L E K C J A
54
1 2 3 4
EMER Y TURA – T WOJA PRZY SZŁ OŚĆ W T WOICH RĘK A C H
3.
T E M AT:EMERYTURA TWOJA PRZYSZŁOŚĆ
W TWOICH RĘKACH
Cele
Uczeń:
• posługuje się pojęciem emerytura,
• zna zasady obowiązującego systemu emerytalnego,
• wyjaśnia różnice między starym i obowiązującym obecnie systemem emerytalnym,
• wie, jaki wiek emerytalny obowiązuje w krajach europejskich,
• wyjaśnia skutki nieuczestniczenia w systemie emerytalnym,
• rozumie wagę systemu emerytalnego kontrolowanego przez państwo,
• ponadprogramowo potrafi za pomocą kalkulatora na stronie internetowej ZUS wyliczyć wysokość emerytury.
Zgodność z podstawą programową
CELE KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO:
1) przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyk,
2) zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów,
3) kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjono- wanie we współczesnym świecie.
KSZTAŁCONE UMIEJĘTNOŚCI:
1) czytanie – umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refl eksyjnego przetwarzania tekstów, w tym tekstów kultury, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa,
5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno- -komunikacyjnymi,
6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji.
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE III etap edukacyjny
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
29. Przedsiębiorstwo i działalność gospodarcza. Uczeń:
4) przedstawia główne prawa i obowiązki pracownika; wyjaśnia, czemu służą ubezpiecze- nia społeczne i zdrowotne.
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
IV etap edukacyjny – zakres podstawowy Cele kształcenia – wymagania ogólne
L E K C J A
55
1 2 3 4
EMER Y TURA – T WOJA PRZY SZŁ OŚĆ W T WOICH RĘK A C H
I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.
Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli […].
II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.
Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich roz- wiązania.
III. Współdziałanie w sprawach publicznych.
Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich;
sprawnie korzysta z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego; zna i stosuje zasady samoorganizacji i samopomocy.
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
IV etap edukacyjny – zakres rozszerzony Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.
Uczeń dostrzega perspektywy różnych uczestników życia publicznego.
III. Współdziałanie w sprawach publicznych.
Uczeń sprawnie korzysta z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego; zna i stosuje zasady samoorganizacji i samopomocy.
PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI IV etap edukacyjny – zakres podstawowy Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Komunikacja i podejmowanie decyzji.
Uczeń podejmuje decyzje i ocenia ich skutki, zarówno pozytywne, jak i negatywne.
II. Gospodarka i przedsiębiorstwo.
Uczeń wyjaśnia zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa i sporządza prosty biznesplan;
[…] charakteryzuje mechanizmy funkcjonowania gospodarki i instytucji rynkowych oraz rolę państwa w gospodarce.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe 1. Człowiek przedsiębiorczy. Uczeń:
4) charakteryzuje swoje role społeczne i typowe dla nich zachowania,
7) podejmuje racjonalne decyzje, opierając się na posiadanych informacjach, i ocenia skutki własnych działań.
3. Instytucje rynkowe. Uczeń:
2) wyjaśnia rolę, jaką w gospodarce pełnią instytucje rynkowe: bank centralny, banki ko- mercyjne, giełda papierów wartościowych, fundusze inwestycyjne, fi rmy ubezpieczenio- we, fundusze emerytalne,
9) charakteryzuje system emerytalny w Polsce i wskazuje związek pomiędzy swoją przyszłą aktywnością zawodową a wysokością emerytury.
L E K C J A
56
1 2 3 4
EMER Y TURA – T WOJA PRZY SZŁ OŚĆ W T WOICH RĘK A C H
Metody/techniki:
Wykład – dyskusja kierowana, praca w parach, drzewo decyzyjne.
Środki dydaktyczne:
Schemat mapy myśli, tabelka Zalety i wady różnych systemów, komputer, prezentacja multime- dialna Emerytury i system ubezpieczeń, materiały pomocnicze i informacyjne.
Czas trwania zajęć:
1 godzina lekcyjna.
Na lekcji uczeń dowie się:
• od czego zależy emerytura i jej wysokość.
Przebieg zajęć:
Informujemy uczniów, iż na dzisiejszej lekcji dowiedzą się, od czego zależy emerytura i jej wyso- kość. Na wstępie pytamy uczniów o osoby pracujące i niepracujące z ich rodzin lub wśród zna- jomych. Dążymy do tego, by uczniowie wymienili znane im osoby, które są już na emeryturze.
Dowiadujemy się, kim są te osoby – chodzi o to, by wykazać, że emeryci to także dziadkowie na- szych uczniów, ludzie im bliscy. Następnie przy pomocy pytań pomocniczych dowiadujemy się np. z czego się utrzymują. Dążymy do tego, by uczniowie stwierdzili, iż te osoby są na emerytu- rze. Pytamy, czy wiedzą, co to jest emerytura, skąd są pieniądze na emeryturę. Dowiadujemy się, jaka jest ich wiedza na temat systemu emerytalnego. Pozwalamy na samodzielne wypowiedzi uczniów, ewentualnie kierujemy wymianą informacji między uczniami. Nie ustosunkowujemy się do ich wypowiedzi. Można zapisać, z czym mają największy problem, co jest najmniej jasne, a także zanotować błędne wypowiedzi – ułatwi to nam odniesienie się do tego w późniejszym wykładzie. Na zakończenie tej części lekcji cytujemy wyjaśnienie pojęcia:
Emerytura – świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla osób, któ- re ze względu na wiek nie posiadają już zdolności do pracy zarobkowej.
Na tę część lekcji przeznaczamy 10 min.
Następnie prosimy uczniów o wykonanie ćwiczenia [Ćwiczenie 1: Zalety i wady różnych systemów]. Uczniowie mogą pracować w grupach dwuosobowych. Prosimy o wypisanie zalet i wad istnienia lub braku zorganizowanego systemu emerytalnego, nawiązujemy do poprzedniej części lekcji, odnosząc się do przykładów podanych przez uczniów. Na bieżąco sprawdzamy, czy ucznio- wie zrozumieli polecenie, inspirujemy ich lub im pomagamy. Po wyznaczonym czasie chętnych uczniów prosimy o odczytanie swoich zapisów. Pozostałych prosimy o uzupełnienie. Na tę część lekcji przeznaczamy 10 min.
Uzupełniamy i porządkujemy wiedzę uczniów podczas wykładu ilustrowanego pokazem multimedialnym [Prezentacja: Emerytury i system ubezpieczeń]. Prosimy, aby w trakcie lek- cji uczniowie notowali. Dla ułatwienia proponujemy schemat mapy myśli [Ćwiczenie 2:
Mapa myśli]. W trakcie wykładu staramy się jednak prowadzić dyskusję inspirowaną kolejnymi
L E K C J A
57
1 2 3 4
EMER Y TURA – T WOJA PRZY SZŁ OŚĆ W T WOICH RĘK A C H
slajdami i odnosimy się do wiedzy z poprzednich lekcji. Zadając uczniom pytania, pomagamy im w analizie slajdów i wyciąganiu wniosków. W zależności od ich wiedzy podajemy pełniejszą informację oraz odnosimy się do ich zapisów z tabeli zalet i wad modeli ubezpieczeń społecz- nych. W trakcie wykładu zadajemy pytania, odwołujemy się do wypowiedzi uczniów – potwier- dzamy właściwe lub wyjaśniamy błędne. Mówiąc o wieku, w którym można przejść na emery- turę [Prezentacja: Emerytury i system ubezpieczeń, slajd 7 Wiek emerytalny w Polsce i na świe- cie], odnosimy się do tekstu [Tekst uzupełniający 2: Emeryt w Polsce i na świecie] i chętnego ucznia prosimy o prezentację.
Wykład odnosi się do starego i nowego systemu, tłumaczy nowe zasady systemu emerytal- nego; dowodzi konieczność płacenia składek na osoby starsze – są to także dziadkowie naszych uczniów (kto by ich utrzymywał, gdyby nie mieli emerytury?). Wskazujemy, iż w przyszłości także na emerytury naszych uczniów ktoś będzie płacił. Należy zwrócić uwagę na związek między wy- sokością składki a wypłacaną emeryturą, a także na znaczenie legalnej pracy. Możemy odnieść się do sytuacji z fi lmu prezentowanego na lekcji 1 [Multimedia – Film: Twoje życie – Twój wybór] oraz do informacji z poprzednich lekcji: zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi tyl- ko w przypadku opłacania składek. Na zakończenie chętnych uczniów prosimy o przeczytanie uzupełnionej mapy myśli. Na bieżąco prosimy o parafrazowanie prawidłowych informacji.
Prezentujemy uczniom demo multimedialne [Demo PUE] na temat funkcjonalności Plat- formy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS). Na tę część lekcji przeznaczamy 20 min.
W podsumowaniu zwracamy uwagę na zasadę solidarności międzypokoleniowej. Zadbanie o emeryturę od pierwszych lat pracy zawodowej zabezpiecza pracownika, a także jego rodzinę, przed skutkami choroby i starości.
Na zakończenie prosimy uczniów o zapoznanie się w domu z tekstem [Tekst uzupeł- niający 1: System emerytalny w Polsce], krótko informujemy, czego on dotyczy. Na tę część lekcji przeznaczamy 5 min.
