Zasady oceniania rozwiązań zadań. Egzamin maturalny Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

(1)

Rodzaj dokumentu:

Zasady oceniania rozwiązań zadań

Egzamin:

Egzamin maturalny

Przedmiot:

Wiedza o społeczeństwie

Poziom:

Poziom rozszerzony

Formy arkusza:

EWOP-R0_100-2206; EWOP-R0_200-2206;

EWOP-R0_400-2206.

Termin egzaminu:

7 czerwca 2022 r.

Data publikacji

dokumentu:

28 czerwca 2022 r.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(2)

Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające warunki zadania.

Zadanie 1. (0–1)

Wymagania egzaminacyjne 2022¹

Wymaganie ogólne Wymagania szczegółowe I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. (III etap) 2. Życie społeczne. Zdający:

1) podaje przykłady zbiorowości, grup, społeczności i wspólnot; charakteryzuje rodzinę […];

3) charakteryzuje życie szkolnej społeczności […].

Zasady oceniania

1 pkt – podanie dwóch poprawnych nazw.

0 pkt – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź 1. rodzina

2. szkoła

Zadanie 2. (0–1)

Wymagania egzaminacyjne 2022

Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

1. Życie zbiorowe i jego reguły. Zdający:

2) podaje przykłady norm i instytucji społecznych; charakteryzuje ich funkcje w życiu społecznym.

2. Socjalizacja i kontrola społeczna.

Zdający:

2) opisuje przejawy kontroli społecznej w życiu codziennym.

14. Środki masowego przekazu. Zdający:

6) ocenia zasoby Internetu […]; świadomie i krytycznie odbiera zawarte w nich treści.

1 pkt – sformułowanie poprawnego wyjaśnienia.

Przykładowa odpowiedź

Rysunek przedstawia konieczność nie tyle dostosowania się do warunków panujących w pracy, ile pełnego konformizmu, podporzadkowania szefowi – pracownik musi zrezygnować albo ze swoich poglądów, albo z pracy.

1 Załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku

z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwlaczaniem COVID-19 (Dz.U z 2020, poz. 493, z późn. zm.).

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(3)

Zadanie 3. (0–1)

5. Zmiana społeczna. Zdający:

1) charakteryzuje historyczne formy organizacji społeczeństwa ([…]

postindustrialne);

2) omawia cechy współczesnego społeczeństwa zachodniego (otwarte, postindustrialne, konsumpcyjne, masowe, informacyjne).

1 pkt – zaznaczenie poprawnej odpowiedzi i jej uzasadnienia.

Poprawna odpowiedź A., 3.

Zadanie 4. (0–1)

V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

13. Opinia publiczna. Zdający:

3) odczytuje i interpretuje […] wykresy prezentujące wyniki badania opinii publicznej.

(III etap) 5. Udział obywateli w życiu publicznym. Zdający:

1) przedstawia główne podmioty życia publicznego ([…] politycy i partie, władza […]) i pokazuje, jak współdziałają

i konkurują one ze sobą w życiu publicznym.

1 pkt – poprawne ocenienie prawdziwości trzech zdań.

Poprawna odpowiedź 1. P

2. P 3. F

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(4)

Zadanie 5. (0–1)

Wymagania ogólne Wymaganie szczegółowe I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

4. Struktura społeczna. Zdający:

3) podaje przykłady i wyjaśnia uwarunkowania pionowej i poziomej ruchliwości społecznej.

1 pkt – poprawne rozstrzygnięcie i sformułowanie poprawnego uzasadnienia.

Przykładowa odpowiedź Rozstrzygnięcie – Nie.

Uzasadnienie – Nastąpiło – jak wskazano w tekście 2. – obniżenie roli wykształcenia

w awansie społecznym. Obecnie bardziej liczy się sukces finansowy, którego osoba opisana w tekście 1. nie osiągnęła.

Zadanie 6. (0–1)

Wymaganie ogólne Wymagania szczegółowe

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. 6. Naród, ojczyzna i mniejszości narodowe.

Zdający:

2) omawia czynniki […] służące zachowaniu tożsamości narodowej.

7. Procesy narodowościowe i społeczne we współczesnym świecie. Zdający:

3) omawia na przykładach przyczyny […]

konfliktów między narodami.

1 pkt – poprawne rozstrzygnięcie i sformułowanie dwóch poprawnych argumentów uzasadnienia.

Uzasadnienie:

– Według autora tekstu tożsamość etniczna nie jest przyczyną, a często jest konsekwencją konfliktów.

– Liczba przypadków, kiedy odrębne grupy żyją bez konfliktów, jest według autora tekstu nieporównywalnie większa niż liczba konfliktów.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(5)

Zadanie 7. (0–2)

6. Naród, ojczyzna i mniejszości narodowe.

Zdający:

4) charakteryzuje mniejszości narodowe, etniczne i grupy imigrantów żyjące w Polsce (liczebność, historia, kultura, religia itp.);

wymienia prawa, które im przysługują.

Zasady oceniania 2 pkt –

1 pkt –

podanie trzech poprawnych nazw.

podanie dwóch poprawnych nazw.

Poprawna odpowiedź

1. Tatarzy / mniejszość tatarska 2. Łemkowie / mniejszość łemkowska 3. Karaimi / mniejszość karaimska

Zadanie 8. (0–2)

Wymaganie ogólne Wymagania szczegółowe

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. 12. Społeczeństwo obywatelskie. Zdający:

3) opisuje formy aktywności obywateli w ramach […] państwa […].

16. Polityka, ideologie, doktryny i programy polityczne. Zdający:

1) charakteryzuje kulturę polityczną współczesnej Polski […].

2 pkt – poprawne przyporządkowanie czterech cech.

1 pkt – poprawne przyporządkowanie: trzech cech albo dwóch cech.

1. terytorialne uwarunkowania sympatii politycznych 2. zaangażowanie w procesy demokratyczne 3. znajomość procedur wyborczych

4. determinacja preferencji wyborczych

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(6)

Zadanie 9. (0–3)

9.1.

IV. Znajomość zasad i procedur demokracji.

15. Demokracja – zasady i procedury.

Zdający:

5) wyjaśnia, jak są przeprowadzane i jaką rolę odgrywają wybory we współczesnej demokracji.

22. Współczesna demokracja w Polsce i na świecie – problemy i zagrożenia. Zdający:

3) wyjaśnia, dlaczego tak wielu obywateli nie uczestniczy w życiu politycznym […].

Frekwencja wyborcza to odsetek osób uprawnionych do głosowania, które oddały swój głos w czasie wyborów.

9.2.

28. Samorząd terytorialny w Polsce.

Zdający:

1) omawia formy demokracji przedstawicielskiej i bezpośredniej w samorządach terytorialnych […].

(III etap) 17. Gmina jako wspólnota mieszkańców. Zdający:

2) przedstawia sposób wybierania i działania władz gminy, w tym

podejmowania decyzji w sprawie budżetu.

1 pkt – sformułowanie poprawnego podobieństwa i poprawnej różnicy.

Poprawne odpowiedzi Typ 1.: rada gminy

Typ 2.: rada miasta / rada miejska

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(7)

9.3.

Zdający:

1) omawia formy demokracji przedstawicielskiej i bezpośredniej w samorządach terytorialnych […].

(III etap) 17. Gmina jako wspólnota mieszkańców. Zdający:

2) przedstawia sposób wybierania i działania władz gminy, w tym

podejmowania decyzji w sprawie budżetu.

Od wyborów 2002 roku mamy bezpośredni wybór organu wykonawczego w gminie i mieście na prawach powiatu, a w sytuacji, gdy żaden z kandydatów nie uzyska więcej niż połowy ważnie oddanych głosów, jest organizowane ponowne głosowanie (to jego dotyczy drugi wiersz z tabeli).

Zadanie 10. (0–1)

11. Obywatel i obywatelstwo. Zdający:

2) wyjaśnia, na czym polega

nieposłuszeństwo obywatelskie i jakie niesie ze sobą dylematy […].

1 pkt – podanie poprawnej nazwy.

nieposłuszeństwo obywatelskie

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(8)

Zadanie 11. (0–1)

22. Współczesna demokracja w Polsce i na świecie – problemy i zagrożenia. Zdający:

2) omawia na przykładach patologie życia publicznego (np. korupcja, nepotyzm, klientelizm) i wyjaśnia, dlaczego wpływają one destrukcyjnie na życie publiczne.

Niejasne przepisy powodują wydłużanie postępowania sądowego i sprzyjają korupcji, bo podmioty gospodarcze chcą szybszego załatwienia swych spraw.

Zadanie 12. (0–3)

12.1.

9. Współczesne spory światopoglądowe.

Zdający:

5) rozpatruje racje stron innych aktualnych sporów światopoglądowych i formułuje swoje stanowisko w danej sprawie.

16. Polityka, ideologie, doktryny i programy polityczne. Zdający:

5) charakteryzuje najważniejsze współczesne doktryny polityczne

(chrześcijańska demokracja, konserwatyzm, liberalizm, nacjonalizm, socjaldemokracja, socjalizm).

37. Ochrona praw człowieka w Polsce.

Zdający:

2) rozważa dylematy związane z prawami socjalnymi i sposobem ich realizacji przez państwo.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(9)

1 pkt – sformułowanie poprawnego argumentu i kontrargumentu.

Przykładowe odpowiedzi Argument –

Typ 1.: Państwo powinno dążyć do niwelowania skutków różnic w dochodach między obywatelami.

Typ 2.: Państwo nie może dopuścić do rozwarstwienia społecznego, czego efektem mogą być konflikty.

Typ 3.: Obywatele mają prawo oczekiwać pomocy państwa w trudnych sytuacjach życiowych.

Kontrargument –

Typ 1.: Nadmierne wydatki socjalne ograniczają realizację innych ważnych zadań finansowanych z budżetu.

Typ 2.: Środki przeznaczone na pomoc socjalną są marnowane, gdyż mogą prowadzić do wyuczonej bierności.

Typ 3.: Wydatki wymuszają wzrost obciążeń fiskalnych i powodują niezadowolenie osób przedsiębiorczych.

12.2.

(III etap) VI. Rozumienie zasad gospodarki rynkowej.

36. Prawa człowieka. Zdający:

3) rozróżnia prawa i wolności […]

ekonomiczne, społeczne […].

(III etap) 24. Gospodarka rynkowa. Zdający:

1) przedstawia podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo) i związki między nimi.

(III etap) 28. Przedsiębiorstwo i działalność gospodarcza. Zdający:

2) […] wyjaśnia, czemu służą ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

1 pkt – zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź B.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(10)

12.3.

(III etap) VI. Rozumienie zasad gospodarki rynkowej.

3) rozróżnia prawa i wolności […]

ekonomiczne, społeczne […].

(III etap) 24. Gospodarka rynkowa. Zdający:

1) przedstawia podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo) i związki między nimi.

(III etap) 28. Przedsiębiorstwo i działalność gospodarcza. Zdający:

2) […] wyjaśnia, czemu służą ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Ubezpieczenia społeczne są finansowane ze składek odprowadzanych przez pracownika i pracodawcę, natomiast pomoc społeczna – z budżetu państwa.

Zadanie 13. (0–1)

(IV z.p.) 1. Młody obywatel w urzędzie.

Zdający:

1) wyjaśnia, jak nabywa się obywatelstwo polskie […].

(IV z.p.) 2. Prawo i sądy. Zdający:

3) […] interpretuje proste przepisy prawne.

Poprawna odpowiedź 1. P

2. F 3. F

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(11)

Zadanie 14. (0–2)

25. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdający:

2) wyjaśnia różnice między ordynacjami wyborów parlamentarnych i prezydenckich w Polsce.

1 pkt –

sformułowanie dwóch poprawnych podobieństw i dwóch poprawnych różnic.

sformułowanie: dwóch poprawnych podobieństw i poprawnej różnicy albo poprawnego podobieństwa i dwóch poprawnych różnic albo dwóch poprawnych podobieństw albo dwóch poprawnych różnic albo poprawnego podobieństwa i poprawnej różnicy.

Przykładowe odpowiedzi Podobieństwa:

Typ 1.: W obu państwach kadencja prezydenta trwa 5 lat.

Typ 2.: W obu państwach prezydent nie może być wybrany na trzy kadencje z rzędu.

Różnice:

Typ 1.: Prezydent RP jest wybierany w wyborach powszechnych i bezpośrednich, a głowa państwa estońskiego – przez parlament.

Typ 2.: W Polsce kandydata zgłasza min. 100 tys. obywateli, a w Estonii - 1/5 składu parlamentu.

Typ 3.: W Estonii prezydent nie może być wybrany na więcej niż dwie kadencje z rzędu, a w Polsce – na więcej niż dwie.

Typ 4.: – W Polsce bierne prawo wyborcze jest ograniczone cenzusem wieku 35 lat, a w Estonii – 40 lat.

Typ 5.: W Polsce kandydat nie musi być obywatelem od urodzenia, a w Estonii – musi.

Zadanie 15. (0–2)

19. Modele ustrojowe państw demokratycznych. Zdający:

1) podaje cechy charakterystyczne różnych modeli ustrojowych państw

demokratycznych […];

2) charakteryzuje krótko ustroje polityczne […] Szwajcarii […].

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(12)

15.1.

Szwajcaria / Konfederacja Szwajcarska

15.2.

Poprawna odpowiedź 1. F

2. F 3. P

Zadanie 16. (0–2)

1) podaje cechy charakterystyczne różnych modeli ustrojowych państw

demokratycznych […].

20. Władza ustawodawcza w państwie demokratycznym. Zdający:

2) […] podaje przykłady państw z parlamentem jednoizbowym.

21. Władza wykonawcza w państwie demokratycznym. Zdający:

1) […] podaje przykłady urzędujących głów państw (monarchów i prezydentów).

1 pkt –

podanie trzech poprawnych nazw państw i odpowiadających im numerów.

podanie trzech poprawnych nazw państw albo podanie dwóch poprawnych nazw państw i odpowiadających im numerów.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(13)

Nazwa państwa Numer na mapie

Informacja A.

Wielka Brytania / Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej / Zjednoczone

Królestwo

1

Informacja B. Węgry 5

Informacja C. Francja / Republika Francuska 3

Zadanie 17. (0–2)

2) charakteryzuje krótko ustroje polityczne Niemiec […].

3) przedstawia zasady odpowiedzialności […] politycznej; wskazuje, kto im podlega.

26. Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej. Zdający:

1) przedstawia konstytucyjne procedury powoływania i odwoływania rządu, zmiany rządu i zmiany ministrów.

1 pkt –

podanie czterech poprawnych nazw.

podanie trzech albo dwóch poprawnych nazw.

Poprawne odpowiedzi

1. Prezesa Rady Ministrów / premiera 2. (co najmniej) 46 posłów

3. Prezesa Rady Ministrów / premiera 4. konstruktywne wotum nieufności

Zadanie 18. (0–1)

Zdający:

4) opisuje uprawnienia nadzorcze premiera i wojewody wobec samorządów

terytorialnych.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(14)

Poprawna odpowiedź D.

Zadanie 19. (0–1)

23. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdający:

2) wyjaśnia relację między prawem międzynarodowym (w tym unijnym) a prawem krajowym.

29. Prawo. Zdający:

1) wyjaśnia zasady hierarchiczności,

spójności i zupełności w systemie prawnym.

30. System prawny Rzeczypospolitej Polskiej. Zdający:

1) opisuje źródła prawa w Polsce oraz hierarchię aktów prawnych.

3) wymienia źródła prawa […].

1 pkt – sformułowanie poprawnego uzasadnienia.

Traktaty unijne są ujęte w formie umów międzynarodowych, które muszą być zgodne z Konstytucją RP – Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach zgodności tego rodzaju źródeł prawa z ustawą zasadniczą.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(15)

Zadanie 20. (0–2)

20.1.

1) wymienia i ilustruje przykładami funkcje władzy ustawodawczej.

24. Parlament Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdający:

1) wymienia kompetencje Sejmu […];

3) podaje przykłady stosowania w procedurze legislacyjnej polskiego parlamentu większości zwykłej, bezwzględnej i kwalifikowanej.

(III etap) 13. Władza ustawodawcza w Polsce. Zdający:

1) przedstawia […] sposób tworzenia ustaw.

Poprawna odpowiedź C.

20.2.

25. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdający:

1) określa główne kompetencje prezydenta w relacjach z parlamentem […].

1) przedstawia […] sposób tworzenia ustaw.

Przykładowa odpowiedź Rozstrzygnięcie – Tak.

Uzasadnienie – Może się tak stać w przypadku, gdy sam jest wnioskodawcą danego projektu ustawy.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(16)

Zadanie 21. (0–1)

5) przedstawia różnicę między sędziami a ławnikami.

Poprawna odpowiedź ławnicy

Zadanie 22. (0–2)

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

32. Prawo cywilne i rodzinne. Zdający:

1) rozpoznaje sprawy regulowane przez prawo cywilne: rzeczowe […];

3) opisuje podstawowe zasady postępowania cywilnego […].

(IV z.p.) 1. Młody obywatel w urzędzie.

Zdający:

6) sporządza urzędowy wniosek […].

6) przedstawia uczestników i przebieg procesu […] cywilnego […].

22.1.

Poprawna odpowiedź B.

22.2.

1 pkt – podanie dwóch poprawnych nazw.

W przedstawionej sytuacji Krzysztof Nowak był powodem, natomiast Jan Kowalski – pozwanym.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(17)

Zadanie 23. (0–2)

3) wskazuje gałęzie prawa i kodeksy, w których szukać należy odpowiednich przepisów.

4) […] wskazuje, w jakim kodeksie można znaleźć przepisy dotyczące konkretnej sprawy.

1 pkt –

podanie trzech poprawnych nazw.

podanie dwóch poprawnych nazw.

Poprawna odpowiedź 1. Kodeks karny 2. Kodeks cywilny

3. Kodeks postępowania karnego

Zadanie 24. (0–1)

(IV z.p.) VI. Znajomość praw człowieka i sposobów ich ochrony.

Zdający:

1) przedstawia prawa i wolności zagwarantowane w Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej, wymienia środki i mechanizmy ich ochrony w Polsce.

(IV z.p.) 5. Prawa człowieka. Zdający:

2) wymienia podstawowe prawa i wolności człowieka; wyjaśnia, co oznacza, że są one powszechne, przyrodzone i niezbywalne.

1 pkt – sformułowanie poprawnego uzasadnienia.

Prawa i wolności człowieka wynikają – jak stanowi art. 30 – z przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka, a zatem państwo ich nie nadaje.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(18)

Zadanie 25. (0–1)

4) rozważa, odwołując się do historycznych i współczesnych przykładów, dlaczego dochodzi do łamania praw człowieka na wielką skalę przez reżimy autorytarne.

38. Światowy i europejski system ochrony praw człowieka. Zdający:

5) analizuje z punktu widzenia

międzynarodowych standardów praw człowieka przypadki naruszania praw i wolności w różnych państwach.

40. Stosunki międzynarodowe w wymiarze globalnym. Zdający:

7) wymienia konflikty, którym towarzyszy terroryzm; wyjaśnia ich przyczyny oraz motywy i sposoby działania terrorystów;

opisuje i ocenia strategie zwalczania terroryzmu.

(III etap) 23. Problemy współczesnego świata. Zdający:

4) wyjaśnia, co to jest terroryzm i w jaki sposób próbuje się go zwalczać.

1 pkt – sformułowanie poprawnego argumentu i kontrargumentu.

Argument – W ramach walki z terroryzmem przetrzymywano bez wyroku, torturowano lub zabijano terrorystów lub rzekomych terrorystów.

Kontrargument – Walka z terroryzmem była prowadzona, by chronić prawa człowieka tych, w których mogły zostać wymierzone działania terrorystów.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(19)

Zadanie 26. (0–2)

(IV etap z.r.) VI. Dostrzeganie

współzależności we współczesnym świecie.

42. Systemy bezpieczeństwa i współpracy.

Zdający:

1) charakteryzuje przemiany, jakie nastąpiły w Europie i na świecie po upadku

komunizmu.

(III etap) 22. Współpraca i konflikty międzynarodowe. Zdający:

1) wskazuje na mapie miejsca najpoważniejszych konfliktów międzynarodowych […].

1 pkt –

sformułowanie dwóch poprawnych argumentów uzasadnienia.

sformułowanie jednego poprawnego argumentu uzasadnienia.

Nastąpiło zjednoczenie Niemiec – na mapie nie ma już NRD.

Nie nastąpił rozpad Jugosławii – na mapie nie ma jeszcze wyodrębnionej Słowenii oraz Chorwacji.

Zadanie 27. (0–1)

1) przedstawia […] zasady prawa międzynarodowego […].

Typ 1.: integralności terytorialnej Typ 2.: nienaruszalności granic

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(20)

Zadanie 28. (0–3)

28.1.

4) omawia przepisy Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące relacji państwo – Kościół; podaje najważniejsze postanowienia konkordatu.

Poprawna odpowiedź konkordat

28.2.

(III etap) 5. Udział obywateli w życiu publicznym. Zdający:

1) przedstawia główne podmioty życia publicznego ([…] politycy […]).

1 pkt – podanie poprawnego imienia i nazwiska.

Poprawna odpowiedź Aleksander Kwaśniewski

28.3.

4) omawia przepisy Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące relacji państwo – Kościół; podaje najważniejsze postanowienia konkordatu.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(21)

Poprawna odpowiedź Stolica Apostolska

Zadanie 29. (0–2)

43. Integracja europejska. Zdający:

1) omawia genezę i przebieg integracji europejskiej (cele, główne dokumenty i instytucje, politycy, fazy integracji);

2) charakteryzuje sposób powoływania, działania i najważniejsze kompetencje instytucji Unii Europejskiej ([…] Rada Europejska […].

(III etap) 20. Integracja europejska. Zdający:

1) przedstawia cele i etapy integracji europejskiej (traktaty rzymskie, traktaty z Maastricht, Nicei, Lizbony).

29.1.

Uzasadnienie –

Typ 1.: Traktat paryski, na mocy którego powstała EWWiS, został podpisany na 50 lat, a zatem w momencie przyjęcia traktatu z Lizbony nie obowiązywał.

Typ 2.: Traktat z Lizbony zmieniał inne traktaty – nie ma w materiale wzmianki, z której wynikałoby, że korygował on przepisy traktatu paryskiego.

Typ 3.: Ani Traktat o Unii Europejskiej, ani Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską nie zostały podpisane w Paryżu.

29.2.

Poprawna odpowiedź C.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(22)

Zadanie 30. (0–2)

6) rozważa możliwości prowadzenia akcji humanitarnych, współpracy rozwojowej oraz interwencji pokojowych na obszarach dotkniętych konfliktami zbrojnymi, oceniając ich skuteczność i aspekty moralne.

42. Systemy bezpieczeństwa i współpracy.

Zdający:

4) wyjaśnia, jak powstało NATO, […]

wymienia najważniejsze operacje wojskowe Sojuszu.

(III etap) 19. Relacje Polski z innymi państwami. Zdający:

2) charakteryzuje politykę obronną Polski;

członkostwo w NATO, udział

w międzynarodowych misjach pokojowych i operacjach militarnych.

30.1.

1 pkt – podanie poprawnej nazwy państwa i odpowiadającego mu numeru.

Nazwa państwa – Irak / Republika Iraku Numer na mapie – 2

30.2.

Typ 1.: Organizacja Paktu / Traktatu Północnoatlantyckiego Typ 2.: Pakt / Traktat / Sojusz Północnoatlantycki

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(23)

Zadanie 31. (0–12)

Temat 1.

Porównaj kompetencje centralnych organów władzy prawodawczej we współczesnej Rzeczypospolitej Polskiej z rozwiązaniami z przytoczonych fragmentów Konstytucji RP z 17 marca 1921 roku. Weź pod uwagę kompetencje: ustrojodawcze,

ustawodawcze, wobec Prezydenta RP i wobec Rady Ministrów RP.

1) wymienia i ilustruje przykładami funkcje władzy ustawodawczej;

4) wyjaśnia terminy: sesja plenarna, komisja parlamentarna, kworum, interpelacja,

zapytanie poselskie.

23. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdający:

4) przedstawia procedurę zmiany Konstytucji.

24. Parlament Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdający:

1) wymienia kompetencje Sejmu i Senatu w państwie i przedstawia znaczenie obu izb oraz Zgromadzenia Narodowego

w systemie władz Rzeczypospolitej Polskiej;

3) podaje przykłady stosowania w procedurze legislacyjnej polskiego parlamentu większości zwykłej, bezwzględnej i kwalifikowanej.

26. Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej. Zdający:

1) przedstawia konstytucyjne procedury powoływania i odwoływania rządu, zmiany rządu i zmiany ministrów.

1) przedstawia zadania i zasady funkcjonowania polskiego parlamentu, w tym sposób tworzenia ustaw.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(24)

Poziom III – WARTOŚĆ MERYTORYCZNA 12 PKT

Zdający w pełni porównał:

1) kompetencje ustrojodawcze Sejmu RP i Senatu RP, stwierdzając, że:

– nie istnieje obecnie procedura zmiany konstytucji przez sam Sejm RP, a w konstytucji marcowej drugi z rzędu wybrany Sejm RP mógł dokonać jej rewizji większością 3/5 głosujących, przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów;

– obecnie inicjatywa co do zmiany konstytucji może być zgłoszona przez nieco mniejszą liczbę posłów niż w konstytucji marcowej (1/5 a nie 1/4), a mają ją także – inaczej niż w akcie z 17 marca 1921 roku – Senat RP i Prezydent RP;

– obecnie konstytucja może być zmieniona także przez Sejm RP i Senat RP, ale w przypadku tej ostatniej izby wystarcza bezwzględna większość głosów (a nie – 2/3); w głosowaniu sejmowym mamy – tak jak i wówczas – większość

kwalifikowaną 2/3, kworum jest takie same (co najmniej połowa ustawowej liczby posłów), w obu przypadkach izby muszą uchwalić ustawę w tym samym brzmieniu;

– obecnie – inaczej niż w konstytucji marcowej – jest możliwość przeprowadzenia referendum zatwierdzającego zmiany w Konstytucji RP, jeśli dotyczą one przepisów rozdziału I, II lub XII, a zatem wówczas pozycja parlamentu czy izby pierwszej parlamentu była w tym względzie wyższa;

– tak wówczas, jak i obecnie Prezydent RP nie ma prawa weta, a zatem pozycja parlamentu jest obecnie w tym względzie wyższa niż przy procedurze ustawodawczej;

2) kompetencje ustawodawcze Sejmu RP i Senatu RP, stwierdzając, że:

– obecnie inicjatywa ustawodawcza przysługuje większej liczbie podmiotów, przy tym – inaczej niż w przypadku

konstytucji marcowej – ma ją Senat RP jako całość i grupa co najmniej 15 posłów, a nie – Sejm RP jako całość;

– w obu przypadkach Senat RP miał możliwość

wprowadzenia poprawek do ustawy uchwalonej przez Sejm RP, które mógł odrzucić Sejm RP, ale dziś większość konieczna do ich odrzucenia jest nieco mniejsza – bezwzględna, a nie – 11/20;

– w obu przypadkach Senat RP miał możliwość odrzucenia ustawy, dziś weto to może być odrzucone przez Sejm RP większością bezwzględną, a w przytoczonych przepisach art.

35 nie ma procedury jego odrzucania (jeśli taka była praktyka, oznacza to weto absolutne Senatu RP);

POPRAWNOŚĆ MERYTORYCZNA

Zdający nie popełnił żadnego błędu merytorycznego.

SELEKCJA INFORMACJI

Zdający przeprowadził poprawną selekcję i hierarchizację informacji (nie zamieścił w pracy fragmentów

niezwiązanych z tematem).

JĘZYK, STYL IKOMPOZYCJA

Zdający zaprezentował wywód w pełni spójny, harmonijny i logiczny.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(25)

– w konstytucji marcowej – inaczej niż obecnie – Prezydent RP nie miał prawa weta wobec ustawy, obecnie jest to weto zawieszające, które może być odrzucone przez Sejm RP większością kwalifikowaną 3/5 głosów, a zatem wówczas rola parlamentu w procesie ustawodawczym była wyższa niż obecnie;

– w konstytucji marcowej – inaczej niż obecnie – nie było organu, który miał prawo badania konstytucyjności ustaw (ważności ustaw należycie ogłoszonych), a współcześnie Trybunał Konstytucyjny może stwierdzić, że ustawa lub jej część jest niezgodna z Konstytucją RP, a zatem wówczas rola parlamentu w procesie ustawodawczym była wyższa niż obecnie;

3) kompetencje Sejmu RP i Senatu RP wobec Prezydenta RP, stwierdzając, że:

– w konstytucji marcowej Prezydent RP był wybierany przez Sejm RP i Senat RP, połączone w Zgromadzenie Narodowe, a obecnie jest on wybierany w wyborach powszechnych;

z tego wynika znacznie wyższa pozycja parlamentu w konstytucji marcowej niż obecnie, gdyż wówczas był jedynym organem centralnym posiadającym legitymizację z bezpośrednich wyborów;

– w obu przypadkach Prezydent RP to organ nieodpowiedzialny politycznie przed parlamentem;

– w obu przypadkach Prezydent RP to organ odpowiedzialny prawnie (konstytucyjnie); w konstytucji marcowej

o postawieniu głowy państwa przed Trybunał Stanu

decydował wyłącznie Sejm RP większością kwalifikowaną 3/5 głosów, obecnie decyduje o tym Zgromadzenie Narodowe, a większość jest wyższa i wynosi 2/3; oznacza to brak udziału Senatu RP w tej procedurze wg konstytucji marcowej (ale trzeba zauważyć, że wówczas Trybunał Stanu był wybierany w 2/3 przez Sejm RP, a w 1/3 – przez Senat RP, podczas gdy obecnie jest on kreowany tylko przez Sejm RP);

4) kompetencje Sejmu RP i Senatu RP wobec Rady Ministrów RP, stwierdzając, że:

– w obu przypadkach do dymisji ministrów może doprowadzić Sejm RP poprzez wotum nieufności: obecnie uchwalane większością bezwzględną, wówczas – „zwyczajną”;

– w konstytucji marcowej wobec Rady Ministrów RP Sejm RP mógł uchwalić wotum nieufności zwyczajną większością, obecnie istnieje instytucja konstruktywnego wotum nieufności – głosowane jest ono bezwzględną większością głosów i jednocześnie oznacza powołanie nowego premiera (we wniosku o takie wotum musi być podana ta kandydatura);

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(26)

– w konstytucji marcowej podobnie jak obecnie istniała instytucja interpelacji Rady Ministrów RP i jej członków, ale wówczas mogli je formułować zarówno członkowie Sejmu RP, jak i Senatu RP, a obecnie – wyłącznie Sejmu RP;

obecnie istnieje także instytucja zapytań poselskich;

– w obu przypadkach ministrowie są odpowiedzialni prawnie (konstytucyjnie), a o postawieniu przed Trybunał Stanu decyduje Sejm RP większością kwalifikowaną 3/5 głosów.

5) Zdający wykorzystał znajomość i rozumienie różnych aspektów danego problemu do jego opisu w szerszym kontekście interpretacyjnym, wykazał się znajomością licznych pojęć związanych z tematem.

Poziom II–WARTOŚĆ MERYTORYCZNA 8 PKT

Zdający:

– w pełni scharakteryzował trzy istotne aspekty zagadnienia (spośród zagadnień 1–4 wskazanych dla poziomu III) albo

– w pełni scharakteryzował dwa istotne aspekty zagadnienia i częściowo scharakteryzował dwa istotne aspekty

zagadnienia (spośród zagadnień 1–4 wskazanych dla poziomu III).

5) Zdający wykorzystał znajomość i rozumienie wybranych aspektów analizowanego tematu; wykazał się znajomością wybranych pojęć związanych z tematem.

Zdający popełnił jeden lub dwa błędy merytoryczne.

SELEKCJA INFORMACJI

Zdający przeprowadził niekonsekwentną selekcję informacji i ich

hierarchizację (umieścił w pracy nieliczne fragmenty niezwiązane z tematem).

JĘZYK, STYL I KOMPOZYCJA

Zdający zaprezentował wywód nie w pełni uporządkowany.

Poziom I – WARTOŚĆ MERYTORYCZNA 4 PKT

Zdający:

– w pełni scharakteryzował jeden istotny aspekt oraz częściowo scharakteryzował jeden istotny aspekt zagadnienia (spośród zagadnień 1–4 wskazanych dla poziomu III)

albo

– częściowo scharakteryzował trzy istotne aspekty zagadnienia (spośród zagadnień 1–4 wskazanych dla poziomu III).

5) Zdający wykazał się znajomością jedynie nielicznych pojęć związanych z tematem.

Zdający popełnił trzy lub cztery błędy merytoryczne.

SELEKCJA INFORMACJI Zdający przeprowadził w niewystarczającym stopniu selekcję informacji i ich hierarchizację

(napisał pracę, której znaczną część stanowią fragmenty niezwiązane z tematem).

Zdający zaprezentował wywód w sposób

chaotyczny i nielogiczny.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(27)

Zdający popełnił co najmniej pięć błędów merytorycznych.

SELEKCJA INFORMACJI

Ponad połowę pracy stanowią fragmenty niezwiązane z tematem.

Wywód jest niekomunikatywny.

0 PKT

Zdający nie zrozumiał tematu– nie wypełnił wymagań dla poziomu I.

5) Zdający nie wykazał się znajomością pojęć związanych z tematem.

Przy pracy o wartości merytorycznej 0 pkt, nie przyznaje się punktów za pozostałe elementy.

Egzaminator, klasyfikując wartość merytoryczną pracy na jeden z trzech poziomów (I–III), może ocenić ją wyłącznie na 12, 8 lub 4 punkty. Ostateczna liczba punktów uzyskanych przez zdającego jest zależna także od poziomu realizacji trzech pozostałych kryteriów, tj. poprawności merytorycznej, selekcji informacji oraz języka, stylu i kompozycji pracy. Za zrealizowanie danego kryterium na poziomie wyższym / niższym od poziomu wartości merytorycznej pracy, zdający uzyskuje jeden punkt więcej / mniej. Egzaminator może także ocenić pracę na 0 punktów.

Temat 2.

Scharakteryzuj system ochrony praw człowieka w Rzeczypospolitej Polskiej, biorąc pod uwagę systematykę z niniejszego schematu.

27. Organy kontroli państwowej, ochrony prawa i zaufania publicznego. Zdający:

2) przedstawia uprawnienia i sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich.

4) wyjaśnia, w jaki sposób realizuje się w Polsce zasadę niezależności sądów i niezawisłości sędziego […].

31. Sądy i Trybunały. Zdający:

1) przedstawia sposób powoływania i zadania Sądu Najwyższego […];

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(28)

2) omawia sposób działania Trybunału Konstytucyjnego, odwołując się do przykładów rozstrzygniętych przez niego spraw; ocenia znaczenie skargi

konstytucyjnej dla funkcjonowania państwa prawa;

3) przedstawia strukturę sądownictwa w Polsce i wyjaśnia, jaką rolę odgrywają w niej Sąd Najwyższy i Krajowa Rada Sądownictwa.

34. Prawo administracyjne. Zdający:

2) przedstawia strukturę sądownictwa administracyjnego; opisuje przebieg postępowania administracyjnego;

3) wyjaśnia, jak odwołać się od decyzji i postanowień organów administracyjnych (odwołanie, zażalenie, skarga do

wojewódzkiego sądu administracyjnego, skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego).

3) rozróżnia prawa i wolności osobiste, polityczne […].

Zdający:

1) przedstawia prawa i wolności zagwarantowane w Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej, wymienia środki i mechanizmy ich ochrony w Polsce.

(IV z.p.) 6. Ochrona praw i wolności.

Zdający:

1) przedstawia główne środki ochrony praw i wolności w Polsce;

2) opisuje sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka […].

(III etap) 15. Władza sądownicza. Zdający:

1) przedstawia organy władzy sądowniczej, zasady, wedle których działają sądy

(niezawisłość, dwuinstancyjność) i przykłady spraw, którymi się zajmują.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(29)

Zdający w pełni scharakteryzował:

1) wolności i prawa osobiste w Konstytucji RP, wskazując:

– wolności osobiste: wolność osobista, wolność sumienia i wyznania, wolność i ochrona tajemnicy komunikowania się, wolność poruszania się po terytorium RP, wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji (wolność słowa w aspekcie osobistym);

– prawa osobiste: prawo do życia, prawo do nietykalności osobistej, prawo do humanitarnego traktowania w sytuacji zatrzymania, pozbawienia wolności, prawo do własności, prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia, prawo do decydowania o swoim życiu osobistym, prawo do wychowania swoich dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami i uwzględniając stopień

podmiotowość dziecka i jego stopień dojrzałości, prawo do nienaruszalności mieszkania, prawo danej jednostki do dostępu do dotyczących jej urzędowych dokumentów i zbiorów danych, prawo do opuszczenia terytorium RP, prawo azylu w RP dla cudzoziemców;

– zakazy związane z prawami i wolnościami osobistymi:

zakaz poddawania eksperymentom bez wyrażonej zgody, zakaz poddawania torturom i okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu; zakaz nakładania na ludzi obowiązku pozaustawowego w sprawie ujawniania przez nich informacji ich dotyczących, zakaz wydalania obywatela RP z kraju oraz zakazania mu powrotu do kraju, zakaz zmuszania do uczestnictwa lub nieuczestniczenia w praktykach religijnych, zakaz zmuszania do ujawienia swego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania, zakaz cenzury prewencyjnej, zakaz ekstradycji obywatela polskiego;

2) wolności i prawa polityczne w Konstytucji RP, wskazując:

– wolności polityczne: wolność zrzeszania (w aspekcie politycznym), wolność zgromadzeń, wolność słowa (w aspekcie politycznym); spostrzeżenie, że wolności są w korzystaniu ograniczone prawami innych;

– prawa polityczne: prawo do uczestnictwa w wyborach i referendach, prawo do kandydowania w wyborach, prawo do informacji publicznej, prawo składania petycji, wniosków i skarg do władz publicznych, prawo do równego dostępu do służby publicznej;

3) sądowe środki ochrony praw człowieka w RP, wskazując:

SELEKCJA INFORMACJI

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(30)

– prawo każdego człowieka do rozpatrzenia sprawy, w tym wszczynania postępowania, przez bezstronny i niezawisły sąd bez nieuzasadnionej zwłoki;

– prawo do zaskarżania orzeczeń wydawanych w pierwszej instancji – możliwość środka odwoławczego, w tym apelacji, do sądu II instancji oraz nadzwyczajne środki odwoławcze od orzeczeń II instancji w sądach powszechnych – możliwość złożenia kasacji/skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego;

– możliwość skargi do wojewódzkiego sądu

administracyjnego oraz skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego;

4) pozasądowe środki ochrony praw człowieka w RP, wskazując:

– skargę konstytucyjną – każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności

z Konstytucją RP aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach;

– możliwość odwołania od decyzji administracyjnej do właściwego organu odwoławczego;

– prawo każdego do wystąpienia z wnioskiem do Rzecznika Praw Obywatelskich o pomoc w obronie swoich praw lub wolności naruszanych przez organy władzy publicznej;

– rolę Rzecznika Praw Obywatelskich w krajowym systemie ochrony praw człowieka: może wystąpić do TK o zbadanie zgodności przepisów ustawy z Konstytucją RP, ma prawo wnosić kasację lub skargę kasacyjną do SN, skargę kasacyjną do NSA, wszczynać postepowanie w sprawach cywilnych, administracyjnych oraz brać w nich udział;

– instytucję Rzecznika Praw Dziecka, ważna w zakresie ochrony praw dzieci.

5) Zdający wykorzystał znajomość i rozumienie różnych aspektów danego problemu do jego opisu w szerszym kontekście interpretacyjnym oraz wykazał się znajomością licznych pojęć związanych z tematem.

Zdający:

SELEKCJA INFORMACJI

hierarchizację (umieścił w pracy nieliczne

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(31)

5) Zdający wykorzystał znajomość i rozumienie wybranych aspektów analizowanego tematu; wykazał się znajomością wybranych pojęć związanych z tematem; ustosunkował się do oceny autora.

fragmenty niezwiązane z tematem).

Poziom I – WARTOŚĆ MERYTORYCZNA 4 PKT

Zdający:

albo

5) Zdający wykazał się znajomością jedynie nielicznych pojęć związanych z tematem.

SELEKCJA INFORMACJI

0 PKT

Egzaminator, klasyfikując wartość merytoryczną pracy na jeden z trzech poziomów (I–III), może ocenić ją wyłącznie na 12, 8 lub 4 punkty. Ostateczna liczba punktów uzyskanych przez zdającego jest zależna także od poziomu realizacji trzech pozostałych kryteriów, tj. poprawności merytorycznej, selekcji informacji oraz języka, stylu i kompozycji pracy. Za

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(32)

zrealizowanie danego kryterium na poziomie wyższym / niższym od poziomu wartości merytorycznej pracy, zdający uzyskuje jeden punkt więcej / mniej. Egzaminator może także ocenić pracę na 0 punktów.

Temat 3.

Od traktatu paryskiego do traktatu z Lizbony – scharakteryzuj etapy integracji europejskiej w aspekcie traktatowym, gospodarczym i terytorialnym.

(IV z.r.) VI. Dostrzeganie współzależności we współczesnym świecie.

43. Integracja europejska. Zdający:

1) omawia genezę i przebieg integracji europejskiej (cele, główne dokumenty i instytucje, politycy, fazy integracji);

3) wyjaśnia, jak tworzone jest prawo unijne, oraz wymienia najważniejsze postanowienia traktatów obowiązujących w Unii

Europejskiej.

45. Polska w Unii Europejskiej. Zdający:

1) wyjaśnia, na czym polega swobodny przepływ osób, kapitału, towarów i usług w Unii Europejskiej […].

(III etap) 20. Integracja europejska. Zdający:

1) przedstawia cele i etapy integracji europejskiej (traktaty rzymskie, traktaty z Maastricht, Nicei, Lizbony);

4) wskazuje na mapie członków Unii Europejskiej i uzasadnia swoją opinię na temat jej dalszej integracji i rozszerzania.

Zdający w pełni scharakteryzował:

1) początkowe etapy integracji (w ramach Wspólnot) w aspekcie traktatowym i gospodarczym, wskazując na:

– traktat paryski i powstanie EWWiS: współpraca w dziedzinie surowcowej: wydobycia węgla, produkcji stali i obrotu tymi surowcami;

– traktaty rzymskie i powstanie EWG i Euratomu: współpraca w dziedzinie energii atomowej (EA) oraz szersza współpraca gospodarcza w ramach EWG prowadzącą do strefy wolnego handlu (zniesienie ceł w wymianie handlowej między

państwami członkowskimi), a później unii celnej (dodatkowo wspólna taryfa celna wobec państw trzecich);

SELEKCJA INFORMACJI

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(33)

– Jednolity akt europejski i wprowadzenie wspólnego rynku, a zatem poza unią celna dodatkowo swobodnego przepływu osób, kapitału i usług;

2) integracja z lat 90. XX wieku – poszerzenie pola współpracy, wskazując na:

– traktat z Maastricht i początek unii gospodarczo-walutowej, wprowadzenie euro z możliwością dla krajów członkowskich pozostania poza strefą lub koniecznością (w przypadku chęci akcesji) wypełnienia warunków ekonomicznych, powołanie europejskiego banku centralnego;

– funkcjonowanie na mocy traktatu z Maastricht, a potem z korektą z traktatu z Amsterdamu kolejnych –

pozagospodarczych – płaszczyzn integracji: wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (m.in. Wysoki Przedstawiciel UE ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa w traktacie z Amsterdamu) oraz wspólnej polityki

wewnętrznej i współpracy wymiarów sprawiedliwości;

– włączenie kwestii układu z Schengen do porządku UE, wprowadzenie procedur sankcyjnych wobec państw

członkowskich naruszających demokrację oraz wzmocnienie pozycji parlamentu i Trybunału Sprawiedliwości traktatem z Amsterdamu;

3) aspekt traktatowy integracji – kwestia podmiotowości UE:

– traktat z Maastricht ustanawiający Unię Europejską, korzystającą w stosunkach międzynarodowych

z podmiotowości prawno-międzynarodowej Wspólnoty Europejskiej (d. EWG);

– traktat z Nicei – reforma systemu instytucjonalnego UE związana z planowanym poszerzeniem organizacji o państwa postkomunistyczne, nowe przeliczenia głosów w Radzie UE, określenie składu Parlamentu i Komisji w kwestii liczby przedstawicieli państw członkowskich; wprowadzenie sądu I instancji;

– traktat z Lizbony – UE jako organizacja o podmiotowości prawno-międzynarodowej (likwidacja Wspólnot),

wprowadzenie stałej instytucji przewodniczącego Rady Europejskiej, wskazanie na triadę instytucji UE najbardziej istotnych dla funkcjonowania UE: Parlament, Radę i Komisję;

4) etapy integracji w aspekcie terytorialnym, wskazując:

– 6 członków-założycieli Wspólnot Europejskich

i sygnatariuszy traktatu paryskiego i traktatów rzymskich:

RFN, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg;

– rozszerzenia Wspólnot Europejskich z lat 70. i 80. o: Danię, Irlandię i Wielką Brytanię (1973), Grecję (1981) oraz

Hiszpanię i Portugalię (1986);

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(34)

– rozszerzenia UE o państwa neutralne EFTA i państwa Europy południowej: Austrię, Finlandię i Szwecję (1995) oraz Cypr i Maltę (2004);

– rozszerzenia UE o państwa postkomunistyczne: Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Polskę, Słowację, Słowenię i Węgry (2004), Bułgarię i Rumunię (2007) oraz Chorwację (2013);

– wystąpienie z UE Wielkiej Brytanii – proces rozpoczęty w wyniku referendum z 2016 r., a zakończony formalnym wystąpieniem w 2020 r.

5) Zdający wykorzystał znajomość i rozumienie różnych aspektów danego problemu do jego opisu w szerszym kontekście interpretacyjnym, wykazał się znajomością licznych pojęć związanych z tematem.

Zdający:

5) Zdający wykorzystał znajomość i rozumienie wybranych aspektów analizowanego tematu; wykazał się znajomością wybranych pojęć związanych z tematem.

SELEKCJA INFORMACJI

hierarchizację (umieścił w pracy nieliczne fragmenty niezwiązane z tematem).

Poziom I – WARTOŚĆ MERYTORYCZNA 4 PKT Zdający:

albo

5) Zdający wykazał się znajomością jedynie nielicznych pojęć związanych z tematem.

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(35)

SELEKCJA INFORMACJI

0 PKT

Egzaminator, klasyfikując wartość merytoryczną pracy na jeden z trzech poziomów (I–III), może ocenić ją wyłącznie na 12, 8 lub 4 punkty. Ostateczna liczba punktów uzyskanych przez zdającego jest zależna także od poziomu realizacji trzech pozostałych kryteriów, tj. poprawności merytorycznej, selekcji informacji oraz języka, stylu i kompozycji pracy. Za zrealizowanie danego kryterium na poziomie wyższym / niższym od poziomu wartości merytorycznej pracy, zdający uzyskuje jeden punkt więcej / mniej. Egzaminator może także ocenić pracę na 0 punktów.