Wyniki badania świadomości ekologicznej uczniów łódzkich szkół średnich

(1)

2 Informacje o badaniu

5 Wyniki badania wśród młodzieży łódzkich szkół średnich

5 Postrzeganie stanu środowiska naturalnego i największych problemów ekologicznych 6 Postrzegana rola Polski i władz lokalnych w działaniach na rzecz ochrony środowiska 6 Zachowania proekologiczne

7 Źródła informacji o ochronie środowiska naturalnego

8 Postawa wobec strajku klimatycznego oraz działalności Grety Thunberg 8 Postrzeganie wpływu kopalni odkrywkowej na region

9 Postawa wobec różnych źródeł energii oraz zmniejszenia emisji CO2

9 Plany zawodowe i migracyjne młodzieży

10 Porównanie wyników badania w Łodzi z wynikami badania z młodzieżą

Wyniki badania

świadomości ekologicznej uczniów łódzkich szkół

średnich

styczeń 2020

SPIS TREŚCI

belchatow2050.pl belchatow2050

(2)

Informacje o badaniu

▶ Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła” w Łodzi realizuje projekt „Just transition.

Bełchatów 2050”. Celem projektu jest rozpoczęcie i prowadzenie dyskusji publicz- nej, medialnej i eksperckiej w zakresie:

– zielonej i sprawiedliwej transformacji dla obszaru i pracowników kopalni odkrywkowej,

– promocji alternatywnych wariantów rozwoju dla Bełchatowa i rewitalizacji terenów pogórniczych,

– przywrócenia równowagi ekosystemu i dobrych warunków środowiskowych wokół odkrywki,

– skutków zdrowotnych, środowiskowych, wizerunkowych i rozwojowych istnienia instalacji i odkrywki dla regionu.

▶ W ramach w.w. projektu prowadzone są badania społeczne wśród mieszkańców województwa łódzkiego. Pierwszym z badań była ankieta audytoryjna wśród mło- dzieży szkół ponadgimnazjalnych. Jej wyniki służą do przygotowania programów bezpłatnych warsztatów edukacyjnych dla uczniów oraz do inicjowania debaty pu- blicznej o przyszłości regionu bełchatowskiego. Badania dotyczące świadomości ekologicznej uczniów szkół średnich są rzadko prowadzone, tymczasem to właśnie młodzież organizuje strajki klimatyczne i jest postrzegana jako grupa najbardziej wrażliwa na tematykę ekologiczną.

▶ Pierwsza fala badania miała miejsce w dniach 21–22 października 2019 wśród mło- dzieży regionu objętego transformacją. Druga została przeprowadzona w dniach 18 grudnia 2019 - 7 stycznia 2020 wśród uczniów szkół średnich w Łodzi.

▶ Badania zostały przeprowadzone przez pracownię badań społecznych Meritum.

▶ Badanie zostało przeprowadzone przy wykorzystaniu metodologii ilościowej. Prze- prowadzono je przy użyciu techniki ankiety audytoryjnej, czyli ankiety wypełnianej

(3)

samodzielnie przez respondentów (uczniów) zebranych w jednym miejscu (klasie w szkole). Ankieta miała charakter mobilny, każdy respondent wypełniał elektro- niczny formularz w swoim smartfonie. Rolą ankietera obecnego w czasie sondażu było wytłumaczenie celu badaniai sposobu wypełnienia ankiety.

▶Zaproszenie, w postaci listu przewodniego, wysłano do 23 szkół średnich w Łodzi.

Ostatecznie w badaniu zdecydowało się wziąć 6 szkół:

– I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika

– XXIV Liceum Ogólnokształcące im. M. Skłodowskiej-Curie – XXVI Liceum Ogólnokształcące im. K.K. Baczyńskiego – XXXIII Liceum Ogólnokształcące im. Armii Krajowej – Technikum Automatyki i Robotyki w Łodzi

– Zespół Szkół Ekonomiczno-Turystyczno-Hotelarskich im. W. Grabskiego

▶ Ponadto część respondentów, uczniów różnych łódzkich szkół średnich, została zrekrutowana niezależnie i wypełniła ankietę zdalnie.

▶ Ankietę wypełniło łącznie 521 uczniów, w wieku od 15 do 20 lat (średni wiek 17 lat).

Było to 291 dziewcząt i 230 chłopców.

▶ Ankieta zawierała 19 pytań o tematyce ekologicznej, jej wypełnienie zajęło około 10 minut.

▶ Pytania ankiety skupiały się wokół następujących zagadnień:

– Ocena stanu środowiska naturalnego

– Największe problemy ekologiczne na świecie i w miejscu zamieszkania – Postrzegana rola Polski w działaniach na rzecz ochrony środowiska – Świadomość i zachowania ekologiczne młodzieży

– Źródła wiedzy o ochronie środowiska naturalnego

– Postawa wobec zmian klimatycznych oraz strajków klimatycznych – Ocena wpływu kopalni odkrywkowej na sytuację mieszkańców regionu

bełchatowskiego

– Wiązanie swojej przyszłości z regionem łódzkim

▶ Wyniki badania wśród łódzkiej młodzieży porównano z wynikami pierwszej fali, a więc młodych osób zamieszkałych obszary objęte transformacją (Bełchatów i okolice).

(4)

Informacje o badaniu – podsumowanie

KIEDY?

od 18 grudnia 2019 do 7 stycznia 2020

Z KIM?

N = 521

Młodzież z 10 szkół ponadgimnazjalnych w Łodzi 291 dziewcząt, 230 chłopców

Wiek: 15–20 lat (Mediana 17 lat, Dominanta 17)

JAK?

(5)

Wyniki badania wśród młodzieży

łódzkich szkół średnich

Postrzeganie stanu środowiska naturalnego i największych problemów ekologicznych

Jak oceniasz OBECNY stan środowiska naturalnego?

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

na świecie 36%

53%

5%2%

1% 2%

38%

48%

2%

9%

w Twojej miejscowości i okolicach

nie wiem, nie interesuje mnie to

bardzo dobrze raczej dobrze raczej źle bardzo źle

Co myślisz na temat zmian klimatu wywołanych przez człowieka?

nie wierzę we wpływ człowieka na globalne ocieplenie

docierają do mnie informacje w mediach, ale nie przejmuję się nimi za bardzo to ważny problem, trzeba go rozwiązać, ale nie ma powodu do paniki

jestem przerażony/a tym co się dzieje ze środowiskiem

56%

3%

9%

32%

Młodzież gorzej ocenia stan śro- dowiska na świe- cie niż w miejscu zamieszkania

Stan środowiska i zmiany klimatyczne budzą prze- rażenie ponad połowy młodych respondentów

(6)

Postrzegana rola Polski i władz lokalnych w działaniach na rzecz ochrony środowiska

Zachowania proekologiczne

Jakie są, Twoim zdaniem, największe problemy ekologiczne?

zanik anie g

atunk ów

zwier ząt i roślin 80%

70%60%

50%40%

30%

20%10%

0%

na świecie w Twojej miejscowości i okolicach 61

79 56

26 55

36 3943 36

23 23

4 16

6 817 5

35

1 4 25

6

zaniecz yszczenie wód

nadmierna ilość odpadów 43

13

katastrofy wyw ołane

przez czło wiek

a

zaniecz yszczenie

powietrza

wyczerp ywanie się

zasobó w na

turalnych zmiany klima

tu

katastrofy na turalne

niedobor y wody

elektrosmog

wysoki po

ziom hałasu nie wiem,

nie int

eresuje mnie t o

Czy, Twoim zdaniem, działania Polski na rzecz ochrony środowiska są, czy też nie są wystarczające?

są zupełnie niewystarczające są raczej niewystarczające są raczej wystarczające są całkowicie wystarczające nie wiem, nie interesuje mnie to 42%

5%

7%

44%

2%

Kto jest, Twoim zdaniem, odpowiedzialny za ochronę środowiska naturalnego?

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

każdy z nas rząd

samor ządy / władze lokalne organizacje

ekologiczne instytucje

międzynarodowe firmy,

przedsiębior

cy trudno

powiedzieć 93%

51%

38% 34% 34% 29%

4%

8%

Zanieczyszczenie powietrza jest, zdaniem młodzieży, największym proble- mem środowiska.

Zanikanie gatunków zwierząt, zanieczyszczenie wód, wyczer- pywanie się zasobów naturalnych i katastrofy naturalne są widziane przede wszystkim jako problemy globalne, tymczasem wysoki poziom hałasu jest postrzegany jako problem lokalny

Zdecydowana większość młodych respondentów uwa- ża działania Polski na rzecz środowiska za niewystarczające

Młodzież czuje się współodpowie- dzialna za ochronę środowiska naturalnego, ale oczeku- je także działań od władz państwowych i lokalnych

(7)

Źródła informacji o ochronie środowiska naturalnego

Zaznacz maksymalnie pięć zachowań, które uważasz za najważniejsze działania proekologiczne, które może podjąć każdy z nas

segregacja śmieci

sadz enie dr

zew

oszczędzanie w ody

nie marno wanie

żywności bezpieczne

utyliz owanie śmieci

ogranicz enie pr

zejaz dów

samochodem oszczędz

anie ener gii

elek trycznej

udział w ak cjach

i kamp aniach

pomoc bez domnym

zwier zętom

dotacje na c ele ek

ologiczne

ogranicz enie jedz

enia mięsa

kupo wanie ż

ywności ekologicznej

wybier anie pr

oduk tów

z ek oznak

ami

udział w s trajk

ach

klima tyczny

ch

ogranicz enie z

akupó w

nowych r zecz

y

głoso wanie w wybor

ach

używanie t oreb

wielokr otne

go uż ytku

68 56

43 42 38 36 36 33

20 17 17 14 15 13

6 5 4

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Zaznacz, które z tych czynności wykonujesz

segreguję śmieciużywam t oreb

wielokr otne

go uż ytku

oszczędz am w

odę

w życiu c odziennym

bezpieczne utyliz uję

niek tóre śmieci

ogranicz am pr

zejaz dy

samochodem oszczędzam ener

gię

elek tryczną

ogranicz am z

akup

nowych r zecz

y

ogranicz am jedz

enia mięsa

pomag am bez

domnym zwier

zętom

kupuję ż ywność ekologiczną

wybier am pr

oduk ty

z ek oznak

ami

udział w pr otestach/

strajkach klima t.

wpłac am dar

owizny

głosuję w wybor ach

nie wyk onuję

tych cz ynności sadz

ę dr zewa

bior ę udział w ak

cjach

i kamp aniach

nie marnuję ż ywności 69

51 50

42 43 39 32

23 23

14 14 11 11 11 9 9

2 80%

70%60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

77

Skąd czerpiesz wiedzę o ochronie środowiska naturalnego?

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

81 70

60 49

32 26 20 20

15 1 28

z Internetu z medió

w

społecznościo wych

z własn ych obser

wacji ze śr

odków

maso wego pr

zekazu

od rodzic ów

ze szkoły z książ

ek

influenc erów/

eko-blogger ów

od or ganizacji ekolog

icznych od pr

zyjaciół

w ogóle nie in teresuje

mnie t en temat

Segregacja śmieci i używanie toreb wielokrotnego użytku uważane są za najważniejsze działania proekologiczne

Młodzież deklaruje wiele zachować proekologicznych, przy czym

najczęstsze są te, które są wspierane systemowo

Najważniejszym źródłem informacji jest Internet i media społecznościowe.

Tylko co 5 uczeń wymienił organizacje ekologiczne

(8)

Postawa wobec strajku klimatycznego oraz działalności Grety Thunberg

Postrzeganie wpływu kopalni odkrywkowej na region

Co myślisz o młodzieżowym proteście / strajku klimatycznym?

12%

31%

19%

26%

nic nie wiem o tym proteście

coś słyszałem/am, ale nie mam zdania nie popieram tego protestu

popieram ten protest, ale nie chci(a)łbym brać w nim udziału

popieram ten protest i chciał(a)bym brać w nim udział

Czy popierasz poglądy i działania Grety Thunberg?

nie wiem, kto to jest tak

nie

nie jestem pewny/a

20% 27%

27% 26%

CzyJaki jest, Twoim zdaniem, wpływ kopalni Bełchatów na… stan środowiska naturalnego / sytuację gospodarczą / jakość życia mieszkańców regionu?

nie wiem/ trudno powiedzieć

ma negatywny wpływ ma zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ ma pozytywny wpływ nie ma żadnego wpływu 100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0% na środowisko naturalne

2%17% 5%

24%

20%

27%

43% 42% 42%

26%

35%

9%

1%

na sytuację

gospodarczą na jakość życia mieszkańców

3% 3%

Większość badanej młodzieży popiera strajk klimatyczny, a co trzeci respondent chciałby brać w nim udział

Greta Thunberg jest dość dobrze znana, jednak postawy wobec jej poglą- dów i działań są ambiwalentne

Znaczna część łódzkiej młodzieży nie potrafi ocenić wpływu kopalni na region. Pozostali po- strzegają go w spo- sób złożony: najle- piej oceniany jest wpływ kopalni na sytuację gospodar- czą, gorzej na jakość życia mieszkańców, najgorzej na środo- wisko naturalne

(9)

Postawa wobec różnych źródeł energii oraz zmniejszenia emisji CO

2

Plany zawodowe i migracyjne młodzieży

Czy, Twoim zdaniem, Polska powinna zmniejszyć emisję (wypuszczanie do atmosfery) gazów cieplarnianych (CO2)?

83%

5%

12%

tak nie nie wiem

Zaznacz, które z rozwiązań na pozyskanie źródeł energii dla elektrowni PGE uważasz za najlepsze

pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych

(tj. energia słoneczna, wiatrowa, biomasa)

wybudowanie elektrowni atomowej

transport węgla z innych regionów

nie wiem kontynuacja wydobycia

węgla brunatnego (np. poprzez zbudowanie

kopalni w Złoczewie) 60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

51%

26%

4%

15%

3%

Czy po skończeniu edukacji zamierzasz zostać czy opuścić region łódzki?

40%

29%

31%

Ponieważ chcę znaleźć swoje miejsce na świecie Nie podoba mi się w Polsce

Zamierzam przeprowadzić się za granice Żeby poszukać lepszego miejsca do życia

Bo nie podoba mi się życie w tym mieście, ogólnie w Polsce Bo nie podoba mi się mentalność i ignorancja ludzi, w tym związana ze środowiskiem

Chcę wyjechać do USA bo tam fajnie jest podobno Ze względu na brud i zanieczyszczenia powietrza Łódź to wiocha

Chciałabym zamieszkać na terenach poza miejskich

W Łodzi nie ma przyszłości chyba że zostanę kasjerem w Biedronce Łódź jest brzydka

Brak ambicji wśród ludzi a wielki piękny świat czeka Łódź to tylko mała nieznacząca cześć świata Nie widzę w tym mieście i kraju żadnych perspektyw

zamierzam

zostać zamierzam

wyjechać jeszcze nie wiem

DLACZEGO?

Młodzież opowiada się za zmniejsze- niem emisji gazów cieplarnianych przez Polskę

Połowa respondentów popiera pomysł na pozyskanie energii dla elektroni PGE z zielonych źródeł energii

Co trzecia badana osoba chce opuścić region łódzki

(10)

Porównanie wyników badania w Łodzi z wynikami badania

z młodzieżą zamieszkałą w obszarze transformacji (Bełchatów i okolice)

Jak oceniasz OBECNY stan środowiska naturalnego na świecie?

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0% młodzież z Bełchatowa i okolic

25%

52%

16%

6%1%

młodzież z Łodzi

bardzo dobrze raczej dobrze raczej źle bardzo źle 36%

53%

5%2%

1%

Jak oceniasz OBECNY stan środowiska naturalnego w swojej miejscowości i okolicach?

3%

48%

33%

8%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

młodzież z Bełchatowa

i okolic młodzież z Łodzi

bardzo dobrze raczej dobrze raczej źle bardzo źle 2%

38%

48%

2%

9%

Uczniowie z Łodzi, w porównaniu do młodzieży z Bełchatowa i okolic, gorzej oceniają stan środowiska na świecie

Młodzież z Łodzi jest także bardziej krytyczna wobec stanu środowiska w swoim regionie

(11)

Co myślisz na temat zmian klimatu wywołanych przez człowieka?

36%

13%

42%

10%

32%

9%

56%

3%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

młodzież z Bełchatowa

i okolic młodzież z Łodzi

jestem przerażony/a tym, co siędzieje ze środowiskiem to ważny problem, trzeba go rozwiązać, ale nie ma powodu do paniki

docierają do mnie informacje w mediach, ale nie przejmuję się nimi za bardzo

nie wierzę we wpływ człowieka na globalne ocieplenie

Jakie są, Twoim zdaniem, największe problemy ekologiczne na Świecie?

młodzież z Bełchatowa i okolic zanik

anie g atunk

ów

zwier ząt i roślin 70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

młodzież z Łodzi 5661

5656

39 39 38

55

3543

1523

1616 9 8 6 5 3 1 2125

nadmierna ilość odpadów

3936

przez czło wiek

a

zaniecz yszczenie

powietrza

wyczerp ywanie się

zasobó w na

tu

niedobor y wody

elektrosmog

wysoki po

nie int

eresuje mnie t o

Jakie są, Twoim zdaniem, największe problemy ekologiczne w Twojej miejscowości i okolicach?

zanik anie g

atunk ów

zwier ząt i roślin 80%70%

60%50%

40%30%

20%

10%0%

58 79

3426 3543

24 36

1013 6 4 9 6 1017 13

35

10 4 17

6

nadmierna ilość odpadów 1223

przez czło wiek

a

zaniecz yszczenie

powietrza

wyczerp ywanie się

zasobó w na

tu

niedobor y wody

elektrosmog

wysoki po

nie int

eresuje mnie t o

młodzież z Bełchatowa i okolic młodzież z Łodzi

Łódzka młodzież jest bardziej zaniepokojona zmianami klimatu – szczególnie wyższy jest odsetek osób deklarujących, że są przerażone tym, co dzieje się ze środowiskiem

Wskazując najwięk- sze problemy ekologiczne na świecie młodzi Łodzianie częściej wymieniają zmiany klimatu i zanikanie gatunków

Wskazując najwięk- sze problemy ekologiczne w miejscu zamieszkania młodzi Łodzianie wyraźnie częściej wskazują zanieczyszczenie powietrza, wysoki poziom hałasu i zmianę klimatu, rzadziej zaś zanieczyszczenie wód i wyczerpy- wanie się zasobów naturalnych

(12)

Czy, Twoim zdaniem, działania Polski na rzecz ochrony środowiska są, czy też nie są wystarczające?

8%

15%

51%

3%

24%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0% młodzież z Bełchatowa

i okolic młodzież z Łodzi 7%

44%

42%

2%5%

nie wiem, nie interesuje mnie to są całkowicie wystarczające są raczej wystarczające są raczej niewystarczające są zupełnie niewystarczające

Kto jest, Twoim zdaniem, odpowiedzialny za ochronę środowiska naturalnego?

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

każdy z nas rząd

samor ządy / władze lokalne organizacje

ekologiczne instytucje

międzynarodowe firmy,

przedsiębior

cy trudno

powiedzieć 93

82

51

38 38

26 3334 3234 29

17

7 4 8% młodzież z Bełchatowa i okolic

młodzież z Łodzi

Zaznacz maksymalnie pięć zachowań, które uważasz za najważniejsze działania proekologiczne, które może podjąć każdy z nas

segregacja śmieci

sadz enie dr

zew

oszczędz anie w

ody

nie marno wanie

żywności bezpieczne

utyliz owanie śmieci

ogranicz enie pr

zejaz dów

samochodem oszczędzanie ener

gii

elek trycznej

udział w ak cjach

i kamp aniach

pomoc bez domnym

zwier zętom

dotacje na c ele ek

ologiczne

ogranicz enie jedz

enia mięsa

kupo wanie ż

ywności ekologicznej

wybier anie pr

oduk tów

z ek oznak

ami

udział w s trajk

ach

klima tyczny

ch

ogranicz enie z

akupó w

nowych r zecz

y

głoso wanie w wybor

ach

używanie t oreb

wielokr otne

go uż ytku

80%70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

6568

41 56

3943 4142 38 53

3536 2836 2533

1920 17 11

2317 1214 1215 1113

7 6 6 5 8 4 młodzież z Bełchatowa i okolic młodzież z Łodzi

Łódzka młodzież ocenia działania Polski na rzecz ochrony środowiska bardziej krytycznie niż młodzież z okolic objętych transformacją

Młodzież z Łodzi częściej wskazuje na odpowiedzialność rządu i instytucji międzynarodowych za ochronę

środowiska naturalnego

Młodzież z Łodzi częściej uznaje używanie toreb jednorazowych za ważne działanie proekologiczne, rzadziej zaś wymienia sadzenie drzew

(13)

Zaznacz, które z tych czynności wykonujesz

segreguję śmieci sadz

ę dr zewa

oszczędzam w odę

nie marnujężywności

bezpiecznie utyliz uję

niek tóre śmieci

ogranicz am pr

zejaz dy

samochodem oszczędzam ener

gię

elek tryczną

bior ę udział w ak

cjach

i kamp aniach

pomag am bez

domnym zwier

zętom

wpłac am na c

ele ek ologicz.

ogranicz am jedz

enia mięsa kupuję ż

ywność ekologiczną

wybier am pr

oduk ty

z ek oznak

ami

udział w pr otestach /

strajkach klima tyczny

ch nie wiem,

nie int eresuje mnie t

o

ogranicz am k

upo wanie

nowych r zecz

y

głosuję w wybor ach

używam t oreb

wielokr otne

go uż ytku

80%

70%60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

7377

50 47504651 313930

42 28

43

23 1814 32 21 1723

1611

1114 8 11 6 9 9 3 311

5 2 młodzież z Bełchatowa i okolic młodzież z Łodzi

Skąd czerpiesz wiedzę o ochronie środowiska naturalnego?

z Internetu z medió

w

społecznościo wych

z własn ych obser

wacji

ze środków

maso wego pr

zekazu od rodzic

ów

ze szkoły z książ

ek

influenc erów/

eko-blogger ów od or

ganizacji ekolog

icznych od pr

zyjaciół

w ogóle nie in teresuje

mnie t en tema

t 90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

7481 70

58 5660

32

44 49

38

28

2115 1820 1820 26 17

1 1 8% młodzież z Bełchatowa i okolic

młodzież z Łodzi

Co myślisz o młodzieżowym proteście/ strajku klimatycznym?

nic nie wiem o tym proteście coś słyszałem/am,

ale nie mam zdania nie popieram tego protestu popieram ten protest, ale nie chci(a)łbym brać w nim udziału

popieram ten protest i chciał(a)bym brać w nim udział 38%

19%

16%

8%

19%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

31%

12%

19%

Łódzcy uczniowie deklarują nieco więcej zachować ekologicznych, szczególnie częściej wymieniają ograni- czanie przejazdów samochodem i ku- powania nowych rzeczy i bezpieczne utylizowanie niektó- rych śmieci

Łódzka młodzież częściej czerpie wiedzę ze środków masowego prze- kazu i z Internetu, a rzadziej ze szkoły.

Pozycja organiza- cji ekologicznych jest podobna, jak w przypadku mło- dzież z Bełchatowa i okolic, czyli dość słaba

Łódzka młodzież wyraźnie częściej zna i popiera strajk klimatyczny

(14)

Czy popierasz poglądy i działania Grety Thunberg?

nie wiem, kto to jest nie jestem pewien / pewna nie

tak 52%

15%

16%

18%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

26%

20%

27%

Jaki jest, Twoim zdaniem, wpływ kopalni Bełchatów na stan środowiska naturalnego?

nie wiem, trudno powiedzieć nie ma żadnego wpływu ma zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ ma negatywny wpływ ma pozytywny wpływ 24%

35%

30%

5%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

43%

35%

17%

2%

Jaki jest, Twoim zdaniem, wpływ kopalni Bełchatów na sytuację gospodarczą regionu?

29%

10%

4%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

42%

9%

20%

1%

33%

Łódzka młodzież częściej zna postać Grety, ale pozostaje ona postacią ambiwalentną, którą część osób popiera, a część nie.

Łódzka młodzież częściej nie potrafi ocenić wpływu kopalni Bełchatów na środowisko naturalne, ale wpływ ten jest postrzegany negatywnie lub ambiwalentnie w obydwu grupach badanych.

Łódzka młodzież częściej nie potrafi ocenić wpływu kopalni Bełchatów na sytuację gospo- darczą regionu jest postrzegany w spo- sób zróżnicowany w obydwu grupach badanych.

(15)

Jaki jest, Twoim zdaniem, wpływ kopalni Bełchatów na jakość życia mieszkańców regionu?

40%

16%

5%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

42%

26%

24%

3%

18%

Czy, Twoim zdaniem, Polska powinna zmniejszyć emisję (wypuszczanie do atmosfery) gazów cieplarnianych (CO2)?

nie wiem nie tak 24%

10%

66%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

12%

5%

Zaznacz, które z rozwiązań na pozyskanie źródeł energii dla elektrowni PGE uważasz za najlepsze

pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych

(tj. energia słoneczna, wiatrowa, biomasa)

wybudowanie elektrowni atomowej

transport węgla z innych regionów

nie wiem kontynuacja wydobycia

węgla brunatnego (np. poprzez zbudowanie

kopalni w Złoczewie) 60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

51 38

20 26

4

16 20 15

6 3

młodzież z Bełchatowa i okolic młodzież z Łodzi

Łódzka młodzież częściej nie potrafi ocenić wpływu kopalni Bełchatów na jakość życia miesz- kańców regionu oraz częściej uważa, że ten wpływ jest jednoznacznie negatywny. Młodzież z Bełchatowa i okolic częściej wskazuje, że ten wpływ jest zarówno pozytywny, jak i negatywny.

Łódzka młodzież jeszcze częściej niż bełchatowska optuje za zielonymi źródłami energii, rzadziej zaś za kon- tynuacją wydobycia węgla brunatnego.

Łódzka młodzież częściej uważa, że Polska powinna zmniejszyć emisję CO2.

(16)

Czy po skończeniu edukacji zamierzasz zostać czy opuścić region…

jeszcze nie wiem nie

tak 21%

46%

33%

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

31%

29%

Łódzka młodzież rzadziej chce opu- ścić swój region niż młodzi mieszkańcy Bełchatowa i okolic.

(17)

Podsumowanie

▶ Przeważająca większość (91%) młodych respondentów z Łodzi postrzega obecny stan środowiska naturalnego na świecie jako zły lub bardzo zły. Jako największe problemy ekologiczne wskazano zanieczyszczenie powietrza i wód oraz zmiany klimatu, a w dalszej kolejności nadmierną ilość odpadów, katastrofy wywołane przez człowieka oraz zanikanie gatunków zwierząt i roślin.

▶ Stan środowiska naturalnego we własnej okolicy jest postrzegany lepiej niż na świecie, ale wciąż ponad połowa (57%) badanych ocenia go źle lub bardzo źle.

W perspektywie lokalnej najważniejszymi problemami są zanieczyszczenie powietrza, wysoki poziom hałasu i nadmiar odpadów.

▶ Przytoczone wyniki wskazują, że młodzież jest świadoma zagrożeń związanych z degradacją środowiska naturalnego. W porównaniu do młodych mieszkańców terenów wokół bełchatowskiej kopalni, łodzianie są jeszcze bardziej krytyczni i częściej dostrzegają powagę takich problemów, jak zmiany klimatu i zanik bio- różnorodności. Ciekawe też, że łódzcy uczniowie często wskazują wysoki poziomi hałasu, jako jeden z najważniejszych problemów lokalnych.

▶ Zmiany klimatyczne są postrzegane nie tylko jako jeden z najważniejszych pro- blemów globalnych, ale ponad połowa (56%) respondentów deklaruje, że jest przerażona tym procesem, zaś 32% uważa, że zmiany klimatu wywołane przez człowieka to ważny problem, który trzeba rozwiązać. Tylko 9% badanych nie przejmuje się nim za bardzo, zaś 3% otwarcie deklaruje, że nie wierzy w globalne ocieplenie (ale także podobny odsetek naukowców nie podziela poglądu o antro- pogenicznym ociepleniu).

▶ Powyższe wyniki wskazują na bardzo duże zaangażowanie łódzkiej młodzieży w problem zmian klimatu (jest ono wyższe niż już wysokie zaangażowanie uczniów szkół w Bełchatowie i okolicznych miejscowościach). Potwierdza je również sze- rokie poparcie dla strajków klimatycznych, które deklaruje 57% badanych z Łodzi.

(18)

▶ Ogólnie odpowiadając na wszystkie pytania łódzka młodzież wykazuje nieco szer- szą wiedzę i wyższe zaangażowanie w tematykę proekologiczną nić ich koledzy z okręgu bełchatowskiego.

▶ Wskazując, kto jest odpowiedzialny za ochronę środowiska naturalnego, prawie wszyscy respondenci (93%) odpowiedzieli, że „każdy z nas”, co wskazuje na po- czucie współodpowiedzialności w tym obszarze.

▶ W ślad za tym przekonaniem młodzi badani zaznaczają liczne zachowania, które uważają za działania proekologiczne. Jako najważniejsze uznano segregację śmie- ci (68%), używanie toreb wielokrotnego użytku (50%), nie marnowanie żywności (43%) i oszczędzanie wody (42%)

▶ Badani deklarują, że sami wykonują te czynności: aż 77% podaje, że segreguje śmieci, połowa używa toreb wielokrotnego użytku, oszczędza wodę i elektryczność.

W porównaniu z wynikami pierwszej fali badania, łódzka młodzież wymienia nieco więcej czynności polegających na aktywnym ograniczeniu się i oszczędzaniu, w trosce o środowisko.

▶ Wśród podmiotów odpowiedzialnych za ochronę środowiska badani najczęściej wymieniają rząd (51%), instytucje międzynarodowe (38%).

▶ Tymczasem zdecydowana większość badanej młodzieży (86%) uważa, że działa- nia Polski na rzecz ochrony środowiska są niewystarczające. 83% respondentów zgadza się, że Polska powinna zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, zaś tylko 5% jest przeciwnego zdania.

▶ Podobnie jak w pierwszej fali badania, najczęściej wymienianym źródłem wiedzy o ochronie środowiska naturalnego okazał się Internet (81%) i media społeczno- ściowe (70%). Wynik ten potwierdza, że przekonania młodzieży kształtują głównie przekazy medialne. Szkoła znajduje się na piątym miejscu rankingu wśród źródeł informacji (32%), zaś organizacje ekologiczne należą do najrzadziej wymienianych (20%) – są to wyniki podobne, jak w pierwszej fali badania. Szersza wiedza i większe zaangażowanie łódzkiej młodzieży w tematykę ochrony środowiska nie wydają się więc być związane z lepszym dostępem do edukacji i programów ekologicznych.

▶ Postawa łódzkiej młodzież wobec kopalni odkrywkowej Bełchatów jest ambiwa- lentna – jej wpływ na różne aspekty życia mieszkańców (środowisko naturalne, gospodarka, jakość życia) są postrzegane zarówno pozytywnie, jak i negatywnie.

Znaczna cześć respondentów z Łodzi nie potrafi ocenić wpływu kopalni na region bełchatowski.

▶ Łódzka młodzież jeszcze częściej niż bełchatowska optuje za zielonymi źródłami energii, rzadziej zaś za kontynuacją wydobycia węgla brunatnego.

(19)

▶ 1/3 badanej młodzieży chce opuścić region łódzki po zakończeniu edukacji. Trzeba podkreślić, że często nie tylko chcą oni opuścić rodzinne miasto, ale w ogóle wy- jechać z kraju. Uczniowie deklarują, że nie widzą perspektyw dla siebie w miejscu zamieszkania. Te wyniki tworzą niepokojącą perspektywę dotyczącą demografii Łodzi oraz Polski – znaczna część młodych ludzi już teraz planuje emigrację. Warte odnotowania jest jednak to, że w porównaniu do młodzieży z okolic Bełchatowa – łodzianie częściej (40% vs. 33%) deklarują chęć pozostania w regionie.

(20)

Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła” od ponad 20 lat zajmuje

się szeroko rozumianą edukacją ekologiczną, przyrodniczą i globalną.

Naszą misją jest stałe zwiększanie stopnia świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez aktywną edukację. Rocznie prowadzimy

tysiąc warsztatów ekologicznych, przyrodniczych, z edukacji globalnej i artystycznej dla dzieci i młodzieży, kilkadziesiąt szkoleń dla nauczycieli oraz Bardzo Zielonych Szkół (wycieczek z intensywnym programem ekologicznym). Tworzymy i wydajemy materiały edukacyjne: scenariusze zajęć, teatrzyki, gry, mapy, karty pracy, łamigłówki. Stowarzyszenie prowadzi w Łodzi Ośrodek Edukacji i Kultury Ekologicznej (niepubliczną placówkę oświatową).

www.zrodla.org

Redakcja językowa: Marta Zdanowska

Skład i opracowanie graficzne: Magda Warszawa Grafika na okładce: Renaud Vejus

Wydawca

Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”

ul. Zielona 27, 60-902 Łódź tel. 42 632 81 18, fax 42 291 14 50 office@zrodla.org.pl • www.zrodla.org