Widok Zaangażowanie partnerów samorządów aglomeracji poznańskiej w budowanie metropolii Poznań

(1)

Jacek E NOWAK, Anita PERSKA

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

ZAANGAŻOWANIE PARTNERÓW SAMORZĄDÓW

AGLOMERACJI POZNAŃSKIEJ

W BUDOWANIE METROPOLII POZNAŃ

THE INVOLVEMENT OF LOCAL PARTNERS

FROM POZNAŃAGGLOMERATIONIN THE PROCESS

OF BUILDING POZNAN METROPOLITAN AREA

ABSTRACT: The subject of the paper is ananalysis of the involvement of local economic and NGO part-

nersfrom Poznan agglomerationin theprocessofbuilding Poznan Metropolitan Area.Thepurposeis to

present theopinion of thepartnersaboutthe developmentofmetropolis andopinion relating directly to the development ofPoznan Metropolitanarea, their interpretation and explanation. The particular atten-tionisfocused on theinvolvement of localpartnersin the buildingprocessof Poznan Metropolitan Area

through their participationin the partnership networks. The prioritization of the obstacles to process of

the developmentofPoznańMetropolitanArea was carried out basedon theexamination of the partners

opinion.The paperalso presentspartnersopinionabout actions to accelerate the formation of acohesion and International significance of thisarea.

KEY WORDS: urban, metropolitanareanetworks,partnership,cooperation, partnership

Wprowadzenie

W artykule dokonuje się analizy zaangażowania partnerów samorządów aglomera cji poznańskiej w budowanie Metropolii Poznań. Badaniem1 obejmuje się partnerów

1 Wartykule zaprezentowanesą wybrane wyniki badania przeprowadzonego przez autorówZakresifor my zaangażowania w sieciach partnerstwa samorządów należących do StowarzyszeniaMetropolia Poznań, przeprowadzonegow2011 r. w ramach programuAkademicki i NaukowyPoznań,realizowanego przez Urząd

Miasta Poznania.W pierwszymetapiebadania przeprowadzono bezpośrednie wywiady według wcześniej

przygotowanego kwestionariusza zlideramisamorządów aglomeracji poznańskiej, czyli jednostkami nale żącymi doStowarzyszeniaMetropolia Poznań(Poznań, gminy powiatu poznańskiego oraz Śrem, Szamotuły, Oborniki iSkoki)i wójtemgminyCzerwonak,aw drugim etapie badania - z partneramisamorządów

aglomeracji poznańskiej, których przedstawiciele samorządów uznali za kluczowychpartnerów w rozwoju Metropolii Poznań (w artykule stosujesię określenie: partnerzy samorządów aglomeracji poznańskiej).

(2)

48 JacekF. Nowak, Anita Perska

samorządówaglomeracjipoznańskiej, których przedstawiciele samorządówuznali za kluczowych w rozwoju Metropolii Poznań. Partnerów tychmożna podzielić na nastę pującegrupy: samorząd regionalny,publiczne uczelniewyższe ijednostki badawczo--rozwojowe, podmioty gospodarczeprowadzące działalność produkcyjną, handlową i usługową,izby gospodarcze, instytucje kultury, podmioty związane z infrastrukturą, stowarzyszenia i fundacje, lokalne i regionalne media oraz klub sportowy2. Zakres czasowy obejmuje2011 r.

2 Partnerzy samorządów aglomeracjipoznańskiej (alfabetycznie): Aąuanet SA, Bridgestone Poznań

Sp. zo.o., Centrum Kultury „Zamek”, DGA SA, Fortis „Nowy Stary Browar” Sp. zo.o. S.K.A., Fundacja Pomocy Wzajemnej„Barka”, KKSLech Poznań SA, Międzynarodowe Targi Poznańskie sp. zo.o., Nickel Technology Park Poznań Sp. z o.o., NOVOL Sp. z o.o., Piotr i Paweł SA, Politechnika Poznańska, Port Lotniczy

Poznań-Ławica Sp. z o.o.,Poznań CityCenter I Sp. zo.o., Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe,

Solaris Bus& Coach SA, Stowarzyszenie Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna, Talex SA, TVPOd

dział wPoznaniu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza wPoznaniu,Urząd MarszałkowskiWojewództwa

Wielkopolskiego, VolkswagenPoznań Sp. z o.o.,Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa, WTK Sp. z o.o.,

Zarząd Transportu Miejskiego. Z wyżejwymienionych dwudziestu pięciu partnerów samorządów z terenu aglomeracji poznańskiej siedmiu partnerów posiadagłówne siedziby zarządu poza Poznaniem, z czego czterypoza aglomeracją poznańską, z czego trzy poza granicami Polski (Niemcy, Węgry, Japonia). W dalszej części pracykomentarze partnerów samorządów aglomeracjipoznańskiej zostały podzielonena komentarze partnerów będących podmiotami gospodarczymi nastawionymi przede wszystkim na osiągnięciezysku (10) i pozostałych (15).

Celem artykułu jest zaprezentowanie opinii partnerów samorządów aglomeracji poznańskiej dotyczących rozwoju każdej metropolii i opinii odnoszących się bezpo średnio do rozwoju Metropolii Poznań oraz ichinterpretacjaiwyjaśnienie. Zwrócono uwagę na zaangażowanie partnerów samorządów w budowanie Metropolii Poznań poprzez ichuczestnictwowsieciach partnerstwa. Ponadto w oparciu o badanieopinii partnerów dokonuje się hierarchizacji przeszkód w powstawaniu Metropolii Poznań oraz identyfikujesiędziałania przyspieszające powstawanie spójnej imającej znaczenie międzynarodowe Metropolii Poznań. Stawia się hipotezę, że jest grupa podmiotów pozasamorządowych aktywnie iświadomieprzyczyniającasiędorozwojuaglomeracji poznańskiej, a zaangażowanie partnerów samorządów aglomeracji poznańskiej w bu dowanie siecipartnerstwma pozytywny wpływna wykształcenie się spójnej i mającej międzynarodowe znaczenie Metropolii Poznań. Stosujesię metody badawcze takie jak pogłębionewywiadybezpośredniewedług wcześniej przygotowanego kwestionariusza ankietowego, a przy interpretacji wyników opis wyjaśniający i analizę statystyczną danych jakościowych.

Uzasadnienie wyboru problemu badawczego

Współczesny rozwój regionalny jestobecnie często objaśniany przez teorię biegunów wzrostu (Gaczek 2010, s. 89),z którymi utożsamianesą aglomeracjemiejskie,a zwłasz czaośrodki metropolitalne. Tworzenie się metropolii jestzwiązanezdziałaniamitakich

(3)

aktorów jak podmioty gospodarcze i naukowe oraz organizacje związane z kulturą i rozrywką (Jałowiecki 1999). Aktorzy publiczni, w tym samorządy, stwarzają warunki podmiotom z innych sektorów dla rozwoju aktywnościsprzyjających rozwojowi aglo meracji miejskich w organizmy miejskie o charakterze metropolii. Potrzeba współdzia łania administracji publicznej z jednostkami zinnych sektorów rośnie obecnie szybko. Urzeczywistnia się w coraz większym stopniu nowymodelfunkcjonowaniaadministra cjiokreślany pojęciem współzarządzania lub współrządzenia {public governance) (Iz debski 2011, s. 41-45, Nowe zarządzanie publiczne... 2010, Hausner 2008, s. 396-425, Nowak 2006, s. 48-52). Oferuje on metody działania w sytuacji ciągłej zmienności zjawisk społecznych i gospodarczych oraz dużego ryzyka podejmowanych działań, ponieważ zakładawspółpracęz różnymi grupami zainteresowanych, interesariuszami (Tapscott, Williams2008, s. 38-39). Koncepcjata zakłada wypracowywanie wartości publicznej {public value) poprzezwspółdziałanie z interesariuszami. Rozwiązywanie wyzwań metropolitalnych przez wykorzystywanie podejść związanych z koncepcją współrządzenia daje szansę odejścia odtrudności budowy złożonychadministracyj nych struktur metropolitalnych {Nowe zarządzaniepubliczne... 2010, s.81).

Jedną z cech charakterystycznych rozwiniętych ośrodków miejskich, a zwłaszcza metropoliisą sieci powiązań podmiotów zlokalizowanych na ich obszarach (Castells 2008).Dla metropolii istotnesąnietylkosieci powiązań samorządów lokalnych,które tworzą zwarty obszar metropolitalny,alerównieżsieci powiązań zlokalizowanychtam podmiotów należącychdo sektorapublicznego i prywatnego oraz do tzw. trzeciego sek tora, którytworząorganizacje pozarządowe. Sieci są definiowane w różny sposób,anaj prostsządefinicję podaje H.B. Thorelli, który określa sieć jako układ dwóch lub więcej organizacjizaangażowanych w długoterminowąrelację(zaSieci między organizacyjne... 2012, s. 11). Za główne wyróżniki sieci międzyorganizacyjnej uznawane są: dążenie do współdziałania (rentarelacyjna), wykorzystanie mechanizmów rynkowej koordynacji działań, zwiększenie potencjału innowacyjności, wspólnota celów, brak dominującej roli powiązań kapitałowych,niski poziom integracji pionowej i hierarchii, naturalna rynkowa elastycznośćcałej sieci i jej węzłów {Sieci między organizacyjne... 2012, s. 12).

W artykule za sieć przyjmuje się związki oparte na wzajemnym zaufaniu, które wzmacniająwspółzależność partnerów, podnoszą efektywnośćwspólnego wykorzysta nia zasobów iumożliwiają dzielenie się wiedzą. Partnerzy tworzącysieć stają się wę złami,a węzły powinnosięopisywać z perspektywy relacji zachodzącychmiędzynimi (por. Sieci międzyorganizacyjne...2012,s.20). Sieci publiczne i prywatneróżnią się pod względem wielu kryteriów (np. cel współdziałania,efekty współpracy). W.W. Powell dokonując zestawienia rynku, hierarchii i siecijako formfunkcjonowania gospodarki, wskazał, że sieć opiera się bezpośrednio na interakcjach określonej grupy podmiotów o podobnych cechach. Charakteryzuje się ona orientacją na cel, lojalnością i zaufaniem, przeciwstawiając się administracyjnym poleceniom i mechanizmowi rynkowemu. Dzięki wzajemnym relacjom i współpracynastępuje lepszydostęp do różnorodnych zasobów, rozłożenie ryzyka,elastycznośći adaptacyjność jako podstawa kreatywności (zaKorenik 2011, s. 57).

(4)

50 Jacek F. Nowak, Anita Perska

Interakcjeorganizacyjne iograniczaniekosztów transakcyjnych są uznanymi deter minantami rozwoju przedsiębiorstw {Sieci w gospodarce2013).Podobnie sąone istotne dla rozwoju obszarów funkcjonalnych,jakimi są obszarymetropolitalne. Umiejętność tworzenia spójnychsieciprzez współpracujące podmioty z różnychsektorów jest klu czowadla powstawania spójnychmetropolii (Nowak, Perska2012).

Zaangażowanie partnerów samorządów aglomeracji poznańskiej

w budowanie Metropolii Poznań - wyniki badań

Rozwój obszarów metropolitalnych

Dlarozwojukraju przekształcenie dużych polskich aglomeracji w spójne, sprawnie zarządzanei posiadające silnepowiązania międzynarodowe metropoliew opinii part nerów samorządu aglomeracjipoznańskiejjest ważne. Dla szesnastu partnerów samo rządów lokalnych aglomeracji poznańskiej (piętnaście podmiotów, których siedziba zarządu jestna terenie Poznania, ijeden podmiot, którego siedziba zarząduznajduje się poza Poznaniem) analizowane zjawisko jest bardzo potrzebne i kluczowe, nato miast dla siedmiu potrzebne (trzy podmioty,którychsiedziba zarządujest na terenie Poznania, i cztery podmioty, których siedziba zarządu znajduje się poza Poznaniem). Dwoje partnerów nie wskazałożadnejodpowiedzi (podmioty, których siedziba zarządu znajdujesię poza aglomeracjąpoznańską).

Biorąc pod uwagę charakter podmiotu, zauważa się, żeliczbaprzedstawicieli pod miotów gospodarczych traktujących przekształcenie dużych polskich aglomeracji w spójne, sprawnie zarządzane i posiadające silne powiązania międzynarodowe me tropolie jako bardzo potrzebne i kluczowe jest prawie równa liczbie przedstawicieli podmiotówgospodarczych traktujących ten proces jako potrzebny. Pozostalipartnerzy w zdecydowanej większościuznająza bardzopotrzebny i kluczowyanalizowany proces metropolizacji polskich aglomeracji. Jeden przedstawiciel podmiotu gospodarczego i jeden reprezentantpozostałych jednostek nie wskazali żadnej konkretnej odpowiedzi. Według jednego przedstawiciela podmiotu gospodarczego rzeczywisty proces metropolizacji polskichaglomeracji możedoprowadzić do rozwoju całych regionów i przeniesienia do nich doświadczeń z obszarów przyśpieszonego rozwoju, jakimi są metropolie,wtym umiejętności funkcjonowaniawzglobalizowanej gospodarce. Repre zentant partnera samorządulokalnego zwraca szczególną uwagę na znaczenie budo wania spójności społecznej i gospodarczejobszarów tworzących metropolię. W opinii innego reprezentantapartnerasamorządulokalnego najważniejsza jest koordynacja procesów naturalnych zachodzących wokół szybko przekształcających się dużych ośrodkówmiejskich pełniących rolę centrówaglomeracji. Obecnie trudnojest utrzy mać dużą społeczność wraz zjej aktywnościągospodarcząnaograniczonym obszarze miasta centralnego, ona w naturalny sposób„rozpływasię” po okolicy. Dziedzinytakie jak komunikacja,planowanie,zdrowie powinnybyć koordynowane, to powinnomieć

(5)

wspólny „parasol”. Jestto bardzo istotny proces, zważywszy na to, że znaczna część ludnościipodmiotów gospodarczych przyczyniająca sięistotnie do rozwoju metropolii jest zlokalizowana jużobecnie poza miastami centralnymi.

Analizując odpowiedzi na to pytanie, należy zauważyć dużą świadomość przed stawicielibadanych podmiotów w kwestii znaczenia procesu metropolizacji polskich aglomeracji. Doceniają oni wagę tego procesu i widzą w nim szanse na wzrost konku rencyjnościpolskiejgospodarkijakocałościwglobalnej konkurencji, a także uważają, żejest to korzystne zjawiskodla rozwojupozostałych części regionów.

Piętnastu partnerów samorządówlokalnych(dwanaściepodmiotów,których siedzi ba zarządujestnaterenie Poznania i trzy podmioty, których siedziba zarządu znajduje się poza Poznaniem) wskazuje, że występowanie wielu sieci partnerstwa z udziałem lokalnych jednostek samorządu terytorialnego, organizacji publicznych ipozarządo wych, gospodarczych (krajowych izagranicznych) jest bardzo potrzebne ikluczowe, dziewięcioro partnerów (pięć podmiotów, których siedziba zarządu jest na terenie Poznania icztery podmioty, których siedziba zarządu znajduje się poza Poznaniem) uznajeto za potrzebne.Jeden respondent nie reprezentuje określonego poglądu (pod miot, któregosiedziba zarządu znajdujesię na terenie Poznania).

Jako bardzopotrzebnei kluczoweoraz jako potrzebne występowanie wielu siecipart nerstwa z udziałem lokalnychjednostek samorządu terytorialnego, organizacji pub licznychi pozarządowych, gospodarczych (krajowych i zagranicznych)dla powstania każdej metropolii zostało wskazaneprzez przedstawicieli podmiotów gospodarczych zprawierówną częstotliwością.Jeden przedstawiciel podmiotu gospodarczego nie re prezentujeżadnegookreślonego poglądu. Dwie trzecie pozostałych partnerówokreśla jakobardzo potrzebne i kluczowe występowanie wielu siecipartnerstwa zudziałem lo kalnych jednosteksamorządu terytorialnego, organizacji publicznych i pozarządowych, gospodarczych dla powstaniakażdejmetropolii, natomiastjedna trzecia pozostałych partnerówjako potrzebne.

Przedstawiciel podmiotu gospodarczegopodaje, że występowanie wielu siecipart nerstwa jest bardzo potrzebne i kluczowe, ale często zdarza się tak, że przy współ działaniu różnych podmiotów administracji czy otoczenia biznesu występuje brak zrozumieniaprzezpartnerówpublicznych, procedury administracyjne stanowią duży problem. Większość partnerów publicznych postrzegana jest przez przedstawiciela partnera samorządulokalnego jako niegodni zaufania, o niewystarczającymstopniu odpowiedzialności, jakąpowinnisię charakteryzować, co powoduje brak decyzyjności spowodowanystrachem, a w takiej sytuacji budowanie zaufaniajest niemożliwe. Sa morządy lokalnenie potrafią, w opinii partnera,zrozumieć partnerów gospodarczych i aktywnie ich wspierać. Innyprzedstawiciel podmiotu gospodarczego wskazuje, że bezwystępowaniawielu sieci partnerstwa zudziałem lokalnych jednostek samorządu terytorialnego, organizacji publicznych i pozarządowych,gospodarczych (krajowych izagranicznych) nie marozwoju, a bardzo ważnymaspektemjestzaufanie,zwłaszcza przy podejmowaniu działań,które sązwiązanez przepływami finansowymi.

(6)

Kluczowymipartneramiwsieciach partnerstwa istotnych dla powstania każdej me tropolii w opiniipartnerów samorządówlokalnychsąodpowiednio:

— lokalnesamorządyz terenumetropolii, — uczelnie wyższe i instytutynaukowe, — samorząd regionalny,

— dużeorganizacjegospodarcze mające powiązania międzynarodowe, — zaawansowanetechnologicznie i innowacyjne organizacje gospodarcze,

— instytucje, cykliczne wydarzenia kulturalne o zasięgu krajowym, międzynaro dowym,

— organizacje okolobiznesowe, finansowe, doradcze, — parki technologiczne,

— organizacje pozarządowe o zasięgu ponadlokalnym, — podmioty publiczne związanez administracją rządową,

— inne -klubsportowy, media lokalne, kompetentna instytucjaotoczeniabiznesu. W opinii reprezentanta partnera samorządu lokalnegobudowanie metropolii jest wielkimwyzwaniem. Potrzebne są również powiązania samorządów, aby odpowiedzieć na wielkie wyzwaniaspołeczne, takiejaktransportpublicznyczyzdrowie.Rozwiąza nie wielu problemów wtych obszarach wymaga spojrzeniawszechstronnego, które mogą zapewnić sieci partnerskie. Samorządy bez nauki nie zbudują innowacyjnych programów. Metropolia bez jednostek naukowych nie ma szans zaistnienia. Muszą być światłe samorządy,które kreująnowewizje,zajmująsiębudowaniem nowego ładu społecznego, gospodarką inteligentną,polegającą m.in. na inteligentnymgospodaro waniu zasobami. Samorządy mająważną funkcję polegającą nastymulowaniurozwoju regionupoprzez odpowiednie stosowanie zamówieńpublicznych. W otoczeniu gospo darki potrzebna jest wielostronna ofertakulturalnadla rozwoju duchowego człowieka - wydarzeniaoodpowiednimpoziomieiznaczeniudla regionui oznaczeniukrajowym i międzynarodowym. Jeden z respondentów dodatkowo szczególnąuwagęzwraca na rolęmediów,które mają za zadanie informowanie, promowanie, inspirowanie działań. W jego opiniibez mediów powstawanie metropolii będzie trudniejsze.

Rozwój Metropolii Poznań

Więcejniż połowa respondentów (trzynaście podmiotów, których siedziba zarządu jest na terenie Poznania i trzy podmioty, których siedziba zarządu znajduje się poza Poznaniem) uważa z perspektywy swojego stanowiska tworzenie metropoliiobejmu jącejobszar samorządów obecnienależących do Stowarzyszenia Metropolia Poznań za bardzo potrzebnąi bardzo ważną inicjatywędla tego obszaru, natomiast mniejniżpo łowa respondentów (pięć podmiotów, których siedzibazarządujestna terenie Poznania i cztery podmioty, których siedziba zarządu znajduje się poza Poznaniem) zapotrzebną i ważną inicjatywę dla tego obszaru. Żaden respondent nie określił tej inicjatywy jako mało istotnej i szkodliwej.W swoich komentarzachrespondenci, uzasadniając potrzebę tejinicjatywy, wskazywali na podnoszenie rangiPoznania, rozwiązywanie problemów

(7)

metropolitalnych ważnych dla lokalnej społeczności (np. transport), szansęna przy ciągnięcie nowych inicjatyw gospodarczych, podniesieniapoziomuinnowacyjności.

Biorąc pod uwagę charakter podmiotu, trzy piąte podmiotów gospodarczych idwie trzecie pozostałych partnerówocenia tworzenie metropolii obejmującej obszar sa morządów obecnie należącychdo Stowarzyszenia Metropolia Poznań jako inicjatywę bardzo potrzebną ibardzo ważną dla tego obszaru, natomiast dwiepiąte podmiotów gospodarczych i jednatrzecia pozostałychpartnerów ocenia tęinicjatywęjakopotrzeb nąiważnądla tego obszaru.

Przedstawiciel podmiotu gospodarczego określając powstanie Metropolii Poznań jako inicjatywę bardzo potrzebną, podkreśla poprawę rozpoznawalności Poznania i wielostronne korzyści dla lokalnej społeczności. Oprócz tego wymienia on nowe inicjatywy gospodarcze, podnoszenie innowacyjności, ogniskowanie działań wokół współpracy biznesu i nauki, co będzie miało wjegoopiniiwpływ na pojawianie się nowychidei biznesowych. Inny przedstawicielpodmiotu gospodarczego zwraca uwagę narozwijanie niedostatecznej spójności tego obszaru. Ważnym dla respondenta ele mentemspójnościjestkomunikacja, zbyt słabo dotychczas zintegrowana. Budowanie spójności na obszarzecorazczęściej występuje równieżpoprzez integracjęprzy skła daniu wniosków o środki unijne.Metropolia Poznań identyfikowana jestprzezniego z powiatem poznańskim.

Partnerzy samorządówlokalnych dostrzegają przeszkodyw powstawaniu spójnej i mającej znaczenie międzynarodowe MetropoliiPoznań. Dwie najczęściej wskazy waneprzeszkody to trudności w praktycznym porozumieniu sięsamorządówiinnych „aktorów” oraz przewaga indywidualnychdążeń poszczególnychsamorządówi innych „aktorów” nad wspólnymi celami, a następnie: brak przywództwa i wspólnej wizji oraz przeszkody formalne/ustawowe. Doinnychprzeszkód partnerzy zaliczyli:brak wyraź negowyartykułowaniaplusów dla wszystkich „aktorów” brak gotowości do dzielenia siękompetencjami, brakdobrej infrastruktury transportowej, wyraźnezróżnicowanie poziomu rozwoju obszarów należących do metropolii,barierę kapitałową, brak czy telnych korzyścii brak umiejętności ich wskazania, biurokratyzacjężycia publicznego, a także dopatrywaniesię zagrożeń ze strony Poznania jako zbyt silnej jednostki.

Wszyscy partnerzy samorządów lokalnych uważają, żenależy podejmować działania przyspieszające powstawaniespójneji mającejznaczenie międzynarodoweMetropolii Poznań. Najczęściejpostulowanedziałania to:promowanie idei tworzenia metropolii wśród mieszkańców, rozbudowywanie rozwiązań organizacyjnych i technicznych zwiększających spójność terenu aglomeracji (komunikacja, gospodarka komunalna), rozbudowywanie lokalnych siecipartnerstwaobejmujących samorządy lokalne,pod mioty gospodarcze, instytucje kultury, organizacjepozarządoweoraz zaktywizowanie współpracy samorządów lokalnych.Kolejnymidziałaniami, które wskazują responden ci, są: wprowadzenie ustawodawstwa sprzyjającego powstawaniuspójnychmetropolii w Polsce, ograniczenie interwencji administracji i nieutrudnianie aktywności gospo darczeji społecznej, a także rozpoczęcie ścisłejwspółpracy z samorządem regionu.Do innychdziałań zaliczono: zapewnienie, aby po stroniepartnerów publicznych powstały

(8)

zespoły ludziwyposażone w kompetencje do stymulowaniarozwojusieci partnerskich, określenie wyraźnych celów i korzyści powstania metropolii, stworzenie wyraźnego ośrodka przywództwa oraz systematyczne pokazywanie rezultatów i efektów podej mowanych działań.

Sieci partnerów samorządów aglomeracji poznańskiej

Partnerzysamorządów charakteryzująsię zróżnicowanym poziomem doświadcze nia uczestnictwa w sieciachpartnerstwa niezwiązanych zpodstawowym profilem ich działalności. Prawiepołowa partnerówdeklaruje znaczne doświadczenie (5-20 partnerstw), w tymdziewięć podmiotów,których siedziba zarządu jestna terenie Poznania, i trzy podmioty, których siedziba zarządu znajduje się poza Poznaniem, natomiast doświadczenie pozostałych partnerów w obu grupachpartnerówjest rozłożone rów nomiernie pomiędzy pewne doświadczenie(<5) a bardzodużei wielostronne(> 20). Tylkojeden respondent odpowiedział, że jego organizacja nie posiada doświadczenia wsieciach partnerstwa niezwiązanychzpodstawowymprofilem działalności. Stopień doświadczenia uczestnictwa w sieciach partnerstwa niezwiązanych z podstawowym profilem działalności zależy od otwartości organizacji na środowisko je otaczające, a także od poziomukapitału społecznego organizacji.

Stopieńuczestnictwareprezentowanychprzez respondentów organizacji wsieciach partnerstwa mogących mieć znaczenie dla powstania MetropoliiPoznań jestzróżnico wany. Łącznie jedenaście organizacji uczestniczy w kilkutakich sieciachpartnerstwa (osiempodmiotów, którychsiedziba zarządujestnaterenie Poznania, itrzy podmioty, których siedziba zarządu znajduje się poza Poznaniem), z czegosześć dodatkowo je aktywnie tworzy (cztery podmioty, których siedziba zarządujest naterenie Poznania, i dwa podmioty, których siedziba zarządu znajduje się poza Poznaniem). Łącznie siedem organizacji jest członkiemwielu takichsieci partnerstwa (sześć podmiotów, których siedziba zarządu jestna terenie Poznania, ijeden podmiot, którego siedziba zarządu znajdujesiępozaPoznaniem), z czego pięć aktywnie tworzy takie sieci (pięć podmiotów, których siedziba zarządu jestna terenie Poznania). Tylko jeden respondent odpowiedział, że jegoorganizacjanie jestczłonkiem sieci partnerstwa mogącego mieć znaczeniedlapowstaniaMetropolii Poznań.

Biorąc pod uwagę charakter podmiotu, największa liczba podmiotów gospodarczych uczestniczy w kilku takich sieciachpartnerstwai aktywnie tworzy takie sieci,natomiast największa liczba pozostałych partnerów uczestniczy w wielu takich sieciach partner stwa i aktywnie tworzy takie sieci, czegonie robiżaden podmiotgospodarczy. Jeden z przedstawicieli podmiotów gospodarczych uważa, że poprzez swoją działalność zawsze promuje Poznań ito dzieje się niezależnie, chociaż bezpośrednimcelem nie jestpromowaniePoznania.

Posiadanie bardzo wielu partnerów (> 20) mogących mieć znaczenie dla rozwoju Metropolii Poznań w swoich sieciach deklaruje pięcioro partnerów samorządów aglomeracjipoznańskiej, których siedziba znajdujesięna terenie Poznania. Siedmioro

(9)

respondentów posiadawielu partnerów (5-20),w tym sześcioro partnerów,których siedziba znajduje sięna terenie Poznania, i jedenpartner, którego siedziba znajduje się poza granicami Poznania, natomiast sześcioro respondentów posiada takich partne rów (< 5), w tym trzechpartnerów, którychsiedziba znajduje się na terenie Poznania, i trzech partnerów, których siedzibaznajdujesiępozagranicamiPoznania.Siedmioro respondentów nie dostrzegłotakich partnerów wswoich sieciach. Największaliczba partnerów,których siedziba znajduje się na terenie Poznania,podaje,że mawielu ta kich partnerów (5-20), natomiast największa liczbapartnerów, których siedziba jest poza Poznaniem, podaje,żematakich partnerów (< 5). Żaden partner, którego siedziba jestpoza Poznaniem, nie ma bardzo wielu takichpartnerów (> 20). Największaliczba podmiotów gospodarczychposiadatakichpartnerów (<5), natomiast największa liczba pozostałych podmiotów posiada bardzowielu takichpartnerów (>20) i wielu takich partnerów(5-20).

Partnerzy samorządów aglomeracji poznańskiej wskazali, że mają łącznie osiem dziesięciu siedmiu partnerów na obszarze aglomeracji poznańskiej i pięćdziesięciu jeden partnerów pozaobszarem aglomeracji, którzy sąistotni wprocesie powstawania Metropolii Poznań. Partnerzy samorządów lokalnych, których siedziba znajduje się na terenie Poznania, posiadają łącznie takich siedemdziesięciu siedmiu partnerów naobszarze aglomeracji poznańskiej, natomiast partnerzy, których siedziba jestpoza Poznaniem, posiadają łącznie dziesięciu takich partnerów na obszarze aglomeracji poznańskiej.Partnerzy samorządów lokalnych, których siedziba znajdujesięna terenie Poznania, posiadają łącznie czterdziestu czterech takich partnerów poza obszarem aglomeracjipoznańskiej,natomiastpartnerzy,których siedziba jest poza Poznaniem, posiadają łącznie siedmiutakich partnerów poza obszarem aglomeracjipoznańskiej. Biorąc pod uwagę charakter organizacji, podmioty gospodarczeposiadająosiemnastu partnerów na obszarze aglomeracji poznańskiejidziesięciupartnerówpozaobszarem aglomeracji, którzy są istotni wprocesiepowstawania Metropolii Poznań, natomiast pozostałe podmioty posiadają sześćdziesięciu dziewięciutakichpartnerów naobszarze aglomeracji poznańskiej i czterdziestu jeden pozaobszaremaglomeracjipoznańskiej.

Podsumowanie

Rozwój obszarów metropolitalnych wymaga współpracy różnychpodmiotów.Auto rzy artykułuuznają, żezrealizowano postawione we wstępie artykułu celeiudowodnio no hipotezę,żeistnieje grupa podmiotów pozasamorządowych aktywnie i świadomie przyczyniająca się do rozwoju aglomeracji poznańskiej, a zaangażowanie partnerów samorządów aglomeracji poznańskiej w budowaniesieci partnerstw ma pozytywny wpływna wykształcenie sięspójnej i mającej międzynarodowe znaczenie Metropolii Poznań.

1. Zdecydowana większość partnerów samorządów lokalnych określa jako bardzo potrzebnei kluczowe dla rozwoju kraju przekształceniedużych polskich aglomeracji

(10)

w spójne, sprawniezarządzane i posiadające silne powiązania międzynarodowe me tropolie.

2. Partnerzy zgadzają się również ze stwierdzeniem, że bardzo ważne i kluczowe jestwystępowaniewielu sieci partnerstwa z udziałemlokalnychjednostek samorządu terytorialnego, organizacjipublicznych i pozarządowych,gospodarczych(krajowych i zagranicznych).

3. W opinii partnerów lokalnych samorządów z terenu metropolii kluczowymi partnerami w sieciach partnerstwaistotnych dlapowstania każdej metropolii są:lo kalne samorządyz terenu metropolii, uczelnie wyższe i instytuty naukowe, samorząd regionalny, duże organizacje gospodarcze mającepowiązaniamiędzynarodowe oraz zaawansowanetechnologicznieiinnowacyjne organizacje gospodarcze.

4. Większość badanych partnerów samorządów lokalnych uważa, żebardzo potrzeb nąi bardzo ważną inicjatywą jest tworzenie metropolii obejmującej obszarsamorządów obecnie należących do Stowarzyszenia Metropolia Poznań (Poznań, gminy należącedo powiatu poznańskiego orazŚrem, Szamotuły, Oborniki i Skoki).

5. Do najczęściej podawanych przez partnerów samorządów lokalnych przeszkód zaliczono: trudności wpraktycznymporozumieniusię samorządów iinnych„aktorów” przewagę indywidualnych dążeń poszczególnych samorządów i innych „aktorów” nadwspólnymi celami,brak przywództwa iwspólnej wizji oraz przeszkodyformalne/ ustawowe.

6. W opinii wszystkich partnerów samorządów lokalnych należy podejmować działaniaprzyspieszające powstawanie spójnej i mającej znaczenie międzynarodowe Metropolii Poznań. Najczęściejpostulowane działania to: promowanie ideitworzenia metropolii wśród mieszkańców, rozbudowywanie rozwiązań organizacyjnych itech nicznych zwiększających spójność terenu aglomeracji (komunikacja, gospodarka komunalna), rozbudowywanielokalnychsiecipartnerstwa obejmujących samorządy lokalne,podmioty gospodarcze, instytucje kultury, organizacje pozarządowe.

7. Partnerzy samorządów posiadają zróżnicowane doświadczenie uczestnictwa w sieciach partnerstwa niezwiązanych z podstawowym profilem działalności izależy ono od otwartości organizacjina otoczenie.

8. Zdecydowana większość partnerów samorządów aglomeracjipoznańskiej uczest niczy w sieciach partnerstwa mogących mieć znaczenie dla powstania Metropolii Poznań,aleto doświadczenie cechuje dużezróżnicowanie.

9. Aż osiemnastu partnerówaglomeracji poznańskiej uznaje, że w swoich sieciach posiada partnerów, którzy mogą odegrać istotnąrolędla rozwoju Metropolii Poznań.

Należy wykorzystać potencjał świadomościpartnerów samorządów lokalnychaglo meracji poznańskiejdo wspierania przekształcania aglomeracji poznańskiej w spójną i mającąmiędzynarodowe znaczenie MetropolięPoznań.Dalsze badaniawarto skoncen trowaćnaskutecznościwspółpracy w odniesieniudozakładanych celów oraz określeniu modelu i mechanizmów współpracy w sieciach o różnych zasięgach oddziaływania. Potencjalny krąg odbiorcówtowładze samorządowe, studenci kierunkówgospodarka przestrzenna, zarządzanie, ekonomiaoraz osoby zainteresowane sprawami publicznymi.

(11)

Bibliografia

CastellsM., 2008, Społeczeństwo sieci, Wydaw.Naukowe PWN, Warszawa.

Gaczek W.M., 2010, Miasta jako bieguny rozwojuw polskiej przestrzeni—polaryzacja czy konwergencja, [w:] Prace z gospodarkiprzestrzennej, red. WM. Gaczek, Wydaw.Uniwersytetu Ekonomicznego,Poznań, s.88-109.

Hausner J., 2008, Zarządzanie publiczne, Scholar, Warszawa.

Izdebski H., 2011,Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju idziałalności,LexisNexis, Warszawa. Jałowiecki B., 1999, Metropolie,Wydaw. Wyższej SzkołyFinansówiZarządzania, Białystok.

KorenikS., 2011, Region ekonomicznyw nowychrealiach społeczno-gospodarczych, CeDeWu, Warszawa.

Nelicki A., 2010, Polskaadministracja publiczna w perspektywie governance, [w:] Nowe zarządzanie pub

liczne ipublic governancew Polsce i Europie,red. A. Bosiacki, H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Liber,

Warszawa, s. 75-92.

Nowak J.F., 2006,Modernizacja lokalnej administracji publicznej a rozwój lokalny,Wydaw. Akademii Eko

nomicznej w Poznaniu, Poznań.

Nowak J.F., Perska A., 2012, Sieci partnerstwa jakoczynnik kształtowania się metropoliina przykładzie

aglomeracji poznańskiej, [w:] Zarządzanie wsamorządzie terytorialnym, red. A. Kołomycew, B. Kotarba,

Wydaw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 412-428.

Nowe zarządzaniepubliczne i public governancewPolsce i Europie,2010, red.A. Bosiacki,H. Izdebski,

A. Nelicki,I. Zachariasz,Liber, Warszawa.

OsborneD., Gaebler T„ 2005, Rządzić inaczej: jakduch przedsiębiorczościprzenika i przekształca admini stracjępubliczną,przeł. A. Jankowski, Poznań.

Siecimiędzyorganizacyjne, współczesne wyzwaniedla teoriii praktykizarządzania,2012,red. J. Niemczyk,

E. Stańczyk-Hugiet, B. Jasiński,C.H. Beck, Warszawa.

Sieciw gospodarce, 2013, red. M. Ciesielski, PolskieWydaw. Ekonomiczne, Warszawa.

Tapscott D„ Williams A.D., 2008, Wikinomia. Oglobalnej współpracy, która zmienia wszystko, Wydaw.

Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.

ZAANGAŻOWANIE PARTNERÓW SAMORZĄDÓW AGLOMERACJI POZNAŃSKIEJ W BUDOWANIE METROPOLII POZNAŃ

ABSTRAKT:Przedmiotem artykułu jest analiza zaangażowania partnerów samorządów aglomeracji poznań skiejwbudowanieMetropoliiPoznań. Celem artykułu jest zaprezentowanie opinii partnerów samorządów

aglomeracji poznańskiej dotyczących rozwoju każdej metropolii i opinii odnoszących się bezpośrednio do rozwoju Metropolii Poznań oraz ich interpretacja i wyjaśnienie.Zwrócono uwagę na zaangażowanie

partnerówsamorządóww budowanieMetropolii Poznań poprzez ich uczestnictwo w sieciach partner

stwa. Ponadto woparciu o badanie opinii partnerówdokonuje się hierarchizacji przeszkódw powstawaniu MetropoliiPoznań orazidentyfikuje działania przyspieszającepowstawanie spójnej i mającej znaczenie międzynarodowe Metropolii Poznań.