Z E S Z YT Y N A U K O W E PO LI T ECHNIKI ŚLĄSKIEJ S e r i a1 T R A N S P O R T a. k
__________________1 9 8 6
N r kol. 863
Andrzej DYDO B a r ba r a M A C I E J N A I nstytut T ra n sp o r t u Poli te o hn lk l Śląskiej
O C E N A S T A N U BE ZP I E C Z E Ń S T W A W R U C H U D R O GO WY M N A O B S Z A RZ E WOJEW Ó DZ TW A K A T O W I C K I E G O Z E S Z CZ EG Ó LN YM UW ZG LĘ D NI EN IE M M I A S T A K A T O W I C E - ANALIZA S ZC ZE G Ó Ł O W A
S t r e s z o a s n l e . V a rtykule omówiono w y ni k i ssozegółowej analiey stanu b e z p i e c z e ń s t w a w ruohu drog ow ym w e w s z y s t k i c h Jednostkach a d m i n i s t r a c y j n y c h województwa. Celem tej a n a l i z y by ło u z yskanie w y n i k ó w u m o l l i w l a J ą o y o h po djęois dzia ła ń z m i e rz aj ą cy ch do p o p r a w y sta
n u be zp i e c z e ń s t w a w r uo hu drogo w y m . Określono o b s z a r y w województwie oraz m i e j s o a n a drog ao h o szozególnej konoentraoji w y p a d k ó w a takie u s t a l o n o p rzyc z y n y p o w s t a ł y c h tam z d ar ze ń drogowych. Obliozono rów
ni e! w o k a l ni k i wyp a dk ow oś c i o dniesione do l io zb y mieszkańców, lloz- b y p ojazdów, ruoh l iw oś oi mieszkańców, dłu g oś ci d r ó g oraz w sk aś ni k i l i o z b y osób poszkodowanych. S z o z eg ół ow a a n a li za miejso szozególnej k o no en tr a oj i w y p a d k ó w d ro gowych z o s ta ła p r z e p r o wa dz on a dla głó wn y ch o i ą g ó w komunikacyjnych. W yniki a n a li z y mo gą stanowić p odstawę do o kr eś le n ia z a kr e su ni ez b ę d n y c h prao m a j ą cy ch doprowadzić do likwi- d aoji miejso szczególnie niebezpiecznych. Pon ad to ooaniono, w Jakim stop ni u p r z e b u d o w a skrzyż o wa ń d r ó g i przejść n a dw up o ziomowe w p ł y n ę ł a n a poprawę stanu bezpleozeństwa. B a da n ia ta przepr ow a dz on o n a k il ku w y b r a n y c h skrzyZowaniaoh, Z ogólnej l i o zb y w y p a d k ó w w y d z i e l o n o w y p a d k i dotyczące k om unikacji z b i o r o w e j , t J . wypadki n a p r z e j a z da c h k ol ej o w y c h i wypa dk i au to b u s o w e - omawiając Je oddzielnie. Sp°~
sób a n a l i e y szczegółowej oraz ust al a ni e o i ą g ó w ni eb e z p i e c z n y c h p f » » 4 "
stawiono n a p r zy k ła dz ie m i a s t a Katowioe.
1. P R O G R A M I ZA KRES P RA CY
Za ł ol en ie m p r a c y było u zy skanie w y n i k ó w p oz wa l a J ą o y o h n a otrzymanie w i a r y g o d n y c h d a n y c h u m o Z l l wl a Ją oy oh podj ę ci e d z ia ł ań z m i er za Ją o yo h do p o p r a w y s ta nu b e z p l e oz eń st w a w r uo hu drog o wy m w wo je w ó d z t w i e katowiokim. V z w i ąz k u z tym a u t o r z y p r a o y [8j p r z e pr o wa dz il i sz czegółową analizę stanu b ez pl e o z e ń s t w a w r uo hu drogowym, oddzie l ni e d la ws z ys t k l o h J e dnostek a d m i n i s t r a c y j n y c h w o j e w ó d z t w a (miasta i gminy) , starająo się określić o b s z a r y w wojewód zt w ie , Jak rów ni e! m i e j s c a n a d r o ga oh (ulioaoh) o szoz eg ól ne j k o n oe n tr ao ji w y p a d k ó w oraz ustalić p r z y c z y n y p o w s t a ł y c h tam z d a rz e ń d r o gowych.
Dla z r e al i zo wa ni a tak przyj ęt eg o p r o gr a mu w y k o n a n o 1
- Szoze g ół ow e zesta w ie ni e i analizę w y p a d k ó w d r o g o w y c h dla ws z ys t k l o h J e d n o s t e k ad mi ni s t r a c y j n y c h wo j e w ó d z t w a katow lo ki e ge określając 1
112 A. D y d o f B. Maciejna
a) ogólną liczbę w y p a d k ó w i ofiar, b) rodzaj i przyczynę wypadku, c) s prawców wypadku,
d) miejsce i czas powst a wa ni a wypadków, e) liczbę w y p ad kó w n a p r zejazdach kolejowych, f) liczbę w y p a d kó w z udziałem au to b us ów VPK i PKS.
Pozwoliło to na obliczenie w s ka źn ik ó w wyp ad k ow oś ci i n a dokonanie p o r ó w n a ń bezpiec ze ń st wa w ruchu drogowym p o s z c ze gó ln y ch jednostek ad mi ni s tr a
cyjn y ch m i ęd zy sobą.
- Szczegółową analizę miejsc szczególnej kon ce nt r ac ji wy pa d kó w drogowych.
B adania te przeprowadzono dla głównych c ią gó w k o mu ni k ac yj ny c h zarówno na obszarze miast, jak i n a drogach pozamiejskich. Uzyskane wy niki mogą stanowić w p r zyszłości podstawę do określ en ia zakresu n ie zb ę d n y c h prac m a j ą cy ch w kons ek we n cj i doprowadzić do l ikwidacji miejsc szozególnie n iebezpiecznych.
- Analizę i ocenę w jakim stopniu zastosowane w poprz ed ni c h latach r o z w i ą z ania typu b ud owlanego w p ł y n ę ł y n a poprawę stanu be zp ie c ze ńs tw a w tych miejscach. Badania przepro w ad zo no n a ki lk u w y br a n y c h skrzyż o wa ni ac h dróg s amochodowych oraz prze jś ci ac h dla p i e s zy c h a p r z e b u do wa n yc h (z j edno
pozi om o wy ch n a dwupoziomowe) w p o pr ze d ni ch latach. U zyskane wyniki mogą być pomocne dla p r o je k ta nt ów u k ł a d ó w komunikacyjnych.
2. OGÓL NE DA N E 0 WY PA DK A CH DRO G OW YC H W P O S Z C Z EG ÓL NY C H JE D NOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH
2.1. Liczba w y p a d kó w i ofiar, ws ka źn i ki wyp ad k ow oś ci
Ocenę stanu bezpie cz e ńs tw a n a o bszarze p o s z c ze g ól ny ch jednostek a d m i ni s tr ac yj n yc h woj. k at ow ickiego przepr ow a dz on o analizując b ezwzględne w a r
tości liczby w y p a dk ów i ofiar oraz war to śc i liczbowe n as tę p u j ą c y c h w s k a ź n i k ó w wypadkowości:
a) ws ka ź n i k ogólnego z agrożenia m i e s z k a ń c ó w
Wo t
b) wsk a źn ik licz b y w y p a d k ó w w stosunku do liczby p o j az dó w
WP
Ocena stanu bezpieczeństwa.. 113
c) w s k a źn i k li ozby w y p a d k ó w w stosunku do ruchliwości m i e s zk ań có w
V T 2 2 L — 1 , w (^ruchliwość J 9
d) w s k aź ni k gęstośoi w y p a d k ó w n a sieci dróg podstawowych w m iastach
v [ s H •
e ) w s k aź ni k l ic zb y osób poszkod ow a ny ch
t
z » c » 110000 m i e s z k a ń c ó w ! 9
¥ zr
10000 m i e s z k a ń c ó w 9
f) w s k a ź n i k l i c z b y za bitych do l iczby ofiar
W t [z + c + lj *
g ) w s k a ź n i k lioz by ciężko r a n ny c h do l i c zb y ofiar
W 2 [z + c + l] ’
h) w s k a źn ik l ic z by za bi ty c h do l iczby w y p a d k ó w
I— 5— 7-1 I w y p a d k ó w ' V 3
D a n e l iczbowe o ludności i pojazdach zaczerpnięto z od p ow iednich roczników statystycznych. Nat om i as t informaoje u możliwiające określenie ruchliwości m ie sz k a ń c ó w w ro ku 1978 z prac ^1, 3» 5 t 7 j . W tych samych źr ódłach z a warte b y ł y informacje o długości sieci d ró g podst aw o wy ch w miastach.
A n a li z a zes t aw io ny c h wartośoi liczbo wy ch stworzyła możliwość określe
nia Jednostek administ ra cy jn y ch o wię k sz ym od przeoiętnego w skali w o j e w ó d z tw a stop ni u zagroż en i a be zp ieczeństwa ruchu drogowego, ewentualnie gdzie wypa d ki drogowe mają szozególnie ciężki oharakter. U mo żliwia to od
po wi e dn im w ł a d z o m pod ję ci e deoyzji <r e w en tualnych dals z yc h bad a ni ac h w ce
lu w y e l i mi no wa n ia p r z yc zy n w y p ad kó w i p o p r a w y be zp ie c ze ńs tw a n a podległych im obazaraoh administracyjnych. Dodatkowo wskazano te Jednostki, w których takie b a da ni a są absolutnie niezbędne. Szczegółowe wnio sk i podano w punkcie U n i n ie js ze g o art y ku łu (wnioski zawarte w pun kt a oh od 1 do 5).
114 A. Dydo. B. M aclejna
8.2. Llozba wy pa dk ów w tunkoji rodzaju 1 p r z y c z y n y
P rz eprowadzona analiza za br anych ma te r i a ł ó w wykazała, Za zarówno w mias
tach Jak i gminaoh w większości p rz y pa dk ów d o minującym rodzajem wypad ku Jest n ajeohanie p o ja zd u n a pieszego. V m i a s t a c h n a j ee ha ni e n a pieszego Jest absolutnie do minującym rodzajem wypadku, n at om ia s t w gmin ao h w y s t ę p u je zmniejszanie dysproporcji n a rzecz zde r ze ni a lub n a je c ha ni a n a p r ze sz kodę. V kilku w i ęk sz yc h m ias ta c h (Zabrza, Sosnowleo, Gliwioe, Katowioe) znaczną llozbę w y p a d k ó w stanowi n aj ec ha n ie n a p o ja z d atojąoy.
V większośoi jednostek administr ac y jn yc h przyczyną po w stania wypa dk u Jest błąd kierującego pojazdem. Jedynie w Bytomiu, C ho rzowie i S osnowcu dominu- jąoą przyczyną Jest błą d pieszego.
O drębnym i woale nie marg in es o wy m p ro blemem Jest po wodowanie w y p a d k ó w na skutek stanu ni et rzeźwego u ż y tk o wn ik ów dróg. Sz czegółowe informaoje w tym zakresie podano w o drębnym artykule.
2.3. Sprawcy wy pa dk ó w
V w iększośoi Jednostek admi ni st r ac yj ny c h sprawcami n aj większej liczby w y p a dk ów są kie r uj ąo y pojazdami wszelk ie go typu,z tym. Ze w m i a s ta c h są to ki e ru ją cy pojazdami s a m o o h o d o w y m i , na to m ia st w g m i n ao h - ki er u ją cy po j az dami .Jednośladowymi. Dodatkowo stwierdza się, Ze znaczną llozbę wyp ad kó w powodująt
a) ki er uj ą oy samochodami ci ężarowymi w Chorzowie, b) kie ru ją o y autobusami w Sosnowcu,
o) ki erująoy tramwajami w R udzie śląskiej,
d) ki e rująoy ciągnikami w Dąb ro wi e G ó m i o z e J , Pszczynie i gminie Wolbrom.
2.4. Li czba w y p ad k ów w funkojl m l ej s oa 1 ozasu
PrzowaZająoa część w y p a d k ó w ma mie js o e n a o bs z arach z a bu dowanych (73%).
V mia st ac h róZnioa ta Jest bardzo wyraźna, na t om ia st w g m i na o h następuje pewne wyrównanie l lo z by w y p a d k ó w n a terenach zab u do wa ny c h i n ie za budowa-
\ %
nyoh. Istnieją równieZ Jednostki a d m i n i s t r a c y j n e , w któr yc h wię ks z a liozba wy p ad kó w m a m iejsoe n a terenie n i e z a b u d o w a n y m .
Jak JuZ podano, rozkład zmian licz by w y p a d k ó w w ozaąie dla wo j ewództwa katowiokiego nie wykazuje tak w y r a ź n yc h p rawidlpwośol jak w pozo s ta ły ch w ojewództwach kraju. Mo Z na Jednak stwierdzić, Ze>
a) w duZy oh m i a s ta o h wzrost li ozby w y p a dk ó w n a st ęp uj e głównie w m iesi ąo ao h wrzesień, październik, listopad. Związane to jest zapewne ze z większe
n i e m się utr ud ni e ń w ruchu na s kutek zmian p o g o d y i wc ześnie zapa d aj ą
cego zmroku p r z y intensywnym ruohu w go dz in a ch po po l udniowo-wisosornych lub wozesno-rannych,
b) n a pozostałym obszarze wo jewództwa na s ilanie p ow stawania w y p a d k ó w w cią
gu roku Jest bardzo różne,
Ocena a tanu bezpieczeństwa. 115
c) w duży ch m i a s t a c h dniami, w których notuje się większą liczbę wy padków są wtorek, środa i piątek,
d) w większ o śc i jednostek administr a cy jn yc h wzrost liczby wyp a dk ów o bser
wuje się w godz. od ^U00 do 20°°. Jedynie w kilku mia st ac h ten p r z e dział c z a so w y jest inny,np.
oo ■ oo
w godz. 11 - 14 - w Libiążu, Jaworznie, Jastrzębiu,
oo oo
w godz. 17 - 23 - w gminie Bukowno,
w godz, 23°° - 5°° - w Czechowicaoh-Dziedzicach,
2.5« Wypadki n a przej az d ac h kolejowych
Analizę pr ze prowadzono n a odrębne życzenie zle ce n io da wc y pracy,tzn.
Biura Planow a ni a Przestrzennego w Katowicach, Polegała ona na zestawieniu w sz ys t ki ch jednostek administracyjnych, w któ r yc h w latach 1978-1981 w y d a rz y ły się wypadki n a p rz ej az d ac h kolejowych. W zesta w ie ni u tym podano in
formacje o s pr awcach wypadków, p r z y cz yn ac h ich p ow stania oraz stopniu ciężkości.
Sf or m uł ow an i e o gólnych w n i o s k ó w było jednak utrudnione, po n ie wa ż liczba w yp ad k ó w może być uzale żn i on a od liczby pr ze ja z d ó w kolejowych w danej jed
n os tc e administracyjnej.
N a l e ż y na t om ia st zwrócić uwagę na fakt, że w kartach wypa dk u w prawie 100%
sprawcą był k ie r u j ą c y poj az de m drogowym, a główną przyczyną jego nieuwaga lub n i e pr z es tr ze g an ie z n a kó w drogowych. Jest to zgodne z obowiązującymi przepisami, n ak ła d ającymi na użyt ko w ni kó w dr óg s amochodowych obowiązek zachow an i a szczególnej ostrożności w tych miejscach. Niemniej jest to stwierdzenie bardzo ogólne. Vyda je się słuszne, że we ws z ys t k i c h tych mi e js ca ch powinno się szczegółowo sprawdzić czy pod określeniem "n ie u wa ga ” względnie "nieprzestrzeganię znaków" nie kryje się np. b r a k widoczności z naków może źle usytuowanych, jak i o dp o wiednich odc i nk ów szlaku kole jo wego obok przejazdu. Do poda ni a takich sugestii skłaniają wyni ki szcze
góło w yc h anal iz p r z yc zy n w y p ad kó w na p r z ej az da c h kolejow yo h prze p ro wa dz o n y c h w odrębnej p r a c y [jł] .
2.6. Wypa dk i z ud zi a łe m au to bu s ów ¥ P K i PKS
Pr z eprowadzona analiza szczegółowa u mo ż li wi a określenie tych jednostek administracyjnych, w któr yc h p ro c en to wy udział w y p a d k ó w z autobusami do ogólnej li czby w y p a d k ó w n a tyra obszarze Jest w y ż s z y od średniej wartości dla wojew ód zt w a (6,18%). Szczegółowo p r o b le m ten omówiono w jednym z a r tykułów zamiesz c zo ny m w niniejs zy m zeszycie.
W m i a st a ch tych powi n na zostać p r z e p ro wa dz o na szczegółowa analiza w ce
lu określ en ia prz yc z yn tak znacznego u d z ia łu a ut o bu só w w wy pa d ka ch d r og o wych.
O kr eślono również miasta, w k t ó ry ch szczególnie dużo osób jest poszko
dowa n yc h w w y p a d k a c h z udzi a łe m autobusów. Dodatkowo stwierdzono, że kie- r uj ąo y autob us a mi są w większości sprawcami w yp ad k ó w w Dąbrowie Górniczej,
A. Dydo. B. Mac le jn a
O l k u sz u 1 Sosnowcu, n a t o mi as t pasa że r ow ie najoz ęś o ie j p owodują wypa d ki w Bytomiu, Jastrzębiu, K nurowie i Rudz ie Śląskiej.
3. ANAL IZ A SZCZECKSŁOWA
3.1. Kry te r ia o c e ny i zakres anali zy
W l it eraturze krajowej [ó] zaleo a się b y jako k r y t e ri um dla określenia miejsc ni eb e z p i e c z n y c h przyjmować, tzw. w s k a źn ik zagroż en ia be zp i eo ze ńs t wa ruchu, b ę d ą o y iloczynem w s k a źn i ka l i c z b y w y p a d k ó w n a 1 m in pasaż.km, przez w sk aź n i k gęstości w y p a d k ó w :
¥ = V « V
z P g
gdzie ws k aź ni ki i obliczone w g w z o r ó w p o d an y ch w p un kc ie 2.3 a r t y k uł u pt. ’M e t o d y a n a l i z y stanu b e z p i e c z e ń s t w a . ..■ ramies ą cz on eg o w n i n i e j szym zaszycie.
S t a n be zp i ec ze ńs t wa ruchu n a b a da ny m odci nk u drogi o c en i a się p o r ó wn u
jąc w s k a ź n i k za gr oż e ni a dla tego odci nk a ze średnim w s k a ź n i k i e m za
g ro że n i a n a droga ch tej samej ka te go r ii dla określonego obszaru (w a £r )i p rzyjmuJąo n a st ęp uj ą ce kryteria«
k - o d c in ek w z g l ę d ni e bezpieczny, V z ś r < V z * 2 * * ś r - odci n ek zagrożony,
2 v s ^ ” odc i ne k niebezpieczny,
> 4 V ^ - odci na k szczególnie niebezpieczny,
p r z y czy m dane etatystyczne d la obliczenia i V ^ p o w i n n y obejmować oo najmniej 3 lata.
Zastosowanie tego kryterium w niniej sz ej p r a c y nie było m o żl i we z u w a gi n a b r a k wy st arozająoej liczby m i a r o d a j n y c h (głównie aktualnych) danych w odni es i en iu do n a t ę ż e n i a ruohu n a b a d a n y c h droga o h i ulicach. Było to p o w o d e m pr zy ję ci a w p r a c y innego kryterium. Mianowicie, pr ze prowadzono porówn an ie be zw z ględnej l i c z b y w y p a d k ó w "W" n a każdej u l i o y (względnie drodze) ze średnią liczbą w y p a d k ó w "y" p r z y pa da j ąo ą n a Jedną ulicę (drogę) n a anali z ow an ym obszarze (miasto lub gminę). Śre dn ią liczbę w y p a d k ó w y obliczono ze wzorui
— V y
gdzie«
V - l iozba w y p a d k ó w w roku n a o b s z a r z e ,
Lu — liozba ulic, n a k t ó r y c h za is t n i a ł y w y p ad k i w d an ym roku.
Ocena »tanu bezpieczeństwa... 117
S ta n b ez pi e c z e ń s t w a f uo hu n a b a da ny m odci nk u oceniowo p rzyjmując następu- Jąoa założeniei
V < 3 y - odci n ak wz g lę dn ie bezpieczny, 3 r W .< 4 y - odoinek zagrożony,
4 y -S W - odoi n ak niebezpieczny.
D la w y z n a c z o n y c h w e d ł u g tego kr yterium ulio (dróg) z a gr o ż o n y c h i niebez- p i a o z n y o h p r z e p ro w ad zo no szczegółową analizę mi ejeo kono en tr ao j i wypad- ków, określono p r z y c z y n y ioh p ow s ta w a n i a oraz wsk az a no kierunki n i e zb ę d
n y c h dzi a ła ń m a j ą c y c h n a o a l u poprawę s t an u b az pi e o z a ń s t w a w tyoh miejs- oach. Szcze gó ło wo zakres p r ze p ro wa dz o ny ch w tan aposób an aliz p r z e d s t a wiono n a pr zy kł a d z i e m i a s t a Katowice.
3.2. S zo za g ó ł o w a a n a l i z a niej ao k o n c a n t r a c .11 w y p a d k ó w dl a m i a s t a Katowice
3.2.1. W y b ó r nl lo za gr oż o n y c h 1 n i e b e z p i e c z n y c h
W b a d a n y m okre si e c z a s u (1978-1981 r . ) n a o bszarze m i a s t a K a t o w i c e miało m i e j s o e 1928 w y p a d k ó w drogowych. S z cz e gó ło we dane o w y p a d k a c h w p o s zc ze g ó l n y c h l a ta ch oraz w artośoi k ry t e r i u m w y b o r u ulic z a g r o ż o n y c h i niS' b e z p i e c z n y c h prz ed s ta wi on o w tablioy 1.
Tablica 1
W artości k r y t er iu m w y b o r u ulic z a g r o ż o n y c h i n i e b e z p i e c z n y c h d l a m i a s t a K a t ow i oe
La t a O kr eś le n ie w s k a ź n i k ó w
1978 1979 1980 1981
L i o z b a w y p a d k ó w
d r o g o w y c h 517 484 466 461
L i o z b a ulio, n a k t ó r y c h
p o w s t a ł y w y pa d ki 124 1 1 6 1 1 1 124
Ś r e d n i a w a ż o n a y 17 4,17 4 ,2 0 3, 7 2
3 y 12 6
4 7 16 ,8
____
Źródłoi O p r a o o w a n i a w ł a s n e n a p o d s ta wi e ^8].
W opa r ci u o te k r y t e r i a usta l on e n a s t ę p u j ą o e ka te g o r i e ulio»
a) u l i c e n i e b e z p i e c z n e - A r m i i Czerwonej, Dzierż yń sk i eg o, K o ś o i u s z k i , R o z d z i e ń s d h g o ,
b) u li ce z ag ro ż o n e - 1 Maja, Mlkolowska, P a ne wn i ok a, Zawa d z k i e g o ,
118
A . Dydo, B, M a ciejnac) ulice "zbliżające się do stanu zagrożenia" - B r y n o w s k a , D ą br ow s z c z a ków, Francuska, Gliwicka, Górnośląska, Józefowaka, Kochłowicka, K r a kowska, Ligocka, R. Luksemburg, Murckowska, Obr. Stalingradu, Piotro- wicka, Pszczyńska, Rybki, Szopienicka, Warszawska.
3*2.2, Analiza za grożeń n a wyb ra n yc h ulicach
A nalizę pro bl e ma ty ki b ez pi ec z eń st wa ruchu pr ze prowadzono dla ulic n i e b e zp ie cz n yc h i zagr o żo ny ch (tablioa 2).
Tabl ic a 2 Z es tawienie p r z yc zy n w y p a d k ó w dr o go wy ch na wy b ra n y ą h ulica ch
m ia st a K atowice
N azwa u l i cy
L iczba w y p a d k ó w w l atach
1978-1981
B łę dy * * Braki
techn.
p oj az dó w w $
Inne w % k i e r u
jących p i e szych
A rmii Czerwonej 81 4 4, 0 53,5 _ 2,5
D zi erżyńskiego 149 55,5 42,5 2 -
Kościu sz ki 123 59,0 40,0 1 -
Rozdzień sk ie g o 136 57,0 40,5 1,5 1,0
1 Ma ja 77 43,0 55,5 - 1,5
M ik oł ow s ka 73 46,5 53,5 - -
P an ew n i c k a 52 57,5 42,5 - -
Zawadzkiego 83 55,5 43,5 1 -
Źródło: O p racowanie włas ne n a p o dstawie [8]*
Sprawcami w y p a d k ó w n a an al i zo wa ny c h c i ą ga oh k om u ni ka cy j ny ch są n ajczęściej piesi (kOr55%) i k i e r u ją cy p o jazdami (43+59$)•
S t r u kt u ra spr aw có w wś ró d k ie r aj ąc yo h p oj a zd am i p r ze d st aw ia się n a s t ę pująco:
a) k i e ro w cy samoch od ów osobowych: 55+75$, b) k i e r o w c y s a m oc ho dó w oiężarowyoh: 15+31$,
c) k i e r o w c y autobusów: 7+10$,
d) rowerzyści i motocykliści: 2+5$,
V p r a c y struktura spr aw o ów została sz czegółowo prze d st aw io n a dla każdej ulicy.
Pr z yc zy ny wy p a d k ó w są na to miast bardzo z ró żn icowane i p r zedstawiają się następująco:
Ocena atanu bezpieczeństwa... 1 1 2
a) ul. Armii Czerwonej
Do na j cz ę s t s z y c h b łę d ów kierujących pojazdami należą: nieprzestrzeganie pierwsze ńs tw a pr z ej az du oraz niezachowanie bezpiecznej prędkoćol (łącznie ponad 60%) 9 n at omiast dla pieszyoh - ni eprawidłowe przecho dz e ni a i gwał
towne wtargnięcie.
L ic zb a wypadków, które da ły się zlokalizować w oparciu o dokumentację (karta wypadku) wynosi 78 n a ogólną liczbę 81.
Do miejsc szozególnie z a grożonych należą:
- s kr z yżowani, z ul. R. L uk s em bu rg i Marchlewskiego (21 wypadków), - Rondo ( 1 5 wypadków).
V m nl . js zy m stopniu raiejsoami ni eb ez pieoznymi sąt - s kr zy żowania z ul. Mo ni u sz ki (k wypadki), - r ej o n POLMAG— u (3 wypadki),
- r ejon p ęt l i tramwajowej p r z y ul. Słonecznej (6 wypadków), - s kr zy żowanie z ul. G n i eź ni e ńs ką 1 rejon H u t y Cynku (6 wypadków).
Polepszenie stanu b e zp ie c z e ń s t w a n a tej u l i o y n o ż n a uzyskać poprzez popra
wę o z n ak ow a ni a p oz iomego 1 pionowego, budowę lub naprawę le tn iejącyob b a r i e r w y m u s z a j ą c y c h ruch p i e s z y o h wyłącznie przez przejścia, poprawę stanu n aw ie r z c h n i ulicy, poprawę st an u oświetlenia, unikanie wy l ąo za ni a sygna- liza oj i świetlnej.
b) ul. Dzierży ńs k ie go
Na j cz ę s t s z y m i przyczynami w y p a d k ó w s powodowanych przez ki erujących p o ja z dami s ą1 n le za o h o w a a i e be z pi e c z n e j p rę dkośoi (30%) i nieostrożność na p r z e J ś c i a o h dla p i e s z y o h (21%). D la p i e s z y c h naj o zę st sz y mi przyczynami sąt n i e p r a w i d ł o w e p rz e ch o d z e n i e C*9%) i g wa łtowne wt argnięoie n a Jezdnię (lk£).
L i c z b a w y p a d k ó w (wg doku me n tó w) u mo ż li w i a j ą c y c h Jednoznaczną lokalizaoję w yn os i 139 n a lk9 ogólnie z ar e jestrowanych.
Do m iejso s z ozególnie n i e b e z p i e c z n y c h n a le żą 1 - skrz yż ow a ni e z' ul. B r a ck ą i Złotą (20 wypadków), - skr zy żo w an ie z ul. D ęb ow ą (23 wyp.),
- skr zy żo w an ie z ul. P i a s t ó w - w j a z d n a dolne osiedle T y oi ą ol ec la (21 wyp.).
Z ko l ei do m iejso o z n a c z n y m z a g r o ż e n i u n a l e ż ą ■ - s k rz yż o wa ni e z ul. Ś c i e g i e n n e g o ( 1k wyp.),
- p o ł ą c z e n i a J e d n o k i e r u n k o w e z ul. Z a wadzkiego (10 wyp.),
- skrz yż ow an i e z ul. Ż e l a z n ą ora z r e j o n St adionu Śląskiego (po 8 wyp.).
Jedną z n a J o z ę s t s z y o h p r z y c z y n w y p a d k ó w n a sk rz y żowaniu z ul. Dębową Jest n a j e ż d ż a n i e p r z ez p o j a z d y J a d ą o e o d s t r o n y Cho rz ow a do Katowio (ezyb.dop.
60 km/h) n a s zn u r p o j a z d ó w z m i e r z a j ą c y c h skręcić w lewo w ul, d ę b o w ą . Po
na d to n a p r z e c i w s k r z y ż o w a n i a z n a j d u j e się kośoiół. Piesi ldąoy z ul. Dębo
wej n i e dost os ow u ją się do k o l o r u świa te ł n a sygnalizatorze. Znaozny ruch p i e s z y w tym rejo ni e w i ą ż e s ię r ó w n i e ż z u s y t u o w a n i e m sklep ów w tym rejo-
120 A. Dydo. B. M ac ie J n a
ni«. Ponadto światła n a skrzyżowaniu z ul. Dębową n ie zawsze są sprawne, oo Jest również jedną z pr zyozyn licz ny c h po tr ą oe ń pieszych.
V celu zmn ie j sz en ia zagrożenia n a sk rz yżowaniu z ul. Bracką, Złotą oraz Dębową należyi
- zlikwidować skręt w lewo na skrzyżowaniu z ul. Dębową,
- wyprostować jezdnię ul. Dzierżyńskiego w obrębie skrzyżowania z ul. Brac
ką i Złotą,
- wybudować pr z ejśoie podziemne dla p i e s zy c h n a skrzyżowaniu z ul. Dębową, - na odcinku ul. Dzierżyńskiego o d skrzyżowania z ul. Dębową do ul. Złotej
po prawej stronie patrząo od Katowic w ki erunku C h orzowa n a l e ż y od g ro dzić Jezdnię o d c hodnika bar ie r ką oohronną,
- ograniczyć szybkość jazdy do kO km/h, jeżeli n i e będą zrealizowane dwa poprze dn i e p u n k t y , .
c) ul. Kościuszki
Na jozęstszymi p rz yczynami w y p ad k ów s po wo d owanych przez k i e r ow c ów jest n i e ostrożność na przej śc ia ch (25$), niezach ow a ni e pie rw s ze ńs tw a p rz e jazdu (19$) oraz n i e b ez pi e oz na szybkość (17$). N at o miast dla pies z yc h - n i e p r a widłowe p rzeohodzenie Jezdni (30$) i g wa łtowne w t ar gn ię o ie n a Jezdnię (29$).
Liczba jednoznacznie zlokal iz ow a ny ch miejso w y p a d k ó w w y no si 116 n a 123 za
rejestrowane.
Do miejsc szczególnie n ie b ez p i e o z n y o h należą:
- rejon skrzyżowań z ul. D ą b r o ws zo za k ów 1 Ma ła c ho ws ki e go (20 wyp.), - rejon FAMUR-u (11 wyp.),
- w łą c zenie się ul. Brynowskiej (5 wyp. ),
- skrzyżowanie z ul. Poniatowskiego i Szeligi ew io z a (6 wyp.), - rejon Hali Parkowej (6 wyp.),
- rejon osiedla Ptasiego (6 wyp.), - skrzyżowanie z ul. Ko le jo w ą (6 wyp.),
Pr z yc zy ny powstawania w y p a dk ó w są bardzo różne, stąd ut ru dn i on e jest o kr e ś
lenie zakresu prao. Stwierdza się jednak, że ul. Kościu sz k i od s kr z yż ow a
n i a z ul. Kolejową w k i e r un ku M i k o ł ow a Jest bardzo słabo oświetlona. Na większej Jej części b r a k Jest ohodników, a istniejąoe pobooze Jest bardzo wąskie. A b y poprawić stan bezpieo ze ńs t wm należy:
- zapewnić dostateozne oświetlenie ulioy,
- zwiększyć szerokość p o b o c z y lub wybudować chodniki,
- n a w y so kości Hali Parkowej, tj. głównego w e j ś o i a do parku,w yk on a ć przeJś- oie dla pi es zy ch co najmniej Jednopoziomowe z sygnalizacją świetlną.
Dodatkowo dla części ul. Kościu sz k i przepro w ad zo no ssozegółową analizę stanu bezpie os eń st w a w oparciu o w d r o ż o n y w Gdańsku el ek tr o n i o s n y system pr zetwarzania danych "Wypadki drogowe". W y ni k i tej a n a l i z y przedeta wi on o w « publikowanym ar tykule [2].
O cena « tanu bezpieczeństwa.. 121
d) u l . Rozdzie ń sk ie go
Najc z ęs ts zy m i przyc z yn am i w y p ad kó w spowodow an y ch przez kie r ow có w są nie
zachow an i e be zpieoznej pr ęd kośoi Jazdy (40$), ni e za ch ow a ni e wystarczają
cej odległ oś ci p o m i ę d z y p o ja zdami (8 $) oraz prowadzenie p o j a z dó w w sta
n ie n i e t r z e ź w y m (12$). D l a pi e sz yc h - n i e p r aw i dł ow e przechodzenie (36$) i gwa łt o wn e w t argnięcie n a Jezdnię (25$).
Licz ba z l o k a l iz ow an y ch miejsc w yp ad k ó w w y n os i 125 n a ogólną liczbę zare- J es tro w a m y o h 1 3 6.
Rejo n am i n a j w ię ks ze g o z agrożenia są:
- o k o li oa R o z d z i a n i a (30 wyp„),
- r ej on s k rz yż ow a ń z ul. Str z el oó w B y to ms ki o h i Zjednoczenia Partii ( 1 8 w y p . ) ,
- r ej on p a w il on u m e bl owego "Agata" ( 1 5 wyp.),
- r ej on skrzy żo wa ń z ul. Bogucicką i Ma rk ie f ki ora« stacji C PN ( 1 8 wyp.), - r ej on kop. "Katowioe" ( 1 1 wyp.).
Na skrz yż o wa ni u z ul. Bogucicką - mimo is tn i en ia pr ze jścia nad Jezdnią ludzie ohodzą przez jezdnię - stąd z n a o zn a l iozba w y p a d k ó w z udzi ał e m pieszych.
N a sk rz y ż o w a n i u z ul. T u r c z y k a (wjazd za Nowosam) b r a k jest pr ze jścia p o d ziemnego, l udzie przeoh o dz ą przez jezdnię z uwagi n a b r a k innege dojścia z d z i e l n i c y Bo rk i do kom pl ek s u sklepów. Ponadto b r a k wy go d ne go dojazdu dla saraoohodow do N o w o s a m u o d s tr on y Katowic jest przyozyną w i e l u w y p a d ków.
N a s k rz yż o w a n i u w rejo n ie sa lonu m eb lowego "Agata" Jest pr ze j śc ie p od zie
mią, lecz l udzie p r ze oh od z ą przez jezdnię, st ą d wy st ę pu je tam duZa liczba p o t r ą c e ń pieszych. Ponadto zlokaliz o wa na w rejo ni e pos es ji n r 188 dwie du- Ze b a z y transportowe stwarzają znaczne zagroZe ni e dla b ez pi e c z e ń s t w a ruchu.
¥ zakresie n i e z b ę d n y c h prao u sp ra w n i a j ą c y c h ru c h n a l e ż a ł o b y przebudować u k ł a d k o m u n i k a c y j n y w rejonie Nowosamu. Poza tym ul. R o z d z i eń sk ie g o jako d roga szybkiego ru ch u Jest w yp o s a ż o n a w dosta t ec zn ą liczbę b e z k o l iz y jn yc h przejść dl a p i e s z y c h i zdecyd o wa na większość w y p a d k ó w w y n i k a z b r a k u os
trożności i w y o b ra źn i u k i e r o w c ó w i pieszych.
e) ul. 1 M a j a
Do n a j o z ę s t s z y o h p r z y c z y n w y p a d k ó w s p o w o do wa n yc h przez k i e r u j ą c y c h n al e- Zą: nieo st r oż no ść n a p r ze jś ci a ch dla p i e s z y c h (42$), n i e b e z p i e c z n a sz yb kość (13$) oraz n i e z a o h o w a n i e pi er ws z eń st wa p r z e ja zd u (11$). D l a p i e s z y c h dominują w o i ą Z --te same dwie przyozyny, tzn. n i e p ra wi dł o we p r z e c ho dz en i e (31$) i g wa ł to wn e w ta r gn ię ci e n a jezdnię (38$).
L i o z b a z l o k a l iz ow an y ch miejso w y p a d k ó w w y no si 73 n a 77 zarejestrowanych.
R ej on a m i n aj wi ę k s z e g o zagroZ en i a są:
- s kr z yżowanie z ul. Murcko ws k ą (9 wyp.), - skr z yż ow an i e z ul. Bo g ucioką (8 wyp.),
122 A. Dydo, B. Macie/Ina
- rejon a k n y i o w a n i a z ul. Krakowską, O br o ń c ó w Weste rp l at te oraz stacji CPN (10 w y p . ),
- rejon skrzyżowania z ul. Dawida i KS Słowian (9 wyp.),
- skrzyżowanie z ul. Paderewskiego i posesje n r 22 i 24 (11 wyp.), Analiza ukształtowania geometrycznego u l i o y oraz panują cy ch na niej w a runk ów ruchowych wykazała, że w zasadzie brak Jest m ożliwości popra w y b e z pieczeństwa ruchu poprzez zabiegi techniczno-organizacyjne. Przyczyną p o w stawania wypa d kó w jest bardzo duży ruch poja zd ów i p ieszych a głównie nie- przes trzeganie p rz episów ruchu przez u cz es t ni kó w ruchu. Wydaje się, że Je
dynie zwiększenie kontroli służb M O może mieć p ewien w p ł y w na zmniejszenie l iczby wypadków.
f) ul. Mikołowska
Wypadki spowodowane przez ki e rujących pojazdami wy n ik aj ą z niezach ow an i a ostrożności n a przejściach (^5/0, nie za c ho wa ni a bezpiecznej prędkości (17 %) • Dla pie s zy ch przeważa gwałtowne w t a rg ni ęc i e na jezdnię (41%) i n ieprawidłowe przechodzenie (23#)*
Na 73 zarejestrowane wypadki możliwą by ł a jednoznaczna lokalizacja dla 66.
R ejonami szczególnej koncentracji w y padków sąr-
- skrzyżowanie z ul. W. Pola i r ejon Zasadniczej S z ko ły Górniczej (13 wyp.), - skrzyżowanie z ul. Poniatowskiego, Strzelecką i B a rb ar y ( 7 wyp.),
- rejon A W F (8 wyp.),
- skrzyżowanie z ul. Jordana (5 wyp.).
Jest to ulica prowadząca ruch tranzytowy głównie w k i erunku półnoo - za
c hó d - południe, a równocześnie ul i ca śródmiejska wzdł uż duży ch osiedli mieszkaniowych. Koncentruje się na niej bardzo duż y ruch k o ł o w y (głównie a ut o bu so wy i ciężarowy) pr zy równoczesnym zna cz ny m ruohu pieszych. We wszyst ki c h wym ie ni on y ch pun kt a oh ko nc e ntracji w y p a dk ów są zachowane p o d stawowe z asady prawidłowej organizacji r u c h u * .Zdeoydowaną poprawę stanu b ez pieczeństwa można b y ło by uzyskać pr zebudowując skrzyżowanie z ul. Po
niatowskiego, Strzelecką i Barba r y (skrzyżowanie w jednym miejs o u 5 w l o tów), 00 jest jednak z inżynierskiego punk t u w i d z e n i a bardzo trudne. N a t o m iast w rejonie Sz koły Górniczej n a l e ż a ł o b y wybudować przejście podziemne dla pieszych.
g) ul. Panewnicka
Przyczynami w y p ad kó w spowodowanych przez ki erujących pojazdami są n i e b e z pieczna szybkość (285Ł), niezacho w an ie pierwsze ńs t wa p rz ejazdu (25$), n i e trzeźwość k ie r owców (15$), niepraw id ł ow e wypr ze d za ni e i omijanie (12$).
Natomiast w p rz ypadku p ieszych to gwałtowne wtarg ni ęc ie n a jezdnię (49$), nieprawi dł ow e przechodzenie (17$) i br ak opieki n a d dziećmi (11$).
L iczba zl ok al izowanych wy pa d kó w wy nosi 50 w stosunku do 52 za re j estrowa
nych.
Ocena stanu bezpieczeństwu.. 123
R ejonami konc en t ra cj i w y p a d k ó w eąi
- s kr z yżowanie z ul. Piotrowioką (10 wyp.),
- rejon skrzy ż ow ań z ul. ¿w . Br onisławy i M e d y k ó w oraz położo ne g o mi ędzy n i m i cm en tarza (9 wyp.).
Poprawę stanu b e z p i eo ze ńs t wa n a tej u l i c y m o żn a osiągnąć poprzez:
a ) jej g en er a ln ą przebudowę - co Jest bardz o trudne z uwagi n a p r z y l e g a jącą do niej zabudowę,
b) z ai ns ta l ow an ie sygnalizacji świetlnej n a sk rz yżowaniu z ul. Piotrowic- ką oraz z ul. Bronis ła wy i Medyków.
h ) ul. Zawadzkiego
N a j o zę st sz e p r z y o z y n y w y p a dk ó w w yw oł a n y c h p rzez ki e ru j ą c y c h to n i e o s t r o ż ność n a p r z e j ś c i a c h dla pie sz yc h (3350 > n i e z a c h o w a n i e pier ws z eń st wa p r z e jazdu (23/4), n i eb ez p i e c z n a szybkość (1954) i n i e pr z es tr ze g an ie z na kó w (8^), n a t o mi a st w ś r ó d p ie sz y c h to g wa łtowne w t a r gn ię ci e n a Jezdnię (40^) i n i e prawid ło we p r z e oh o dz en ie (2954).
L ic zb a z l o k a l iz ow a ny ch m iejsc w y p a d k ó w w y no si 79 n a 83 zarejestrowane.
Re jonami k on c entracji w y p a d k ó w są:
- skrzyżowanie z ul. Mi c ki e w i c z a (21 wyp.), - skrzyżowanie z ul. L i e bk ne ch t a (11 wyp.), - rejon pl. Grunwa ld zk ie g o (11 wyp.),
- s kr zy żowanie z ul. Dzierży ńs k ie go (10 wyp.), - s kr zy żowanie z ul. T yszki (6 wyp.).
Przyozyną p o ws ta w a n i a w y p a d k ó w na tej u l i c y Jest w głównej m i e rz e bardzo du ży ru ch k o ł o w y i p i e s z y oraz n i e p rz es tr z eg an ie p rzez u c z e s t n i k ó w tego ruchu p r z e p i s ó w drogowyoh. Poprawę stanu b e z p ie c ze ńs tw a m ożna uzyskać w T.asadzie jedynie popr ze z z w iększenie kontroli służb M O oraz zapewnienie p r a w id ło we g o dz ia ł an ia sygnalizacji świetlnej.
3.3. Oc en a st a nu b e zp ie cz e ńs tw a w w y b r a n y c h m i e j so a oh w obrębie GOP-u W s z e lk ie działania, np. techniczno-budowlane, zmie rz a ją ce do p o p ra wy stanu b ez pi e c z e ń s t w a n a drogach, p o w i n n y być po i ch z a ko ńc ze n iu poddane o ce ni e c z y p r z y n i o s ł y o ozekiwane rezultaty. W p r a o y p rz ep r ow ad zo n o an al i
zę poł ą cz on ą z o c e n ą , w Jakim stopniu pr ze b ud ow a szere g u skrzyżowań jed
n o p o z i o m o w y c h n a dw u po ziomowe w p ł yn ęł a n a poprawę stanu be z pi ec ze ń st wa w tyoh miejsoaoh. Analizę pr ze prowadzono dla skrzyż ow ań zloka li zo w an yc h na trasie E 22 w obrębie mi as t Katowioe, C h o r z ó w i Bytom. S zozegółowe wyniki a n a l i z y p odano we wcześniej opublik ow a ny m arty k ul e [2].
1
zk
A. Dydo, B. Mac le j nak. W N I O S KI
Przepr ow ad z on a szczegółowa anali z a stanu b ez pi e cz eń st w a w ruchu drogo
w ym u mo ż l i w i ł a sf ormułowanie w n i o s k ó w w odni es i en iu do:
a) o c e n y s tanu bez p ie cz eń s tw a w p o sz cz e g ó l n y c h Je dnostkach a d mi ni s t r a c y j ny c h województwa,
b) o c e n y stanu b e z p i ec z eń st wa w p u n k ta c h kono en t ra cj i w y p a d k ó w drogowych, c) og ó ln yc h spostrzeżeń.
ad a)
S ta n b e z p ie c ze ńs tw a w r u c h u drog o wy m dla p o s z c z e g ó l n y c h J ed n os te k a d mi ni stracyjnych
1. V w ię ks zo ś ci jednostek a d m in is t ra oy jn y oh obserwuje się s t a ł y w z r os t ogólnego zagroż en ia mieszkańców. V Jk Je dnostkach zagroZenie Jest wię ks z e aniżeli w skali oałego województwa, w 19 J ed nostkach stale wzrasta, Jedy
n i e w 15 w y k az uj e tendencję malejącą. V g m i n a c h stopień ogólnego zagroźe- n i a m i e s z k a ń c ó w w z ra s ta szybciej aniżeli w miastaoh.
2. W s k a źn ik l i c z b y w y p a d k ó w w st osunku do l i c z b y p o j a z d ó w w więks z oś ci j ed nostek a d mi n is tr ac y jn yc h wzrasta. V 32 jedn os tk a oh w zr os t ten Jest b a r dzo duZy, bo około 60%.
3. W s k a ź n i k g ęstości w y p a d k ó w w y k a s u j e równieZ tendencję wzrostową.
Zjawisko to obserwuje się głó wn ie w m i a s t a c h o b ardzo zwartej zabudewle i n i en ow o c z e s n y m uk ła d z i e komunikacyjnym, np. w Bytomiu, Chorzowie, Kato- wioaoh, P i e k ar ac h Śl., Rudzi e Śl., Świętochłowicach, Zawierciu i Zoraoh.
k. V pr awie w s z y s t k i c h g m i n ao h obs er wu j e się z jawisko w z ro s tu oięźkoś- oi wypadków.
5. W kilkuna st u J e dnostkaoh a d m i n i s t ra c yj ny ch w y s t ę p u j e z jawisko b a r dzo n i e k o rz ys t ne go su mo wania się n e g a t y w n y c h o o e n w za kresie be zp i e c z e ń st w a ru o bu drogowego. Do J e dn ostek tych naleZą: Bytom, m i a s t o i g mina B u kowno, mias to i g mina Chrzanów, C z e c h o w i o e - D z i e d z i o e , gmina Pawłowioe, m iasto i gmina Libiąż, miasto i gm i na Olkusz, P i e k a r y Śląskie, Pszczyna, m iasto i gmina Toszek, g mina Siewierz, gmina Gorzyce, g m in a Mszana.
a d b)
O ce na stanu b e z p i ec ze ń st wa w p u n k t a c h konc en tr a cj i w y p a d k ó w d ro go wy c h W n io sk i sformułowane w tej ozęści p r a o y m oż n a u sy st em a ty zo wa ć w trzy ia- sadnioze grupy:
1. Związane z organizacją ruchu:
a) n a d r o ga ch szybkiego ruchu i u l i c a c h d w u j e z d n i o w y c h n al eż y be z wz ględnie o ddzielić ru ch p i e s z y od ruohu koł ow eg o (płoty, bariery), wymaaczyć d obrze oznakowane p r z e jś ci a dla p i e s z y c h e ile b r a k jest możłiwo śe i z a s t os ow an i a ro z wiązań bezkolizyjnych} obecnie w w i e l u p r z y p a d k a c h n ie są u w z g l ęd ni on e p o t r z e b y ruchu pieszego,
O ca na atanu b e z p l a c z a ń a t w a , .
m
b) n a w ie l u dro g ao h i u l i ca c h l okalizacja przejść dla pi ee z y c h n ie jeat d o s to s ow an a do rzeczyw is ty c h potr ze b ruchu pieszego,
c) w w i e l u p r z y pa dk ac h p rzystanki m ie jskiej ko m unikacji pasażerskiej z lo
kalizo wa n e są nieprawidłowo, np. n a p rz e j ś c i a o h dla pi es zy c h względnie dokładnie n a p r z e c i w siebie,
d) spotyka się często lokalizację p r z y s t a n k ó w komun ik a cj i autobusowej na jezdni p r z y w ys t ępującej w tym m i e j s c u m oż li wo ś ci b u d o w y zatoki, e) w y s t ęp u ją zbyt częste awarie i w ył ąc z e n i a sygnalizacji świetlnej.
2. Związane z oz na kowaniem pi on ow ym i p oziomym
a) s tw ierdza się wyst ę po wa ni e n ag mi n n y c h bardzo duży ch u c h y b i e ń w p r aw id ł owym oznak o wa ni u pion ow y m i poz i om ym dró g i ulic głównie p r z y pr zejś
c ia oh dla p i e sz yc h i szkołach,
b) us yt uo w a n i e z n a k ó w ozęsto jest ni e wł a ś c i w e (brak ich widoczności).
3. Związane z ut rz y m a n i e m dróg i ulic
a) w y s t ęp u je bardzo wy raźnie zjawisko br ak u k on centracji organizacji u t r z y m a n i a dr óg i ulic w gestii jednego z a r z ą d z a j ą o e g o ,
b) st wierdza się wyr aź n e b raki w o ś wi et le n iu przejść dla p i e s z y c h oraz r uc hl i w y c h skrzyż o wa ń powodo wa n e głównie wyłą cz e ni am i oświetlenia, c) bardzo złe jest utrzym an i e p o dz ie mn y ch przejść dla pie sz yc h głównie
n a pe ry f e r i a o h m i as t a (brudno, b r a k oświetlenia, zalanie wodą), d) bardzo jest złe utrzy ma ni e ulic n a p e r y f e r i a c h m i a st a oraz w nowych
osiedlach,
e) b r a k barier, ł a ń c u ch ó w i p ł o t k ó w w m i e j s c a c h styku dużego równoległego ruchu ko ło we go i pieszego,
f ) złe Jest u tr z ym an ie n a wi er z ch ni na p r z e j a z d a c h kolejowyoh,
g) n a sk r zy żo wa n ia oh dró g po za m iastami u t ru dn i o n a jest w idoczność p o wo do w a n a r os n ąc ym i drzewami i k r z e w a m i ,
h) b r a k p o b o c z y p r z y d r o g ac h wz gl ęd n ie z ł y stan z mu sz aj ą cy p i e s z y c h do ru
chu po jezdniach,
i) w y s t ę pu ją braki s ł u pk ó w k i l om et r ow yc h i he kt om e t r o w y c h um oż li wiających jednoznaczne powiąza ni e miejs c a w y p a d k u z kilom e tr em trasy.
ad o ) Ogólne uwagi
1. Pr owadzenie analiz w zakresie b e z p i e cz eń s tw a ruohu drogowego jak równ i eż p o m i a r y p a r a m e t r ó w p ot r ze b n y c h do tych b adań są n i e z b ęd ne , pr zy o zy a p o w i n i e n to być sy s te ma ty c zn y ci ą g działań, a nie jednorazowa akoja.
2. Prowad zo n a obecnie dokumentacja p o wy pa dk o wa ,g łó w ni e K a r t a Wypadku Dr o go we go w p r z y p a dk u Jej pr a wi dłowego i r zetelnego w y p e ł n i a n i a ,zawiera oałkow io i e wys ta rc z aj ąc ą liczbę informacji dla prow a dz en ia szczegółowych anal iz wypadkowości. Jednakże stwierdza się obecnie bardzo duże uohybie- n i a p r z y w yp eł n i a n i u kart głównie w zakresie powią za n ia miejs ca wypadku z ki lornet rażeni drogi wz ględnie u l i c y oraz w prec y zo wa ni u p r z y cz yn wypadku.
126 A. D y do, B. Mao le jn a
3. Szoze gó ło w a anali z a kilkuna st u tysięcy Ka rt W y p a d k u Drogowego w y k a zała, 4e około k0 % w y p a d k ó w oałko w io ia ni* jast m o Z l l w y o h do Jed no zn ac z ne go zlokalizowania. W yj ątkowo n i e p ra wi d ło wo w yp e łn ia ne są d o k u m en ty p o w y padk ow e w mias ta ch Rybnik, Wodzisław, Knurów, Tyohy, Gliwioe, Mysłowioe.
N a t o mi a st bardzo dobrze pr ow a dz on a Jest w K a t o w i o a o h r C h orzowie i Zabrzu.
U. Nie zb ęd n e Jest p r o wa dz e ni e pe łniejezej d ok um entaoji kolizji d ro go wych, gdyi miej s ca ich k on ce ntraoji mogą stać się w nieda l ek ie j przysz- łośoi miejscami ko no e ntracji wypadków.
5.W ys zc z eg ól ni o ne w p ra o y wnioski i stw ie rd z en ia mają c h a r a kt er ramowy z uwagi n a b r a k wo ze śn i eJ sz yc h pod ob n yc h opracować oraz obszerność i z ło
żoność p o r us za ny c h zagadnień. N i e m n i e j Jednak w y ty cz aj ą ki er un ki dalszych szozegó ł ow yo h analiz, a tym samym u m o żl iw ia j ą o pr aoowanie środ kó w z ar ad c zych za po b ie ga ją c yc h wy st ę p o w a n i u nadmi er n ej w y p ad k ow oś ci w woje w ód zt wi e katowlokim.
LI T ER AT UR A
[i] M a t e r i a ł y statystyczne GUS. W a r s za wa 1981.
[2j M a c i e j n a B. i O cena stanu be zp ie o ze ńs tw a n a w y br a n y m c ią g u k o m un ik a c yj ny m oraz w w y b r a n y c h m i e j so ao h w obrębie OOP-u. Zeszyt N a u k o w y Po
litechniki Śląskiej, seria T ra n sp or t 1, Katowice, 1983.
[3] Program roz w oj u i mode rn iz ac j i mi e jekiej sieoi drogowej d la w o j e w ó d z twa katowickiego do 1990 r. Krakow sk ie B iuro D r ó g i Mostów, wrzesień, 1979.
Ry ć St.i A n a li z a w p ł y w u u ks zt a łt ow an i a Jednopoziomowego skrzyżowania drogi kołowej z linią kol ej o wą n a b ez p ie oz eń a tw o ruchu. P r a o a dyplo mo wa, Maszynopis, Katowloe, 1980.
[5] Szczegółowe opraoowanie w y n i k ó w pcaiiarów r u o hu k ołowego p r ze pr o w a d z o n y c h w 1980 r. n a droga ch m i e j s k i o h w o j e w ó d z t w a k a t o w i o k i e g o . Trana- projekt, Krakow sk ie Biuro Pro j ek tó w D r ó g i Mostów, Pr ac ow ni a K a t o w l oe, 1982.
[ó] M alawski J.j D ro ga - b ez p ie cz eń s tw o ruohu, VKL, 1980.
[7j W y n i ki pomi a ru g e neralnego ruohu w 1980 r. w DOD P Katowloe, T ra ns pr o - Jekt, Zakładowy Ośro de k Automaty za o ji i Projektowania, Warszawa, 1981.
[8] Wypadkowość n a sieoi transportowej w oj ew ó d z t w a kat o wio ki e g o . P r a o a ITK Politechniki SląekieJ, Kat ow l oe 1983.
Ocena a tanu be zp ieczeństwa 127
01IEHKA COCTOHHHH EE30ITACH0CTH B flOPOKHOM ÍBH K EH H H HA TEPPHTOPHH KATOBHIJKO- TO BO EBO flC T BA , C OGOBMM yHETOM TO PO M KATOBHIÍE - nOAPOBHHM AHAJIH3
P e 3 k> u e
B o r a i b e paccM OipeH u p e 3 y ^ B T a m n o ap o G a o ro aH an n sa c o c t o jih h h 6e3on acH ociH B AOpOIHOM HBHieHHH BO BCeX aflUHHHCTpaiHBHHX eflHHHqaX BoeBOACTBa. HejIbH) e i o - r o anajiH 3 a 6uno no.ny'ieHHe p e 3 y jn > ia io B , no3Bo^aioiiujx Ha npHHHTHe wep BeayuHx k yjiy'imeHHio c o c to h h h h 6e3on acH O d H b aopoiHOM a b h x c h h h . OnpeAeJieHa le p p H io - pafl b B o e B o ^ c T B e , a t a ic t e M e c ía Ha a o p o r a x c o c o 6 o Oojibmoft KOHneHTpanzeií npoHcmecTBHa. P a c c tm ia H u n o K a3aiex H c jiy H a ttH o c ie ít no oiHomeHHio k n n cjiy ¡ s m e - jie f l, m icny aBTOMofiHjjeS, noxBHXHociH z m e ji e í ! , bbjihhhh© A opor a la iu ce noica3a- TenH HHCjia nocipaAaBmHx.
noflpoÓHHfl aHanH3 u e c i o co flo a KÓHHeHipanjiH AopoxHux npoHcmecTBHfl O iu npoBe-
^eH .njia o c h o b h m x KouMyHHfíanHOHHux i p a c c . Pe3yjii> iaThi aHanH3a u o r y T 6 m b o c ho-
b o S Ana onpe^eJieHHH M acunaOa He oOxoAHMhtx p a 6 d , no3Bojuuonnx iH K B H A H p o B a ib
Mecía oco6o o n a c H u e .
B u jía n p oB efleH a opeHKa g «aKoft CTeneHH n e p e c ip o ilK a n e p e K p e c iK O B h nepeüoflOB b A B yx y p o B H a x n o B Jia a jia Ha yjiytimeHHe c o c to h h h h C e3 on acH o cT H , Hccxe^OBaHHB:
3 th npoBOflHJiHCb Ha HecKoabKHx B u C p a H H t c c n e p e K p e c i K a x . H3 oOmero n n c jia n p o - H cm eciBHft oTflejieH u npoH cm ecTBHa, n acacin H e ca u a :c o B o ro cooOneHHa i . e . p n o a c - mecTBHH n a ae.ne3HOAopoxHífx n eo ee3 A ax h aBT o 6 ycH tie npoHcm ecTBHa - p a cc M a ip H - BaH HX O IABJIbHO .
CnocoC noApofiH oro aH ann3 a a ia ic x e y c ia H O B x e H H e onacHHx T p a c c n peacT aBJieH O Ha npHMepe r o p e r a K a io B H ije .
T H E E V AL UA T I O N O F T H E ’ SEC UR IT Y S TA T E IN A RO A D TRAFFIC IN T H E A R E A OF K A T O WI CE VOIVODES HIP W I T H PARTI CU LA R RE GARD T O K A T O W I C E CIT Y - T H E D E T A IL ED ANALISIS
S u m m a r y
The results or the d e t a i l e d analysis of the seourity state in a road traffio in all admini st r at iv e units of the V o i v od es hi p h a v e b e e n disoussed in the a r t i o l e .
T he aim of this analysis was o bt ai n the results e nabling the aotlvities w h i c h w o u l d impr o ve the state of s e o ur it y i n a ro a d traffio.
T he sones in the Voivod e sh ip a n d the p l a o e d on roads w i t h severe con
centra ti o n of aooidents have bee n determined. Th e cansede, of ro ad aooidsnts w h i c h o o ou re d there ha ve bee n stated.
128 A. Dydo, B. Maci ej n a
Th© accident rates in r elation to the n u m b e r of inhabitants, the n u m ber of vehicles, the m o b i l i t y of inhabitants and the road lengths have b ee n calculated. The rates correspo n di ng to the n u m b e r of people suffe r
ring have also been calculated. T he d e tailed analysis of the places wi th severe c oncentrarion of the road accidents have been carried out for the m ai n traffic arteries. The results of the analysis can constitute the basis for the de termination of the r ange of the essential works leading to the closing down of parti cu la r ly dangerous places. Moreover, it has be e n estimated to what e xtend the reconst ru c io n of junctions and zebra crossings into two - level ones imp ro v ed the s e o u r it y state. The r e s ea r
ches have been carried out at few chosen junctions. Out of the total n u m b er of accidents wi, have selected the acoidents concern in g the g roup tran
sport i.e. the accidents on railway crossings a nd bus aocidents -r di sc u
s sing them separately.
The m et ho d of d e tailed analysis and esta bl is h in g dangerous arteries have been pr es ented on the example of Katowice city.
