MIEJSKI URZĄD STATYSTYCZNY we WROCŁAWIU
loss
WROCŁAW
W LICZBACH 1945-1970
WROCŁAW
19 7 0MIEJSKI URZĄD STATYSTYCZNY we WROCŁAWIU
WROCŁAW
W LICZBACH 1945-1970
WROCŁAW
19 7 0PUBLIKACJĘ OPRACOWALIi Jolanta Jędrzejewska.
Jadwiga Konieczny, Izabella Kowalska, Zofia Kuczyńska, Stefan Malkus, Wiesław Michoń.
REDAKTOR TECHNICZNY Jerzy Ślepka
WYKRESY Cezary Łukasik
Przedruk w oałoiol lub w części oraz wyko
rzystani# danych statystycznych w druku dozwolone wyłącznie z podaniem tródła.
PRZEDMOWA
Z okazji 25 LBCIA WROCŁAWIA Miejski Urząd Sta - tystyczny oddaje do rąk kierownictwa politycznego 1 gospodarczego oraz działaczy społecznych publi
kację zawierającą 25 letni dorobek gospodarczy 1 społeczny miasta.
Zadaniem tej publikacji jest dostarczenie w syn*
tetycznej 'formie materiałów statystycznych niezbę
dnych w codziennej pracy. Dla wygody korzystają - cych zastosowano format notesowy.
Publikacja obejmuje podstawowe wielkości w moż
liwie największej rozpiętości lat.
Pełniejsze dane zawarte są w Rocznikach Statys
tycznych a. Wrocławia oraz w publikacjach Główne
go Urzędu Statystycznego.
mgr Stefan Małkus Dyrektor
niejakiego Urzędu Statystycznego we Wrocławiu
Wrocław, kwiecień 1970 r.
OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH Kreska /-/
Zero /O/
Kropka /./
Znak /i/
"W tym"
zjawisko nie występuje.
zjawisko Istnieje, jednakże w Ilościach mniejszych od liczb,które mogły być wyra
żone uwidocznionymi w tab - llcy znakami cyfrowymi.
zupełny brak Informacji al
bo brak informacji wiarygo
dnych.
wypełnienie rubryki ze wzg
lędu na układ tablicy jest niemożliwe lub niecelowe.
oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy.
WAŻNIEJSZE SKRÓTY
sł « Sloty m> metr sześcienny tys. ■ tyeląe km kilometr sin • milion mb metr bieżący
■14 ■ miliard ba ■ hektar
kg kilogram kW ■ kilowat
t tona kWh ■ kllowatogodslna
1 litr ■st. ■ sztuka
es centymetr hl. w hektolitr
■ metr e.d. ciąg dalszy
metr kwadratowy dok. dokończenie
SPIS RZRCZT
str.i
Przedmowa ... 3
Wstęp... 7
Ludność ... 10
Zatrudnienie... 15
Inwestycje... 19
Przemysł... 22
Budownictwo... 28
Rolnictwo... .... . . 32
Transport 1 łączność ... 3*
Handel wewnętrzny ... ... 37
Oospodarka mieszkaniowa ... 41
Gospodarka komunalna Szkolnictwo .... Kultura ... Ochrona zdrowia ... 57
łlnanee... 60
Aneks - ważniejsze dane liczbowe o rozwoju społeoano-goapodar czym a. Wrocławia w latach I960 - 1969 ... 63
Y 5 S
IT W A GA
V publikacji niniejszej, ze względu na jej cha
rakter pominięto wyjaśnienia, uwagi i notki szcze
gółowe, dotyczące zakresu danych liczbowych źró - del informacji, zmian 1 uściśleń metodologieznyoh itp. zamieszczane w otwartych publikacja statysty cznych
Dane liczbowe zawarte w niniejszej publikacji ujmują zjawiska w przekrojach terytorialnych bez względu na formę planowania ozy finansowania.
Wskaźniki dynamiki obliczone zostały, w tych przypadkach gdzie było to możliwe, w warunkach po
równywalnych 1 w oparciu o dane bezwzględne wyra
żone z większą dokładnością niż w tablicach.
WSTĘP
W roku bieżącym Wrooław «ras s Ziemiami Zachod
nimi 1 Północnymi uroczyście obchodzi XXV - lacie powrotu do Macierzy.
Ostatnie ćwierćwiecze w historii miasta to ok
res wielkich przeobrażeń - przekształcenie Wroc
ławia z miasta ruin 1 zgliszcz, jakie zastaliśmy tu w roku 19*5 w wielki ośrodek przemysłowy, kul
turalny i naukowy, jakim jest dziś.
Patrząc na tętniące obecnie życiem miasto nie należy zapomnieć obrazu Wrocławia jaki zastaliśmy w dniu kapitulao ji garnizonu niemieckiego /6 maja 19*5 roku/,bowiem Wrocław uległ największym po Warszawie zniszczeniom wojennym ze wszystkich du
żych miast Polski, które wyniosły około 70,0% ma
jątku trwałego.
Place 1 ulice miasta pokrywało 18 min m^ gruzu, 21600 nieruchomości zostało kompletnie zniszczo
nych, ulice na odcinku 300 km pokrywał gruz,głów
ny węzeł komunikacji, kolejowej był unieruchomiony straty w parku maszynowym 1 urządzeniach teohni - oznyoh wyniosły około 80,0 %, 400 zakładów prze - myślowych leżało w gruzach, urządzenia komunalne w znacznej części zniszczone nie funkcjonowały.
Ludność miasta w wyniku ewakuacji zmniejszyła
8 W a t « p
■if do stukilkudzieeięeiu tysięcy osób.
V pierwszym okresie zagospodarowania miasta głó
wny wysiłek skierowany był na ueunięole zniszczeń wojennych oraz zorganizowanie tycia gospodarczego,
społecznego i kulturalnego.
Pierwszą czynnością nowych władz miejskich w wy
zwolonym Wrocławiu było zorganizowanie załóg do u- ruohoaienia urządzeń komunalnych. Dzięki wielkim poświęceniom i ofiarności pracowników przedsiębio
rstw gospodarki komunalnej, już w pierwszych mie - siąoaoh po wyzwoleniu częściowo uruchomiono wszys
tkie rodzaje urządzeń komunalnych.
Charakterystyczną wówczas cechą powojennego Wro
cławia mobilizującą ludność do masowych czynów spo łeoznyoh, było odgruzowanie i rozbiórka wypalonych ruin.
Każdy nowy ważniejszy obiekt oddany do użytku,ta ki jak Most Grunwaldzki /1947 rok/, Powszechny Dom Towarowy /1948 rok/,ozy nowa linia tramwajowa,sta
nowił wówczas wielkie wydarzenie mobilizujące do nowych dalszych wysiłków. Równolegle z rozwojem ty oia gospodarczego, powstawały pierwsze placówki kulturalne.
W dniu 8 września 1945 roku odbyła się premiera
"Halki" w Państwowej Operze, w grudniu tegoż roku rozpoczął swą działalność Państwowy Teatr Dramaty
czny, powstały pierwsze kina, uruchomiono radlosta
Wstęp 9
odę Polskiego Radia, która początkowo retransmito- wała programy ogólnopolskie, a od drugiej połowy 1946 roku zaczęła nadawać programy własne.
Powstawały placówki ochrony zdrowia. Pod koniec maja 1945 roku uruchomiono pierwszy w mieście szpi
tal im. Babińskiego.
Organizowano szkolnictwo - w roku 1945 zorgani - zowano 11 szkół podstawowych, 1 liceum ogólnokszta
łcące. Dekretem z dnia 24 sierpnia 1945 roku powo
łana zostaje pierwsza wyższa uczelnia pod nazwę U- nlwersytet i Politechnika'Wrocławska.
Podsumowaniem dorobku i osiągnięć Ziem Zachód - nich 1 Północnych w latach 1945-1948 było zorgani
zowanie we Wrocławiu Wystawy Ziem Odzyskanych. Ot
warcie jej nastąpiło w dniu 21 lipca 1948 roku.Im
preza ta była przeglądem dorobku gospodarczego i kulturalnego Ziem Odzyskanych, stanowiąc jednocze
śnie wielkie wydarzenie polityczne.
Przedstawienie pełnych danych liczbowych za ok - res 1945-1949 jest niemożliwe ze względu na specy
ficzne warunki, jakie istniały po wyzwoleniu, kie
dy to cały wysiłek skierowany był na usunięcie zni
szczeń wojennych. Dlatego teł pierwszy okres w hi
storii miasta przedstawiamy w niniejszej publikacji na podstawie zachowanych fragmentarycznie danych.
Za lata następne prezentujemy rozwój miasta w 0- paroiu o posiadane pełniejsze dane liczbowe.
LUDNOŚĆ
Wrocław liczący dziś 519 tys.mieszkańców jest miastem, w którym na przestrzeni ostatnich 25 lat
zaszły specyficzne, unikalne procesy demograficz
ne.
Według danych pierwszego spisu powojennego, lu
dno śó Wrocławia liczyła w dniu 14 lutego 1946 ro
ku 168,5 tys.mieszkańców, z tego 110,6 tys.osób stanowiła ludność niemiecka. W latach 1946 - 1948 ludność niemiecka opuściła miasto 1 na dzień 31 grudnia 1948 roku stanowiła 1,3 % ogółu mieszkań
ców. Ludność miasta rosła w szybkim, tempie. 0 ile w roku 1945 przybyło do Wrocławia 32,0 tys. osób, to w roku 1946 już 130,0 tys. Na koniec 1946 roku Wrocław liczył 184,8 tys.mieszkańców. Liczba lud
ności w latach następnych według stanu na dzień 31 grudnia kształtowała się następująco:
LATA Ogółem Mężczyźni Kobiety w tyaiąoaoh
1946 184,8 79,5 105,3
1950 308,9 150,1 158,8
1955 378,6 184,7 193,9
I960 438,2 215,5 222,7
1965 474,2 230,4 243,8
1969 517,4 249,8 267,6
Ludność 11
W pierwszej fali osadniczej przybyłej do Wrocła
wia, 40,8 % osób stanowili mieszkańcy wsi, 41,2 % przybysze z małych miast i 18,0 % przybysze i du - tych miast. Największą grupę stanowili przesiedle
ńcy - 74,0 %, przybyli oni między innymi z wojewó
dztw: poznańskiego 19,5 %, warszawskiego 10,9 % o- raz krakowskiego 7,7 %• Drugą pod względem wielko
ści grupę stanowili repatrianci - 16,1 %.
Proces lntegracji społecznej różnych grup osad - niczych nastąpił stosunkowo szybko i zakończył się w latach 1955 - I960.
Dziś społeczeństwo Wrocławia jest jednolite i nie istnieją żadne związki, które w pierwszym okre
sie łączyły poszczególne osoby w grupy osadnicze w oparciu o byle miejsca zamieszkania. Oprócz prooe- bu integracji społecznej, następował proces urba - nizacji ludności. Zważywszy na fakt, że mieszkańcy wsi 1 małych miasteczek stanowili 82,0 % osiadłej ludności, problem ten stanowił niezwykle trudne za
gadnienie jakie stanęło przed władzami terenowymi.
Nie chodziło tu bowiem tylko o zmianę zawodu zna - cznej części mieszkańców, ale także konieczność wy.
zbycia się wiejskiego trybu życia, włączenia się w hurt życia społecznego i kulturalnego wielkiego wiasts.
Napływający do miasta osadnicy to w przeważają - tej części ludzie młodzi. Obecna struktura ludnoś- oł Wrocławia według wieku jest wynikiem procesów demograficznych jakie miały miejsce w pierwszych
12 Ludno ś ć latach po wojnie.
Dziś przeciętny wiek mieszkańców Wrocławia wyno
si 28 lat, podczas gdy w Krakowie - 50 lat, w Lo - dzi - 54 lata, Poznaniu -511 w Warszawie - 54 la
ta. Struktura wieku mieszkańców posiadała poważny wpływ na ruch naturalny ludności. W okresie ubieg
łych 25 lat zawarto we Wrocławiu 11? tys.małżeństw^
urodziło się 21? tys.nowych obywateli, zanotowano 65 tys.zgonów.
Najwyższe współczynniki ruchu naturalnego ludno
ści /w przeliczeniu na 1000 ludności/ zanotowano:
małżeństwa rok 1948 - 25,0, urodzenia żywe 1951 r.
- 45,2, przyrost naturalny rok 1951 - 52,7.
W H IW M tW W «*•
Ludno ś ć 13
Obecnie tendencja w ruchu naturalnym ludności Wro
cławia to: wzrost liczby zawartych małżeństw, uro - dzeń żywych i zgonów oraz przyrostu naturalnego,któ
ra jest wynikiem specyficznej struktury wieku miesz
kańców, gdzie z jednej strony dochodzą do pełnolet- nośoi liczne roczniki powojenne, z drugiej zaś wzra
sta liczba osób w wieku emerytalnym.
W latach 1950 - 1969 dane ruchu naturalnego lud — ności kształtowały się jak podaje tabela:
LATA
Małżeń
stwa Urodzenia
żywe Zgony Przyrost naturalny na 1000 ludności
1950 20,7 42,9 11,4 31,5
1955 14,2 33,5 6,8 26,7
I960 10,7 18,9 4,9 14,0
1965 8,3 13,4 4,8 8,6
1968 9,0 11,5 5,0 6,5
1969 9,4 12,1 5,6 6,5
Poważnym czynnikiem mającym wpływ na wzrost licz
by ludności jast dodatnie saldo ruchu wędrówkowego, które w stosunku do lat 1945 - 1950 poważnie amala- ło. Zmniejszyła się liczba napływu 1 odpływu eo świadczy o wzrastającej stabilizacji mieszkańców
■iasta.
W latach I960 - 1969 dodatnie saldo ruchu wędrów
kowego wyniosło 29 tys.osób czyli przeciętnie rooś- 41e liczba ludności s tytułu dodatniego ruchu węd -
14 Ludno ś ć
rowkowego powiększyła się o 2900 osób.
Wzrost liczby ludności w poszczególnych dzielni
cach miasta jest nierównomierny.
Najszybszy wzrost zanotowano w dzielnicy Krzyki, gdzie w porównaniu do roku I960, w roku 1969 ludno
ść wzrosła o 29294 osoby oraz w dzielnicy Fabrycz
nej o 29180 osób. Natomiast w dzielnicy Psie Pole zanotowano spadek o 1472 osoby.
Nierównomierny wzrost ludności w poszczególnych dzielnicach związany jest z planową zabudową mias
ta, bowiem większość nowych budynków mieszkalnych lokalizowanych jest w dzielnicy Krzyki, Fabryczna i Stare Miasto.
LUDNOŚĆ WZDLOG DZIELNIC
1960 1969
ZATRUDNIENIE
Dynamiczny wzrost życia gospodarczego i społecz
nego powoduje szybki wzrost zatrudnienia. V latach 1950 - 1969 zatrudnienie w gospodarce uspołecznio
nej wzrosło z 110,6 tya. do 255,7 tys.osób.Na 1000 mieszkańców w gospodarce uspołecznionej pracowało:
w 1950 r. - 558 osób, w I960 r. - 401 osób i w ro
ku 1969 - 495 osób.
Szczególnie dynamiczny wzrost zatrudnienia w la
tach 1950 - 1969 wystąpił:
WYSZCZEGÓLNIEŃ IB 1950 I960 1969
OGÓŁEM 110550 175877 255712
w tym:
Przemysł 45675 70015 102580
Budownictwo 14948 22958 34977
Transport
i łączność 12584 18707 22971
Obrót towarowy 12179 18520 24552 Gospodarka ko
munalna i nie
ezkaniowa 4640 9205 15597
Oświata, nauka
i kultura 7420 15145 25589
Ochrona zdrowia i opieka spo -
leczna 5672 7806 15765
16 Zatrudnienie
W przeliczaniu na 1000 mieszkańców w przemyśle pracuje obecnie: we Wrocławiu - 203 osoby, w Kra
kowie - 219 osób, w Łodzi - 303 osoby, w Poznaniu - 225 1 w Warszawie - 192 osoby.
Wraz ze wzrostem zatrudnienia wzrasta także li
czba zatrudnionych kobiet. Na ogólną liczbą zatru
dnionych, kobiety stanowiły: w 1950 roku - 32,3 * w I960 roku - 36,6 56, w 1969 roku - 45,1 %.
LAT RUDNI KN IB W GOSPODARCE DSPOLKZMONBJ
»KDLOG DZIAŁO» GOSPODARKI NARODOWEJ /» uetalMl/
Prtemyił Budownictwo Transport I tocrrole Obrłt towarowy
Rozwój szkolnictwa spowodował wzrost liczby za
trudnionych s wykształceniem wyższym 1 średni*. W latach 1958 - 1968 przy ogólnym wzroście zatrud - niania o 62,? *, liczba zatrudnionych z wykształ
ceniem wyższym wzrosła z 10624 osób do 19723 ozy-
Zatrudnienie 17 11 o 85.6 5» ze średnim zawodowym z 11542 do 25675 ożyli o 122,4 %, ze średnim ogólnoksztaloą- oym * 8875 do 15321 ożyli o 50,1 %.
Natomiast grupa zatrudnionych nie posiadających wykształcenia podstawowego powaśnie zmalała z 58801 osób w roku 1958 do 50896 osób w roku 1968, ożyli o 47,5 %.
Według etanu na dzień 51 styoznia struktura za
trudnienia według wykształcenia kształtowała się następująco i
WYSZCZEGÓŁNIHOB
1964 1968
rasem
w tym kobie
ty
razem w tip kobie
ty OGÓŁEM 166485 .67860 219379 96111
Wyższe 13530 4636 19723 7042
średnie zawodowe 14109 6394 25673 12701 średnie ogólno -
kształcące Niepełne średnie
ogólnokształcą-
9806 5280 13321 7992
ce 8612 4959 10160 6395
Zasadnicze zawo-
dowe 18245 5145 33292 10672
Podstawowe ukoń-
ozone 68015 26501 86314 3662?
Podstawowe nieu-
kończone 5*172 14945 30896 14686
18 Zatrudnienie
W przeliczeniu na 1000 zatrudnionych z wykształ
cenie» wyższym w 1968 r. pracowało i we Wrocławiu - - 90 osób, w Krakowie - 104 osoby, w Łodzi - 54 o- eoby, w Poznaniu - 90 osób,w Warszawie - 121 osób.
ZATRUDNI tNlg wr.ULUG WYKSZTAŁCENIA Sten w dniu Dl I
1964 1968
Hledobór rąk do pracy występujący we Wrocławiu częściowo pokrywany jest pracownikami dojeżdżają - cyel do pracy z terenów podwrooławskioh.
Liczba dojeżdżających wynosząca w roku 1964-8127 osób wzrosła do 14165 osób w roku 1968. Do Wrocła
wia dojeżdżało 14165 osób,do Krakowa - 47539 osób, do Lodzi - 30250 osób, do Poznania - 33756 osób 1 do Warszawy dojeżdżało 134579 osób. Równocześnie wyjeżdżało z Wrocławia do pracy poza Wrocławiem w 1964 roku - 2426 osób, a w 1968 roku - 3177 osób.
INWBSTTCJB
Proces Inwestowania na terenie miasta Wrocławia w pierwszych latach polegał głównie na likwidacji zniszczeń wojennych. W latach następnych w stru
kturze nakładów Inwestycyjnych przeważały nakłady na budowę, rozbudowę 1 modernizację.
W okresie lat 1946 - 1969 nakłady Inwestycyjne na terenie miasta Wrocławia osiągnęły wartość po
nad 28 mld zł. Z ogólnej wartości nakradów 50 % przeznaczone było na roboty budowlano-montażowe.
Nakłady inwestycyjne w gospodarce uspołecznia - nej w latach 1946 - 1969 wynosiły:
Nakłady na
LATA
Ogółem roboty bu
dowlano - montażowe
maszyny i urządzę -
nla w milionach złotych
1946-1950 1214,8 716,7 417,9
1951-1955 4045,0 2508,3 1552,2 1956-1960 4862,5 2861,2 1751,8 1960-1965 8442,5 4055,7 5955,2 1966-1969 9741,6 4131,5 5172,2 W struktur*« nakładów inwestycyjnych w latach 1%0 - 1969 największy udział posiadają i przemysł
20 Inwestyo je
- ?6,0 %, gospodarka komunalna 1 mieszkaniowa-24,5^
transport 1 łączność - 13,8 % oraz oświata, nauka 1 kultura - 9,2 %.
Efektem działalności Inwestycyjnej była nie tylko odbudowa 1 modernizacja szeregu zakładów takich jak
"Colmel", "Archimedes", "FUM",Stocznia Rzeczna czy
"Polar", lecz również budowa od podstaw szeregu no
wych obiektów przemysłowych wśród których wymienić należy "Elwro", "Dolam", Fabrykę Farb 1 Lakierów.
W dziale transportu 1 łączności główne kierunki inwestowania to transport kolejowy, z kontynuowa - niem elektryfikacji węzła kolejowego oraz transport wodny śródlądowy o szczególnym znaczeniu dla prawi
dłowego wykorzystania drogi wodnej jaką jest Odra.
W dziedzinie oświaty, nauki 1 kultury poważne śro
dki inwestycyjne przeznaczono na rozwój szkolnictwa wyższego. Obok obiektów dydaktycznych jak budynek Wydziału Elektrycznego 1 Wydziału Łączności, hala technologiczna 1 pawilon Katedry Technologii Nafty 1 Tworzyw Sztucznych Politechniki Wrocławskiej, bu
dynki Katedry Mechanizacji Rolnictwa 1 Wydziału Me
lioracji Wyższej Szkoły Rolniczej, obiekty dydakty
czne Uniwersytetu Wrocławskiego 1 Wyższej Szkoły E- konomloznej, ośrodek akademicki wzbogacił się o sza rag obiektów towarzyszących jak domy studenckie,sto łówkl, przychodnie lekarskie.
Rozmiary działalności Inwestycyjnej charakteryzu
ją nakłady przypadające na 1 mieszkańca. Podczas,
Inwestyo j e 21 gdy w roku 1961 na terenie miasta Wrocławia wynio
sły one 3639 sl, to w roku 1969 wzrosły do 6224 zł.
W porównaniu z pozostałymi miastami wydzielonymi w przeliczeniu na 1 mieszkańca w latach 1965 - 1969 Przeciętne roczne nakłady wyniosły we Wrocławiu zł 4308, w Krakowie - 9162 zł, w Łodzi - 4529 zł,w Po
znaniu - 4904 zł, w Warszawie - 7494 zł.
W szkolnictwie podstawowym 1 średnim tylko w ok
resie 15-lecia 1954—1969 oddano do użytku 63 obie
kty szkolne o 993 izbach lekcyjnych. W szkolnlct - wie średnim budowa nowych obiektów szkolnych to Przede wszystkim w okresie ostatnich 5 lat szkoły zawodowe. Dla szkolnictwa zawodowego oddano do uły tku 7 obiektów szkolnych o łącznej ilości 148 izb lekcyjnych.
Jakkolwiek potrzeby miasta są również pilne w ta kresie gospodarki komunalnej i mieszkaniowej,pierw ezeństwo uzyskała gospodarka mieszkaniowa. Potwie
rdza to rozwój i dynamika nakładów inwestycyjnych Przeznaczonych na gospodarkę mieszkaniową. Wia
tach 1946 - 1969 z nakładów przeznaczonych na gos
podarkę komunalną i mieszkaniową 77,3 % przetnąc so- ne zostało na gospodarkę mieszkaniową. W latach 1946 - 1969 oddano do użytku 52,2 tys.mieszkań o - raz 137,9 tys.izb. Podczas, gdy w latach 1959 -1963 Przekazywano do użytku przeciętnie rocznie około 7,0 tys.izb mieszkalnych, to w latach 1965 - 1969 oddawano na terenie miasta Wrocławia ponad 11,0 tys.
howyoh izb mieszkalnych rocznie.
PRZEMYSŁ
Produkcja przemysłowa w latach 1950 - 1969 wzro
sła ponad 7 krotnie, przy wzroście zatrudnienia w tym czasie ponad 2 krotnie. .
Podstawowe wskaźniki z zakresu przemysłu w sto
sunku do roku 1950 przedstawiają się następująco1
LATA
Produkcja Zatrud
nienie
Wartość pro
dukcji na 1 zatrudnionego 1950 = 100
1955 205,8 143,2 142,5
I960 348,9 161,7 215,8
1965 537,0 200,4 268,0
1969 730,5 251,4 315,7
Jut w roku 19*6 czynnych było 210 zakładów prze
mysłowych zatrudniających 21 tya.osób. Dziś prze - myał wrocławski liczy 750 uspołecznionych zakładów przemysłowych zatrudniających ponad 100 tys. osób.
Wartość produkcji globalnej w 1969 roku wynosiła 27,4 mld zł. co stanowi 2,6 % produkcji krajowej.
W całym przemyśle wrocławskim pracuje 40,2 % ogółu zatrudnionych w mieście.
Przemysł 25
OT HASIU PRODURCJI GLOBALNEJ .tlTRUDNIBin ORAZ WYDAJNOŚCI PRACY W PIZBIYŚŁI
*00
o
1950-100
% ______ _ __ ... .
r
'—e4ńftełl,kalB0 rr.r.r.zJt ranieni. •
nel -—
..«*• ...
....
- —
Znaozny odsetek potencjału przemysłowego miasta skupiony Jest w gałęziach przemysłu zaliczanych do grupy przemysłów elektromaszynowych.
Zaliczyć tu nalały przemysł maszynowy i konstru
kcji metalowych, przemysł elektroteohniosny, prze
mysł środków transportu oraz przemysł metalowy.
Wartość produkcji tych gałęzi wzrosła a 37,1 % w I960 roku do 53,0 % w 1969 roku. W gałęziach tych pracuje 52 tys.osóh, czyli 55,1 % ogółu zatrudnio
nych w przemyśle.
24 Przemysł
W latach I960 - 1968 dynamika oraz struktura pro dukojl w niektórych gałęziach przemysłu była naetę pującat
GAŁĘZIE 1965 1968
WSKAŹNIK I960 - 100
OGÓŁEM 155,9 194,4
w tym:
Hutnictwo -metali
nieżelaznych 151,3 143,4
Przemysł maszynowy i konstrukcji me
talowych 166,8 228,4
Przemysł elektro -
techniczny 3*2,0 587,0
Przemysł środków
transportu 124,0 159,1
Przemysł metalowy 507,9 683,3 Przemysł chemiczny 160,2 212,2 Przemysł odzieżowy 176,9 232,5 Przemysł spożywczy 115,2 113,1
W ODSETKACH
OGÓŁEM 100,0 100,0
w tym:
Hutnictwo metali
nieżelaznych 10,2 8,6
Przemysł maszynowy i konstrukcji me
talowych 9,4 10,2
Przemysł elektro -
techniczny 10,0 13,0
Jrnijsł 25
GAŁĘZIE 1965 1968
W ODSETKACH /dok./
Przemysł środków
transportu 17,1 19,7
Przemysł metalowy 8,8 9,4
Przemysł chemiczny 8,1 8,2
Przemysł odzieżowy 6,5 6,6
Przemysł spożywczy 17,4 15,1
Szczególnie dynamicznie wzrasta produkcja zakła
dów przemysłowych zaliczanych do przemysłu elektro technicznego 1 metalowego. Natomiast największy u- dzlał w ogólnej wartości produkoji występuje w Przemyśle środków transportu. Na takie ukierunko -
*anle wrocławskiego przemysłu wpłynęła budowa od Podstaw między innymi Zakładów Elektronicznych "E~
Iwro", Doświadczalnych Zakładów Lamp Elektronowych
"Dolam", poważna modernizacja zakładów: "Pafawag",
"holme!", "Polar" jak też Wrocławskich Zakładów Me
talurgicznych, Fabryki Urządzeń Mechanicznych oraz innych,
Wrocław jest jedynym producentem elektrowozów i trójczłonów elektrycznych oraz generatorów o dużej
°tooy a także poważnym producentem chłodziarek 1 ku
chenek gazowych. Duży udział w produkcji nowych wy
robów w przemyśle elektrotechnicznym mają Wrocław
skie Zakłady Elektroniczne "Elwro" - wytwarzające
26 Przemysł
aparaturę sterującą procesami technologicznymi o- rae maszyny cyfrowe "Odra".
Dynamiczny rozwój przemysłu precyzyjnego wymaga licznej wyspecjalizowanej kadry, zarówno z wyksz
tałceniem wyższym jak 1 ze średnim zawodowym.
W latach I960 - 1968 na ogólny wzrost zatrudnie
nia o 41,7 % liczba robotników wzrosła o 56,9 %, pracowników inżynieryjno-technicznych - o 84,9 % i pracowników administracyjno-biurowych o 54,9 %•
W latach 1958 - 1968 poważnie wzrosła liczba pracowników z wykształceniem wyższym z 1864 do 5567 osób i ze średnim zawodowym z 5308 do 8553 osób.
Na 1000 zatrudnionych w niektórych latach przy
padało z wykształceniem:
LATA Wyższym Średnim
zawodowym
1958 28 50
1964 35 67
1968 44 95
Przeciętny wiek zatrudnionych w przemyśle Jest stosunkowo niski, bowiem 86,4 % zatrudnionych wy
stępuje w grupie 19 - 49 lat.
Dominującym przemysłem we Wrocławiu Jest prze - mysi uspołeczniony, wytwarzający 99,8 % całej pro dukojl miasta. Ponadto występuje w mieście 78 za
Przemysł 27 kładów prywatnych zatrudniających około 380 oaób.
Zakładów rzemieślniczych jest w mieście 1636. Za^
trudniąJą one 4590 osób.
STRUKTURA PRODUKCJI GLOBALNEJ I ZATRUDNIENIA WEDŁUG FORK WŁASNOŚCI W 1968 K
Produkcjo Zatrudnienie
III! przemysł państwowy r‘ 1 przemysł spółdzielczy
j przemysł organizacji społeczny*
Hi przemysł prywatny
O systematycznej rozbudowie przemysłu wrocławs
kiego świadczy wzrost środków trwałych, których wartość a 12,1 mld zł. W 1962 roku wzrosła do 18.8 mld zł. w roku 1968, czyli o 55,9 *. Wartość budynków 1 budowli wzrosła w tym samym okresie O 52.9 %, a maszyn i urządzeń technicznych o 61,1 #.
BUDOWNICTWO
Budownictwo obejmuje na terenie Wrocławia w za
sadzie wszystkie formy działalności. Działalność budowlano-montażową prowadzi 56 przedsiębiorstw o szerokim zakresie specjalizacji. Charakteryzuje je wysoka dynamika wzrostu produkcji.
W latach I960 - 1969 produkcja budowlano-monta - żowa wzrosła z 2097 min zł. do 4438 min zł. t.j. o 111,6 % przy wzroście zatrudnienia w tym okresie * 27,8 tys. do 35,2 tys. t.j. o 26,6 %.
W strukturze przedsiębiorstw budowlano-montaźo - wyoh według kierunków działalności, z racji chara
kteru ogólnych potrzeb miasta jak również wojewódz twa wrocławskiego dominują przedsiębiorstwa budow
nictwa ogólnego - 23 jednostki oraz budownictwa przemysłowego - 8 jednostek.
Na terenie Wrocławia oprócz przedsiębiorstw bu - dowlano-montażowych działa 17 biur projektowyoh,10 samodzielnych oddziałów wykonawstwa inwestycyjne
go oraz 3?0 zakładów rzemieślniczych.
Działalność przedsiębiorstw wrocławskich prowa - dzona jest głównie na terenie miasta 1 województwa wrocławskiego, chociaż znaczna część mocy przero - bowej zaangażowana jest na terenie pozostałych wo
jewództw kraju. Z ogólnej wartości wykonanej pro - dukcji budowlano-montażowej w roku "1969 - 4,4 mld zł, około 75,0 %, przypadało na działalność poza
Budownictwo 29 terenem miasta.
PRODUKCJA PODSTAWOWA USPOŁECZNIONYCH PRZEDSIĘBIORSTW BUDOWLANO - MONTAŻOWYCH
Struktura produkcji budowlanej w lataoh 1961 1 1968 była następująca«
RODZAJE BUDOWNICTWA 1961 1968 w odsetkach
OGÓŁEM 100,0 100,0
Budownictwo ogólne 43,5 33,0
Budownictwo przemysłowe
i górnicze 28,9 34,1
50 Budownictwo
/dok./
1961 1968
RODZAJE BUDOWNICTWA
w odsetkach
Budownictwo Inżynieryjne
lądowe i wodne 14,8 20,3
Budownictwo linii ener - getycznych i telekomu -
nlkacyjnych 1,2 5,1
Roboty rolne 1 leśnie ze 3,6 0,6
Roboty montażowe 8,0 6,0
Znaczna część mocy przerobowej budownictwa wroc
ławskiego zaangażowana jeet w budownictwie miesi - kaniowym. Do roku 1950 budownictwo mieszkaniowe koncentrowało się głównie na odbudowie budynków m~
niej zniszczonych, W latach następnych budowano od podstaw między innymi nowe osiedlał KDH, PKWN, BU- by, Howy Targ, Gajowlce. Obecnie budownictwo mie « ezkanlowe skoncentrowane jest w południowej 1 za
chodniej części miasta.
Rozwój przedsiębiorstw budowlano-montażowych związany jest z wysokością nakładów inwestycyjnych na roboty budowlano-montażowe, bowiem inwestycje angażują ponad 70,0 % mocy przerobowej.
V strukturze zatrudnienia według działów gospo - darkl narodowej budownictwo zajmuje drugą pozycję po przemyśle.
Ogółem w 1969 roku pracowało w budownictwie
Bud ownic two 51 35 tys.osób w tym: w przedsiębiorstwach budowlano- montażowych - 71,5 %, w biurach pro jektowyob-16,5%
w przedsiębiorstwach geologicznych - 7,4 % oraz w samodzielnych oddziałach wykonawstwa inwestycyjne
go - 1,8 %.
«wiwfwwwiwitwwmi
W roku 1969 struktura zatrudnionych w przedslę - bloretwach budowlano-montażowych przedstawiała się następująco: robotnicy produkcji podstawowej - 51.0 %, robotnicy produkcji pomocniczej 1 usług - 22.0 %, pracownicy inżynieryjno-techniczni - 12,0%
pracownicy administracyjno-biurowi - 9,0 %.
PRZECIĘTNE ZATRUDNIENIE W USPOŁECZNIONYCH PRZEDSIĘBIORSTWACH BUDOWLANO - MONTAŻOWYCH
___ M
ROLNICTWO
Mimo, że Wrocław jeet miastem przemysłowym, to Jednak powierzchnia gruntów ornych etanowi 37,0 t całej powierzchni miasta. W latach 1957-1969 gru
nty orne wzrosły z 6895 ha do 8322 ha. Na terenie miasta jest 1099 ha lasów oram 1975 ha łąk 1 pas
twisk.
Podstawą gospodarki rolnej eą gospodarstwa ln - dywldualne, w ich posiadaniu jest 76,2 % gruntów ornych. Państwowe gospodarstwa rolne posiadają 12,3 %» a spółdzielczość produkcyjna 7,8 % gron - tów ornych.
Na przestrzeni lat 1957 - 1969 obserwuje się spadek zasiewów 4-oh zbóż 1 ciemniaków, natomiast wzrastają uprawy warzyw. Powierzchnia upraw wa - rzyw wzrosła z 1945 ha w 1957 roku do 2657 ha w roku 1969, ożyli o 36,6 %. Powierzchnia upraw wa
rzyw etanowi 29,0 % ogólnej powierzchni zasiewów«
W hodowli zwierząt gospodarskich na przestrzeni lat 1957 - 1969 wystąpiły następujące tendencje.
Pogłowie bydła utrzymuje się na poziomie 5500 - 6000 sztuk, natomiast liczba trzody chlewnej po - ważnie zmniejszyła elf z 14 tya. w 1957 roku do 6 tye. w roku 1969, Również zmniejszyła elf licz
ba koni r. 1762 ezt. * 1957 roku do 1023 ezt. w r°' ku 1969.
Rolnictwo 33 Na terenie Wrocławia w roku 1965 rosły następują oe drzewa owocowe: 79 tys.jabłoni, 37 tys.grusz,62 tys.śliw, 23 tys.wiśni, 17 tys.czereśni, 10 tys.
brzoskwiń, moreli i orzechów włoskich,195 tys.krze wów agrestowych, 246 tys.krzewów porzeczkowych.Tru skawki uprawiano na 54 ha, a maliny na 7 ha.
W latach 1961 - 1968 poważnie wzrosła zarówno po wierzchnia szklarni 1 inspektów jak też upraw pod szkłem. Powierzchnia pod szkłem wzrosła z 112 tys.
m2 w 1961 roku do 189 tys.m2 w roku 1968. Oprawy warzyw pod szkłem wzrosły z 355 ton w roku 1961 do 542 ton w roku 1968, a ciętych kwiatów odpowiednio z 943 tys. do 2406 tys.sztuk.
Niżej podano wyniki spisów rolnych za lata 1955 1 1969:
WYSZCZEGÓLNIENIE 1955 1969 POWIERZCHNIA ZASIEWÓW W ha
OGÓŁEM 7468 8351
w tym: zbożowe 2548 2382
ziemniaki 1294 1052
warzywa 1658 2657
POGŁOWIE W SZTOKACH
Bydło 5884 5575
Trzoda chlewna 12650 6022
Owce 1088 1704
Konie 2022 1023
TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ
Wrocław jest ważnym węzłem komunikacyjnym, w któu.
rym zbiega się dziewięć linii kolejowych.
V zakresie przewozu ładunków na stacjach PKP we Wrocławiu zanotowano w 1968 roku w stosunku do ro
ku I960 wzrost ładunków nadanych o 11,4 %, a przy
jętych o 28,7 %.
LATA
Ładu n k * nadane przyjęte
w tysiącach ton
I960 1948,6 4097,8
1965 2029,6 5051,1
1968 2170,2 5275,1
We Wrocławiu poważną rolę w zakresie przewozów masy towarowej odgrywa stale rozwijająca się żeg
luga śródlądowa. W roku 1968 w porównaniu do roku I960 ładunki przyjęte przez porty rzeczne wzrosły czterokrotnie a nadane trzykrotnie.
W ostatnich latach dynamicznie rozwija się prze wóz pasażerów liniami lotniczymi. Wrocław posiada 7 stałych połączeń z Warszawą, jedno połączenie z Gdańskiem, Krakowem 1 Szczecinom oraz sezonowe z Koszalinem.
Transport i łączność 35 Polskie Linie Lotnicze "Lot" w roku 1968 przewioz
ły sześciokrotnie więcej pasażerów aniżeli w I960 roku.
Pod względem wysokości nakładów inwestycyjnych, transport i łączność zajmuje trzecie miejsce po przemyśle oraz gospodarce komunalnej 1 mieszkanio
wej. W latach 1961 - 1968 nakłady inwestycyjne wy
rażały się kwotą 2094 min zł.
Poważnie wzrosła liczba prywatnych pojazdów za - rejestrowanych w Wydziale Komunikacji Prezydium Ra
dy Narodowej m. Wrocławia.
LATA Samochody osobowe
Samochody ciężarowe
Motocykle i skutery
I960 3936 236 13073
1965 8447 251 17624
1969 14157 401 18555
W okresie 1955 - 1969 miastu przybyło 18 placów
ek pooztowo-telekomunikaoyjnyoh i obecnie sieć ta liczy 50 placówek. Liczba ludności przypadająca na 1 placówkę wynosiła w 1955 roku 118)1 osób i zmnie
jszyła się w roku 1969 do 10)48 osób.
Dane charakteryzujące rozwój niektórych usług łą
czności w latach I960 i 1968 przedstawiono w tab - lioy na stronie następneJi
56 Transport i łączność
WYSZCZEGÓLNIENIE
I960 1968
w tysiącach sztuk Przesyłki listowe poleco
ne nadane 2358 4742
Paczki nadane 719 1187
Przekazy pocztowe 1 tele
graficzne wpłacone 1895 2065
Wpłaty 1 wypłaty PKO czekowe
oszczędnościowe »32 590
208 1216
Telegramy nadane 289 467
Telefoniczne rozmowy mlę-
dzyniast owe-wyo Lodzące 1577 2468
W wyniku rozbudowy łącznio telefonicznych, w la
tach 1955 - 1969 liczba abonentów telefonicznych wzrosła sześciokrotnie.
Abonenci telefoniczni
Uli ogółem
w tym osc by prywat
na ogółem
w tym oso by prywat
ne w liczba
wzKled
oh bez -
nych na 1000 ludnośoi
1955 5820 264) 15,4 6,9
I960 12411 7048 28,4 16,1
1965 27921 19835 58,9 41,8
1969 36165 26332 69,8 50,9
HANDEL WEWNĘTRZNI
Handel de tad łomy
Liczba punktów sprzedaży w handlu detaliczny*
wzrosła w latach 1950 - 1969 » 1773 do 2882,czyli o 63,0 %. W okresie lat 1955 - 1969 stan sieci de
talicznej kształtował się następującoi
WYSZCZEGÓLNIENIE 1955 1960 1965 1969
PUNKT! SPRZEDAŻY DETALICZNEJ
OGÓŁEM 1928 268? 2599 2882
w tym
handel uspo
łeczniony 1849 2009 207* 2238 W TYM SKLEPY
OGÓŁEM 1193 1761 17** 1727
w tym
handel uspo
łeczniony 1143 1523 1557 1551 Dla porównania podaj* się, te na 1 punkt sprze
dały detalicznej w 1968 roku przypadało« we Wroc
ławiu - 181 mieszkańców, w Krakowie - 164, w Lo - dzl - 1791 w Poznaniu - 173 i w Warszawie - 172 mieszkańców.
W latach 1965 - 1969 wystąpiło zmniejszanie eta.
nu sieci sklepów detalicznych o 17 sklepów, co
58 Handel wewnętrzny
ściśle wiąże się z zapoczątkowaną w 1965 roku mo - dernlzacją handlu, polegającą na likwidacji i lą - czeniu małych sklepów, a otwieraniu sklepów dużych.
Z ostatecznego rozrachunku jednak wynika, że nastę
puje wzrost powierzchni sklepowej, która w porów - naniu do roku 1964 wzrosła o 16906 m2 tj. o 11,8 Jt.
Struktura sklepów w podziale według form sprze - dąży przedstawia się w roku 1969 następująco: skle
py o tradycyjnej formie sprzedaży - 1268, samoob - sługowe - 139, preselekcyjne - 144. Natomiast wed
ług podziału branżowego największy udział posiada
ją sklepy branży spożywczej - 795 oraz przemysło - wej - 6?6.
W latach 1950 - 1969 sprzedaż detaliczna wzrosła dziew!ęciokrotnie.
IPBZKtiAŻ W HANDLU DETALICZNYM WEDŁUG KO EM WŁASNOŚCI
--- ogótrn ---państwowy ...SpOłdzUlciy
i960 1QW 1902 4009 406U 4009 4900 4007 49*6 1969
j
Handel wewnętrzny 39 Sprzedaż artykułów żywnościowych wzrosła z 1893 min zł. w roku I960 do 3694 min zł. w roku 1969, czyli o 95,0 %, w tym sprzedaż napojów alkohole - wyoh wzrosła z 158 min zł. do 496 min zł.
Statystyczny wrocławianin w latach 1961 i 1969 spożyli
NAZWA ARTYKUŁU Jednos
tka miary
1961 1969
Pieczywo kg 80 91
Cukier kg 21 25
Mleko 1 72 78
Masło kg 4,6 6,8
Mięso i wędliny kg 40 53
Alkohol 1/100°/ 2,4 4,0
Zakłady gastronomiczne
Liozba zakładów gastronomicznych w latach 1955- -1969 wzrosła z 81 do 178, a miejsc konsumpoyj - nyoh z 5625 do 12899-
V miastach wydzielonych liozba mieszkańców przy, padających na jedno miejsce konsumpcyjne przedsta
wiała się w roku 1968 następująco: we Wrocławiu - - 43 mieszkańców, w Krakowie - 27, w Łodzi - 58,w Poznaniu -29 Iw Warszawie - 29 mieszkańców.
Wartość sprzedaży w zakładach gastronomioznyoh wzrosła s 323 min zł. w I960 roku do 730 min zł.w
40 Handel wewnętrzny
roku 1969« w tym sprzedaż napojów alkoholowych wz
rosła z 62 min zł. do 124 min zł.
Rozwój sieci gastronomicznej w latach 1955-1969 przedstawia się następująco
WYSZCZEGÓLNIENIE 1955 I960 1965 1969
ZAKŁADY GASTRONOMICZNE OGÓŁEM
w tym
uspołecznione
109 84
145
11
?
Zakłady uspołecz
nione
178
155 MIEJSCA KONSUMPCYJNE
I 5625 | 7826 | 10683 | 12899
Mimo poważnego wzrostu liczby miejsc konsumpoyj nyoh na przestrzeni lat 1955 - 1969 o 7274, to je dnak liczba mieszkańców przypadająca na 1 miejsce w zakładach gastronomicznych jest w dalszym ciągu nlezadawalająoa.
GOSPODARKI MIESZKANIOWA
W latach 1950 - 1969 notuje się następujący wzro
st zasobów mieszkaniowych: mieszkania z 78 tye. do 128 tys. ożyli o 64,1 %, izby z 220 tys* wzrosły óo 369 tys. czyli o 67,7 %•
Przeciętna liczba osób na izbę wynosiła: w 1950 foku - 1,32, w I960 roku - 1,45, a w roku 1969 - 1,52 osób. Dla porównania podaje się, te w roku 1966 przeciętna liczba osób na izbę wynosiła: w*
Wrocławiu - 1,35» w Krakowie - 1,48, w Lodzl-1,49, w Poznaniu - 1,44 i w Warszawie - 1,37 osób.
Struktura zasobów mieszkaniowych według fora wła
sności Jest następująca: rady narodowe posiadają 66,4 % izb, spółdzielczość mieszkaniowa - 9,9 %,**- kłady praoy - 10,1 % 1 osoby prywatne - 13,6 %.
W latach 1945 - 1969 oddano do użytku we Wrocła
wiu 52,2 tys. mieszkań 1 137,9 tye.Izb.
LATA Mieszkania Izby
1945 - 1950 1560 3900
1951 - 1955 8440 21100
1956 - I960 9566 26108
1961 - 1965 16077 43181
1966 - 1969 16511 *3583
W roku I960 we Wrocławiu byloi mieamkań 1-iebo Wyoh - 12,3 #, 2-lsbowyoh - )1,7 %, 3-lsbowych -
42 Gospodarka mieszkaniowa
- 32,4 %, 4-izbowych - 17,4 % oraz 5 1 więcej lz - bowyoh - 6,2 %.
W latach 1961 - 1969 struktura oddanych mieszkań była następująca: mieszkań 1-lzbowyoh - 16,6 %, 2- -izbowych - 25,6 %, 3-izbowyoh -34,8 % oraz 4 1 więcej Izbowych 23,0 %.
Liczba mieszkań oddanych do użytku w latach I960 -1969 według form własności przedstawia się nastę
pująco:
PORK WŁASNOŚCI
Miesz
kania Izby Miesz
kania Izby w liczbach bez
względnych w odsetkach
OGÓŁEM 33715 90325 100,0 100,0
Gospodarka.
uspołeczniona 32321 83907 95,9 92,9 rady narodowe 12046 30733 35,7 34,0 zakłady pracy 6367 16187 18,9 17,9 spółdzielczość 13908 36987 41,3 41,0 Gospodarka
nieuspołecznio
na 1394 6418 4,1 7,1
W wyniku nowego budownictwa mieszkaniowego, a ta
kże remontów kapitalnych zmienia się stan teohnl - ezny budynków oraz stale poprawia stopień wyposa -
Gospodarka mieszkaniowa 43 żenią mieszkań w podstawowe instalacje.
Liozba mieszkań wyposażonych w podstawowe insta
lacje wynosiła!
RODZAJ INSTALACJI
1950 I960 1966
w odsetkach do ogółu mieszkań
Wodociąg 71,e 78,4 87,4
Ustęp 46,6 55,5 67,1
Łazienka 26,9 58,9 53,4
Elektryozność 97,4 99,7 100,0
Gaz 68,5 79,1 87,0
Centralne
ogrzewanie 10,4 16,3 35,0
GOSPODARKA KOMUNALNA
W żyoiu dużego miasta ważną rolę spełniają spra
wnie działające urządzenia gospodarki komunalnej.
Poważne zniszczenia urządzeń komunalnych podczas działań wojennych sięgające około 80,0 % były - po wyzwolenlu-szybko usuwane a urządzenia przekazywa
ne do eksploatacji.
Urządzenia wodociągowe
W roku 1946 długość czynnej sieci wodociągowej wynosiła 456 km, która w roku 1969 wzrosła do 756 ko. Bardzo szybko następował wzrost zużycia wody przez gospodarstwa domowe: z 5^5 tys.nr w 1946 ro*
ku do 23096 tys.m^ w roku 1969. W przeliczeniu na 1 mieszkańca zużycie wody przez gospodarstwa domo
we w 1968 roku wyniosło: we Wrocławiu - 43,7 w Krakowie - 42,6 m^, w Łodzi - 36,3 a\ w Potnanlu- - 38,7 m^ i w Warszawie - 66,9 ■ •
Energia elektryczna
Zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca wz
rosło z 42,8 kWh w 1946 roku do 179*7 kWh w 1969 t>
Gazownictwo
W roku 1946 długość czynnej sieci gazowej wyno - elła 599,6 km, a w roku 1969 - 657*6 km. Zużycie gazu na 1 mieszkańca wzrosło z 75*2 w 1946 roku do 128,7 w roku 1969*
Gospodarka komunalna *5 Urządzenia ogrzewnicze
Powierzchnia użytkowa mieszkań ogrzewanych przez elektrociepłownię jak 1 przez kotłownie wzrosła z 294 tys.m2 w roku I960 do 1204 tys.a2 w roku 1968.
Oświetlenie ulic 1 placów
W latach 1946 - 1969 następuje rozbudowa oraz mo
dernizacja oświetlenia ulic 1 placów. Stale zwlęk- eza się liczba punktów świetlnych elektrycznych w tym głównie rtęciowych przy systematycznym likwi - dowanlu oświetlenia gazowego.
L a tarn i e
LATA e 1 e k t 1 y c z n e •
razem żarowe Jarze
niowe
rtę
ciowe
gazowe
1946 534 534 2
1950 2620 2620 - - 5300
I960 5590 4772 818 - 3786
1965 9700 5099 2776 1825 1679
1969 1452? 4309 2984 7230 397
Taksówki
Liczba taksówek osobowych wzrosła a 414 w 1957 roku do 937 w roku 1969 tj..o 126,7 *, Od 1965 ro ku na terenie miasta występują tylko taksówki pry watne.
46 Gospodarka komunalna Komunikacja miejska
Długość czynnyoh tras wzrosła: tramwajowych z 65 km w 1949 roku do 10$ km w roku 1969« a autobuso - wych z 58 km w 1949 roku do 185 km w 1969 roku.
PRZEWOZI PASAŻERÓW W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ
_ _ _ «TWIKTUWA PFZEWOZÓW_ _ _ _ _ _ wrotue Wxrt/Udw komunikacji
Tram woje
«mm
Liczba przewiezionych pasażerów kształtowała się następująco:
LATA
Ogółem Tram- majami
Autobusami razem w tym poś
piesznymi W m 1 1 1 0 1i a o h
1947 73,7 72,4 1,5
1950 172,4 168,4 4,0 -
I960 245,5 229,7 15,8 1,0
1965 316,7 261,1 55,6 12,6
1969 282,3 213,0 69,3 16,1
Gospodarka komunalna Botels
W mieście czynnych jest 6 hoteli w tym 5 hoteli komunalnych 1 1 hotel "Orbis".
Podstawowe dane z zakresu hoteli kształtowały się jak poniżej:
LATA Hotele Pokoje Łóżka
stałe Udzielo
ne nocie- gi w tys.
. stan w dniu 31 tli
1946 2 160 256 57
1950 4 46? 737 188
I960 6 660 1067 311
1965 6 649 1048 552
1969 6 598 1056 520
Wyżej podane dane nie obejmuj* miejeo noclego - wyoh w hotelach turystycznych, a także w kwaterach Prywatnych.
Parki 1 zieleńce
W latach 1960-1968 liczba parków zwiększyła się
* 17 do 23, a powierzchnia ich ■ 252 ha wzrosła do 316 ha. Natomiast powierzchnia zieleńców ze 180 ha wzrosła do 233 ha.
Na 1 mieszkańca we Wrocławiu w 1968 roku przypa
dało 21,3 mŁ powierzchni parków, lasów komunalnych 1 zieleńców. Powierzchnia ta w pozostałych mlae - taoh wydzielonych wynosiiw Krakowie - 1?,0 m2, w lodzi-26,0 ro2,w Poznałlu-62,4 m2 1 w Warszawie - 27.5 m2
SZKOLNICTWO
Począwszy od roku 1945* w miarę nasilania się na' pływu ludności do Wrocławia, rosła grupa młodzieży«
dla której należało stworzyć warunki do nauki. Jui w 1945 roku zorganizowano we Wrocławiu 11 szkół pc' dstawowyoh, w których pobierało naukę 1250 uoznlów W tymże roku powstało też pierwsze liceum ogólno - kształcące do którego uczęszczało około 900 uoznió*
Rozpoczęła także działalność pierwsza wyższa uozel' nla pod nazwą Uniwersytet 1 Politechnika Wroclaws#
na której studiowało 2,9 tye.osób.
W następnych latach w miarę wzrostu lic zby ludno' ścl rozszerzała się sieć szkół Jak również rosła 1*
ozba uczących się w szkołach młodzieżowych 1 dla d6 rosłych.
WYSZCZEGÓLNIENI: 19*5/*6 1960/61 1969/70
Szkoły podstawowe 11 115 125
Uczniowie szkół
podstawowych 1250 69909 76136
Licea ogólnokształ
cące 1 18 19
Uczniowie liceów o-
gólnokształcącyoh 90S 7836 11669
Szkoły zawodowe . 110 187
Uczniowie szkół za
wodowych • 26900 57573
Szkolnictwo
49
Liczba studentów w 19*5/46 roku szkolnym wynosi
ła 2853, w 1960/61 - 17769, w 1969/70 - 3*152.
Szkolnictwo podstawowe w okresie 25-leola chara
kteryzują następujące etapy. Pierwszy etap rozwoju szkolnictwa przypadający na lata 19*5 - 19*8 zwią
zany był z dużym napływem ludności do miasta. Nas
tępny etap to intensywny wzrost liczby uczniów szkół podstawowych zapoczątkowany w roku 195*, kie
dy to do szkół zaczęły napływać liczne powojenne roczniki dzieci. Okres ten zakończył się w 1965 ro
ku, od którego notuje się spadek liczby uczniów szkół podstawowych. Tendencja spadkowa została przejściowo zahamowana w roku 1966 na skutek wpro
wadzenia reformy szkolnej, przedłużającej okres nfr- uki w szkole podstawowej do ośmiu lat.
ocenom szkólooólnoksztalcących, zawodowych OHAS 8TODEWCI SZKÓL WYŻSZYCH
50 Szkolnictwo
Reforma szkolna znalazła odbicie również w lice
ach ogólnokształcących. Systematyczny wzrost licz
by uczniów w okresie powojennym trwał do roku 1965 po czym w latach szkolnych 1966/67 1 1967/68 licz
ba uczniów maleje. Ostatnie lata wykazują ponownie tendencje rosnące.
Rozwój gospodarki narodowej zwłaszcza przemysłu i budownictwa, spowodował wzrost zapotrzebowania na wykwalifikowaną kadrę pracowników. Aby zaspoko
ić potrzeby w tym zakresie, władze szkolne skiero
wały duży wysiłek na zorganizowanie odpowiedniej sieci szkół zawodowych. Intensywny rozwój szkolnic
twa zawodowego przypada na lata I960 - 1965« Spoś
ród wszystkich typów szkół największy wzrost licz
by uczniów wystąpił w zasadniczych szkołach zawo - dowych, zwłaszcza w szkołach dla pracujących.
W strukturze uczniów według kierunków szkolenia w szkołach zawodowych dominuje grupa techniczna.Po
za kierunkami technicznymi, liczną grupę stanowią uczniowie kierunków ekonomicznych.
W okresie od roku szkolnego 1959/60 nastąpił sz
czególnie szybki rozwój takich kierunków jak* me - ohanlczny, elektryczny, ekonomiczny, budowlany i chemiczny. W roku szkolnym 1965/66 powstaje jako o- drębny - kierunek elektroniczny.
W ostatnich latach liczba uoznlów tej specjalno
ści wykazuje stałe tendencje rozwojowe, w związku wzrostem zapotrzebowania na fachowców z dziedzi
ny elektroniki.
Szkolnictwo 51 Liczba uczniów w ezkołaoh zawodowych według typów wynosiła:
WYSZCZEGÓLNIENIE 1957/58 1965/66 1969/70
Zasadnicze szkoły za
wodowe dla nie pra -
cujących 3238 11446 9913
Zasadnicze szkoły za
wodowe dla pracują -
oyoh 307 9982 10003
w tym przyzakładowe - 8229 7931 Technika 1 szkoły za
wodowe stopnia lice
alnego dla:
nie pracujących 9197 21172 22084
pracujących 4796 13973 14043
Szkoły artystyczne 1149 1468 1530
W roku szkolnym 1969/70 na wyższych uczelniach studiowało 34,2 tys.osób t.j. o 102,1 % więcej niż w roku 1955/56. Dynamika wzrostu liczby studentów w 25-leolu była nierównomierna na wszystkich rodzą - jach studiów. Podczas, gdy na studiach dziennych 11 ozba studentów w roku szkolnym 1969/70 była wyższa o 66,0 % w stosunku do roku 1955/56, to w tym samym okresie liczba studentów studiów dla pracujących wz
rosła o 240,0 5t.
Stosunkowo dużą grupę osób stanowią studiujący na studiach eksternistycznych.
52 Szkolnictwo
Spośród studiów dla pracujących największą dynami kę wzrostu wykazują studia zaoczne:
WYSZCZEGÓLNIENIE 1955/56 1965/66 1969/70
STU D B N C I
OGÓŁEM 16901 25801 34152
Studia:
dzienne 13405 16670 22247
wieczorowe 1254 2224 3022
zaoczne 1442 5971 8473
eksternie-
tyczne 800 936 410
A B S 0 L W E N C I
OGÓŁEM 2356 2903 4945
Studia:
dzienne 1913 1925 3235
wieczorowe 316 335 511
zaoczne 36 522 1114
eksternie-
tyozne 91 121 85
a/ Absolwenci z roku szkolnego 1968/69.
Równolegle ze wzrostem liczby studentów, zwłas:
«za studiów dziennych, zachodziła konieczność etwo-
Szkolnictwo 53 rżenia młodzieży studiującej odpowiednich warunków materialnych w postaci domów studenckich 1 stypen
diów. W roku szkolnym 1969/70 w 38 domach etudehc- kiob łączna liczba miejsc wyniosła 8237. W porówna
niu z rokiem 1960/61 liczba miejsc wzrosła o 69,2*
W roku szkolnym 1969/70 ze stypendiów w szkołach wyższych korzystało 11031 studentów tj. o 47,2 % więcej niż w roku 1960/61.
STRUKTURA SPOŁECZNA STUDENTÓW
/w odeetkaoh/
1964 Pochodzenie 1968 społeczne
KULTURA
Do ważniejszych placówek kulturalnych działają
cych na terenie Wrocławia należy zaliczyć: insty
tucje wydawnicze jak Wydawnictwo Zakładu Narodo - wego im.Ossolińskich, które wznowiło działalność w niedługim czasie po zakończeniu wojny, teatry 1 instytucje muzyczne, kina, muzea, biblioteki.
W roku I960 na terenie miasta działały 52 bib - lioteki powszechne /łącznie z filiami/ dysponują
ce księgozbiorem w ilości 255 tys.tomów. W roku 1969 sieć bibliotek powszechnych powiększyła się do liczby 85, a księgozbiór wzrósł do 806 tys.to
mów. Równolegle z rozwojem bazy bibliotecznej, wzrasta czytelnictwo wśród mieszkańców Wrocławia.
LATA
Księgo
zbiór w wolumi
nach
Czytelń nicy
Wypo
życzę nia
Wolu
miny Czytel
nicy w tysiącach na 1000 Judnoboi
I960 235 45 1001 539 105
1965 542 89 2198 1144 189
1969 806 114 2731 1557 225
W roku I960 Wrocław posiadał 8 teatrów 1 Insty
tucji muzycznych. Liczbo teatrów powiększyła się
Kultura 55 w 1965 roku o Teatr Laboratorium, który obok Teatru Pantomimy zyskał duży rozgłos nie tylko w kraju leoz również i za granicą. W roku 1968 wzrosła liczba mie jeo w teatrach i instytucjach muzycznych dzięki wy - budowaniu 1 oddaniu do użytku budynku Filharmonii.
LATA
Miejsca na widownl- etan w dniu
51 XII
Przedstawie
nia i kon
certy
Widzowie 1 słuchacze
w tysią
cach
I960 5082 2537 1074,5
1965 5011 2778 1119,2
1969 5264 2569 1042,6
Powojenny okres dużego wzrostu sieci i działalnoś
ci kin trwał do I960 roku, po czym nastąpiło pewne zahamowanie w związku z rozwojem telewizji. Od tego roku notuje się systematyczny spadek frekwencji w ki nach.
UTA Kina Miejsca Seanse Widzowie w tys.
I960 31 15200 26237 6162,0
1965 34 13482 33802 5023,4
1969 30 6952 28669 3910,9
W latach I960 - 1969 nastąpiło znaczne zmniejsza - nie miejsc w kinach. Wynika to między innymi s
56 Kultura
likwidacji kin oraz z przekazania do długotrwałego remontu dwóch dużych kin, a mianowicie: "Gigant" 1
"Warszawa".
W latach I960. - 1969 nastąpił dynamiczny wzrost abonentów telewizji przy równoczesnym zahamowaniu tempa wzrostu abonentów radia, co przedstawia po - niższa tablica:
LATA
Abo o e n c 1
radia telewizji radia telewizji w tysiącach na 1000 ludności
I960 103,5 14,6 256 54
1965 106,4 65.7 224 159
1969 111,1 97,6 214 189
W roku 1969 Istniało we Wrocławiu 8 muzeów posła dających zbiory między innymi z zakresu historii śląska, etnografii, archeologii, architektury, po
czty 1 telekomunikacji oraz sztuki sakralnej. Wro
cławskie muzea zwiedziło w 1969 roku 525 tys.osób tJ. o 57,1 % więcej niż w roku I960.
OCHRONA ZDROWIA
Równolegle ze wzrastającą szybko w okresie 25-le- ola liczbą ludności, rozwijała się sieć urządzeń so ojalnyoh, zwłaszcza sieć społecznej służby zdrowia.
Wzrost kadry lekarskiej 1 innego personelu facho
wego służby zdrowia wpłynął na poprawę stanu zdrowo tnego mieszkańców Wrocławia. W okresie od 1957 roku do 1968 roku liczba lekarzy zwiększyła się dwukrot
nie. W tym okresie nastąpił również znaczny wzrost pozostałego fachowego personelu służby zdrowia.
WYSZCZEGÓLNIENIE 1957 I960 1965 196b
Lekarze 694 11)1 15)6 1694
Lekarze dentyści 214 281 355 376
Farmaceuci 2)4 269 350 *18
Pielęgniarki 1840 1961 2335 26)6
Położne 134 204 303 297
Od roku 1957 nie nastąpiły większe «olany w sieci zakładów leczniczo-zapobiegawczych pomocy sawknlę - tej. W roku 1962 liczba szpitali powiększyła się o Miejski Szpital Specjalistyczny 1 obecnie Wrocław posiada 15 szpitali, z tego 8 miejskich, 5 klinicz
nych 1 2 wojewódzkie. Liczba łóżek według etami w dniu J1 XII I960 roku wynosiła 5787. W porównaniu z
58
Ochrona zdrowiarokiem 1957 liczba łóżek w szpitalach wzrosła o 858. W wyniku oddania do użytku nowego obiektu sz
pitalnego przybyło około 200 łóżek, pozostały wzro st uzyskano z adaptacji i remontów pomieszczeń sz
pitalnych.
W lecznictwie otwartym na przestrzeni lat I960 - - 1968 nastąpił dalszy rozwój placówek leczniczo - - zapobiegawczych. Liczba przychodni wzrosła z 157 w roku I960 do 164 w roku 1968. Równocześnie z ro
zwojem sieci lecznictwa otwartego, wzrastała licz
ba udzielonych porad.
WYSZCZEGÓLNIENIE I960 1968
Przychodnie 157 164
Poradnie 507 747
Udzielone pora
dy w tys. 3569 4273
Służba zdrowia prowadzi szeroką działalność w z*
kresie opieki nad dzieckiem. Najbardziej powszech
ną formę tej opieki stanowią żłobki. W roku 1968 na terenie miasta istniało 47 żłobków dysponują - oyoh 5260 miejscami. Od roku I960 liczba żłobków zwiększyła się o 4, a miejsc przybyło 563.
Dane charakteryzujące rozwój żłobków w latach 1960-1968 podano w tablicy na stronie następnej.
Ochrona zdrowia 59
WYSZCZE
GÓLNIENIE I960 1965 1968
Żłobki 43 44 47
w tym
zakładowe 20 18 18
Miejsca 2697 2965 3260
w tym
w żłobkach
zakładowych 1220 1170 1225
Dzięki zwiększeniu liczby miejsc w żłobkach przy równoczesnym zmniejszeniu aię ilości dzieci w wieku do 3 lat, odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach wzrósł z 12,0 * w roku I960, do 23,0 % w roku 1968.
F I N A N S 8 Budżet
Budżet miasta w latach 1960-1969 wzrósł po stro
nie dochodów z 1117 min zł. do 1825 min zł., a po stronie wydatków z 1028 min zł. do 1757 min zł.
Na dochód 1 wydatki miasta składały alg następu
jące elementy:
WYSZCZEGÓLNIENIE I960 1965 1969 w milionach złotych DOC
OGÓŁEM
HODI
1117 1605 1823
środki własne 469 812 734
Dochody z gospodar
ki zarządzanej ce
ntralnie 21 474 796
Dotacjo 523 180 41
Nadwyżki budżetowe z lat ubiegłych
przelewy 104 133 136
W T D OGÓŁEM
A T K I
1028 1419 1757
w tym:
Wydatki bieżące 823 1064 1204
Wydatki inwestycyj
ne 205 259 69
Wydatki na kapital
ne remonty - 96 309
Finanse 61
Wydatki przeznaczone były głównie na finansowa - nie działalności przedsiębiorstw 1 jednostek gospo
darczych, oświatę 1 kulturę oraz ochronę zdrowie, opiekę społeczną i kulturę fizyczną. Wydatki te wy
niosły:
1965 1969
WYSZCZEGÓLNIENIE razom w tym bieżą
ce
razem w tym bieżą
ce w milionach złotych
OGÓŁEM 1419 1160 1757 1204
w tym finanso
wanie:
Działalności przedsiębiorstw i Jednostek go
spodarczych 609 393 487 203
Oświaty 1 kultu-
ry 405 373 513 457
Ochrony zdrowi a i opieki społe
cznej 352 344 535 500
Adminlstraoji 46 44 48 44
Powszechna Kasa Oszczędności
W latach 1965 - 1969 llozba książeczek wzrosła s 401 tye. do 680 tya.sztuk, a wkłady e 1633 min zł.
do 33°6 min zł.
62 Finanse
Według niektórych form oszczędzania dane te ksz
tałtowały się następująco!
WYSZCZEGÓLNIENIE 1965 1969
KSIĄŻECZKI W TYS.SZTOK
OGÓŁEM 401 680
w tym;
zwykłe 522 528
mieszkaniowe 18 51
samochodowe 36 68
WKŁADY W MLN ZŁOTYCH
OGÓŁEM 1633 3306
w tym na książeczkach!
zwykłych 1191 2356
mieszkaniowych 91 301
samochodowych 308 580
Społeczny Fundusz Budowy Szkół 1 Internatów
Powołany w 1958 roku Społeczny Fundusz Budowy Szkół dzięki ofiarności mieszkańców zgromadził na swym koncie poważne kwoty przeznaczając je głównie na budownictwo szkolne. W roku 1966 Społeczny Fun
dusz Budowy Szkół połączony został ze Społecznym Funduszem Odbudowy Stolicy 1 Kraju 1 utworzono wów
czas Społeczny Fundusz Budowy Szkół 1 Internatów.
W latach 1961 - 1969 wpływy Funduszu wynosiły 274 min zł., a wydatki 235 min zł.,z których wybu
dowano« 18 szkół podstawowych, 4 szkoły średnie 1 2 przedszkola.
ANEKS
64 ■fcinlejee« d*ne o roswoju u.Wrooliwli
mm«» nun o loeworo wiszozjtaóuium Jednostkamiary 1960 1961 1962 1965 1964
LUD ludność ogółem
Liczba kobiet
tye. ♦31 ♦♦3 ♦52 462 469 przypadająca na
100 mężczyzn X 10* 104 105 105 10»
Urodzenia żywe na
1000 ludności m 16,9 16,6 15,2 14.6 13.9
IfOnj aa 1000 ludności Przyrost naturalny
na 1000 ludności
X 4,9 4,8 ♦.9 4.8 ł.1
X 14,0 12,0 10,5 9,8 6.6
Zgony niemowląt na 1000 urodzeń
łysych % 39,5 35.7 40,6 35,9 31,9
Zatrudnianie w go
spodarce uspołecz
nionej według sta
nu w dniu 31 Ul
ZAZBUD
tym. 173,7 177,8 193,5 195,5 201,6
• tyei
yrwey.l tym 66,7 71,6 76,9 78,3 81,0
budownictwa transport 1
tys. 22.6 21,4 26,1 22,6 W,?
łączność ty# 18,3 18,4 18,9 19,2 20,3
ebról tosarnp Zatruła1« ols
tys. 18,0 18,9 19,0 19.3 19,9
uczniów •ya. 2,2 3.8 3,7 7,8 9.2
urwis
■akłały lneeatyeyj- me w gospodarce uspołecznionej
■Ih It
w tanach 1961 r. 1437 1603 1720 1620 1659
aa 1 eleashańoa •1 3279 3639 5831 3559 3363
Wainlejes# dane o roswoju a.lroolawla 65
SP0LB0ZIO-O08P0D1RGZ1H M.WROOŁiWlA
i9b9 1963 1966 1967 1966 w lloebaofc
b**S5ir
I960«
■100
WISZCMOOLItimi
H Ott
W
106
13,4
4,8
8,6
210,1
83,9 23,0 20,3 21,1 10,1
no»
1867
3901
4*1 506 512 517 119,9
106 106 107 107 102,9
12.5 n.e 11.5 12,1 64,0
5.0 3,2 5,0 5,6 114,3
7,5 6,6 6,5 6,5 46,4
51.1 31,0 22.3 29,4 74,4
220,6 229,6 242,2 247,1 142,2
68,5 91,7 96,2 97,6 142,1
27.4 26,9 33,0 33,0 146,0
20,7 20,9 21,7 22.2 120,0
21,5 22,6 23,6 23,7 131,7
9,6 8,6 M 8,9 404,3
1957 2223 2633 3200 222,7
4100 4394 3212 6224 189.6
Ludność ogólea Liczba kobiet
przypadająca na 100 mężczyzn Urodzenia żywe na
1000 ludności Zgony na 1000
ludności Przyrost naturalny na 1000 ludności Zgony niemowląt na
1000 urodzeń żywych
Zatrudnienie w go
spodarce uspołecz
nionej według sta
nu w dniu 31 HI w tymi
przemysł budownictwo transport i łączność obrót towarowy Zatrudnienie
uczniów
Nakłady inwestycyj
ne w gospodarce uspołecznionej w cenach 1961 r.
na 1 mieszkańca
