"Deutsche Mystiker : eine Textauswahl", wyd. Gundolf Gieraths, Einsiedeln 1977 : [recenzja]

Jacek Bolewski

"Deutsche Mystiker : eine

Textauswahl", wyd. Gundolf

Gieraths, Einsiedeln 1977 : [recenzja]

Collectanea Theologica 49/1, 210-211

210 R E C E N Z JE

FRANZ von ASSISI, Die Demut Gottes. M editationen, Lieder, Gebete (wyboru dokonali Anton R o t z e t t e r i E lisabeth H u g), Einsiedeln 1977, Benziger Verlag, s. 202.

„Pokora Boga” kojarzyć się może polskiem u czytelnikowi z piękną i su­ gestywną książeczką F. V a r i I l o n , w ydaną u nas 1977 r. Taki sam tytuł nosi nowa pozycja w serii Klasycy m ed yta cji, zainicjowanej przez w ydaw ni­ ctwo Benziger. Ten sympatyczny tom ik obejm uje wybór tekstów św. F ra n ­ ciszka z Asyżu. Pierwsza część przynosi teksty rzucające światło na francisz­ kański styl życia. Autorom chodziło tu ta j o ukazanie Franciszkowej m edytacji w szerszym kontekście, w którym ona w zrastała. Poszczególne elem enty tego kontekstu (Ewangelia, posłuszeństwo, ubóstwo, świat, Kościół) to pięć węzło­ wych haseł, zaw artych w pierw otnym projekcie reguły zakonnej, tak zwanej

Reguła non bullata.

Druga, istotna część książki zaw iera teksty o w yraźnie m odlitew nym cha­ rakterze. Są to medytacje, pieśni i modlitwy, bądź pochodzące w swej form ie od samego Franciszka, bądź też zaczerpnięte z jego listów, gdzie były p rzeja­ wem spontanicznego wzlotu uczuć, w yw ołanych najm niejszą naw et w zm ianką o Bogu czy Jezusie. Tłumaczenie tych tekstów otrzym ało rytm iczny, stroficzny układ, zachęcający do głośnego odczytywania. Poszczególne m odlitwy opatrzo­ ne są krótkim kom entarzem autorów wyboru, w yjaśniającym okoliczności pow stania, a także sugerującym najbardziej odpowiednie ram y dla w ykorzy­ stania danej modlitwy. Praktyczne korzystanie z książeczki ułatw iają dodat­ kowo zamieszczone na końcu trzy indeksy. Pierwszy z nich podaje propozycje modlitw w związku z poszczególnymi częściami Mszy św., drugi określa, które z Franciszkowych tekstów nad ają się w sposób szczególny n a kolejne okresy roku liturgicznego, a wreszcie trzeci indeks ma ch arak ter tem atyczny, sugerując zestawy modlitw wokół takich haseł ja k praca, ubóstwo, pokora, miłosierdzie, radość, pokój itd.

Całości dopełnia krótkie, ale bardzo żywe przedstaw ienie postaci F ra n ­ ciszka. Jego duchem, tak bardzo bliskim Ewangelii, jest przeniknięta cała książeczka. Stanowi ona piękny przykład na to, ja k elem enty głębokiej du­ chowości ze skarbca tradycji dają się twórczo przeżyć również dzisiaj, zarów ­ no w indyw idualnej czy wspólnotowej modlitwie, jak i w praktyce dusz­ pasterskiej.

ks. Jacek Bolew ski S J, Warszawa

Gundolf GIERATHS (wyd.), Deutsche M ystiker. Eine T extausw ahl, Einsie­ deln 1977, Benziger Verlag, s. 121.

A utentyczne przeżycia mistyczne są darem łaski i dlatego pojaw ienie się ich z mniejszą lub większą częstotliwością na przestrzeni dziejów Kościoła nie daje się wyjaśnić bez reszty w kategoriach socjologiczno-kulturowych. Jednym z przejaw ów niezwykłej intensywności tego fenom enu jest ta k zwany mistycyzm niem iecki, przypadający na okres późnego średniowiecza (XII- -XIV w.) Jego przedstaw icielam i, obok postaci znanych jak M istrz E c k h a r t , J a n T a u l e r , błogosławiony H enryk S u z o, jest bardzo liczna grupa sióstr zakonnych z rodziny św. Dominika. Ich przeżycia, spisane bądź osobiście, bądź też przez współczesnych im świadków, zostały zebrane i skom entowane w ko­ lejnej pozycji z serii K lasycy m edytacji, prowazdonej przez wydaw nictw o Benziger.

Książka charakteryzuje najpierw mistycyzm niemiecki na tle odbiegają­ cych od niego i ustępujących mu intensywnością innych prądów duchowych średniowiecznej Italii czy F rancji. O specyfice tego ruchu, obejmującego w Niemczech wiele klasztorów, zwłaszcza żeńskich, decyduje jego związek z wysokiej klasy teologią, którą dominikańscy ojcowie duchowni zaszczepiali

R E C E N Z JE ₂₁₁

swoim podopiecznym w ich rodzimym języku. Doprowadziło to do upowszech­ nienia się kategorii scholastycznych nie w abstrakcyjnej form ie uczonych traktatów , lecz w bezpośrednim i konkretnym zastosowaniu do życia ducho­ wego i doświadczenia chrześcijańskiego. Nowa duchowość nie jest przy tym wolna od śladów neoplatońskich, przejętych pod wpływem św. A u g u s t y n a . N iektóre św iadectw a, szczególnie M istrza E c k h a r t a , zdają się iść za d a­ leko w swych sformułowaniach, ale trzeba pam iętać, że kształtujące się do­ piero pojęcia rodzimego, niemieckiego języka nie m iały jeszcze tej precyzji i jednoznaczności co kategorie łacińskie.

Przedstaw ione w książce teksty zgrupowane są wokół dwóch zasadniczych haseł: Bóg w szystkim we w szystkim oraz Zycie uświęcone. A utor w yboru kierow ał się pragnieniem , by przedstawić mistyków nie jako ludzi oderw a­ nych od św iata, lecz w rażliwych nań, um iejących cieszyć się jego pięknem a także doceniających konkretne, praktyczne zaangażowanie w codzienności. Dlatego poszczególne św iadectwa rzucają wiele św iatła na istotne cele i p ra k ­ tyki życia chrześcijańskiego, dostarczając jednocześnie obfitego m ateriału dla indyw idualnej modlitwy. Jest to oznaką, że prezentow any nurt nie stanowi tylko jakiejś zam kniętej karty z przeszłości, lecz pulsuje życiem, które nigdy nie przem ija.