wzmocnienia roli naszej polityki wobsza rze zatrudnienia, edukacji i szkolenia oraz systemów ochrony socjalnej poprzez zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej i ograniczenie strukturalnego bezrobocia, jak również zwiększenie poczucia odpowiedzialności społecznej wsek torze biznesu. Wtym względzie duże znaczeniemazapewnieniedostępudo opieki naddziećmi i innymi osobami pozostającymina utrzymaniu osób pracujących. Naj ważniejszym elementembędzie stosowanie modelu elastycznego rynku pracy i bez pieczeństwasocjalnego (flexicurity) oraz umożliwienie ludziomzdobywania nowych umiej ętności w celu przystosowania siędo nowych warunków ina wypadekewentu alnych zmian w karierze zawodowej. Dużego wysiłkuwymagać będzie walka z ubó

(21)

stwem i wykluczeniem społecznym oraz zmniejszenie nierówności w obszarze zdrowia, tak aby rozwój przyniósł korzyści wszystkim. Ważne będzie także wspiera nie zdrowia i aktywności osób starszych, aby umożliwić osiągnięcie spójności społecznej oraz wyższej wydajności.

Projekt przewodni: „Programna rzecznowych umiejętności i zatrudnienia” Celem projektu jest stworzenie warunków do unowocześnienia rynków pracy w związku z rosnącym poziomembezrobocia oraz zapewnienie trwałości naszych mo deli społecznych. Oznacza to wzmocnienie pozycji obywateli poprzezumożliwienie im zdobywania nowych umiejętności, tak abyobecniiprzyszlipracownicymogli przy stosować się do nowychwarunków i ewentualnejzmiany kariery, aby ograniczyć bez robocie i podnieść wydajność siły roboczej.

- opracować i zrealizować, wraz z europejskimi partnerami społecznymi, drugi etap programuflexicurity, aby znaleźć metody lepszego radzenia sobie ztrans formacjągospodarczą oraz walczyć zbezrobociem izwiększyć poziom aktywno ści zawodowej;

- dostosowaćramyprawne, zgodnie z zasadami„inteligentnych regulacji”, dozmie niającychsię modeli organizacji pracy (np. czas pracy, delegowanie pracowników) oraz donowych zagrożeń dlazdrowia i bezpieczeństwaw miejscu pracy;

- ułatwiać i wspieraćmobilnośćsiły roboczejwUE oraz lepiej dopasowywać popyt i podaż na rynkupracyprzy odpowiednim wsparciufinansowym funduszy struktu ralnych, a szczególnieEuropejskiego Funduszu Społecznego(EFS),oraz wspierać dalekowzrocznąikompleksowąpolitykę migracji zarobkowej, która umożliwiałaby elastyczne zaspokajaniepotrzeb rynku pracy;

- zwiększyćpotencjał partnerów społecznychi wpełni wykorzystywać możliwości dialoguspołecznego dorozwiązywania problemów na wszystkich poziomach (UE, krajowym, regionalnym, sektorowym, poszczególnych przedsiębiorstw), a także wspierać ściślejszą współpracę między instytucjami zajmującymi sięrynkiem pracy, m.in.publicznymi służbami zatrudnienia w państwach członkowskich;

- zainicjować opracowanie strategicznych ram prawnych dotyczących współpracy w dziedzinie kształceniaiszkolenia z udziałem wszystkich zainteresowanych pod miotów. Wynikiemtychdziałań powinno być przedewszystkim wdrożenie zasad uczenia się przez całe życie (wspólnie z państwami członkowskimi, partnerami społecznymi i ekspertami), międzyinnymi poprzez elastyczne ścieżki edukacyjne w różnych sektorach i naróżnychpoziomach kształcenia i szkoleniaoraz zwiększa nie atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego. Należy skontaktować się zparterami społecznymi działającymina poziomie europej skim, aby opracowali oni własną inicjatywę w tym obszarze;

- zapewnićzdobywanie i uznawanie kompetencji koniecznych do kontynuowania na uki i na rynku pracy w tokukształceniaogólnego, zawodowego,wyższego ikształce nia dorosłych, atakże opracować wspólny język i narzędzie operacyjne do celów kształcenia/szkolenia i pracy: europejskie zasady ramowe dotyczące umiejętności, kompetencji i zawodów(ESCO).

(22)

- zrealizować własne ścieżki w zakresie flexicurity zgodnie z uzgodnieniami Rady Europejskiej, aby zmniejszyć segmentację rynku pracy orazułatwiać zmianę ipogo dzenieżycia zawodowego irodzinnego;

- analizować iregularnie monitorowaćskutecznośćdziałania systemów podatkowych i systemów świadczeń, tak aby praca była opłacalna(ze szczególnymuwzględnie niemosób o niskich kwalifikacjach),i jednocześnieusuwaćczynnikizniechęcające dopracy na własny rachunek;

- wspierać nowe sposobyutrzymania równowagi między życiem zawodowym apry watnym, wspierać aktywność osób starszych oraz zwiększyć równouprawnienie płci;

- wspierać ikontrolować skuteczne wprowadzanie w życie wynikówdialogu społecz nego;

- dodać silnegobodźcado realizacji europejskich ram kwalifikacjipoprzezopracowa nie krajowych ramkwalifikacji;

- zapewnićzdobywanie i uznawanie kompetencji koniecznych do kontynuowania na uki ina rynku pracyw toku kształcenia ogólnego, zawodowego,wyższego ikształce nia dorosłych, w tym także w tokuuczeniasiępozaformalnego i nieformalnego; - utworzyć partnerstwo przedstawicieli świataedukacjiiszkoleń orazprzedstawicieli

rynku pracy, przede wszystkim włączając partnerów społecznych doplanowania po trzeb w zakresiekształcenia i szkolenia;

- zrealizować własne ścieżki w zakresie flexicurity zgodnie z uzgodnieniami Rady Europejskiej, aby zmniejszyć segmentację rynku pracy orazułatwiać zmianę ipogo dzenieżycia zawodowego irodzinnego;

- analizować iregularnie monitorowaćskutecznośćdziałania systemów podatkowych i systemów świadczeń, tak aby praca była opłacalna(ze szczególnymuwzględnie niemosób o niskich kwalifikacjach),i jednocześnieusuwaćczynnikizniechęcające dopracy na własny rachunek;

- wspierać nowe sposoby utrzymania równowagi między życiem zawodowym a pry watnym, wspierać aktywność osób starszych oraz zwiększyć równouprawnienie płci; - wspierać ikontrolować skuteczne wprowadzanie w życie wynikówdialogu społecz

nego;

- dodać silnegobodźcado realizacji europejskich ram kwalifikacjipoprzezopracowa nie krajowych ramkwalifikacji;

- zapewnićzdobywanie i uznawanie kompetencji koniecznych do kontynuowania na uki i na rynku pracy w tokukształceniaogólnego, zawodowego,wyższego ikształce nia dorosłych, w tym także w tokuuczeniasiępozaformalnego i nieformalnego; - utworzyć partnerstwo przedstawicieli świataedukacjiiszkoleń orazprzedstawicieli

rynku pracy, przede wszystkim włączając partnerów społecznych doplanowania po trzeb w zakresiekształcenia i szkolenia.

Projekt przewodni: „Europejski program walkizubóstwem”

Projektdąży do zapewnienia spójnościgospodarczej,społecznej i terytorialnej,sta nowi kontynuację idei Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem

(23)

Społecznym i ma nacelu zwiększenie świadomości i uznanie prawpodstawowych osób ubogich i wykluczonych społecznie,dając im szansę godnego życia i aktywnego uczestniczeniaw życiu społecznym.

- zmienić otwartąmetodę koordynacji w zakresiewyłączenia społecznego i ochrony socjalnej w platformę współpracy, wzajemnej oceny i wymiany dobrych praktyk oraz w instrument służący zachęcaniupodmiotów publicznych i prywatnych do zmniejszania wykluczenia społecznego i do podejmowania konkretnych działań, między innymi z wykorzystaniem ukierunkowanego wsparcia z funduszy struktural nych, a szczególnie EFS;

- opracować i wdrożyć programy propagujące innowacje społeczne na rzecz osób w trudnej sytuacjispołecznej, przede wszystkim poprzez dostęp do innowacyjnego kształcenia, szkoleń i możliwości zatrudnienia wśródspołeczności znajdujących się w niekorzystnej sytuacji ekonomiczno-społecznej; walczyć z dyskryminacją (np. osóbniepełnosprawnych) oraz opracować nowyprogramna rzeczintegracji migran tów i umożliwienia im pełnego wykorzystaniawłasnego potencjału;

- ocenić adekwatność i trwałość systemów ochrony socjalnej i systemów emerytal nych oraz znaleźćsposoby zapewnienia lepszego dostępu do systemów opieki zdro wotnej.

- propagować wspólnei indywidualne poczucieodpowiedzialności za walkęz ubó stwem i wyłączeniem społecznym;

- opracować i przeprowadzić działaniamające na celu rozwiązanie konkretnych pro blemów grup szczególnie zagrożonych (rodzicówsamotnie wychowujących dzieci, starszych kobiet, mniejszości, Romów, osób niepełnosprawnychibezdomnych); - wpełni wykorzystywać swoje systemy ochrony socjalnej i emerytalne, abyzapew

nić odpowiednie wsparcie dochodu idostęp do opieki zdrowotnej. 3.BRAKUJĄCEOGNIWA I PUNKTY PRZECIĄŻENIA

Jeśli chcemy osiągnąć celestrategii, musimy wykorzystać wszystkieobszary poli tyki, instrumenty i możliwościlegislacyjne oraz instrumenty finansoweUE. Abyskon centrować się na tym zadaniu, Komisja zamierza wzmocnić rolę najważniejszych obszarów politykiiinstrumentów, takichjakjednolity rynek,budżet oraz zewnętrzny program gospodarczy UE. Integralną częścią strategii Europa2020 będą konkretne wnioski legislacyjnemające na celu całkowite wykorzystanie możliwości tychinstru mentów.

3.1. Jednolity rynek XXI wieku

Silniejszy, lepiej rozwiniętyi bardziejrozległy jednolity rynek maogromneznacze nie z punktuwidzeniawzrostu i tworzenia miejsc pracy. Dzisiej sze tendencj e ujawniaj ą jednak pewnezmęczeniei rozczarowanie integracją w odniesieniu dojednolitego ryn ku. Kryzys zrodził pokusę gospodarczego nacjonalizmu. Dzięki czujności Komisji i wspólnemu poczuciuodpowiedzialności państwczłonkowskich nie zeszliśmy na dro

(24)

gę prowadzącąw kierunku rozpadu.Potrzebujemyjednak nowego impulsu - prawdzi wegopolitycznego zaangażowania - aby wznowićprocestworzenia jednolitego rynku w drodzeszybkiego przyjęcia przedstawionych tu inicjatyw. Takie polityczne zaanga żowanie będziewymagało wypełnienia luk, jakieistnieją w jednolitym rynku.

Każdegodnia przedsiębiorcy i obywatele muszą zmagaćsięz przeszkodami w dzia łalności transgranicznej, mimo tego,że w świetle prawa w Unii istnieje jednolity rynek. Odkrywają, żesieci i systemy niesą wystarczająco połączone, a wdrażanie przepisów wobszarzejednolitegorynku jest nierównomierne.Częstoprzedsiębiorcy i obywatele wciąż muszą stosować 27 różnych systemów prawnych, przeprowadzając tę samą transakcj ę.Podczas gdy nasiprzedsiębiorcyciągle jeszcze zmagaj ąsię z codzienną rze czywistościąrozdrobnienia i rozbieżnychprzepisów, ich konkurenci z Chin, USAi Ja poniimogą czerpać siłę ze swoich dużych rynkówkrajowych.

Jednolity rynekutworzonoprzed epokąInternetu, zanim technologie informacyj-no-komunikacyjne stały się jedną zgłównych sił napędowychwzrostu gospodarczego, a usługi zaczęły odgrywać takważną rolęw europejskiejgospodarce. Pojawienie się nowych usług (np.wobszarze treści i mediów,zdrowia, i inteligentnych systemów po miaruenergii)pokazuje ogromny potencjał,który Europa będzie mogławykorzystać tylkopod warunkiem przezwyciężenia rozdrobnienia, które obecnie blokuje przepływ treścion-lineidostęp do nich dla konsumentówi przedsiębiorców.

Aby wspólny rynek przysłużyłsię osiągnięciu celów UE2020, Unia potrzebuje dobrze działających rynków, na których wzrost i innowacjesąpobudzaneprzezkon kurencjęimożliwościdostępu dla konsumentów. Koniecznejest utworzenie otwarte go, jednolitego rynku usług w oparciuo dyrektywę o usługach, przy jednoczesnej dbałości o jakość świadczonych usług. Pełne wdrożenie dyrektywy o usługach mogłoby przynieść zwiększenie obrotów wsektorze usłughandlowych o 45% oraz wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych o25%, copowinno zwiększyć PKB o 0,5% do 1,5%.

Należy poprawić dostęp MŚP do jednolitego rynku. Koniecznyjest rozwój przed siębiorczości, czemu mająsłużyć konkretne inicjatywy, międzyinnymi uproszczenie prawa spółek (procedury upadłościowe, statut spółki prywatnej itp.)oraz inicjatywy umożliwiające zbankrutowanym przedsiębiorcom ponowne otwarcie działalności. Trzeba równieżwzmocnić pozycję obywateli, aby umożliwić im pełne uczestnictwo w jednolitymrynku.Wymagato zwiększenia ich możliwości i zaufania do kupowania towarówi usług zza granicy, szczególnie wInternecie.

Korzystając z narzędzi, jakie oferuje politykakonkurencji, Komisja będzie dbała o to, by jednolityrynekpozostał rynkiem otwartym, dającym przedsiębiorcom równe szanse i zwalczającym protekcjonizmkrajowy. Jednak politykę konkurencji można wykorzystać do osiągania celów strategii Europa2020 wjeszcze większym stopniu. Może ona posłużyć do tego, aby rynki byłyodpowiednim otoczeniem dlainnowacji, na przykład dbając owłaściwewykonywanieprawpatentowychi prawwłasności intelek tualnej. Zapobieganienadużyciom na rynku i antykonkurencyjnymporozumieniom między przedsiębiorstwami sprzyja większej motywacji do działalności innowacyjnej. W osiągnięciu celów strategiimogąrównieżznaczącopomócprzepisy wzakresiepo mocy państwa, np. poprzez pobudzanie i wspieranieinicjatywna rzeczinnowacyjnych, efektywnych i bardziej przyjaznych dla środowiska technologii, przy jednoczesnym