INSTRUKTAŻ OGÓLNY BHP
w ramach szkolenia wstępnego
TYLKO DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO
WPROWADZENIE
Jednym z podstawowych obowiązków ciążących na pracodawcy jest przeszkolenie pracownika przed dopuszczeniem go do pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz do prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie (art.237³,§2 k.p.).
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 180, poz. 1860 z póź. zm.) szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzone są jako:
szkolenie wstępne,
szkolenie okresowe.
Szkolenie wstępne
Szkolenie wstępne obejmuje:
instruktaż ogólny,
instruktaż stanowiskowy,
Instruktaż ogólny
W ramach instruktażu ogólnego pracownik powinien być zapoznany z:
podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w kodeksie pracy, układach zbiorowych pracy oraz regulaminach pracy,
przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy,
zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.
Instruktaż ogólny przechodzą:
wszyscy nowo zatrudnieni pracownicy,
studenci odbywający praktyki studenckie,
uczniowie szkół zawodowych odbywający praktyczną naukę zawodu w zakładach pracy.
Instruktaż ogólny przechodzą wyżej wymienieni przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku.
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO - PROGRAMOWE
Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzić okresowe szkolenia w tym zakresie. Obowiązany jest również zaznajomić pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.
CZAS TRWANIA
Instruktaż ogólny odbywa się przed rozpoczęciem przez pracownika pracy w danym zakładzie pracy zgodnie ze szczegółowym programem, opracowanym przez organizatora szkolenia.
KARTA SZKOLENIA WSTĘPNEGO
Odbycie instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego pracownik potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika
PROGRAM INSTRUKTAŻU OGÓLNEGO
Lp. T e m a t s z k o l e n i a Liczba godzin
1. Istota bezpieczeństwa i higieny pracy
0,6 2.
Zakres obowiązków i uprawnień pracodawcy, pracowników oraz poszczególnych komórek organizacyjnych zakładu pracy i organizacji społecznych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
3. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
4. Zasady poruszania się na terenie zakładu pracy.
0,5 5. Zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia występujące w zakładzie i podstawowe środki
zapobiegawcze.
6. Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy związane z obsługą urządzeń technicznych
oraz transportem wewnątrzzakładowym. 0,4
7. Zasady przydziału odzieży roboczej i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, w tym w odniesieniu do stanowiska instruowanego.
0,5 8. Porządek i czystość w miejscu pracy oraz higiena osobista pracownika - ich wpływ na zdrowie i
bezpieczeństwo pracownika.
9. Profilaktyczna opieka lekarska - zasady jej sprawowania w odniesieniu do stanowiska instruowanego.
10. Podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej oraz postępowanie w razie pożaru.
1 11. Postępowanie w razie wypadku, w tym organizacja i zasady udzielania pierwszej pomocy.
RAZEM: 3 1 godzina lekcyjna - 45 min.
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM INSTRUKTAŻU OGÓLNEGO
1.ISTOTA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY- czas 10 min.
Podmiotem ochrony w systemie ochrony pracy jest człowiek i jego zdrowie. Dlatego na pojęcie ochrony pracy składają się gwarancje prawne, służące zabezpieczeniu zdrowia i życia ludzkiego w procesie pracy.
W szerokim rozumieniu obejmują one treść wszystkich norm prawa pracy ustanowionych w interesie pracujących i służących ochronie tych interesów. W tym zakresie mieści się także część norm prawa pracy, które służą
bezpośrednio celom ochrony zdrowia pracowników przed zagrożeniami jakie mogą powstać w procesie pracy.
W polskim prawie te cele regulują przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. Ich zakres przedmiotowy jest bardzo szeroki i dotyczy między innymi zagrożeń związanych z obiektami i pomieszczeniami pracy szczególnie
niebezpiecznymi i szkodliwymi, organizacji pracy, zagrożeń tkwiących w samych pracownikach, w ich właściwościach psychofizycznych, stanie zdrowia, kwalifikacjach. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy stanowią więc podstawowy zbiór norm ochrony pracy. Ustawowo został on określony w dziale X Kodeksu pracy, a także
w innych aktach prawnych niższego rzędu. Mają one na celu przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom dla zdrowia i życia ludzkiego, powstającym w procesie pracy i stosowanie się do nich pracowników, pozwoli na poprawę warunków pracy, a co za tym idzie, lepszą ochronę ich zdrowia i życia.
Bezpieczeństwo - jest to stan powodujący zarówno poczucie braku zagrożenia, jak i rzeczywisty jego brak. W ujęciu słownikowym termin „bezpieczeństwo" oznacza stan nie- zagrożenia lub spokoju.
Bezpieczeństwo i higiena pracy - jest działem ochrony pracy mającym na celu zapobieganie wypadkom przy pracy oraz zapewnienie nieszkodliwych dla zdrowia warunków pracy. Bezpieczeństwo pracy określają nie tylko przepisy prawa, ale także wiedza i doświadczenie życiowe oraz osiągnięcia nauki i techniki, będące regułami pozaprawnymi.
Higiena - jest to zespół warunków wpływających dodatnio na zdrowie ludzkie. Higiena to dział medycyny zajmujący się warunkami polepszania zdrowotności jednostki i społeczeństw oraz badający wpływ na zdrowie ludzkie takich czynników zewnętrznych jak woda, światło itd. Na potrzeby ochrony pracy higieną pracy będzie przede wszystkim zapewnienie wykonywania pracy w warunkach odpowiadających
obowiązującym normom w odniesieniu do czynników zewnętrznych (hałas, wibracja, natężenie światła czy porządek na stanowisku pracy) i w odniesieniu do czynników wewnętrznych (ogólny stan zdrowia
pracownika, jego warunki psychofizyczne).
Ochrona pracy
jest to zespół przepisów prawnych regulujących warunki pracy w celu ochrony życia i zdrowia ludzkiego w środowisku pracy oraz interesów pracowników.
Celem ochrony pracy jest przede wszystkim zabezpieczenie pracownika przed niebezpieczeństwami wynikającymi z wykonywanej przez niego pracy poprzez zapewnienie odpowiednich jej warunków.
2.
ZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH KOMÓREK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY I ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY - czas 15 min.
Obowiązki pracodawcy
Znowelizowany kodeks pracy uściślił zakresy obowiązków i uprawnień pracodawców i pracowników. Zgodnie z nimi pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto pracodawca obowiązany jest chronić zdrowie i życie pracownika przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:
1. organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
2. zapewnić przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,
3. reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy
4. zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym
uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy,
5. uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych,
6. zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
7. zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
Koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników
Do obowiązków pracodawców, w przypadku gdy w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, należy także:
1. współpracować ze sobą,
2. wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu,
3. ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników,
4. informować siebie nawzajem oraz pracowników lub ich przedstawicieli o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich prac.
Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:
1. zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników,
2. działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń, o których mowa w pkt 1,
3. pracownikach wyznaczonych do:
a) udzielania pierwszej pomocy,
b) wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników.
Ponadto pracodawca jest obowiązany:
1. zapewnić środki do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, gaszenia pożaru i ewakuacji pracowników,
2. wyznaczyć pracowników do:
a) udzielania pierwszej pomocy,
b) wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników, zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej.
3. zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.
W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:
1. niezwłocznie poinformować pracowników o tych zagrożeniach oraz podjąć działania w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony,
2. niezwłocznie dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia, przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca zagrożenia w miejsce bezpieczne.
W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:
1. wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie oddalenia się w miejsce bezpieczne, 2. do czasu usunięcia zagrożenia nie wydawać polecenia wznowienia pracy.
Pracodawca jest obowiązany umożliwić pracownikom, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla ich zdrowia lub życia albo dla zdrowia lub życia innych osób, podjęcie działań w celu uniknięcia niebezpieczeństwa - nawet bez porozumienia z przełożonym - na miarę ich wiedzy i dostępnych środków technicznych.
Pracownicy, którzy podjęli działania, o których mowa powyżej nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych konsekwencji tych działań, pod warunkiem że nie zaniedbali swoich obowiązków.
Uprawnienia pracodawcy Pracodawca jest uprawniony do:
1. nagradzania i wyróżniania pracowników,
2. stosowania kary upomnienia i kary nagany za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy,
3. stosowania kary pieniężnej za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy
Obowiązki pracownika
Podstawowym obowiązkiem każdego pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególności pracownik jest zobowiązany:
1. znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
2. wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,
3. dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
4. stosować środki ochrony zbiorowej, używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,
5. poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,
6. niezwłocznie zawiadamiać przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,
7. współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uprawnienia pracownika
Pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego, w razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim
niebezpieczeństwem innym osobom.
Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa wyżej, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.
Za czas powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia , w przypadkach o których mowa powyżej, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa była powyżej.
Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.
Rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej zostały podane w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz. U. 1996 Nr 62, poz. 287).
Podane powyżej prawa pracownika nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.
Obowiązki kierownika komórki organizacyjnej.
Osoba kierująca pracownikami jest zobowiązana:
1. organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, 2. dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
3. organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,
4. dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawności środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
5. egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 6. zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.
3.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NARUSZENIE PRZEPISÓW LUB ZASAD BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY – czas 10 min.
Każdy pracodawca i pracownik ponosi odpowiedzialność za naruszenie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Można odróżnić trzy podstawowe rodzaje odpowiedzialności:
1. porządkowa - Art.108 kp dotycząca wszystkich pracowników w zakładzie pracy.
Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować:
1. karę upomnienia, 2. karę nagany.
Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również stosować karę pieniężną.
2. za wykroczenia przeciwko prawom pracownika - Art.283 kp dotycząca osób odpowiedzialnych za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy albo kierujących pracownikami w przypadku nie przestrzegania przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika wszczynają postępowanie i orzekają karę grzywny inspektorzy pracy Państwowej Inspekcji Pracy.
3.karna - Art.220 kk dotycząca osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i higienę pracy, którzy nie dopełnili w tym zakresie swoich obowiązków, narażając przez to pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Osoby te podlegają karze pozbawienia wolności do lat 3.
4. ZASADY PORUSZANIA SIĘ PO ZAKŁADZIE PRACY - czas 10 min.
Podstawowe zasady poruszania się po zakładzie pracy:
1. Należy korzystać tylko z wyznaczonych dróg i przejść,
2. Poruszając się po zakładzie, pracownik jest zobowiązany korzystać jedynie z dróg wyznaczonych dla ruchu pieszego,
3. W razie braku wyznaczonej drogi należy poruszać się lewą stroną korytarza,
4. Niosąc przedmioty, kartony lub pojemniki należy je zabezpieczyć, aby nie przeszkadzały innym użytkownikom drogi, korytarza
5. Jeżeli w zakładzie pracy znajdują się środki transportowe, wchodząc na drogę należy zachować szczególną ostrożność i upewnić się, czy po drodze nie poruszają się pojazdy,
6. Nie tarasować i zaśmiecać dróg komunikacyjnych,
7. Nie zasłaniać, przestawiać, zmieniać lub usuwać znaków ewakuacyjnych oraz urządzeń ostrzegawczych i zabezpieczających,
8. Zachować szczególną ostrożność przy chodzeniu po schodach, schodniach, pochylniach i pomostach,
9. Nie wchodzić do pomieszczeń, gdzie obowiązuje zakaz wejścia, ani do pomieszczeń o szczególnym zagrożeniu (skrzynie elektryczne, itp.) bez zezwolenia osoby odpowiedzialnej.
5.
ZAGROŻENIA WYPADKOWE I ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA WYSTĘPUJĄCE W ZAKŁADZIE PRACY I PODSTAWOWE ŚRODKI ZAPOBIEGAWCZE - czas 15 min.
Urazy ciała lub nawet śmierć pracownika, choroba zawodowa czy obniżenie sprawności organizmu powstają pod wpływem czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy. Decydującym jest tutaj kontakt pracownika z tymi czynnikami, przekroczenia dopuszczalnych stężeń i natężeń tych czynników, a także czas
narażenia. Nazywamy to narażeniem zawodowym. Podjęcie przez pracodawcę działań mających na celu ograniczenie narażenia zawodowego obniży prawdopodobieństwo lub częstokroć występowania niekorzystnych zmian, czyli obniży powstanie ryzyka zawodowego.
Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy można podzielić na 2 podstawowe grupy:
A. Czynniki niebezpieczne (urazowe), które działając na człowieka mogą spowodować uraz (wypadek przy pracy).
Można tutaj rozróżnić kilka podstawowych grup tych czynników:
zagrożenie elementami ruchomymi i luźnymi,
zagrożenie elementami ostrymi i wystającymi,
zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi,
zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym,
zagrożenie poparzeniem,
zagrożenie pożarem lub/i wybuchem.
Wymienione zagrożenia zależą od czynników fizycznych działających przeważnie na pracownika w sposób nagły.
B. Czynniki szkodliwe i uciążliwe działające na pracownika przez okres dłuższy mogą spowodować obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej pracownika (np. obniżenie wydajności pracy), czy zmiany w stanie zdrowia powodując w ostateczności choroby zawodowe. Czynniki te dzielimy na 4 podstawowe grupy:
1. Czynniki fizyczne
hałas ustalony i nieustalony, hałas infradźwiękowy, hałas ultradźwiękowy,
wibracja (ogólna i oddziałująca na organizm człowieka przez kończyny górne),
mikroklimat,
promieniowanie optyczne (widzialne, podczerwone i ultrafioletowe),
promieniowanie jonizujące,
promieniowanie laserowe,
pole elektromagnetyczne (niskiej i wysokiej częstotliwości),
pole elektrostatyczne,
pyły przemysłowe.
2. Czynniki chemiczne
Substancjami stwarzającymi zagrożenie i mieszaninami stwarzającymi zagrożenie są substancje i mieszaniny należące co najmniej do jednej z klas zagrożenia wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 1272/2008 (CLP):
Zagrożenia fizyczne:
1) materiały wybuchowe, 2) gazy łatwopalne,
3) wyroby aerozolowe łatwopalne, 4) gazy utleniające,
5) gazy pod ciśnieniem,
6) substancje ciekłe łatwopalne, 7) substancje stałe łatwopalne,
8) substancje i mieszaniny samoreaktywne,
9) substancje ciekłe piroforyczne, 10) substancje stałe piroforyczne,
11) substancje i mieszaniny samonagrzewające się,
12) substancje i mieszaniny, które w zetknięciu z wodą uwalniają gazy łatwopalne,
13) substancje ciekłe utleniające, 14) substancje stałe utleniające, 15) nadtlenki organiczne,
16) substancje i mieszaniny powodujące korozję metali.
Zagrożenia dla zdrowia:
17) toksyczność ostra,
18) działanie żrące/ drażniące na skórę,
19) poważne uszkodzenie oczu/ działanie drażniące na oczy, 20) działanie uczulające na drogi oddechowe lub skórę, 21) działanie mutagenne na komórki rozrodcze, 22) rakotwórczość,
23) działanie szkodliwe na rozrodczość,
24) działanie toksyczne na narządy docelowe w następstwie jednorazowego narażenia, 25) działanie toksyczne na narządy docelowe w następstwie powtarzanego narażenia,
26) zagrożenie spowodowane aspiracją.
Zagrożenia dla środowiska:
27) stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego, 28) stwarzające zagrożenie dla warstwy ozonowej.
3. Czynniki biologiczne
mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki) i wytwarzane przez nie toksyny i alergeny,
makroorganizmy roślinne i zwierzęce.
4. Czynniki psychofizyczne
obciążenie fizyczne (statystyczne i dynamiczne),
obciążenie psychonerwowe.
Pracownik narażony jest głównie na czynniki niebezpieczne (urazowe), które działając na człowieka mogą spowodować uraz (wypadek przy pracy):
1. zagrożenie pożarem (zwarcie instalacji elektrycznej itp.),
2. zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi i pojazdów (kolizje drogowe, potrącenia, uderzenia), 3. zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym,(urządzenia elektryczne),
4. zagrożenie poparzeniem (pożar),
5. zagrożenie poparzeniem (gorący kubek z wodą, czajnik), 6. zagrożenie potknięciem (upadek)
Ograniczenie zagrożenia człowieka czynnikami niebezpiecznymi realizuje się przez odpowiedni dobór pracowników, właściwą organizację pracy oraz oddziaływanie na bezpieczne zachowanie pracowników.
Bierze się tutaj pod uwagę:
przestrzeganie przeciwwskazań zdrowotnych do zatrudnienia na danym stanowisku,
przestrzeganie obowiązku zatrudnienia pracowników o właściwych kwalifikacjach zawodowych,
dobór psychologiczny,
działania organizacyjne w procesie pracy (przerwy w pracy, rotacja, skrócony czas pracy),
szkolenia, system kar i nagród, wpływ kierownictwa na bezpieczne zachowanie pracowników,
ostrzeganie o zagrożeniach i zakazie wykonywania pewnych czynności (sygnały bezpieczeństwa, znaki i barwy bezpieczeństwa).
6.
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ZWIĄZANE Z OBSŁUGĄ URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH ORAZ TRANSPORTEM WEWNĄTRZZAKŁADOWYM - czas 20 min.
Maszyny i urządzenia techniczne
Warunki bezpieczeństwa pracy i higieny pracy przy obsłudze maszyn i urządzeń technicznych regulują ogólnie art.215, art.216 i art.217 kodeksu pracy.
Przede wszystkim powinny być tak konstruowane i budowane, aby:
1.
zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a w szczególności zabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodliwymi wstrząsami, działaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy,2.
uwzględniały zasady ergonomii.Pracodawca wyposaża w odpowiednie zabezpieczenia maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań określonych wyżej.
W trakcie eksploatacji maszyn i urządzeń należy pamiętać o podstawowych zasadach bezpiecznej pracy, takich jak:
1.
Do pracy przy maszynie/urządzeniu może być dopuszczony pracownik posiadający odpowiednie kwalifikacje i został przeszkolony w zakresie bezpiecznej obsługi.2.
Obsługa maszyny/urządzenia powinna być zgodna z instrukcją bezpiecznej pracy opracowanej na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej i z nią zgodna.3.
Przed uruchomieniem maszyny/urządzenia należy sprawdzić, czy uruchomienie nie grozi wypadkiem.W razie stwierdzenia jakichkolwiek usterek powstrzymać się od wykonywania pracy i zawiadomić przełożonego.
4.
Pracownik jest zobowiązany do stosowania odpowiedniej odzieży i obuwia roboczego oraz sprzętu ochrony osobistej (jeśli wymaga tego stanowisko pracy).5.
Utrzymywać w porządku i czystości stanowisko pracy.6.
Nie dopuszczać, bez wiedzy przełożonego, do pracy na swoim stanowisku osób postronnych.7.
Nie naprawiać samodzielnie maszyn/urządzeń; niedopuszczalne jest zwłaszcza zdejmowanie lub naprawianie samemu osłon i urządzeń zabezpieczających.8.
W razie przerwy w dopływie prądu wyłączyć obsługiwane maszyny/urządzenia.9.
Po zakończonej pracy wyłączyć obsługiwane maszyny/urządzenia, posprzątać stanowisko pracy.Transport wewnątrzzakładowy
Podnoszenie ciężaru - polega na przemieszczaniu z niższego poziomu na wyższy w płaszczyźnie pionowej:
w praktyce podnoszenie ciężaru wiąże się zwykle z jego równoczesnym przemieszczeniem na pewną odległość w kierunku poziomym.
Dźwiganie ciężaru - polega na jego podniesieniu i jednoczesnym przemieszczeniu na odległość max 2m.
Dźwiganie ciężaru na odległość większą od 2m należy traktować jako podnoszenie i przenoszenie ciężaru.
Zasady prawidłowego przenoszenia ciężarów:
podnosić w zakresie wysokości od dłoni do barków. Jeśli ciężar znajduje się poniżej wysokości na jakiej znajdują się dłonie, to należy zastosować odpowiednie pętle, uprząż lub hak,
starać się utrzymać ciężar w rękach jak najkrócej,
unikać dużej częstotliwości podnoszenia (szybkie tempo),
podczas podnoszenia minimalizować ruchy tułowia (pochylenia, skłony i skrócenia),
należy unikać dużych obiektów, które wykraczają poza zasięg rąk oraz ograniczają widzenie,
unikać podnoszenia obiektów z przemieszczającym się środkiem ciężkości,
przenosić ciężar na opuszczanych rękach. Dźwiganie ciężaru przy zgiętych w stawie łokciowym rękach zwiększa dwukrotnie obciążenie zaangażowanych mięśni.
trzymać ciężar tak blisko ciała jak to tylko jest możliwe (obciążenie wzrasta z odległością między ciężarem a pracownikiem).
Normy transportu ręcznego dla dorosłych
Transport indywidualny Praca stała Praca dorywcza*
Mężczyźni 30 kg 50 kg
Kobiety 12 kg 20 kg
Kobiety w ciąży Do 3 kg
Kobiety karmiące dziecko piersią 6 kg 10 kg
Dla kobiet w ciąży:
wszystkie prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają 2900 kJ na zmianę roboczą, a przy pracy dorywczej (wykonywanej do 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na dobę) – 7,5 kJ/min;
Dla kobiet karmiących dziecko piersią:
wszystkie prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają 4200 kJ na zmianę roboczą, a przy pracy dorywczej – 12,5 kJ/min;
Transport zespołowy
Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem aby na jednego pracownika przypadała masa nie przekraczająca:
1) 25 kg - przy pracy stałej, 2) 42 kg - przy pracy dorywczej
Niedopuszczalne jest zespołowe przenoszenie przedmiotów na odległość przekraczającą 25 m lub o masie przekraczającej 500 kg.
Przy zespołowym przenoszeniu przedmiotów należy zapewnić:
1. dobór pracowników pod względem wzrostu i wieku oraz nadzór pracownika doświadczonego w zakresie stosowania odpowiednich sposobów ręcznego przemieszczania przedmiotów i organizacji pracy,
wyznaczonego w tym celu przez pracodawcę,
2. odstępy pomiędzy pracownikami co najmniej 0,75 m oraz stosowanie odpowiedniego sprzętu pomocniczego.
Przenoszenie przedmiotów długich i o dużej masie powinno odbywać się przy zastosowaniu sprzętu pomocniczego, pozwalającego na transport takich przedmiotów z możliwie najmniejszym unoszeniem ich ponad poziom podłoża.
7.
ZASADY PRZYDZIAŁU ODZIEŻY ROBOCZEJ I OBUWIA ROBOCZEGO ORAZ ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ, W TYM W ODNIESIENIU DO STANOWISKA PRACY INSTRUOWANEGO - 10 min .
Środki ochrony indywidualnej.Zgodnie z kodeksem pracy pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej (jak np.: kaski, rękawice, ochronniki słuchu, okulary ochronne, maski itp.), które mają go chronić przed występującymi na stanowiskach pracy w zakładzie niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami.
Obowiązany jest również poinformować pracownika o sposobach posługiwania się tymi środkami.
Odzież i obuwie robocze
Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć nieodpłatnie pracownikowi odzież i obuwie robocze (które spełnia wymagania określone w polskich normach) w takich przypadkach, jak:
odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,
ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dostarczona odzież przez cały okres użytkowania, musi posiadać właściwości ochronne i użytkowe. Na innych, określonych w tabeli norm, stanowiskach pracy pracownik może używać własnej odzieży i obuwia roboczego pod warunkiem ustalenia przez pracodawcę tych stanowisk razem z zakładową organizacją związkową lub
przedstawicielami pracowników, gdy w zakładzie nie ma organizacji związkowej. Własna odzież i obuwie robocze muszą spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.
Rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego a także przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego, dla określonych stanowisk, ustala pracodawca w porozumieniu
z przedstawicielami pracowników (gdy nie działa organizacja związkowa).
WAŻNE! Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego przewidzianych do dostosowania na danym stanowisku pracy.
8.
PORZĄDEK I CZYSTOŚĆ W MIEJSCU PRACY - ICH WPŁYW NA ZDROWIE I BEZPIECZEŃSTWO PRACOWNIKA - 10 min.
Każdy pracownik obowiązany jest dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy. Ważnym dokumentem ustalającym porządek i organizację w procesie pracy oraz związane z nimi prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników jest regulamin pracy. Regulaminu nie wprowadza się, jeśli:
kwestie zawarte w regulaminie pracy reguluje układ zbiorowy pracy lub gdy
pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników.
Zagrożenia związane z niezachowaniem porządku
Zachowanie porządku i czystości w miejscu pracy ma istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i higieny pracy, gdyż pozostawione przedmioty, surowce, produkty lub odpady mogą powodować:
zwiększone zagrożenie pożarowe,
zagrożenie wypadkowe (możliwość potknięcia się o pozostawione przedmioty),
chorobowe (przez dodatkową emisję szkodliwych substancji).
Odpowiedzialność pracowników
Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych pracodawca może zastosować karę upomnienia
i nagany (art. 108 kp).
Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również stosować karę pieniężną.
Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną.
9.
PROFILAKTYCZNA OPIEKA LEKARSKA - ZASADY JEJ SPRAWOWANIA W ODNIESIENIU DO STANOWISKA INSTRUOWANEGO - 10 min.
Wpływ czynników szkodliwych i uciążliwych na organizm człowieka przez lata pracy może spowodować zmiany chorobowe u pracownika z powstaniem choroby zawodowej włącznie, a także obniżenie wydajności pracy. Wczesne wykrycie tych zmian i podjęcie odpowiednich środków profilaktycznych powinno zapobiec pogorszeniu stanu zdrowia pracownika. W tym celu stosuje się badania lekarskie profilaktyczne. Badania profilaktyczne mają na celu stwierdzenie, czy zatrudniony pracownik nie ma przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku.
Pracownik w czasie zatrudnienia przechodzi badania lekarskie profilaktyczne.
WAŻNE! Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie przedstawił aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Dotyczy to badań wstępnych, okresowych i kontrolnych.
Skierowanie na badania profilaktyczne wydaje pracodawca.
Orzeczenie lekarskie wydaje lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne przekazuje pracownikowi
i pracodawcy. Od orzeczenia lekarskiego przysługuje odwołanie wnoszone na piśmie. Odwołanie przysługuje osobie badanej oraz pracodawcy, który wydał skierowanie na badania lekarskie. Odwołanie wraz z jego uzasadnieniem wnosi się w terminie 7 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego, za pośrednictwem lekarza, który je wydał, do jednego z podmiotów odwoławczych, którymi są:
1. wojewódzkie ośrodki medycyny pracy właściwe ze względu na miejsce świadczenia pracy lub siedzibę jednostki organizacyjnej, w której jest zatrudniony pracownik;
2. instytuty badawcze w dziedzinie medycyny pracy lub Uniwersyteckie Centrum Medycyny Morskiej
i Tropikalnej w Gdyni, jeżeli odwołanie dotyczy orzeczenia lekarskiego wydanego przez lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy;
3. Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej, jeżeli odwołanie dotyczy orzeczenia lekarskiego wydanego przez Kolejowy Zakład Medycyny Pracy;
4. podmioty lecznicze utworzone i wyznaczone przez Ministra Obrony Narodowej Badania profilaktyczne wykonują lekarze upoważnieni do ich przeprowadzania.
Badania wstępne:
Badaniom wstępnym podlegają:
osoby przyjmowane do pracy,
pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
Badania wstępne są przeprowadzane na koszt pracodawcy.
Pracodawca jest obowiązany przechowywać orzeczenia lekarskie (np. w aktach osobowych pracownika).
Wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:
1. przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko
o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
2. przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych
Badania okresowe
Badania okresowe przeprowadzane są na koszt pracodawcy. Okresowe badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy, w związku z przeprowadzonymi badaniami, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługuje mu zwrot kosztów podróży według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
Badania kontrolne
badaniom kontrolnym podlegają pracownicy w przypadku niezdolności do pracy trwającej ponad 30 dni.
badania kontrolne przeprowadzane są na koszt pracodawcy.
10.
PODSTAWOWE ZASADY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ ORAZ POSTĘPOWANIA W RAZIE POŻARU - 30 min.
Ogólne wiadomości o pożarach i wybuchach.
Zagrożeniem pożarowym nazywamy zespół czynników wpływających na powstanie i rozprzestrzenianie się pożaru - a przez to na bezpieczeństwo życia ludzi.
Zagrożeniem wybuchowym nazywamy możliwość tworzenia przez palne gazy, pary palnych cieczy, pyły lub włókna palnych ciał stałych, w różnych warunkach, mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon wybuchają czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia. Pożar lub wybuch może powstać, gdy istnieje czasowa i przestrzenna zbieżność następujących elementów:
materiału palnego,
czynnika utleniającego,
źródła zapłonu.
W obiektach oraz na terenach przyległych do nich zabronione jest wykonywanie czynności, które mogą
spowodować pożar, jego rozprzestrzenienie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji.
Grupy pożarów
pożary grupy A - pożary ciał stałych pochodzenia organicznego, np.: drewno, papier, węgiel, słoma, tekstylia, tworzywa sztuczne
pożary grupy B - pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się wskutek ciepła wytwarzającego się przy pożarze, np.: benzyna, tłuszcze, oleje, żywice, smoła, woski, rozpuszczalniki, alkohole.
pożary grupy C - pożary gazów, np.: acetylen, metan, propan, wodór, gaz ziemny i miejski itp.
pożary grupy D - pożary metali, np.: aluminium, sód, potas, lit, magnez.
pożary grupy F – pożary tłuszczów.
Gaśnice
Gaśnica to urządzenie (najczęściej przenośne) służące do gaszenia pożarów, które zgodnie z przepisami, musi być pomalowane na kolor czerwony. Każda gaśnica posiada etykietę opisującą jej przeznaczenie i sposób użycia.
Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego
sprzęt powinien być umieszczony w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, przy wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach i korytarzach, przy wyjściach na zewnątrz pomieszczeń,
w obiektach wielokondygnacyjnych sprzęt gaśniczy należy umieszczać w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli warunki techniczne na to pozwalają,
oznakowanie miejsc usytuowania sprzętu powinno być zgodne z Polskimi Normami,
do sprzętu powinien być dostęp o szerokości co najmniej 1m²,
sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenie mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki),
odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30m.
Gaśnica proszkowa Gaśnica śniegowa Postępowania na wypadek powstania pożaru
I Alarmowanie wewnętrzne
Każdy, kto zauważy pożar obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia (pracowników, dyrekcję, właściciela obiektu) w celu podjęcia działań: alarmowych, ratowniczych, ewakuacyjnych, za pomocą wewnętrznych środków alarmowania wykonać następujące czynności:
wcisnąć przycisk
Wg PN-92 / N – 01256 / 02 Wg PN – EN ISO 7010
Uruchamianie ręczne Alarm pożarowy
powiadomić o zaistniałej sytuacji służby ochrony obiektu.
II Alarmowanie straży pożarnej
nr 998 Straż Pożarna
nr 999 Pogotowie Ratunkowe
nr 997 Pogotowie Policji
lub dzwoniąc na nr 112 – Ogólnopolski Telefon Alarmowy W razie potrzeby (na polecenie):
pogotowie energetyczne tel. 991
pogotowie wodociągowe tel. 994
pogotowie gazowe tel. 992
Po uzyskaniu telefonicznego połączenia należy podać:
adres, miejsce pożaru, ulica, nr domu, piętro;
co się pali;
czy istnieje zagrożenie życia ludzkiego;
dane personalne oraz nr telefonu, z którego się dzwoni.
Meldunek o pożarze powinien być nadany spokojnie i wyraźnie.
Rozmowę zgłoszeniową przerywamy dopiero gdy odbierający meldunek potwierdzi jego przyjęcie.
Następnie należy:
Udzielić pomocy osobom poszkodowanym lub zagrożonym.
W miarę możliwości zabezpieczyć mienie ewakuowane przed osobami postronnymi.
Nie narażać zdrowia lub życia dla jego ratowania.
III Akcja ratowniczo-gaśnicza
Równocześnie z alarmowaniem o niebezpieczeństwie należy przystąpić do gaszenia pożaru za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego będącego na wyposażeniu budynku w miejscach oznakowanych:
GAŚNICA (ŚNIEGOWA, PROSZKOWA)
Wg PN-92 / N – 01256 / 02 Wg PN – EN ISO 7010
HYDRANT
Z pomieszczeń objętych pożarem należy wyłączyć dopływ energii elektrycznej głównym wyłącznikiem prądu.
Wodą nie wolno gasić pożarów urządzeń elektrycznych będących pod napięciem oraz cieczy łatwopalnych.
Pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa przy użyciu gaśnic!
Nigdy nie wieszać gaśnic po ich użyciu na stałe miejsce. Najpierw zlecić ich ponowne napełnienie!!!
IV Ewakuacja
Z chwilą powstania pożaru, po alarmowaniu i podjęciu działań ratowniczo-gaśniczych, należy niezwłocznie:
skierować się do najbliższej drogi ewakuacyjnej prowadzącej na zewnątrz budynku, oznakowanej podświetlonymi tablicami lub znakami ewakuacyjnymi określonymi poniżej:
DROGA
EWAKUACYJNA
Wg PN-92 / N – 01256 / 02 Wg PN – EN ISO 7010
Kierunek drogi ewakuacyjnej w prawo Kierunek do wyjścia ewakuacyjnego w prawo
Kierunek drogi ewakuacyjnej w lewo Kierunek do wyjścia ewakuacyjnego w lewo
Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w dół w prawo
Kierunek do wyjścia ewakuacyjnego w dół w prawo
Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w dół w lewo
Kierunek do wyjścia ewakuacyjnego w dół w lewo
WYJŚCIE EWAKUACYJNE
UWAGA: Po wyjściu na zewnątrz budynku należy stanąć w bezpiecznym miejscu. W przypadku konieczności należy ściśle wykonywać polecenia służb ratowniczo-gaśniczych biorących udział w akcji.
UWAGA! Drogi ewakuacyjne nie mogą być niczym zastawione. Zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe otwarcie - jest zabronione.
11.
POSTĘPOWANIE W RAZIE WYPADKU, W TYM ORGANIZACJA I ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY – 30 min.
Pod pojęciem pierwszej pomocy rozumiemy szybkie, zorganizowane działanie prowadzone przez osoby (osobę) z otoczenia ofiary nieszczęśliwego wypadku. Sprawne i w miarę kompetentne działanie przy udzielaniu pierwszej pomocy ma bardzo często decydujące znaczenie dla dalszych rezultatów leczenia przez fachowy personel medyczny - często decyduje o życiu osoby poszkodowanej. Pierwszej pomocy zwykle udziela się na miejscu wypadku. Jeżeli świadkami wypadku jest więcej osób, jedna z nich powinna objąć kierownictwo akcji ratowniczej, do czasu przybycia pomocy fachowej.
PIERWSZA POMOC W ŚWIETLE PRAWA
Zgodnie z Artykułem 162 Kodeksu karnego: „Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciał lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.
WEZWANIE POMOCY
Dzwoniąc do służby ratunkowej, należy podać następujące informacje:
1. Zwięzły opis sytuacji (co się stało, ile osób wymaga pomocy, w jakim są stanie).
2. Wiek poszkodowanego.
3. Czy potrzebna jest pomoc techniczna, np. poszkodowani są w rozbitym samochodzie.
4. Dokładny adres, pod który ma przyjechać pogotowie (miejscowość, ulica, nr domu).
5. Swoje imię i nazwisko.
6. Numer telefonu, z którego dzwoni ratownik.
PAMIĘTAJ!!!
Po podaniu tych informacji nie odkładaj słuchawki – dyspozytor może mieć pytania do Ciebie.
WYKAZ TELEFONÓW ALARMOWYCH Ogólny numer alarmowy: 112 Pogotowie ratunkowe: 999
Straż pożarna: 998
Policja: 997
Pogotowie energetyczne 991
Pogotowie gazowe 992
Pogotowie ciepłownicze 993 Pogotowie wodociągowe 994 ZABEZPIECZENIE MIEJSCA WYPADKU
1. Przede wszystkim należy zadbać o własne bezpieczeństwo – nie pomożesz innym samemu będąc poszkodowanym.
2. Usuń istniejące zagrożenia np. wyłącz prąd.
3. Gdy nie można zlikwidować źródła zagrożenia odizoluj od niego ofiarę wypadku, w ostateczności przenieś osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce.
BEZPIECZEŃSTWO RATOWNIKA
Udzielając pomocy, zawsze pamiętaj o własnym bezpieczeństwie. Nie narażaj się na ryzyko. Zawsze pamiętaj o zakładaniu jednorazowych rękawiczek gumowych – uchroni Cię to przed niebezpieczeństwem zarażenia się jakąś chorobą przenoszoną przez krew (np. żółtaczka, AIDS).
OCENA STANU POSZKODOWANEGO - PRZYTOMNEGO
1. Wywiad (pytania zadawane świadkom wypadku i poszkodowanemu):
co się stało? - okoliczności zdarzenia;
czy boli? – jeśli TAK, to gdzie;
ogólne samopoczucie poszkodowanego;
czy jest lub był na coś chory w ciągu ostatnich 6 miesięcy;
czy może poruszać poszczególnymi częściami ciała;
wiek poszkodowanego;
imię i nazwisko.
2. Oględziny ciała – reakcja na ból, wyczuwanie zniekształceń.
OCENA STANU POSZKODOWANEGO - NIEPRZYTOMNEGO
Poszkodowany nieprzytomny to osoba, która uległa wypadkowi, z którą nie można nawiązać żadnego kontaktu i która nie reaguje na bodźce zewnętrzne.
1. Sprawdzanie czy poszkodowany oddycha
Dorosły człowiek oddycha przeciętnie jeden raz w ciągu pięciu sekund. W celu stwierdzenia obecności oddechu u poszkodowanego udrażniamy jego drogi oddechowe, wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy następnie przybliżamy ucho do twarzy poszkodowanego (jego nosa i ust), jednocześnie starając się zaobserwować ruchy oddechowe klatki piersiowej. Możemy też spróbować wyczuć oddech na własnym policzku. Dodatkowo jedną rękę trzymamy płasko na nadbrzuszu i staramy się wyczuć ruchy powłok brzusznych towarzyszące oddychaniu. Kontrola oddechu powinna trwać co najmniej 5-10 sekund.
Jeśli pacjent nie oddycha, bardzo ważne jest szybkie rozpoczęcie reanimacji. Już po 4 minutach w niedotlenionym mózgu poszkodowanego powstają nieodwracalne zmiany, które uniemożliwią późniejsze odratowanie pacjenta.
RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWO – ODDECHOWA
Jeśli poszkodowany nie oddycha należy niezwłocznie wezwać Pogotowie Ratunkowe, jeżeli ratujący jest sam, zostawia poszkodowanego i wzywa pogotowie, następnie wraca i rozpoczyna uciskanie klatki piersiowej zgodnie z poniższym opisem. W tym celu należy:
uklęknąć obok poszkodowanego,
ułożyć nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego
ułożyć nadgarstek drugiej ręki na już położonym
spleść palce obu dłoni i upewnić się, że nie będzie wywierać nacisku na żebra poszkodowanego.
pochylić się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustawić prostopadle do mostka i uciskać na głębokość´ 4–5 cm
po każdym uciśnięciu zwolnić nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni od mostka.
uciśnięcia powtarzać z częstotliwością 100/min (okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien być taki sam)
po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnić drogi oddechowe, odginając głowę i unosząc żuchwę
zacisnąć skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka ręki umieszczonej na czole poszkodowanego,
pozostawić usta delikatnie otwarte, jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy, wziąć normalny wdech i objąć szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami, upewniając się, że nie ma przecieku powietrza,
wdmuchać powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę (tak jak przy normalnym
oddychaniu), obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa się unosi - taki oddech ratowniczy jest efektywny,
nabrać ponownie powietrza i wdmuchać do ust poszkodowanego, dążąc do wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych; następnie ponownie ułóż ręce w prawidłowej pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki piersiowej,
uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze wykonywać w stosunku 30: 2,
Działania ratownicze przerywamy w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego oraz, gdy zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywamy resuscytacji.
30 X 2
Resuscytację kontynuujemy do czasu, gdy:
przybędą wykwalifikowane służby medyczne i przejmą działania,
poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać,
ratujący ulegnie wyczerpaniu
Podczas pandemii
„Wytyczne COVID-19” wydane przez Europejską Radę Resuscytacji:
Stosować środki ochrony indywidualnej (rękawice, maski, gogle).
Ocenę przytomności należy wykonać przez potrząśnięcie poszkodowanym i próbę nawiązania kontaktu przez zwrócenie się do niego głośno.
Oceny oddechu należy dokonać wyłącznie przez obserwację klatki piersiowej i brzucha, szukając ruchów świadczących o prawidłowym oddechu. Nie należy udrażniać dróg oddechowych poszkodowanego i umieszczać swojej twarzy przy jego ustach i/lub nosie.
Udzielając pomocy, należy rozważyć zasłonięcie twarzy poszkodowanego szmatką lub ręcznikiem przed
rozpoczęciem uciskania klatki piersiowej i defibrylacji. Może to zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa w powietrzu podczas RKO.
Po zakończeniu RKO ściągamy sprzęt ochronny. Należy również jak najszybciej umyć ręce wodą z mydłem lub zdezynfekować środkiem na bazie alkoholu i skontaktować się z lokalnymi władzami, by uzyskać informacje na temat badań przesiewowych po kontakcie z osobą chorą na COVID-19 z podejrzeniem tej choroby.
POZYCJA BOCZNA USTALONA
Pozycja boczna ustalona zapewnia choremu drożności dróg oddechowych. Ustawienie rąk i zgięte kolana umożliwiają choremu zachowanie pozycji nawet podczas transportu.
W pozycji bocznej ustalonej umieszczamy poszkodowanego w następujący sposób:
U leżącego na plecach poszkodowanego wyprostowujemy obie nogi,
Następnie tę, która będzie na dole, zginamy w kolanie, przywodząc stopę w stronę pośladka,
Kończynę górna po tej samej stronie umieszczamy pod jego pośladek, po czym pociągając za przeciwległa rękę, obracamy poszkodowanego na bok, pomagając sobie druga ułożoną na miednicy lub kolanie poszkodowanego,
Głowę poszkodowanego odchylamy do tyłu, a twarz kierujemy ku dołowi,
Dłoń ręki poszkodowanego umieszczamy pod jego policzkiem,
Drugą ręka powinna leżeć wzdłuż (boku) tułowia.
1 2 3 4
RANY
Rany dzielimy na kłute, szarpane, cięte i miażdżone. Pierwsza pomoc polega na przemyciu rany np. wodą utlenioną, zatrzymaniu krwotoku, (jeżeli występuje) i założeniu opatrunku jałowego. Opatrunek umocować bandażem,
przylepcem, chusta trójkątną - w zależności od wielkości zranienia. Nigdy nie usuwać tkwiących w ranie przedmiotów np. noża, kawałka drewna itp.
KRWOTOKI
Krwotokiem nazywamy szybki i obfity wylew krwi z uszkodzonego naczynia krwionośnego. Wypływanie krwi wolne i skąpe nazywamy krwawieniem.
Krwotoki dzielimy na:
zewnętrzne (upływ krwi na zewnątrz ciała),
wewnętrzne (poza naczynia krwionośne do wnętrza ciała, np. do jamy brzusznej).
Krwotoki zewnętrzne dzielimy na: tętnicze i żylne
Krwotok tętniczy cechuje się silnym, pulsującym krwawieniem. Zabarwienie krwi jest jasnoczerwone.
Krwotok żylny cechuje się powolnym, jednostajnym krwawieniem. Zabarwienie krwi jest ciemnoczerwone.
Pierwsza pomoc przy krwotokach polega na założeniu opatrunku uciskowego (lub opaski uciskowej - tylko gdy doszło do całkowitej amputacji kończyny).
W przypadku krwotoku tętniczego opaskę uciskową założyć powyżej miejsca krwawienia (pomiędzy sercem a raną) a na ranę nałożyć opatrunek z gazy i bandaża elastycznego. Natomiast w przypadku krwotoku żylnego opaskę
uciskową założyć poniżej miejsca zranienia. Maksymalny czas stosowania opaski uciskowej wynosi 1,5 godziny.
NIE WOLNO UŻYWAĆ JAKO OPASKI UCISKOWEJ DRUTU, SZNURKA ITP.
Przy krwotokach wewnętrznych należy jak najszybciej oddać chorego pod opiekę lekarza.
ZWICHNIĘCIA
Zwichnięciem nazywamy częściowe lub całkowite przemieszczenie się jednej lub kilku kości w obrębie stawu. Oprócz przemieszczenia dochodzi do uszkodzenia torebki stawowej i wiązadeł. Pierwsza pomoc:
Przyłożyć zimny okład na zwichnięty staw,
Unieruchomić go za pomocą opaski i szyny,
Przewieźć chorego do lekarza (przy zwichnięciach stawów kolanowego, biodrowego i skokowego – w pozycji leżącej).
ZŁAMANIA
Złamania dzielimy na:
Zamknięte - nienaruszające ciągłości skóry,
Otwarte - z przerwaniem ciągłości skóry i odsłonięciem kości
Pierwsza pomoc przy złamaniu zamkniętym polega na unieruchomieniu uszkodzonej kończyny wraz z dwoma sąsiednimi stawami i odtransportowaniu poszkodowanego do lekarza. W przypadku złamania otwartego na ranę założyć jałowy opatrunek, ostrożnie unieruchomić złamaną kończynę (wraz z dwoma sąsiednimi stawami) i wezwać lekarza (w przypadku krwotoku tętniczego dodatkowo założyć opatrunek uciskowy).
AMPUTACJA KOŃCZYNY
Postępowanie w przypadku amputacji kończyny:
założyć opaskę uciskową
na ranę nałożyć szczelny, jałowy opatrunek,
ranną kończynę unieść do góry, w celu zmniejszenia natężenia krwawienia,
natychmiast odtransportować poszkodowanego do szpitala (wraz z amputowanym fragmentem kończyny, który umieścić w czystym pojemniku z lodem)
URAZY GŁOWY
Najgroźniejszym urazem głowy jest pęknięcie podstawy czaszki. Objawami tego urazu są: krwawienie z ucha, nosa lub jamy ustnej, krwawe wylewy dookoła oczu, utrata słuchu, zaburzenia wzroku, przejściowa utrata przytomności, wymioty, senność i apatia. Podane objawy nie muszą występować jednocześnie. Pierwsza pomoc polega na ułożeniu poszkodowanego w pozycji półleżącej, stosowaniu okładów z lodu i natychmiastowemu wezwaniu lekarza. Gdy chory z obrażeniami czaszki jest nieprzytomny, postępować z nim tak, jak przy uszkodzeniu kręgosłupa szyjnego.
URAZY BRZUCHA
W przypadku zamkniętego urazu brzucha poszkodowanego ułożyć w pozycji półsiedzącej z lekko podgiętymi nogami, rozpiąć mu części ubrania uciskające brzuch, stosować zimne okłady i wezwać lekarza. Otwarty uraz brzucha
charakteryzuje się przerwaniem powłok brzusznych, często z wypadnięciem jelit lub żołądka. W tym przypadku chorego ułożyć w pozycji półsiedzącej, nałożyć na ranę sterylny opatrunek lub zasłonić ranę gazą
i natychmiast wezwać lekarza.
W żadnym wypadku nie wolno wprowadzać wystających narządów do jamy brzusznej ani ich dotykać. Choremu nie wolno podawać żadnych płynów ani posiłków.
OPARZENIA TERMICZNE Rozróżniamy oparzenia:
I stopnia - zaczerwienienie skóry z piekącym bólem,
II stopnia - pęcherze wypełnione płynem surowiczym oraz silny ból, III stopnia - sucha lub rozpływna martwica tkanek,
Pierwsza pomoc:
Schładzać miejsca oparzone chłodną wodą przez 5 – 10 minut,
Miejsce oparzone owinąć suchą gazą w celu niedopuszczenia do zabrudzenia ran,
Podać leki przeciwbólowe i przeciwwstrząsowe
Jak najszybciej przetransportować poparzonego do lekarza.
W przypadku oparzeń rozległych oparzonego kierujemy bezpośrednio do lekarza.
OPARZENIA KWASAMI
Zdjąć zanieczyszczona odzież, skórę obmyć dużą ilością chłodnej wody. Nie używać mydła. Nie stosować środków zobojętniających. Na oparzenia założyć jałowy opatrunek. Wezwać fachową pomoc (lekarza). W przypadku skażenia oczu płukać oczy co najmniej 15 minut dużą ilością chłodnej, bieżącej wody (unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko mechanicznego uszkodzenia oka).
PORAŻENIE PRĄDEM
Pierwszą czynnością przy porażeniu prądem jest odłączenie porażonego od źródła prądu, a następnie ocena jego stanu zdrowia. Sprawdzić czy:
Poszkodowany jest przytomny,
Poszkodowany oddycha,
Serce pracuje
Rozległość oparzeń.
Jeżeli chory zemdlał, układamy go płasko na kilkanaście sekund, a następnie unosimy mu do góry kończyny dolne w celu poprawy ukrwienia mózgu. Chwilowe zatrzymanie oddychania ustępuje najczęściej samoistnie po odłączeniu poszkodowanego od źródła prądu. W razie braku oddechu i zatrzymaniu krążenia krwi konieczna jest reanimacja . ODMROŻENIA
Odmrożenie jest to uszkodzenie tkanek wywołane działaniem niskiej temperatury. W miejscach odmrożonych mogą występować przez dłuższy czas zaburzenia czucia, nadmierne pocenie, uczucie chłodu. Główną zasadą udzielania pierwszej pomocy w przypadku odmrożenia jest stopniowe ocieplanie ciała poszkodowanego. Należy pamiętać, że nie wolno podnosić temperatury ciała powyżej 370C. Inną z proponowanych metod jest zanurzenie
w wodzie o temperaturze 42 st. co najmniej na 20 min.
OMDLENIE
Udzielający pierwszej pomocy zemdlonemu powinien chorego:
ułożyć wygodnie z nogami uniesionymi do góry lub posądzić pochylając mocno do przodu, tak, by głowa znajdowała się miedzy kolanami.
rozpiąć ubranie, zapewnić dostęp świeżego powietrza.
UWAGA!
Nieprzytomnemu nigdy nie wolno podawać żadnych środków doustnie!
Jeśli poszkodowany sinieje - podnieść do góry dolna szczękę celem udrożnienia dróg oddechowych.
Jeśli po kilku minutach poszkodowany nie odzyskuje przytomności – wezwać pogotowie ratunkowe.
URAZ KRĘGOSŁUPA
Obrażenia kręgosłupa mogą być wynikiem pośredniego lub bezpośredniego działania siły zewnętrznej. Wiele obrażeń następuje wskutek pośredniego działania siły (zgniecenie, zgięcie) i często towarzyszy im uszkodzenie rdzenia
kręgowego z zaburzeniem jego funkcji.
Objawy
Niewiele urazów kręgosłupa jest ograniczonych tylko do tej części ciała. W większości przypadków należy zwrócić uwagę na inne obszary ciała (jama brzuszna, głowa, kończyny górne i dolne). Do najczęstszych objawów związanych z uszkodzeniem kręgosłupa należą:
zaburzenia czucia,
zaburzenia świadomości,
widoczne na zewnątrz obrażenia kręgów,
otarcia, krwiaki, ślady stłuczenia na ciele głównie w miejscu działania siły,
niedowład poprzeczny wszystkich kończyn,
niewydolność oddechowa (w przypadku zaburzeń pracy przepony lub mięśni międzyżebrowych,
do których dochodzi w przypadku uszkodzenia kręgosłupa na różnej wysokości).
Postępowanie
W przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa w celu ochrony rdzenia kręgowego należy postępować z wielką ostrożnością aby nie spowodować dalszego uszkodzenia rdzenia. Na miejscu wypadku należy przede wszystkim:
zabezpieczyć funkcje życiowe poszkodowanego (oddychanie, krążenie),
unieruchomić kręgosłup na odcinku szyjnym za pomocą dostępnych środków,
ochronić chorego przed wyziębieniem,
wezwać fachową pomoc.
