POWSTANIE LISTOPADOWE
1831 - 1832
ZERWAĆ NIEWOLI ŁAŃCUCHY
Po piętnastu latach od utworze-nia niewielkiego Królestwa Polskie-go pod berłem cara rosyjskiePolskie-go, w mglisty, chłodny wieczór 29 listopa-da 1830 r. rozległo się w Warszawie wołanie: "Do broni Polacy!"
Z tym wołaniem wyszli na ulice Warszawy młodzi podchorążowie ze Szkoły Podchorążych Piechoty i akademicy, aby z bronią w ręku "zerwać jarzmo despotyzmu, zer-wać niewoli łańcuchy, proklamo-wać naród polski wolnym".
Tak zaczęło się Powstanie Li-stopadowe przeciw ostoi despoty-zmu - Rosji.
Sejm w manifeście z 20 grudnia 1830 r. ogłosił powstanie za
naro-Uczestniczka P o w s U n i a L i s t o p a d o w e g o d o w e ' ОкГвШ, Że jego Celem jeSf.
p ł k E m i l i a p i a i e r "nie złożenie oręża przodkow, poki
nie wywalczymy niepodległości /.../"
Powstanie Listopadowe, to przede wszystkim walka orężna, w której "Wojsko Polskie okryło się nieśmiertelną chwałą, stawiając czoło przez
długie miesiące największej potędze świata /.../ Armia powstańcza, przy
wszystkich jej brakach, pomyłkach i potknięciach korpusu generalskiego, stoczyła chlubnie największe i najkrwawsze bitwy, jakie miały miejsce w Europie w latach 1830-1848."
W bitwach tych uwidocznił się niebywały heroizm żołnierza polskiego,
który zaszczytnie, do ostatka, spełnił swój twardy obowiązek; pod
Stocz-kiem, Olszynką Grochowska, Wawrem, Wielkim Dębem, Iganiami i Ostro-łęką, a także w Puszczy Myszynieckiej i borach Litwy.
Powstanie było nie tylko sprawą narodową, miało też międzynarodo-we znaczenie. Uniemożliwiło intermiędzynarodo-wencję zbrojną Rosji przy użyciu armii polskiej przeciw ruchom wolnościowym w Europie, a przede wszystkim osłoniło Francję i Belgię przed tą interwencją.
-W październiku 1831 r. Powstanie Listopadowe jpadło, ale nie ozna-czało to aprobaty niewoli.
Listopadowy, ofiarny czyn powstańczy przekazał bowiem następnym pokoleniom Polaków przesłanie dziejowe - walki o wolność i niepodlgłość Polski - aż do zwycięstwa.
POWSTANIE STYCZNIOWE
1863 - 1864
RÓWNOŚĆ, WOLNOŚĆ, NIEPODLEGŁOŚĆ
Upadek Powstania Listopadowego 1831 r. oraz terror i ucisk zaborcy rosyj-skiego, jaki potem zapanował, nie zła-mał woli narodu polskiego w dążeniu do odzyskania niepodległości. Rolę bu-dziciela ducha narodowego podjęła młodzież studiująca i uczniowie wyż-szych klas szkół średnich.
Od 1859 r. środkiem budzącym du-cha narodowego oraz wyrazem prote-stu przeciwko represjom rosyjskim sta-ły się manifestacje i nabożeństwa pa-triotyczne krwawo tłumione przez wła-dze zaborcze.
Zaczęły powstawać tajne organiza-cje, nawołujące do zbrojnego powsta-nia. Z nich wyłoniło się radykalne stron-nictwo "Czerwonych", kierowane przez Centralny Komitet Narodowy /CKN/.
Powstanie wybuchło w nocy z ^ 2 na 23 stycznia 1863 r. Bezpośrednią przy-czyną jego wybuchu było ogłoszenie poboru, t.zw. "branki", polegające na wcieleniu przemocą do armii rosyjskiej osób podejrzanych o przygotowy-wanie powstania.
W Manifeście ogłoszonym 22 stycznia, Komitet Centralny Narodowy, który przekształcił się w Tymczasowy Rząd Narodowy, wezwał do orężnej walki z najeźdźcą rosyjskim, by zrzucić jarzmo niewoli i odbudować
nie-O s t a t n i d y k t a t o r p o w s t a n i a - R o m u a l d T r a u g u t t
