Sprawozdanie z działalności PTG w r. adm. 1961/62

R O C Z N I K P O L S K I E G O T O W A R Z Y S T W A G E O L O G I C Z N E G O A N N A L E S D E L A S O C I E T E G E O L O G I Q U E D E P O L O G N E

T o m ( V o l u m e ) X X X I I I — 1963 Z e s z y t ( F a s c i c u l e ) 4 K r a k ó w , 1963

SPRAWOZDANIE

Z DZIAŁALNOŚCI POLSKIEGO TOWARZYSTWA GEOLOGICZNEGO W R. ADM. 1961/62

Compte Rendu des travaux de la Societe Geologique de Pologne en 1961162

Sprawozdanie obejm uje prace Zarządu Głównego oraz oddziałów To­

w arzystw a w okresie od W alnego Zjazdu D elegatów odbytego w dniu 25 czerwca 1961 r., na X X X IV Zjeździe N aukowym w Sanoku, do Wal­

nego Zjazdu z dnia 19 września 1962 r, odbytego w czasie X X X V Zjazdu w Kielcach.

A . S P R A W Y O R G A N I Z A C Y J N E

W okresie sprawozdawczym pełniły funkcje w ładze Towarzystwa, w ybrane na W alnym Zjeździe D elegatów w Sanoku dnia 25 czerwca

1961 r.

Prezydium Zarządu Głównego ukonstytuowało się jak następuje:

Przewodniczący: prof, dr Henryk S w i d z i ń s k i

Zastępcy przewodniczącego: prof, dr Marian K s i ą ż k i e w i c z prof, dr Edward P a s s e n d o r f e r

prof, dr Stanisław W d o w i a r z I Sekretarz: dr Rafał U n r u g

II ,, dr Stefan A l e x a n d r o w i c z Skarbnik: dr Ryszard G r a d z i ń s k i

Zastępca skarbnika: dr Andrzej S 1 ą c z k a

W związku z rozwojem Towarzystwa i ożyw ianiem się w iększych sku­

pisk geologów w Polsce w okresie sprawozdawczym Zarząd G łówny po­

św ięcił dużo uwagi sprawom organizacyjnym . Na odbytych czterech posiedzeniach plenarnych i trzech posiedzeniach Prezydium om awiano w szystkie w ażniejsze spraw y bieżące, ze zwróceniem szczególnej uwagi na organizację nowych ośrodków i oddziałów Towarzystwa. Z inicjatyw y przewodniczącego Zarządu G łównego dnia 9 marca 1962 r. odbyło się w Katowicach zebranie organizacyjne, w którym w zięło udział 30 członków PTG z rejonu Górnego Śląska. Zebrani pozytyw nie ustosunko­

wali się do sprawy utworzenia oddziału górnośląskiego PTG d w ybrali Zarząd ośrodka z przewodniczącym doc. inż. Cz. P o b o r s k i m i sekre­

tarzem drem W. M a r c h a c z e m . Dni:a 18 maja zorganizowano w Ka­

towicach otw arte zebranie naukowe z refeiratami i dyskusją przy udziale ponad 100 osób. W obu zebraniach ucziestniczyli przewodniczący i I se­

kretarz Zarządu Głównego.

Na zebraniu odbytym dnia 16. III. 1962 r. w Kielcach z udziałem I sekretarza Zarządu Gł. członkowie Towarzystwa zamieszkali w rejonie kieleckim w yrazili potrzebę utworzenia oddziału kieleckiego PTG i w y ­ brali Kom itet Organizacyjny Ośrodka w składzie: mgr inż. Z. C y g a n , mgr J. R o g a l i ń s k i , mgr B. T a s z e k , mgr A. W a l c z o w s k i

i dr C z. Ż a k . Ponieważ ośrodki w Katowicach i Kielcach są już dosta­

tecznie liczebne i aktywne, Zarząd G łów ny w ystępuje na W alny Zjazd D elegatów z w nioskiem o zatwierdzenie w tych ośrodkach now ych od­

działów Towarzystwa.

Ośrodek gdański zorganizował się w ramach PTG z własnej inicjaty­

w y. Członkowie Towarzystwa zamieszkali na terenie Trójmiasta, na ze­

braniu w dniu 1. IV. 1962 r. w ybrali zarząd ośrodka z prof. drem W. W a- w r y k i e m na czele. Z ramienia Zarządu Głównego opiekę nad ośrod­

kiem objął członek Zarządu Głównego prof. dr Z. P a z d r o . Ośrodek gdański opracował program działalności na najbliższy rok i istnieje mo­

żliwość przekształcenia go w nowy oddział Towarzystwa w r. 1963.

Ośrodek szczeciński, po przejściowym osłabieniu działalności, zorga­

nizował się pod przewodnictwem doc. dra A. R a d z i k o w s k i e g o . N a zebraniu w dniu 7. IV. 1962 r. z udziałem prof. dra Z. P a z d r y i II sekretarza Zarządu Głównego om ówiono plan pracy i aktywizacji ośrodka.

R ównolegle z działalnością zmierzającą do organizowania nowych ośrodków i oddziałów PTG specjalna komisja powołana przez Zarząd G łów ny zajęła się opracowaniem nowego statutu Towarzystwa, uw zględ­

niającego m. in. sprawę nowo powstających ośrodków i oddziałów Towa­

rzystwa. Projekt statutu zostanie przedstawiony na W alnym Zjeżdzie D elegatów w Szczawnicy. W związku z szybkim rozwojem towarzystwa Zarząd Główny, w m yśl § 3 obecnego statutu, opracował tym czasowy ram owy statut oddziałów, który został zatwierdzony przez X X X V Zjazd D elegatów w Kielcach. Statut ten stanowi, podstawę formalną działal­

ności oddziałów i ośrodków Towarzystwa do czasu uchwalenia nowego.

Stan liczebny Towarzystwa w yn osił w dniu 1. IX. 1962 r. — 872 osoby, czyli w porównaniu ze stanem z X X X IV Zjazdu pow iększył się 0 90 osób. Zmiany w składzie członków w ciągu roku przedstawiały się następująco:

przybyło nowych członków — 132

zmarło — 4

zrezygnował — 1

skreślono za nieopłacanie

składek — 37

W om aw ianym okresie zmarło czterech członków Towarzystwa: prof.

d r J . T o k a r s k i (Kraków, 17. X. 1961 r.), dr T. C h l e b o w s k i (Rio de Janeiro, 14. XII. 1961), prof. dr H. P i o t r o w s k i (Lwów, 14. II. 1962 r), prof. dr B. H a l i c k i (Warszawa, 26. III. 1962 r). Śmierć tak w ybitnych uczonych stanow i ciężką i bolesną stratę dla Towarzystwa 1 dla geologii polskiej.

Zarząd G łów ny przedstawił do zatwierdzenia przez W alny Zjazd De­

legatów w Kielcach projekt regulam inu stałej nagrody im. L. Z e j s z- n e r a , za prace naukowe opublikowane przez członków PTG, nie posia­

dających tytułu sam odzielnego pracownika nauki.

Akcja bezpłatnego rozdawnictwa książek w ycofyw anych z rynku księgarskiego przybrała duże rozmiary. Skorzystało z niej dotychczas 248 członków, wśród których rozdzielono 2436 książek. W związku z napły­

w em nowych pozycji bibliograficznych akcja będzie kontynuowana przy założeniu, że książki będą rozdzielane w charakterze premii tym człon­

kom, którzy wpłacili składkę za rok bieżący w pierw szym kwartale.

Pobierane przez Towarzystwo opłaty w w ysokości 15 zł od osoby pokry­

wają koszty opakowania i przesyłki.

— 563 —

B . S P R A W Y F I N A N S O W E

Finanse Towarzystwa opierały się nadal na w pływ ach ze składek członkowskich i na dotacji otrzym yw anej z PAN. Trudności Finansowe w yn ik łe z końcem ubiegłego roku w skutek nieprzewidzianej w budżecie zw yżki cen druku zostały pokryte dzięki specjalnej dotacji PAN., za co P olskie Towarzystwo Geologiczne składa Kierownictwu III W ydziału P A N serdeczne podziękowanie. Szczególna uwaga Zarządu Głównego i Zarządu Oddziałów była w sprawach finansow ych zwrócona na term i­

now e wpłacanie składek członkowskich oraz na likw idow anie zaległości w składkach. Za podstawę służyć będzie zasada skreślania członków zale­

gających ze składkam i w ięcej niż dwa lata.

Doroczna kontrola księgowości tow arzystw naukowych ze strony PA N wypadła dla PTG pom yślnie, co stanowi wyraz prawidłowej gospo­

darki i dobrego prowadzenia spraw finansow ych przez księgową Zarządu Głównego p. Elżbietę C i s z e w s k ą . Okresowa i roczna sprawozdaw­

czość w stosunku do PAN jest dzięki pracy całego Sekretariatu, a w szczególności p. Marii L a n g i e , term inowa i bardzo pozytyw nie oceniana w III W ydziale PAN.

Kontrolę działalności finansowej Towarzystwa przeprowadziła w dniu 10. IX. 1962 r. Główna Kom isja Rewizyjna w składzie: przewodnicząca prof. dr Kamila S k o c z y l a s - C i s z e w s k a i członek K om isji prof.

dr W ilhelm K r a c h , stwierdzając zgodność zapisów w księgach ze sta­

nem faktycznym . Stronę finansową działalności Towarzystwa przedsta­

w ia załączone do sprawozdania zestawienie budżetowe za rok 1961.

C . D Z I A Ł A L N O Ś Ć N A U K O W A

Doroczny X X X IV Zjazd Naukowy PTG zorganizowany przez Kom i­

tet pod kierownictwem prof. dra St. W d o w i a r z a odbył się w Sanoku w dniach 25 — 28 VI. 1961 r. W Zjeżdzie uczestniczyło 251 osób w tym 17 geologów z zagranicy, a mianowicie: z Bułgarii, CSRS, NRD, Rumunii i ZSRR. W ramach Zjazdu uczestnicy w ysłuchali referatów wprowadza­

jących w ygłoszonych przez prof. dra St. W d o w i a r z a , dra inż.

St. D e p o w s k i e g o i mgr L. K o s z a r s k i e g o oraz w zięli udział w wycieczkach, które b yły organizowane w drugi, trzeci i czwarty dzień Zjazdu. U czestnicy m ieli do wyboru trzy z czterech przygotowanych tras w ycieczkow ych obejm ujących głów ne problemy stratygraficzne, tektoniczne i surowcowe tego rejonu Karpat. Problem atyka naukowa Zjazdu została om ówiona w specjalnie w ydanym przewodniku obejm ują­

cym 5,5 arkusza w ydawniczego.

Odczyty naukowe połączone z dyskusjam i odbyw ały się w okresie jesienno-zim owym i w iosennym w Oddziale krakowskim, warszawskim, wrocławskim i Ziemi Rzeszowskiej. W okresie w iosennym odczyty nau­

kow e zorganizowane zostały również w Ośrodku Górnośląskim i Szcze­

cińskim. Pożytecznym objawem była w ym iana prelegentów m iędzy od­

działami, co przyczyniało się do wzrostu zainteresowania odczytami.

W Oddziale Krakowskim odczyty w ygłosili również prof. dr S. E. H o 1- l i n g w o r t h z U niw ersytetu londyńskiego i prof. dr Durand D e 1 g a z S o r b o n y . Wykaz w ygłoszonych odczytów podany jest na końcu sprawozdania.

Biblioteka Towarzystwa rozwijała się pom yślnie pod kierunkiem p. Wandy G r u ż e w s k i e j , przy czym powiększanie księgozbioru na­

stępowało głów nie w drodze w ym iany w łasnych w ydaw nictw Towarzy­

stwa. Ogółem w ysłano na w ym ianę 1321 zeszytów Rocznika PTG, przy czym odbiorcami jest 379 instytucji głów nie zagranicznych. Stan księgo­

zbioru Towarzystwa oraz stopień ijego w ykorzystania przedstawia się następująco:

Stan księgozbioru 7287 tom ów czasopism, przybyło 585 tomów

3105 „ zwartych „ 425 „

W y m i a n a : w ysłano 1321 zeszytów w ydaw nictw własnych, in sty­

tucji w ym iennych jest 379 — przybyło 18 zagranicznych.

Wypożyczono 766 książek, z biblioteki korzystało około 300 osób.

D . D Z I A Ł A L N O Ś Ć W Y D A W N I C Z A

Ofiarna i sprawna praca zespołu redakcyjnego Rocznika PTG, a tak­

że pom yślnie układająca się współpraca z PWN, spraw iły że po zlikw ido­

waniu zaległości Rocznik ukazuje się od dwóch lat na bieżąco. W okresie sprawozdawczym wydano następujące zeszyty:

zeszyt 1, tom X X X I — w rzesień 1961 r. — 22,5 ark, wyd.

zeszyt 2— 4, tom X X X I — grudzień 1961 r. — 23,5 ark. wyd.

zeszyt 1 tom XXXII — czerwiec 1962 r. — 12,5 ark. wyd.

Ponadto ukończono druk zeszytu 2 tomu X X X II (17 ark).

W zeszycie 1 tomu X X X II ukazał się m. in. artykuł prof. dra F. B i e- d y poświęcony 40-leciu PTG i om aw iający historię rozwoju Towarzy­

stwa.

Działalność wydawnicza Towarzystwa w znacznym stopniu uw zględ­

nia tem atykę odbyw ających się kongresów i zjazdów geologicznych.

W ydany w ubiegłym roku zbiorowy zeszyt 2— 4 tomu X XX I, pośw ięcony Kongresowi INQUA w Polsce ukazał się wprawdzie z opóźnieniem , ale zgodnie z uchwałą Zarządu Głównego 350 egzem plarzy tego zeszytu zostało przesłane Sekretarzowi Generalnem u INQUA, prof. R. G a l o ­ n o w i dla zagranicznych uczestników Kongresu. Ponadto zeszyt 1— 3 tomu XXXIII znajdujący się w przygotowaniu redakcyjnym poświęcony jest VI Sesji Asocjacji K arpacko-Bałkańskiej, która odbędzie się w P ols­

ce w 1963 r. v

Redakcja Rocznika PTG wprowadziła dział krótkich wiadomości, obejm ujący notatki z dziedziny historii nauki, recenzje a także referaty z posiedzeń naukowych. Tym ostatnim zapewnia się sześciom iesięczny czas druku.

Prace nad Regionalną Geologią Polski posuwają się n iestety bardzo powoli. W tej chw ili najbardziej zaawansowany jest tom świętokrzyski opracowywany przez zespół pod kierunkiem dra Cz. Ż a k a . Prace zw ią­

zane z organizacją X X X V Zjazdu Naukowego PTG w Kielcach w znacz­

nym stopniu przyczyniły się do przyspieszenia opracowania poszczegól­

nych rozdziałów tego tomu.

E . W S P Ó Ł P R A C A Z Z A G R A N I C Ą

W okresie sprawozdawczym Towarzystwo kontynuow ało i rozszerzało sw oje kontakty z zagranicą. Wyrazem współpracy b y ły m. in. odczyty zagranicznych specjalistów oraz stale rozwijająca się w ym iana zagranicz­

na prac naukowych. Na uwagę zasługuje nawiązanie now ych kontaktów z zagranicą.

Prezes Zarządu Głównego PTG reprezentował Towarzystwo w V Asocjacji Karpacko — Bałkańskiej w Rumunii, a następnie w ziął udział w konferencji przewodniczących tow arzystw geologicznych krajów obozu socjalistycznego w Bratysławie 30 września 1961 r. Przewodniczący zo­

stał również zaproszony przez Bułgarską Akademię Nauk do wzięcia udziału w zjeżdzie Bułgarskiego Towarzystwa Geologicznego w 1962 r.

w Sofii. Przewiduje się, że 1964 roku podczas projektowanego zjazdu naukowego PTG w Katowicach zostanie zorganizowana w Polsce konfe­

rencja przewodniczących tow arzystw geologicznych krajów demokraojii ludowych.

K ilku członków PTG brało udział w XIII Zjeżdzie Towarzystwa Mi- neralogiczno — Geologicznego CSRS na Słow acji we wrześniu 1961 r., a także w IX Zjeżdzie Towarzystwa Geologicznego w NRD w Erfurcie w m aju 1962 r. Ponadto prezes Towarzystwa otrzym ał zaproszenie na zjazd jugosłowiańskich tow arzystw geologicznych (październik 1962), jednak ze w zględu na niemożność wyjazdu, PTG reprezentowane będzie przez członka Zarządu G łównego i przewodniczącego Oddziału W rocław­

skiego prof. dra K. M a ś l a n k i e w i c z a .

S . A le x a n d r o w icz

— 565 —