Stanisław A. Porębski
"Wydział Teologiczny w Krakowie
1397-1997 : księga jubileuszowa",
red. S. Piech, Kraków 1997 :
[recenzja]
Studia Philosophiae Christianae 34/1, 147-148
o czym je st m ow a w szóstym rozdziale. D ziałalność dydaktyczna krakow skich teologów w okresie dom inacji realizm u, stabilizacji papiestw a i początkow ej działalności V soboru late rańskiego w pierw szym ćw ierćw ieczu XVI wieku w ypełnia rozdział siódmy. W zakończeniu podano krótkie podsum ow anie wyników całej książki. Z kolei następuje pięć aneksów, na które składa się: bulla papieska w tłum aczeniu na język polski i cztery wykazy krakow skich teo logów, z których dw a podają w porządku chronologicznym spisy krakow skich bakałarzy i dok torów teologii, a dw a przedstaw iają ich w układzie alfabetycznym od strony im ion i nazw isk lub m iejscow ości pochodzenia w brzm ieniu polskim . Selektyw ną bibliografię podzielono na źródła rękopiśm ienne i drukow ane oraz opracowania. K siążkę zam ykają skorowidze: osób, rękopisów i inkunabułów ” . Tyle podaje sam autor we W stępie.
Należy podkreślić, że wielki w alor książki podnoszą dołączone aneksy, zw łaszcza te, które w układzie chronologicznym podają wykazy: a) krakow skich bakałarzy teologii; b) krakow skich doktorów teologii, ja k rów nież w innym układzie: w ykaz alfabetyczny teologów krakow skich podanych w edług im ion oraz nazw iska i m iejscow ości.
Ta krzyżująca się inform acja o uczonych pozw ala C zytelnikow i na precyzyjną identyfikację teologa, którym je st zainteresowany.
Tak pom yślana i zrealizow ana z w ielką starannością i perfekcyjną dokładnością badacza książka je st w zorcow ym przykładem dla wszystkich studentów, ale nie tylko dla studentów, ja k pisać tego rodzaju prace.
D w anaście ilustracji pom ieszczonych w książce jest żyw ym św iadectw em om aw ianego okresu W ydziału Teologii U niw ersytetu Jagiellońskiego
M oim zdaniem, do tak w ybitnie erudycyjnej książki przydałby się jeszcze skorow idz rze czowy, ułatw iający C zytelnikow i odnalezienie interesującego go problem u.
Stanislaw A. Porębski
Wydział Teologiczny w Krakowie 1397-1997. Księga Jubileuszow a, red. S. Piech,
Kraków 1997, ss. 290.
Księga Jubileuszow a w ydana z okazji 600-lecia istnienia W ydz. Teologicznego w n aj starszym polskim uniw ersytecie, je st trzecim dziełem , (tym razem zbiorow ym ) napisanym i opublikow anym z racji okrągłej daty jubileuszow ej1.
K sięga ta je st bardzo m ało znanym (ze względu na niski nakład), dziełem dostępnym nielicznej grupie czytelników, dlatego tym bardziej z w szech m iar zasługującym na reklam ę i poinform ow anie o niej studentów , że taka książka się ukazała. Zaw arte w niej prace są św iadectw em potęgi kultury polskiej i chrześcijańskiej, o czym w spom niał M etropolita K rakow ski i zarazem W ielki K anclerz Papieskiej Akadem ii Teologicznej, kardynał Franciszek M acharski w Słow ie w stępnym , pow ołując się na słow a Jana Paw ła II: „Podstaw ow a suw eren ność społeczeństw a w yraża się w kulturze narodu, a jest to ta sam a suw erenność, przez którą rów nocześnie najbardziej suw erenny staje się człow iek” (s. 7).
Ten akcent i w kład U niw ersytetu Jagiellońskiego w kulturę europejską i św iatow ą jest niepodważalny. D latego trzeba o tej praw dzie głośno przypom inać, na co zw rócił kiedyś uwagę profesorow i S. Sw ieżaw skiem u E. Gilson, stwierdzając, że polska kultura i filozofia jest białą plam ą, gdy idzie o w iek XV - Złoty wiek (1397-1500), ja k zatytułow ał swój artykuł prof. M. M arkowski w recenzow anej K siędze Jubileuszow ej.
Zasadniczy trzon K sięgi stanowi dziesięć artykułów, w których om ów iona została historia W ydziału T eologicznego od je g o z ało żen ia po czasy w spółczesne. Są to rozpraw y następujących autorów:
1 Księgę Jubileuszow ą poprzedziły dw ie pozycje książkowe: S. Swieżaw ski, Eklezjologia
p ó źn o śre d n io w ieczn a na rozdrożu, K raków 1990.; M. M arkow ski, D zie je W ydziału Teologicznego Uniwersytetu Krakow skiego w latach 1397-1525, K raków 1996.
M ieczysław M arkow ski, O d katechezy m isyjnej do fakultetu (966-1397) oraz tegoż autora
Z łoty wiek (1397-1500)',
W iesław Franciszek M uraw iec, Scholastyka-hum anizm -reform acja (1500-1603)', Stanisław Piech, W czasach sarm atyzm u (1603-1780)',
M arian K anior, L ata przem ian i upokorzeń (1780-1880);
Stanisław Piech, O dbudowa daw nej św ietności (1880-1918) oraz tego sam ego autora
Znow u sław ny z nauki (1918 -1939);
M ieczysław Barcik, O kupacja-W yzw olenie—Likw idacja (1939 —1954);
Adam K ubiś, A jed n a k przetrw a ł (1954-1981); i wreszcie ostatni artykuł, będący dziełem dw óch autorów, tj. A dam a K ubisia i Jana Szczurka, N ow y etap (1981-1997).
M am y w ięc w iek po w ieku przedstaw ioną ciągłą historię W ydziału z jej przem ianam i i to w arzyszącym i trudnościam i. R ozpraw y te poprzedzone są Słow em w stępnym W ielkiego K anclerza A kadem ii, księdza kardynała F ranciszka M acharskiego, Przedm ow ą R ektora PAT ks. Prof. A .K ubisia oraz w prow adzeniem redaktora K sięgi S. Piecha.
Prezentow ane prace są napisane przez autorów, którzy są znakom icie obeznani z historią m inionego okresu istnienia U niw ersytetu K rakow skiego i jego teologicznego w ydziału, poczy nając od zarania na w spółczesności kończąc.
Z przedstaw ionych we w nikliw ych rozpraw ach om ów ień dziejów zarów no całego uniw er sytetu ja k i W ydziału Teologicznego jasn o wynika, że w łaściw ie przez cały czas trwania W szechnicy Krakow skiej tow arzyszyły jej różnorakie trudności w różnym nasileniu się objaw iające. Poczynając od prób założenia uniw ersytetu przez króla K azim ierza W ielkiego, kiedy to biskup krakow ski B odzanta został pom inięty w rozm ow ach na tem at m ającej pow stać uczelni, czy w czasach sarm ackich - lata upokorzeń, następnie długotrw ałe konflikty m iędzy W ydziałem Teologicznym a kardynałem Janem Puzyną na przełom ie XIX i XX wieku zw iązane z obsadą katedr, poprzez różnorakie zagrożenia płynące z zewnątrz, ja k germ anizacja w czasach zaboru austriackiego, okupacji hitlerow skiej, na likw idacji W ydziału Teologicznego przez w ładze kom unistyczne kończąc.
„A jed n ak przetrw ał” czytam y w końcow ym artykule ks. R ektora A. Kubisia. I wszystko w skazuje na to, gdy czytam y ostatni artykuł N ow y etap 1981 -1 9 9 7 , że Papieska Akadem ia Teologiczna jak o kontynuatorka W ydziału Teologicznego U niw ersytetu Jagiellońskiego będzie w przyszłości ow ą perłą, dającą kulturze i narodow i polskiem u w ykształconych teologów, dobrze przygotow anych dla podniesienia poziom u teologii i duchowej kultury narodu.
C ałość Księgi Jubileuszow ej zdobią 133 fotografie czarno-białe i kolorow e zw iązane z m a terialnym i śladam i m inionych stuleci U niw ersytetu Jagiellońskiego. N ajw ięcej ilustracji stanow ią portrety w ybitnych profesorów , ale także w iele jest zdjęć zw iązanych z czasam i najnow szym i życia krakow skiej uczelni. Cały ten m ateriał ilustracyjny ożyw ia św iadom ość czytelnika i czyni Księgę Jubileuszow ą blisk ą każdem u badaczow i naszej przeszłości. Chw ała organizatorom obchodów w ielkiego Jubileuszu i uznanie autorom prac!
Szkoda jen o , że tak m ało ludzi wie o tej Księdze.
Stanisław A. Porębski
Johannes M ichael Schnarret' (H rsg.), G em einw ohl und G esellschaftsordnung (The common
go o d in our changing world), H erold-Verlag, W ien 1997, ss. 196.
M yśl w ybitnych uczonych na ogół znajduje szeroką recepcję i budzi zainteresow ania badaw cze. Ich w yrazem są m.in. tow arzystw a, których celem jest zgłębianie bogactw a dorobku intelektualnego danego naukow ca. Do takich uczonych należy austriacki etyk Johannes M essner (1 8 91-1984). Jego koncepcja praw a naturalnego budzi zainteresow ania badaw cze nie tylko w Europie, ale też i w Azji. W yrazem tego zainteresow ania są ju ż dw a w ydania jego d zieła D as N aturrecht w języku japońskim i przygotow yw ane w języku koreańskim . O rozm ia rze recepcji m yśli austriackiego etyka w Japonii m oże też św iadczyć fakt utw orzenia tam sam odzielnej gałęzi w iedeńskiego M essner-G esellschaft. Nic więc dziw nego, że trzecie spotkanie tegoż Tow arzystw a (25-2 8 .0 9 .1 9 9 5 ), którego owocem je st om aw iana publikacja,
